Togotan an Kinatodan na Pakinabangon Kamo

AN LALAKI nag-istar sa sarong haraning banwaan sa Atenas sa laog nin 12 taon. Aroaldaw, inaagihan nia an iyo man sanang ruta pauli hale sa trabaho. Dangan sia nagbalyo sa ibang kaharaning banwaan na yaon sa ibong. Sarong aldaw pakatapos nin trabaho, nagbiahe sia pauli. Kan sia yaon na sa dati niang pagtaraed saka sana nia narisa na napasala sia nin direksion. Huli sa saiyang kinatodan, nagpasiring sia sa dati niang inistaran!

Bakong makangangalas na an kinatodan kun beses inaapod na ikaduwang ugale, sarong impluwensia na nakaaapektar sa satong buhay sa mapuersang mga paagi. Sa sentidong ini, an kinatodan puedeng iagid sa kalayo. An kalayo puedeng magin nakaoogmang liwanag sa kadikloman, asin puede kaiyan na pahimbongon an satong hawak asin painiton an satong kakanon. Pero, an kalayo puede man na magin sarong maringis na kaiwal na nandedestroso nin mga buhay asin rogaring. Arog man kaiyan an mga kinatodan. Kun tama an pagkultibar, dakula an pakinabang kaiyan. Alagad puede man na magin mapanlaglag iyan.

 Sa kaso kan lalaki na nasambitan sa kapinonan, an kinatodan ikinapierde sana kan saiyang oras sa pagkaguot sa trapik. Kun kalabot an mas importanteng mga bagay, an mga kinatodan puedeng magtao sato nin kapangganahan o magdara sato sa kapahamakan. Estudyare an pira sanang aktuwal na halimbawa na manonompongan sa Biblia na nagpapaheling kun paanong an mga kinatodan puedeng makatabang o makaolang sa satong paglilingkod sa Dios asin sa satong relasyon saiya.

Mga Halimbawa sa Biblia nin Marahay Asin Maraot na mga Kinatodan

Si Noe, Job, asin Daniel gabos binendisyonan nin dayupot na relasyon sa Dios. Inoomaw sinda kan Biblia “huli sa saindang katanosan.” (Ezequiel 14:14) Makahulogan nanggad, ipinaheling kan pamumuhay kan gabos na tolong lalaki na napatalubo ninda an marahay na mga kinatodan.

Sinabihan si Noe na magtogdok nin dahong, sarong sakayan na mas halaba kisa pinagkakawatan nin putbol asin mas halangkaw kisa limang eskalon na edipisyo. An siring kadakulang proyekto puedeng ikabigla nin siisay man na paragibo nin barko kan suanoy na mga panahon. Itinogdok ni Noe asin kan pitong miembro kan saiyang pamilya an dahong na dai naggagamit nin modernong mga kasangkapan. Dugang pa, padagos na naghuhulit si Noe sa saiyang mga katemporanyo. Makasisierto kita na pinangangatamanan man nia an espirituwal asin pisikal na pangangaipo kan saiyang pamilya. (2 Pedro 2:5) Tanganing magibo ini gabos, si Noe seguradong may marahay na mga kinatodan sa pagtrabaho. Apuera kaini, irinekord si Noe sa kasaysayan kan Biblia bilang an saro na “naglakaw sa kaibanan kan tunay na Dios. . . . Ginibo ni Noe an segun sa gabos na ipinagboot sa saiya ni Jehova.” (Genesis 6:​9, 22; 7:5) Mantang inapod siang “daing sala” sa Biblia, seguradong padagos siang naglakaw sa kaibanan nin Dios pakatapos kan Delubyo asin dawa pagkatapos na biglang pumoon an pagrebelde tumang ki Jehova sa Babel. Tunay nanggad, si Noe padagos na naglakaw sa kaibanan nin Dios sagkod sa saiyang kagadanan sa edad na 950 anyos.​—Genesis 9:29.

An marahay na mga kinatodan ni Job nakatabang sa saiya na magin sarong tawong “daing katuyawan asin matanos.” (Job 1:​1, 8; 2:3) Kinatodan nia, o kinaugalean, na umakto bilang saserdote kan pamilya sa pagdolot nin mga atang para sa saiyang mga aki pakatapos kan kada saro sa saindang mga bangkete, en kaso sinda “‘nagkasala asin nagralanghad sa Dios sa saindang puso.’ Siring kaiyan an pirmeng ginigibo ni Job.” (Job 1:5) Sa pamilya ni Job, daing duda na pangenot an kostumbre na nakasentro sa pagsamba ki Jehova.

Si Daniel “danay” na naglingkod ki Jehova sa bilog niang halawig na buhay. (Daniel 6:​16, 20) Ano an marahay na espirituwal na mga kinatodan ni Daniel? Enot, regular siang namimibi ki Jehova. Sa ibong kan dekreto kan hade tumang sa gibong ini, “tolong beses kada aldaw [si Daniel] nagluluhod asin namimibi patin nagdodolot nin pag-omaw sa atubangan kan saiyang Dios, arog kan dayaday niang ginigibo.” (Daniel 6:10) Dai nia kayang talikdan an saiyang kinatodan na pamimibi sa Dios, dawa kun mameligro an saiyang buhay. Daing duda na an kinatodan na ini an nagpakosog ki Daniel sa sarong pamumuhay na may pambihirang integridad sa Dios. Malinaw nanggad, si Daniel igwa man nin marahay na kinatodan na pag-adal asin hararom na pagpensar sa nakapupukaw sa boot na mga panuga nin Dios. (Jeremias 25:​11, 12; Daniel 9:2) An marahay na mga kinatodan na ini nakatabang nanggad sa saiya na makatagal sagkod sa katapusan, na fiel na nagdadalagan sa paorumbasan para sa buhay sagkod sa mismong katapusan kaiyan.

Sa kabaliktaran, makaturotriste an kinaabtan ni Dina huli sa sarong maraot na kinatodan. ‘Kinatodan na niang lumuwas tanganing maheling an mga aking babae kan banwaan,’ na bakong parasamba ki Jehova. (Genesis 34:1) An garo baga dai nakakadanyar na kinatodan na ini nagbunga nin grabeng kapahamakan. Enot, sia linupigan ni Siquem, sarong hoben na lalaki na ibinibilang na “pinakaonorable sa bilog na kamag-anakan kan saiyang ama.” Dangan, an benggatibong reaksion kan duwa sa saiyang mga tugang na lalaki an nagmotibar sa sainda na gadanon an gabos na lalaki sa bilog na siudad. Abaa kagrabeng resulta!​—Genesis 34:​19, 25-29.

Paano kita makasisierto na makikinabang kita asin dai madadanyaran kan satong mga kinatodan?

 Paggamit sa mga Kinatodan

“An mga kinatodan itinalaga,” an isinurat kan sarong pilosopo. Alagad puede man na dai. Malinaw na marhay na ipinaheheling kan Biblia na puede tang pilion na bagohon an satong maraot na mga kinatodan asin kultibaron an mga marahay.

Kun marahay an mga kinatodan, nagigin mas episiente asin pasil na papagdanayon an Kristianong pamumuhay. Si Alex, sarong Kristiano na taga Grecia, nagsasabi: “An kinatodan na pagsunod sa sarong iskedyul tanganing hamanon an manlaenlaen na gibohon nakaeekonomiya sa sako nin mahalagang oras.” Itinotokdo ni Theophilus, sarong Kristianong magurang sa kongregasyon, an pagplano bilang sarong kinatodan na nakatatabang sa saiya na magin epektibo. Sia nagsasabi: “Biyo akong kombensido na dai ko magigibo nin mapanggana an sakong Kristianong mga obligasyon kun mayo an kinatodan na marahay na pagplano.”

Bilang mga Kristiano, sinasadol kita na ‘padagos na maglakaw na husay sa iyo man sanang pinagkatodan na ini.’ (Filipos 3:16) An pinagkatodan nangangahulogan nin “kinaugalean nang . . . paggibo kan establisadong prosedimiento.” An siring na marahay na mga kinatodan kapakipakinabang sa sato huli ta dai na niato kaipuhan na gumamit nin panahon na pag-isipan pa an kada lakdang​—nakaestablisar na kita nin sarong marahay na ugale na sinusunod niato huling kinatodan na niato iyan. An makosog na mga kinatodan nagigin haros automatiko. Kun paanong an kinatodan na pagmaneho nin ligtas puedeng gumiya sa sarong nagmamaneho na gumibo nin ensegidang panligtas-buhay na desisyon kun napapaatubang sa mga peligro sa tinampo, an marahay na mga kinatodan puedeng makatabang sa sato na marikas na gumibo nin tamang desisyon mantang kita naglalakaw sa satong Kristianong dalan.

Arog kan pagkasabi nin sarong parasurat na Ingles na si Jeremy Taylor: “An mga kinatodan produkto nin gibo.” Kun an satong kinatodan marahay, puede kitang gumibo nin marahay na mga bagay na dai kitang gayo madedepisilan. Halimbawa, kun bilang Kristianong mga ministro kinatodan na niato an regular na pakikikabtang sa paghuhulit, mas pasil asin mas nakagagayagaya an paglilingkod sa langtad. Mapadapit sa mga apostol, mababasa niato na “aroaldaw sa templo asin sa harong-harong nagpadagos sinda na dai nin ontok sa pagtokdo asin pagpahayag kan maogmang bareta dapit ki Cristo, si Jesus.” (Gibo 5:42; 17:2) Sa ibong na kampi, kun minsan sana kitang nakikikabtang sa ministeryo, tibaad mahadit kita, na nangangaipo nin dugang na panahon tanganing magin pasil an gibohon bago kita magin kompiado sa mahalagang marhay na Kristianong aktibidad na ini.

Totoo man iyan sa ibang aspekto kan satong Kristianong pinagkatodan. An marahay na mga kinatodan puedeng makatabang sa sato na magin regular sa ‘pagbasa kan Tataramon nin Dios aldaw asin banggi.’ (Josue 1:8; Salmo 1:2) Kinatodan nin sarong Kristiano an pagbasa sa Biblia nin 20 sagkod 30 minutos bago magtorog. Dawa pagal na siang marhay, nanompongan nia na kun magtorog sia na dai nagbabasa, dai sia makatorog na marhay. Kaipuhan niang bumuhat asin panigoan an espirituwal na pangangaipong iyan. Nakatabang man an marahay na kinatodan na ini tanganing mabasa nia an bilog na Biblia sarong beses kada taon sa laog nin nagkapirang taon.

Kinatodan kan satong Arogan, si Jesu-Cristo, na mag-atender sa mga pagtiripon kun saen pinag-oolayan an Biblia. “Oyon sa saiyang kaugalean sa aldaw nin sabbath, naglaog sia sa sinagoga, asin nagtindog sia sa pagbasa.” (Lucas 4:16) Para ki Joe, sarong magurang sa kongregasyon na may dakulang pamilya na nagtatrabaho nin halawig na oras, an kinatodan nakatabang na makamate sia nin pangangaipo asin pagmawot na mag-atender nin regular sa mga pagtiripon. Sia nagsasabi: “An kinatodan na ini an nagtatabang sako na magpadagos, na nagtatao nin kaipuhan na marhay na espirituwal na kosog tanganing mapanggana kong maatubang an mga angat asin problema.”​—Hebreo 10:​24, 25.

 An siring na kinatodan kaipuhan nanggad sa Kristianong paorumbasan para sa buhay. An sarong report hale sa sarong nasyon kun saen pinaglalamag an banwaan ni Jehova nagsabi: “An mga may marahay na espirituwal na kinatodan asin hararom na pag-apresyar sa katotoohan dai nasasakitan na mangapotan nin marigon kun mag-abot an mga pagbalo, alagad an mga nagpapalta sa mga pagtiripon, iregular sa paglilingkod sa langtad asin nakikikompromiso sa saradit na isyu kan nasa “marahay na panahon” sa parate nadadaog kun napapairarom sa ‘naglalaad’ na pagbalo.”​—2 Timoteo 4:2.

Likayan an Maraot na mga Kinatodan, Gamiton an Marahay

Sinasabi na ‘maninigong kultibaron sana nin sarong tawo an mga kinatodan na andam sia na magin kontrolado kaini.’ An maraot na mga kinatodan tunay na sobra kanakapagagabat na kagurangnan. Pero, puede ining pondohon.

Si Stella nagin adikto sa pagdalan nin TV sa kadikit na panahon. Inaadmitir nia: “Sa likod nin lambang maraot na kinatodan na nagpadaog ako, sa parate an dahelan ‘dai nakakadanyar.’” Ini an kaso kan saiyang kinatodan na sobrang pagdalan nin TV. Sinasabi nia sa sadiri nia na madalan sia para sa “kadikit na pagpaharohayahay” sana o “tanganing mapaiba naman.” Alagad an saiyang kinatodan dai na nakontrol, na dai na sia makahale sa atubangan kan telebisyon sa laog nin halawig na oras. “Minsan paano, an maraot na kinatodan na ini an nakaatraso sa sakong espirituwal na pag-oswag,” an sabi nia. Sa determinadong paghihingoa, nainaan nia sa katapustapusi an ginagamit niang oras sa pagdalan nin TV asin nagin mas mapamili. “Pinagmamaigotan ko pirme na girumdomon kun taano ta gusto kong haleon an kinatodan na ini,” an sabi ni Stella, “asin ako nanarig ki Jehova tanganing maotob an sakong napagdesisyonan.”

Itinotokdo nin sarong Kristiano na an ngaran Charalambos an sarong maraot na kinatodan na nag-olang sa pag-oswag nia sa espirituwal​—an pagpanuodma. “Kan marealisar ko na an pagdigson na kinatodan ko nakadadanyar, pinonan kong pagmaigotan na bagohon an sakong buhay. Kun nagbubugtak nin mga pasohan, pinaplano ko nin espesipiko kun noarin asin paano poponan an paggibo kaiyan. An pagigin regular sa pag-aplikar kan sakong mga napagdesisyonan asin plano iyo an pangontra, asin iyan nagdadanay na sarong marahay na kinatodan sagkod ngonyan.” Tunay nanggad, an marahay na mga kinatodan iyo an pinakamarahay na pansalida sa maraot na kinatodan.

An satong mga kaibaiba puede man na magpangyari sa sato na makapatalubo nin mga kinatodan, marahay o maraot. An marahay na mga kinatodan nakakaolakit, arog man kan maraot. Kun paanong an “maraot na pag-iriba nakararaot sa marahay na mga ugale,” an marahay na mga kaibaiba puedeng magtao sato nin halimbawa nin kapakipakinabang na mga kinatodan tanganing arogon. (1 Corinto 15:33) Pinakaimportante, an mga kinatodan puedeng pakosogon o paluyahon an satong relasyon sa Dios. Si Stella nagsasabi: “Kun marahay an satong mga kinatodan, mas pinapapasil kaiyan an satong pagmamaigot na paglingkodan si Jehova. Kun iyan nakadadanyar, inoolang kaiyan an satong mga paghihingoa.”

Pataluboon an marahay na mga kinatodan, asin togotan nindo iyan na giyahan kamo. Iyan magigin mapuersa, kapakipakinabang na puersa sa buhay nindo.

[Ritrato sa pahina 19]

Arog nin kalayo, an mga kinatodan puedeng magin kapakipakinabang o mapanlaglag

[Ritrato sa pahina 21]

Kinaugalean na ni Jesus an magduman sa sinagoga sa Sabbath para sa pagbasa sa Tataramon nin Dios

[Mga Ritrato sa pahina 22]

Pinakokosog kan marahay na espirituwal na mga kinatodan an satong relasyon sa Dios