Puede Nindong Malikayan an Espirituwal na Atake sa Puso

An sarong atleta na pinakamatibay sa kinaban, na biyong nagagamit an saiyang abilidad asin kun hehelingon garo baga nasa ekselenteng kondisyon nin hawak, an bigla na sanang napukan durante nin sarong pagpraktis asin nagadan. An atleta iyo si Sergei Grinkov, sarong ice skater na duwang beses nang nanggana nin bulawan na medalya sa Olimpik, na an karera natapos tolos kan iyan nagpopoon pa sanang magin sikat​—kan sia 28 anyos pa sana. Abaa kamondong pangyayari! An dahelan? Sarong atake sa puso. Sinasabi na an saiyang pagkagadan biyong dai linalaoman huli ta mayo nin ano man na sintoma na nagpaparisa na sia igwa nin helang sa puso. Pero, naaraman kan mga nag-eksamin na duminakula an puso nia asin baradong marhay an mga ugat sa puso.

MINSAN ngani an dakol na atake sa puso garo baga nangyayari na mayo nin patanid, an mga autoridad sa medisina nagsasabi na iyan bibihirang kaso. An totoo iyo na sa parate dai iniintindi an nagpaparisang mga sintoma asin nagkokontribwir na mga dahelan na arog kan dai pakahangos nin toltol, sobrang timbang, asin mga pagkolog nin daghan. Bilang resulta, dawa kun dai sinda magadan kun sinda atakehon sa puso, dakol an nagkakadiperensia nin grabe sa bilog nindang buhay.

An napagkakaoroyonan na opinyon sa medisina ngonyan iyo na an prebension sa atake sa puso nangangaipo nin danay na pagbabantay nin saro sa saiyang pagkakan asin estilo nin pamumuhay patin regular na pagpaheling sa doktor. * An siring na mga paagi, kaiba an tunay na pagigin andam na gumibo nin mga pagbabago kun saen kaipuhan, dakula an ikatatabang na ilikay an saro sa makaturotristeng epekto nin atake sa puso.

Minsan siring, igwa nin saro pang aspekto kan satong puso na angay na tawan nin orog pa nganing atension. “Orog sa gabos na maninigong ingatan, ingatan mo an saimong puso,” an patanid sa sato kan Biblia, “huli ta gikan dian an mga burabod nin buhay.” (Talinhaga 4:23) Siempre, an tekstong ini nanonongod sa pangenot sa piguratibong puso. Kaipuhan an pagbabantay tanganing maprotehiran an satong pisikal na puso, alagad orog pa  nganing importante na magdanay na alerto kun gusto niatong protehiran an satong piguratibong puso tumang sa mga helang na puedeng magresulta sa espirituwal na kagadanan.

Pag-analisar sa Piguratibong Atake sa Puso

Siring sa pisikal na atake sa puso, an saro sa pinakaseguradong mga paagi tanganing malikayan an atake sa puso sa espirituwal na pagtaram iyo an maaraman an mga dahelan kaiyan dangan gumibo nin mga lakdang na remedyohan iyan. Kaya estudyaran niato an nagkapirang pundamental na dahelan na nagkokontribwir sa mga problema sa puso​​—literal asin piguratibo.

Pagkakan. Rinerekonoser kan kadaklan na an junk food, minsan ngani masiram, kakadikit an o mayo ngani nin pakinabang. Siring man, an junk food sa isip madaling makua asin nakakapatilamtilam sa mga sentido, alagad iyan nakadadanyar sa espirituwal na salud nin saro. May katusohan na ipinapabakal sa media an kadakol na materyales na nagtatampok nin bawal na sekso asin droga, kadahasan, asin okulto. An pagpakakan sa isip kan siring na mga bagay nakagagadan sa piguratibong puso. Nagpapatanid an Tataramon nin Dios: “An gabos na nasa kinaban​​—an mawot kan laman asin an mawot kan mga mata asin an pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay​​—bakong gikan sa Ama, kundi gikan sa kinaban. Apuera kaini, an kinaban maagi sana asin siring man an mawot kaiyan, alagad an naggigibo kan kabotan nin Dios magdadanay sagkod lamang.”​—1 Juan 2:​16, 17.

An masustansiang mga kakanon, arog kan mga prutas asin berdeng gulay, bakong masiram sa sarong tawo na adikto na sa junk food. Siring man, an nakararahay asin matagas na espirituwal na kakanon tibaad bakong masiram sa saro na natuod na pakakanon an saiyang isip asin puso nin kinabanon na kakanon. Sa kadikit na panahon, tibaad mabuhay nguna sia sa “gatas” kan Tataramon nin Dios. (Hebreo 5:13) Sa katapustapusi, dai nia mapatatalubo an espirituwal na pagkamaygurang na kaipuhan sa pagsaabaga kan saiyang pundamental na espirituwal na mga responsibilidad sa Kristianong kongregasyon asin ministeryo. (Mateo 24:14; 28:19; Hebreo 10:​24, 25) Tinogotan nin nagkapira na arog kaiyan an situwasyon na kumadikit an saindang espirituwal na kosog sagkod na sinda nagin nang inaktibong mga Saksi!

An saro pang peligro iyo na an panluwas na itsura nakadadaya. An mekanikal na paggibo kan Kristianong mga obligasyon puedeng itago an nag-oorog na panluluya nin piguratibong puso dahelan sa itinatagong pagpangana sa materyalistikong mga pilosopiya o pag-aling-aling na nagtatampok nin inmoralidad, kadahasan, o okulto. An siring na salang pagkakan sa espirituwal tibaad garo kakadikit an epekto sa espirituwalidad nin saro, alagad puedeng paralisaron kaiyan an piguratibong puso kun paanong an bakong marahay na pagkakan puedeng patagason an mga ugat asin madanyaran an literal na puso. Nagpatanid si Jesus tumang sa pagtogot sa salang mga kamawotan na makalaog sa puso nin saro. Sia nagsabi: “An lambang saro na magparaheling sa sarong babae tanganing magkaigwa nin horot sa saiya nagsasambay na sa saiya sa saiyang puso.” (Mateo 5:28) Iyo, an bakong marahay na pagkakan sa espirituwal puedeng magresulta sa espirituwal na atake sa puso. Pero, igwa pang dapat konsideraron.

 Ehersisyo. Aram na marhay na an estilo nin pamumuhay na pirmeng nakatukaw puedeng magkontribwir sa pisikal na atake sa puso. Siring man, an espirituwal na estilo nin pamumuhay na daing ginigibo puedeng magkaigwa nin seryosong mga epekto. Halimbawa, an saro tibaad nakikikabtang man sa Kristianong ministeryo alagad tibaad ginigibo ini kun kombenyente sana, na kadikit an o mayo ngani nin paghihingoa na magin “sarong paragibo na mayo nin maninigong ikasupog, na ginagamit an tataramon kan katotoohan sa tamang paagi.” (2 Timoteo 2:15) O an saro tibaad nag-aatender man sa Kristianong mga pagtiripon alagad tibaad dai nag-aandam asin dai nagpapartisipar dian. Tibaad mayo nin espirituwal na mga pasohan o mayong gana o entusiasmo para sa espirituwal na mga bagay. An kakulangan sa espirituwal na ehersisyo sa kahurihurihi mapaluya, magadan pa ngani, sa pagtubod na tibaad dating yaon sa saiya. (Santiago 2:26) Tinawan nin atension ni apostol Pablo an peligrong ini kan magsurat sa mga Kristianong Hebreo, na an nagkapira sa sainda minalataw na naholog sa siring na espirituwal na pamumuhay na daing ginigibo. Mangnohon kun paano sia nagpatanid dapit sa posibleng pagtagas na magigin epekto kaini sa saindang espirituwalidad. “Mag-ingat kamo, mga tugang, ta tibaad tumubo sa siisay man sa saindo an maraot na puso na daing pagtubod paagi sa pagbaya sa nabubuhay na Dios; kundi padagos kamong magpasaradolsadol aroaldaw, sagkod na iyan maaapod pang ‘Ngonyan,’ ta tibaad an siisay man sa saindo mapatagas kan mapandayang kapangyarihan nin kasalan.”​—Hebreo 3:​12, 13.

Tension. Pero an saro pang mayor na dahelan nin pisikal na atake sa puso iyo an grabeng tension. Siring man, an tension, o “mga kahaditan sa buhay,” madaling ikagadan kan piguratibong puso, na magin dahelan ngani na an biktima biyo nang pumondo sa paglilingkod sa Dios. Napapanahon an patanid ni Jesus mapadapit digdi: “Atenderan an saindong sadiri na an saindong mga puso dai noarin man mapagabatan nin sobrang pagkakan asin makosog na pag-inom patin mga kahaditan sa buhay, asin sa panale an aldaw na iyan mag-abot sa saindo na siring sa sarong siod.” (Lucas 21:​34, 35) An tension puede man na magkaigwa nin maraot na epekto sa satong piguratibong puso kun kita nagsasakit nin labi-labi huli sa sarong itinatagong kasalan sa laog na nin halawig na panahon. Naaraman ni Hadeng David paagi sa eksperyensia an kolog na konektado sa siring na nakadadanyar na tension kan sia nagsabi: “Daing katoninongan sa sakong mga tolang huli sa sakong kasalan. Huli ta an sadiri kong mga sala nakalampas na sa sakong payo; siring sa magabat na pasan an mga iyan magabaton na para sa sako.”​—Salmo 38:​3, 4.

 Sobrang kompiansa. An dakol na biktima nin atake sa puso kompiadong marhay sa kamugtakan kan saindang salud bago mismo sinda atakehon sa puso. Sa parate, an pagpaheling sa doktor dai inintindi o pinagngisihan pa ngani bilang biyong dai kaipuhan. Siring man, an nagkapira tibaad naghohona na mantang sinda haloy-haloy nang Kristiano, posible na mayo nang mangyari sa sainda. Tibaad mapabayaan na ninda an espirituwal na pagpaeksamin o pagsiyasat sa sadiri sagkod na biglang mag-abot an grabeng kapahamakan. Mahalagang marhay na isaisip an marahay na hatol tumang sa sobrang kompiansa na itinao ni apostol Pablo: “Sia na naghohona na sia nagtitindog mag-ingat na dai sia mapukan.” Madonong na rekonoseron an satong pagigin bakong sangkap asin siyasaton an satong sadiri sa espirituwal na paagi sa panapanahon.​—1 Corinto 10:12; Talinhaga 28:14.

Dai Pagpalimanlimanan an Nagpapatanid na mga Sintoma

May marahay na dahelan na tinatawan nin pangenot na importansia kan Kasuratan an kamugtakan kan piguratibong puso. Sa Jeremias 17:​9, 10, mababasa niato: “Madaya an puso nin labi sa ano pa man na bagay asin desesperado. Siisay an makamimidbid kaiyan? Ako, si Jehova, nagsisiyasat kan puso, nagsisiyasat sa mga bato, sa pagtao sa balang saro kan bagay sa saiyang mga dalan, bagay sa bunga kan saiyang mga gibo.” Alagad apuera sa pagsiyasat sa satong puso, si Jehova nagtatao man nin mamomoton na probisyon na matabang sa sato na magibo an kinakaipuhan na pagsiyasat sa sadiri.

Paagi sa “fiel asin may diskresion na oripon,” itinatao sa sato an napapanahon na mga pagirumdom. (Mateo 24:45) Halimbawa, an saro sa pangenot na mga paagi na puedeng dayaon kita kan satong piguratibong puso iyo an pagpangyari sa sato na magpadara sa kinabanon na mga pantasia. Ini an harayo sa katunayan na mga imahinasyon, pangatorogan na mata, paglagawlagaw nin isip. An siring puedeng magin nakadadanyar na marhay, nangorogna kun pinupukaw kaiyan an maating mga kaisipan. Huli kaini, kaipuhan na biyong haboan niato iyan. Kun ikinaoongis niato an katampalasanan arog ni Jesus, iingatan niato an satong puso na magpadara sa kinabanon na mga pantasia.​—Hebreo 1:​8, 9.

Saro pa, yaon an tabang kan mamomoton na kamagurangan sa Kristianong kongregasyon. Minsan ngani inaapresyar nanggad an pagmalasakit nin iba, an lambang saro sa sato an personalmenteng may responsibilidad na atamanon an satong piguratibong puso. Nasa sato na bilang indibiduwal na “siertohon an gabos na bagay” asin ‘padagos na baloon kun baga kita nasa pagtubod.’​—1 Tesalonica 5:21; 2 Corinto 13:5.

Ingatan an Puso

An prinsipyo kan Biblia na “ano man an itinatanom nin tawo, ini man an saiyang aanihon,” minaaplikar man sa salud kan satong piguratibong puso. (Galacia 6:7) Sa parate, an garo baga bigla na sanang espirituwal na grabeng kapahamakan minaluwas na resulta nin halawig, itinatagong historya nin pagpangana sa nakadadanyar sa espirituwal na mga aktibidad na siring baga kan pagdalan nin pornograpiya, sobrang pagparaisip sa materyal na mga bagay, o pagmamaigot para sa pagkaprominente o kapangyarihan.

Kun siring, tanganing maprotehiran an puso kaipuhan na bantayan nin saro an saiyang espirituwal na pagkakan. Tawan nin sustansia an isip asin puso paagi sa pagkakan sa Tataramon nin Dios. Likayan an junk food sa isip na pasil sanang makua asin nakaaakit na marhay sa laman alagad nagpapabagol sana kan piguratibong puso. An salmista nagpapatanid paagi sa angay​​—asin tama sa medisina​​—na pagbabaing: “An saindang puso nagin daing pakamate siring sa taba.”​—Salmo 119:70.

Kun igwa nin haloy nang itinatagong mga sala, pagmaigotan na marhay na haleon iyan ta tibaad magbara iyan sa saindong piguratibong mga ugat. Kun an kinaban magpoon na magin nakaaakit asin garo baga dakol an iinaalok kun dapit sa kasingawan asin kasiraman, horophoropon an madonong na hatol na iinalok ni apostol Pablo. Sia nagsurat: “Ini sinasabi ko, mga tugang, nainaan na an  panahon na natatada. Magpoon ngonyan an mga . . . minagamit kan kinaban [magin] siring sa mga dai naggagamit kaiyan nin lubos; huli ta an kamugtakan kan kinaban na ini nagbabago.” (1 Corinto 7:29-31) Asin, kun an materyal na kayamanan magpoon na magin nakaaakit, isapuso an mga tataramon ni Job: “Kun ibinugtak ko an bulawan bilang sakong kasarigan, o nagsabi ako sa bulawan, ‘Ika an sakuyang sinasarigan!’ iyan man pagkakasala na maninigong hatolan, huli ta nenegaran ko an tunay na Dios sa itaas.”​—Job 31:​24, 28; Salmo 62:10; 1 Timoteo 6:​9, 10.

Ipinaheheling an pagkaseryoso kan kinatodan nang dai pag-intindi sa hatol na basado sa Biblia, an Biblia nagpapatanid: “An tawo na paorootrong sinasagwe alagad ta pinatatagas an saiyang liog biglang mababari, asin iyan dai na nin kaomayan.” (Talinhaga 29:1) Al kontraryo, paagi sa marahay na pag-ataman sa satong piguratibong puso, maeeksperyensiahan niato an kaogmahan asin katoninongan nin isip na minagikan sa pamumuhay na simple, aregladong buhay. Ini an paagi na kaidto pa irinerekomendar kan tunay na Kristianismo. Si apostol Pablo pinasabngan na sumurat: “Sa katotoohan, iyan may dakulang pakinabang, ining diosnon na debosyon kaiba an pagigin naninigoan sa sadiri. Huli ta dai kita nagdara nin ano man sa kinaban, asin dai man kita makadadara nin ano man hale dian. Kaya, mantang igwa na nin kakanon asin gubing, maninigoan na kita sa mga bagay na ini.”​—1 Timoteo 6:6-8.

Iyo, an pagsasanay asin pag-ehersisyo kan satong sadiri paagi sa diosnon na debosyon magarantiya na magkakaigwa kita nin mabagsik asin makosog na piguratibong puso. Paagi sa maingat na pagbantay sa satong espirituwal na pagkakan, dai niato totogotan an mapanlaglag na mga ugale asin kaisipan kan kinaban na ini na magin dahelan nin ano man na kakologan o danyos sa satong espirituwalidad. Orog sa gabos, paagi sa pag-ako sa mga probisyon ni Jehova paagi sa saiyang organisasyon, logod na regular kitang magpaeksamin kan satong piguratibong puso. An mahigos na paggibo kaini makatatabang nin dakula sa paglikay sa mamondong mga epekto nin espirituwal na atake sa puso.

[Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 10]

AN SALANG PAGKAKAN SA ESPIRITUWAL PUEDENG PARALISARON AN PIGURATIBONG PUSO KUN PAANONG AN BAKONG MARAHAY NA PAGKAKAN PUEDENG PATAGASON AN MGA UGAT ASIN MADANYARAN AN LITERAL NA PUSO

[Blurb sa pahina 10]

AN ESPIRITUWAL NA ESTILO NIN PAMUMUHAY NA DAING GINIGIBO PUEDENG MAGKAIGWA NIN SERYOSONG MGA EPEKTO

[Blurb sa pahina 11]

AN “MGA KAHADITAN SA BUHAY” MADALING IKAGADAN KAN PIGURATIBONG PUSO

[Ritrato sa pahina 11]

An pagpabaya sa satong espirituwal na salud tibaad magresulta sa grabeng mga kakologan

[Mga Ritrato sa pahina 13]

An pagkultibar nin marahay na espirituwal na ugale mag-iingat kan piguratibong puso

[Picture Credit Line sa pahina 9]

AP Photo/David Longstreath