Papagdanayon an Saindong Kagayagayahan sa Paglilingkod ki Jehova

“Danay kamong maggayagaya dian sa Kagurangnan. Sa giraray sasabihon ko, Maggayagaya kamo!”—FILIPOS 4:4.

1, 2. Paano nahimo nin sarong tugang asin kan saiyang pamilya na papagdanayon an saindang kagayagayahan sa ibong kan pagkawara kan gabos na pagsadiri ninda?

SI James, sarong 70 anyos na Kristiano na taga Sierra Leone, mahigos na nagtrabaho sa bilog niang buhay. Imahinara an saiyang kagayagayahan kan sa katapustapusi makatipon sia nin igong kuarta tanganing makabakal nin sarong simpleng harong na may apat na kuarto! Minsan siring, paghaloyhaloy pakatapos na bumalyo si James asin an saiyang pamilya, puminutok an guerra sibil sa nasyon na iyan, asin nasolo an saindang harong. Nawaran sinda nin harong, alagad dai nawara an saindang kagayagayahan. Taano ta dai?

² Pinapagdanay ni James asin kan saiyang pamilya an saindang isip na nakasentro, bakong sa nawara sa sainda, kundi sa nawalat. Nagpaliwanag si James: “Maski durante kan makatatakot na marhay na mga pangyayari, ginibo mi an mga pagtiripon, binasa an Biblia, iribang namibi, asin ihiniras sa iba an ano man  na dikit na yaon sa samo. Napagdanay mi an samong kagayagayahan huli ta nagkonsentrar kami sa makangangalas na relasyon mi ki Jehova.” Paagi sa paghorophorop sa mga bendisyon sa sainda, na an pinakadakula kaiyan iyo an pagkaigwa nin dayupot na personal na relasyon ki Jehova, nahimo kan fiel na mga Kristianong ini na ‘padagos na maggayagaya.’ (2 Corinto 13:11) Siempre, an saindang makamomondong mga kamugtakan bakong pasil na tioson. Alagad dai sinda uminontok sa paggayagaya ki Jehova.

3. Paano pinapagdanay kan nagkapirang enot na Kristiano an saindang kagayagayahan?

³ An enot na mga Kristiano napaatubang sa mga pagbalo na kaagid kan naeksperyensiahan ni James asin kan saiyang pamilya. Pero, isinurat ni apostol Pablo an mga tataramon na ini sa mga Kristianong Hebreo: ‘Magayagaya na inako nindo an pagsamsam sa saindong mga rogaring.’ Dangan ipinaliwanag ni Pablo an gikanan kan saindang kagayagayahan: “Sa pakaaram na kamo igwa nin rogaring na orog karahay asin nagdadanay.” (Hebreo 10:34) Iyo, an mga Kristianong idto kan enot na siglo igwa nin mapuersang paglaom. Kompiado nindang hinalat an pag-ako nin sarong bagay na dai masasamsam​—an dai nararaot na “korona nin buhay” sa langitnon na Kahadean nin Dios. (Kapahayagan 2:10) Ngonyan, an satong Kristianong paglaom​—baga man iyan langitnon o daganon​—makatatabang sa sato na papagdanayon an satong kagayagayahan dawa kun kita napapaatubang sa mga problema.

“Maggayagaya sa Paglaom”

4, 5. (a) Taano ta napapanahon na marhay para sa mga taga Roma an sadol ni Pablo na “maggayagaya sa paglaom”? (b) Ano an tibaad magin dahelan na malingawan nin sarong Kristiano an saiyang paglaom?

⁴ Inenkaminar ni apostol Pablo an mga kapagtubod sa Roma na “maggayagaya sa paglaom” sa buhay na daing katapusan. (Roma 12:12) Napapanahon na sadol idto para sa mga taga Roma. Mayo pang sarong dekada pakatapos na suratan sinda ni Pablo, sinda nag-agi nin grabeng paglamag, asin an nagkapira pinasakitan sagkod na magadan sa pagboot ni Emperador Nero. An saindang pagtubod na itatao sa sainda nin Dios an panugang korona nin buhay daing duda na nagsustenir sa sainda sa saindang pagdusa. Kumusta man kita ngonyan?

⁵ Bilang mga Kristiano, inaasahan ta man na kita lalamagon. (2 Timoteo 3:12) Dugang pa, aram ta na “an panahon asin pagkanorongod” nangyayari sa sato gabos. (Eclesiastes 9:11) Puedeng kuanon nin aksidente an buhay nin sarong namomotan niato. An grabeng helang puedeng ikagadan nin sarong magurang o sarong dayupot na katood. Apuera sana kun malinaw na nakatorohok an satong paglaom sa Kahadean, tibaad kita mameligro sa espirituwal kun mangyari an siring na mga pagbalo. Huli kaiyan, marahay na ihapot ta sa satong sadiri, ‘ “Naggagayagaya daw ako sa paglaom”? Gurano kaparate kong tinatawan nin panahon na horophoropon iyan? Totoo daw para sa sako an maabot na Paraiso? Naheheling ko daw an sakong sadiri na yaon duman? Gustong-gusto ko pa man daw giraray na dumatong an katapusan kan presenteng sistema nin mga bagay siring kaidto kan enot kong manodan an katotoohan?’ An ultimong hapot na ini maninigo na pag-isipan nin seryoso. Taano? Huli ta kun marahay an satong salud, maginhawa an buhay, asin kita nag-eerok sa sarong parte kan daga na dai man apektado nin guerra, kakulangan nin kakanon, o natural na mga kalamidad, puede niatong​—kisuerra sa ngonyan​—malingawan an importanteng-importanteng pangangaipo para sa bagong kinaban nin Dios na madatong.

6. (a) Kan si Pablo asin Silas mag-agi nin kasakitan, sa ano ninda isinentro an saindang isip? (b) Paano makaparirigon sa boot niato ngonyan an halimbawa ni Pablo asin Silas?

⁶ Sinadol pa ni Pablo an mga taga Roma na ‘magtagal sa kasakitan.’ (Roma 12:12) Bakong bago ki Pablo an kasakitan. Sarong beses, naheling nia sa bisyon an sarong lalaki na nag-aagda sa saiya na ‘bumalyo pasiring sa Macedonia’ tanganing tabangan an mga tawo duman na makanood manongod ki Jehova. (Gibo 16:9) Sa puntong iyan, si Pablo, kaibanan si Lucas, Silas, asin Timoteo, naglayag pa-Europa. Ano an naghahalat sa maigot na mga misyonerong idto? Kasakitan! Pakapaghulit ninda sa siudad nin Filipos sa Macedonia, si Pablo asin Silas hinampak asin ibinilanggo. Malinaw nanggad, an nagkapirang siudadano kan Filipos bako sanang indiperente sa mensahe kan Kahadean​—kontrang marhay sinda. An pagkabaliktad daw na ini nin mga pangyayari nagin dahelan na mawara an kagayagayahan kan maigot na mga misyonerong iyan? Dai. Pakatapos na sinda hampakon asin ibilanggo, “kan mga matanga na an banggi, si Pablo asin Silas namimibi asin nag-oomaw sa Dios paagi sa awit.” (Gibo 16:​25, 26) Siempre, an kolog nin mga hampak dai nagtao nin kagayagayahan ki Pablo asin Silas, alagad bako dian nagkonsentrar an duwang misyonero. An  saindang isip nakasentro ki Jehova asin sa paagi nin pagbendisyon nia sa sainda. Paagi sa magayagayang ‘pagtagal sa kasakitan,’ si Pablo asin Silas nagserbing marahayon na halimbawa sa saindang mga tugang sa Filipos asin sa iba pang lugar.

7. Taano ta maninigong kaiba sa satong mga pamibi an pasasalamat?

⁷ Nagsurat si Pablo: “Magmaigot kamo sa pamimibi.” (Roma 12:12) Namimibi daw kamo sa mga panahon na kamo nahahadit? Ano an ipinamimibi nindo? Posibleng marhay na saindong sinasabi an espesipikong problema nindo asin hinahagad an tabang ni Jehova. Alagad puede man nindong iiba an mga kapahayagan nin pasasalamat para sa mga bendisyon na nakakamtan nindo. Kun may maglataw na mga problema, an paghorophorop sa karahayan ni Jehova sa mga ginigibo nia sa sato nakatatabang sa sato na “maggayagaya sa paglaom.” Si David, na an buhay bako nanggad na mayo nin mga problema, nagsurat: “Dakol na bagay an saimo mismong ginibo, O Jehova na sakong Dios, an saimo nganing makangangalas na mga gibo asin an saimong mga paghorophorop sa samo; mayo nin ikakabaing sa saimo. Kun ako magmawot na isaysay asin itaram an mga iyan, an mga iyan dai ko na kayang isaysay huli sa kadakolan.” (Salmo 40:5) Kun, arog ki David, regular niatong hinohorophorop an mga bendisyon na inaako niato hale ki Jehova, imposible na kita dai maggayagaya.

Papagdanayon an Positibong Espiritu

8. Ano an nagtatabang sa sarong Kristiano na magdanay na maogma kun nag-aagi nin paglamag?

⁸ Ineenkaminar ni Jesus an saiyang mga parasunod na papagdanayon an positibong espiritu kun sinda napapaatubang sa laen-laen na pagbalo. Sabi nia: “Maogma kamo kun an mga tawo pinakakaraot kamo asin pinaglalamag kamo patin putik na nagtataram nin lambang klase nin maraot na bagay tumang sa saindo dahel sa sako.” (Mateo 5:11) Ano an dahelan niato na magin maogma sa siring na mga kamugtakan? An kakayahan niato na tagalan an pagtumang prueba na an espiritu ni Jehova yaon sa sato. Sinabihan ni apostol Pedro an mga kapwa Kristiano kaidtong saiyang kaaldawan: “Kun kamo pinag-oolog-olog huli sa ngaran ni Cristo, maogma kamo, huli ta an espiritu nin kamurawayan, minsan an espiritu nin Dios, nag-oontok dian sa saindo.” (1 Pedro 4:​13, 14) Paagi kan saiyang espiritu, tatabangan man kita ni Jehova na makatagal asin, bilang resulta, mapagdanay an satong kagayagayahan.

9. Ano an nakatabang sa nagkapirang tugang na makanompong nin mga dahelan na maggayagaya kan sinda mabilanggo dahel sa saindang pagtubod?

⁹ Dawa kun kita nasa pinakamasakit na kamugtakan, makanonompong kita nin mga dahelan na maggayagaya. Naeksperyensiahan na totoo man nanggad iyan nin sarong Kristiano na an ngaran Adolf. Nag-eerok sia sa sarong nasyon na an gibohon kan Mga Saksi ni Jehova pigprohibir sa laog nin dakol na taon. Si Adolf asin an nagkapira sa saiyang kairiba inarestar asin sinentensiahan nin halawig  na pagkabilanggo dahel ta nagsayuma sinda na talikdan an saindang mga tinutubod na basado sa Biblia. Masakit an buhay sa bilanggoan, alagad arog ki Pablo asin Silas, si Adolf asin an saiyang kairiba nakanompong nin mga dahelan na magpasalamat sa Dios. An eksperyensia ninda sa bilanggoan, sabi ninda, nakatabang sa sainda na pakosogon an saindang pagtubod asin pataluboon an mahalagang Kristianong mga kualidad, arog baga nin pagigin buka an palad, empatiya, asin kapadangatan sa mga tugang. Halimbawa, kun an sarong bilanggo makaresibi nin sarong padara hale sa harong, ihiniras nia sa mga kapagtubod an laog kaiyan, na ibinilang an ekstrang mga probisyon na ini na hale ki Jehova, an pinaka-Paratao nin “lambang marahay na balaog asin lambang sangkap na regalo.” An siring na mga akto nin kabootan nagtao nin kagayagayahan sa nagtao sagkod sa mga nag-aako. Kaya an mismong eksperyensia na an intension raoton an saindang pagtubod an totoo orog na pinakosog sinda sa espirituwal!​—Santiago 1:17; Gibo 20:35.

10, 11. Paano nakaya nin sarong tugang na babae an daing ontok na pag-usisa na sinundan nin halawig na pagkabilanggo?

¹⁰ Si Ella, na nag-eerok man sa sarong nasyon na halawig na pigprohibir an gibohon na pan-Kahadean, inarestar huli ta ihinihiras nia sa iba an saiyang Kristianong paglaom. Sa laog nin walong bulan, sia pinaagi sa daing ontok na pag-usisa. Kan sa katapustapusi bistahon na, sia sinentensiahan nin sampulong taon na pagkabilanggo sa sarong karsel na mayo nin ibang mga nagsasamba ki Jehova. Si Ella 24 anyos pa sana kan panahon na idto.

¹¹ Siempre, dai gusto ni Ella na sia nasa selda sa kadaklan na panahon kan saiyang amay na pagkaadulto. Alagad huling dai nia kayang liwaton an situwasyon nia, nagdesisyon sia na liwaton an saiyang punto de vista. Huli kaiyan, an presohan ibinilang nia na saiyang personal na teritoryo sa paghuhulit. “Kadakol na paghuhulit an dapat gibohon,” sabi nia, “kaya an mga taon marikason na uminagi.” Pakalihis nin labing limang taon, si Ella inusisa giraray. Narerealisar na dai naraot kan mga rehas nin presohan an saiyang pagtubod, sinabihan sia kan mga nag-uusisa sa saiya: “Dai mi ika puedeng paluwason; dai ka pa nagbabago.” “Alagad nagbago na ako!” an marigon na simbag ni Ella. “Mas marahay na an kondisyon kan sakong isip ngonyan kisa kan enot na paglaog ko sa presohan, asin an sakong pagtubod mas kuminosog kisa kaidto!” Asin sinabi pa nia: “Kun habo nindo akong paluwason, magdadanay ako digdi sagkod na pagkanigoon ni Jehova na kaldahon ako.” An lima may kabangang taon na pagkabilanggo dai nakahale kan kagayagayahan ni Ella! Nakanood siang manigoan sa ano man na magin kamugtakan nia. May manonodan daw kamo sa saiyang halimbawa?​—Hebreo 13:5.

12. Ano an puedeng magtao nin katoninongan nin isip sa sarong Kristiano na nasa masakit na mga kamugtakan?

¹² Dai nindo ikonklusyon na si Ella igwa nin pambihirang balaog na nagpapangyari sa saiya na atubangon an siring na mga kadepisilan. Nagtataram manongod sa panahon nin pag-usisa na inagihan nia kan mga bulan bago sia sinentensiahan, inaadmitir ni Ella: “Nagigirumdoman ko na nagtatarangkoan an sakong mga ngipon, asin an pagmate ko garo ako natatakot na dignos.” Minsan siring, makosog an pagtubod ni Ella ki Jehova. Nakanood sia na magtiwala sa saiya. (Talinhaga 3:5-7) Bilang resulta, an Dios lalong tunay para sa saiya kisa kaidto. Nagpaliwanag sia: “Kada paglaog ko sa kuarto nin pag-usisa, an pagmate ko duminatong sa sako an katoninongan. . . . Mientras na nagigin orog na makatatakot an situwasyon, nagigin man mas hararom an katoninongan.” Si Jehova an ginikanan kan katoninongan na iyan. Nagpaliwanag si apostol Pablo: “Dai kamo maghadit sa ano man na bagay, kundi sa gabos na bagay paagi sa pamibi asin pagngayongayo na may pasalamat ipahayag nindo sa Dios an saindong mga kahagadan; asin an katoninongan nin Dios na minalampas sa gabos na kaisipan mag-iingat kan saindong puso asin kan saindong mga pag-isip paagi ki Cristo Jesus.”​—Filipos 4:​6, 7.

13. Ano an asegurasyon niato na kun mapaatubang man kita sa kasakitan, magkakaigwa kita kan kosog na makatagal?

¹³ Si Ella, na poon kan paluwason, pinapagdanay an saiyang kagayagayahan sa ibong nin kasakitan. Ginibo nia ini, bakong sa sadiri niang kosog, kundi sa kosog na itinao sa saiya ni Jehova. Totoo man iyan kaidto ki apostol Pablo, na nagsurat: “Kun siring, ogmahon pa akong maghambog kun dapit sa sakong mga kaluyahan, tanganing an kapangyarihan kan Cristo magdanay sa ibabaw ko na siring sa sarong tolda. . . . Huli ta kun noarin ako maluya, saka man ako mapuersa.”​—2 Corinto 12:​9, 10.

14. Iilustrar kun paano puedeng mansayon nin positibo nin sarong Kristiano an sarong masakit na situwasyon asin kun ano an puedeng magin resulta.

¹⁴ An mga pangigipit na personal na napapaatubang sa saindo ngonyan tibaad medyo laen kisa  kan pinag-olayan niato digdi. Pero, ano man na klase iyan, an mga pangigipit masakit na atubangon. Halimbawa, an among nindo tibaad kinikritikar na marhay an saindong trabaho​—mas grabe kisa kan trabaho nin mga empleyado na iba an relihion. Tibaad imposible kamong makahanap nin ibang trabaho. Paano daw nindo mapagdadanay an saindong kagayagayahan? Girumdoma si Adolf asin an saiyang kairiba, na an naeksperyensiahan sa presohan tinokdoan sinda na mapatalubo an mahalagang mga kualidad. Kun sinsero kamong naghihingoa na panigoan an among nindo​—dawa pa sia “masakit paoyonan”​—mapatatalubo nindo an Kristianong mga kualidad na arog kan pakatagal asin pakatios. (1 Pedro 2:18) Apuera kaini, tibaad pa kamo magin nanggad mas importante bilang empleyado, na puedeng makadugang sa saindong oportunidad na makakua nin mas nakakokontentong trabaho pag-abot nin panahon. Pag-olayan niato ngonyan an nagkapirang iba pang paagi na mapagdadanay niato an satong kagayagayahan sa paglilingkod ki Jehova.

An Paggibong Simple Nagbubunga nin Kagayagayahan

15-17. Ano an nanodan nin sarong mag-agom na puedeng makahale nin tension, minsan ngani dai puedeng haleon nin biyo an pinaghahalean kaiyan?

¹⁵ Tibaad daing gayo kamong mapagpipilian sa klase nin sekular na trabaho nindo o kun saen kamo magtatrabaho, alagad puedeng igwa nin ibang aspekto kan saindong buhay na minsan paano may magigibo kamo. Helinga an minasunod na eksperyensia.

¹⁶ An sarong Kristianong mag-agom inimbitaran an sarong magurang sa kongregasyon na duman magkakan sa saindang harong. Durante kan bangging idto, an tugang na lalaki asin an saiyang agom nagtuga na kasuarin pa sana an pagmate ninda nagagabatan na sinda sa mga pasan na sakit sa buhay. Minsan ngani pareho sinda igwa nin bilog na panahon na trabaho na naghahagad nin dakol na panahon ninda, mayo sinda sa kamugtakan  na humanap nin ibang trabaho. Nag-isip-isip sinda kun sagkod noarin ninda iyan makakaya.

¹⁷ Kan hagadan nin sadol, an magurang sa kongregasyon nagsimbag, “Giboha nindo iyan na simple.” Paano? An mag-agom nagbibiahe nin sagkod sa tolong oras kada aldaw pasiring asin hale sa trabaho. An magurang sa kongregasyon, na midbid na marhay an mag-agom, nagsuherir na pag-isipan nindang bumalyo sa mas harani sa pinagtatrabawohan ninda, tanganing mainaan ninda an panahon nin pagbiahe ninda pasiring asin hale sa trabaho kada aldaw. An panahon na maeekonomiya magagamit sa pag-asikaso sa ibang importanteng bagay​—o maski sa pagpahingalo. Kun an mga pasan na sakit sa buhay nakahahale kan saindong kagayagayahan, taano ta dai helingon kun baga makagiginhawa kamo paagi sa paggibo nin nagkapirang pagliliwat?

18. Taano ta mahalaga na mag-isip nin maingat bago magdesisyon?

¹⁸ An saro pang paagi na inaan an pasan na sakit iyo an pag-isip nin maingat bago magdesisyon. Halimbawa, an sarong Kristiano nagdesisyon na magtogdok nin harong. Nagpili sia nin komplikadong marhay na disenyo, minsan dai pa man sia nakapagtogdok nin harong kaidto. Narerealisar nia ngonyan na nalikayan kutana nia an dai kinakaipuhan na mga problema kun ‘hinorophorop nia an saiyang mga lakad’ bago pinili an disenyo para sa saiyang harong. (Talinhaga 14:15) An saro pang Kristiano uminoyon na garantiyahan an utang nin sarong kapagtubod. Segun sa kasundoan, kun an nag-utang dai makabayad, an naggarantiya an obligadong magbayad. Sa primero, mayo nin problema, alagad pag-abot nin panahon dai inotob kan nag-utang an kasundoan. Nahandal an nagpautang asin hinagad kaini na bayadan kan garantor an bilog na utang. Dakulang pasan na sakit iyan sa garantor. Puede daw kutanang nalikayan iyan kun inisip nia nin mas maingat an gabos na bagay bago sia uminoyon na panimbagan an pagkakautang?​—Talinhaga 17:18.

19. Ano an nagkapirang paagi na puede niatong mainaan an tension sa satong buhay?

¹⁹ Kun kita napapagal, nungka kitang magkonklusyon na puede tang inaan an pasan na sakit niato asin ikabalik an satong kagayagayahan paagi sa pag-ina kan panahon para sa personal na pag-adal sa Biblia, paglilingkod sa langtad, asin pag-atender sa mga pagtiripon. Tara, mahalagang mga paagi ini na dian puede niatong akoon an banal na espiritu ni Jehova, na an sarong bunga kaiyan iyo an kagayagayahan. (Galacia 5:22) An Kristianong mga aktibidad pirmeng nakarerepresko asin sa parate dai nakapapagal nin labi-labi. (Mateo 11:28-30) Mas posibleng marhay na an sekular na mga aktibidad o pag-aling-aling, bakong an espirituwal na mga aktibidad, an nagtatao sa sato nin kapagalan. An pakanood na matorog sa rasonableng oras puedeng makatabang na mabawi an kosog niato. An dikit na ekstrang pahingalo dakula an ikatatabang. Si N. H. Knorr, na naglingkod bilang miembro kan Namamahalang Grupo kan Mga Saksi ni Jehova sagkod sa saiyang kagadanan, pirme kaidtong nagsasabi sa mga misyonero: “Kun pinanluluyahan kamo nin boot, an enot na gibohon nindo magpahingalo. Mangalas kamo na garo baga mas magian na an haros ano man na problema pakatapos na kamo makatorog nin igo!”

20. (a) Sumaryohon an nagkapira sa mga paagi na mapagdadanay niato an satong kagayagayahan. (b) Anong mga dahelan an maiisip nindo para sa pagigin magayagaya? (Helingon an kahon sa pahina 17.)

²⁰ Pribilehio kan mga Kristiano na maglingkod sa “maogmang Dios.” (1 Timoteo 1:11) Siring kan naheling niato, mapagdadanay niato an satong kagayagayahan dawa kun igwa kita nin magabat na mga problema. Papagdanayon niato na nasa atubangan ta an paglaom sa Kahadean, liwaton an satong punto de vista kun kinakaipuhan, asin papagdanayon na simple an satong buhay. Kun siring, mapasa ano man kitang situwasyon, hihimateon niato an mga tataramon ni apostol Pablo: “Danay kamong maggayagaya dian sa Kagurangnan. Sa giraray sasabihon ko, Maggayagaya kamo!”—Filipos 4:4.

Pag-isipan na Marhay an mga Hapot na Ini:

• Taano ta maninigong papagdanayon nin mga Kristiano na malinaw na nasa pokus an paglaom sa Kahadean?

• Ano an makatatabang sa sato na mapagdanay an satong kagayagayahan sa masakit na mga kamugtakan?

• Taano ta maninigo niatong hingoahon na gibohon na simple an satong buhay?

• Sa anong mga kabtang ginibong simple nin nagkapira an saindang buhay?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon/Mga Ritrato sa pahina 17]

Dugang Pang mga Dahelan Para sa Pagigin Magayagaya

Bilang mga Kristiano, dakol kitang dahelan na maggayagaya. Estudyare an minasunod:

1. Midbid ta si Jehova.

2. Nanodan ta an katotoohan sa Tataramon nin Dios.

3. Mapatatawad an satong mga kasalan paagi sa pagtubod niato sa atang ni Jesus.

4. Namamahala na an Kahadean nin Dios—madali nang dumatong an bagong kinaban!

5. Dinara kita ni Jehova sa sarong espirituwal na paraiso.

6. Igwa kita nin nakapakokosog na Kristianong asosasyon.

7. Yaon sa sato an pribilehio na makikabtang sa paghuhulit.

8. Buhay kita, asin igwa kita nin igong kosog.

Pira pang ibang dahelan nin kagayagayahan an puede nindong sambiton?

[Ritrato sa pahina 13]

Si Pablo asin Silas magayagaya dawa nasa bilanggoan

[Ritrato sa pahina 15]

An saindo daw na pananaw nakatorohok sa magayagayang paglaom na bagong kinaban nin Dios?