TAON-TAON, labing anom na milyon na tawo an nagbibisita sa harayong kadlagan nin mga sedro sa Peninsula nin Shima sa Japan. Dinudumanan ninda an Dakulang Altar nin Ise, kun sain mga 2,000 na taon nang sinasamba an diyosa nin saldang kan mga Shinto na si Amaterasu Omikami. Inot, kaipuhan nguna kan mga deboto na linigon an saindang sadiri paagi sa paghugas kan mga kamot asin nguso ninda. Dangan, pag yaon na sinda sa haiden (hall na sinasambahan), maduko, mapalakpak, asin mapamibi sinda sa diyosa, bilang ritwal. * Tinutugutan kan Shinto an mga miyembro kaini na magsagibo nin ibang pagsamba. Para man sa ibang mga Budista, naghihingakong mga Kristiyano, asin iba pa, mayong maraot kun gigibuhon ninda an mga ritwal nin Shinto diyan.

Dakul sa panginot na mga relihiyon sa bilog na kinaban an igwa nin sagradong mga lugar, * asin gulpihon an nagbibirisita diyan. Sa mga nasyon na lakop an Kristiyanismo, kadakul nin simbahan asin grotto na ginibo para ki Jesus, ki Maria, asin sa mga santo. An iba kaiyan yaon sa lugar kun sain nangyari daa an partikular na mga istorya sa Bibliya o mga “milagro” sa ngunyan o kun sain may relihiyosong mga relikya. Dakul an nagduduman sa sagradong mga lugar huling naniniwala sinda na mas dadangugon an saindang mga pamibi o pangadyi kun diyan ninda iyan gigibuhon. Para sa iba, pag nakaabot na sinda diyan iyan na an katapusan kan saindang pilgrimage o halawig na pagbaklay para ipahiling an saindang debosyon sa Diyos.

Mas dinadangog daw asin sinisimbag an mga pamibi na ginigibo sa sarong sagradong lugar? Mauugma daw an Diyos sa debosyon na ipinapahiling kan mga nagbabaklay nin halawig pasiring diyan? Asin an mas importante, dapat daw na magsamba an mga Kristiyano sa sagradong mga lugar? An simbag sa mga hapot na ini matabang sa sato na maaraman an dapat na magin pagmansay ta sa pagsamba sa sagradong mga lugar asin an klase nin pagsamba na talagang nakakapaugma sa Diyos.

Sa pakikipag-ulay ni Jesus sa babaying Samaritana maaaraman niyato an paghiling nin Diyos sa pagsamba sa sagradong mga lugar. Kan mag-agi si Jesus sa Samaria, nagpahingalo nguna siya sa may bubon harani sa siyudad nin Sicar. Kinaulay niya an sarong babayi na masarok nin tubig sa bubon. Sa pag-uulay ninda, nasambit kan babayi an dakulang pagkakaiba sa relihiyon kan mga Judio asin mga Samaritano. ‘An samong mga [apuon] nagsaramba sa bukid na ini,’ pero, an sabi kan babayi, ‘kamo nagsasabi, na sa Jerusalem an lugar na maninigong pagsambahan.’—Juan 4:5-9, 20.

 An bukid na sinasabi digdi kan babayi iyo an Bukid nin Gerizim, na mga 50 kilometros sa norte kan Jerusalem. Igwa kaidto diyan nin templo an mga Samaritano kun sain sineselebrar ninda an mga kapiyestahan arog kan Paskuwa. Pero, imbes na magpokus si Jesus sa isyu nin pagkakaibang ini, sinabi niya sa babayi: ‘Babayi, tubuda ako, na an oras madatong na minsan sa bukid na ini dai na nindo sasambahon an Ama, ni sa Jerusalem.’ (Juan 4:21) Nakakabigla an simbag ni Jesus, lalong-lalo na ta saro siyang Judio! Taano ta maabot an panahon na dai na kaipuhan na magsamba sa templo nin Diyos sa Jerusalem?

Sinabi pa ni Jesus: ‘An oras madatong, asin ngunyan iyo na, na an mga tunay na parasamba magsasaramba sa Ama sa espiritu asin katotoohan, huli ta an mga siring hinahanap kan Ama na magin saiyang mga parasamba.’ (Juan 4:23) Sa laog nin dakul na taon, ibinilang kan mga Judio na sentro kan saindang pagsamba an kahanga-hangang templo sa Jerusalem. Tulong beses sa sarong taon nagpapasiring sinda diyan para mag-atang sa saindang Diyos na si Jehova. (Exodo 23:14-17) Pero sinabi ni Jesus na mababago an gabos na ini asin na an ‘mga tunay na parasamba’ masamba “sa espiritu asin katotoohan.”

An templo kan mga Judio sarong aktuwal na estruktura na nasa sarong espesipikong lokasyon. Pero an espiritu asin katotoohan dai nahihiling, ni nakakaputan man, asin mayo sa sarong literal na lugar. Kaya, ipinapaliwanag ni Jesus na an pagsamba kan mga tunay na Kristiyano dai masentro o madepende sa ano man na literal na estruktura o lugar, sa Bukid nin Gerizim man iyan, sa templo sa Jerusalem, o sa ano man na sagradong lugar.

Sinabi man ni Jesus sa babaying Samaritana na “an oras” kan pagbabago sa paagi nin pagsamba sa Diyos “madatong.” Nuarin iyan? Nangyari iyan kan magadan si Jesus bilang atang kun sain tinapos niya diyan an Judiong sistema nin pagsamba na basado sa Ley ni Moises. (Roma 10:4) Pero, sinabi man ni Jesus: ‘An oras . . . ngunyan iyo na.’ Taano? Huli ta bilang an Mesiyas, tinitipon na niya kaidto an mga disipulo na makuyog sa pagbuot na sunod niyang sinabi: ‘An Diyos Espiritu, asin an mga nagsasaramba saiya, kaipuhan na magsaramba sa saiya sa espiritu asin katotoohan.’ (Juan 4:24) Pero, ano talaga an buot sabihon kan pagsamba sa espiritu asin katotoohan?

Kan sinambit ni Jesus na magsamba sa espiritu, dai niya sinasabi diyan na dapat entusiyastikong marhay an satong paagi nin pagsamba. Imbes, an buot niyang sabihon, an satong pagsamba dapat na ginigiyahan kan banal na espiritu nin Diyos na nagtatabang sa sato na masabutan an Kasuratan. (1 Corinto 2:9-12) Asin an katotoohan na sinabi ni Jesus nanunungod sa tamang kaaraman kan mga katukduan sa  Bibliya. Kun siring, imbes na magdepende sa ano man na sagradong lugar, aakuon nin Diyos an satong pagsamba kun kauyon iyan kan itinutukdo kan Bibliya asin ginigiyahan kan banal na espiritu.

Ano an dapat na magin pagmansay kan mga Kristiyano sa pagsamba sa sagradong mga lugar asin sa pilgrimage? Base sa pagbuot ni Jesus na an mga tunay na parasamba dapat na magsamba sa Diyos sa espiritu asin katotoohan, malinaw na bako man talagang mahalaga sa satong langitnon na Ama an pagsambang ginigibo sa ano man na sagradong lugar. Sinasabi man sa sato kan Bibliya an paghiling nin Diyos sa pagsamba sa mga ladawan o imahen. An sabi kaiyan: “Dumulag kamo sa pagsamba sa ladawan” asin ‘maglikay kamo sa mga ladawan.’ (1 Corinto 10:14; 1 Juan 5:21) Kun siring, an sarong tunay na Kristiyano dai masamba sa ano man na lugar na ibinibilang na banal o kun sain pigsasagibo an pagsamba sa imahen. Kaya huli sa mga dahilan na iyan, dai nagsasamba diyan an mga tunay na Kristiyano.

Pero, dai man buot sabihon kaini na ipinagbabawal kan Tataramon nin Diyos an pagpili nin lugar para sa pagpamibi, pag-adal, o paghurop-hurop. An areglado asin disenteng lugar nin pagtiripon nakakatabang para sa pag-adal asin pag-urulay dapit sa mga espirituwal na bagay. Asin bako man sala na magpagibo kita nin mga bagay na magpapagirumdom sa sato sa tawong nagadan, arog kan lapida. Ipinapahiling sana kaiyan na nagigirumduman asin padaba ta sinda. Pero, magigin kontra nanggad sa sinabi ni Jesus kun ibibilang na niyato an lugar na iyan na banal o sasambahon ta na an mga ladawan o relikya diyan.

Kun siring, dai mo kaipuhan na magduman sa sarong sagradong lugar huling nag-aasa ka na mas dadangugon diyan nin Diyos an saimong pamibi. Dai mo man kaipuhan an relihiyosong pagbaklay (pilgrimage) pasiring sa sagradong lugar para mapaugma an Diyos o mas bendisyunan ka niya. Sinasabi sa sato kan Bibliya na an Diyos na Jehova, an ‘Kagurangnan nin langit asin nin daga, dai nag-iirok sa mga templo na ginibo nin mga kamot.’ Pero dai ini nangangahulugan na harayo siya sa sato. Puwede kitang mamibi saiya asin dadangugon niya kita sain man kita huling ‘siya bakong harayo sa lambang saro sa sato.’—Guibo 17:24-27.