Estorya nin Buhay

Paglilingkod na may Espiritu nin Pagsakripisyo sa Sadiri

ISINAYSAY NI DON RENDELL

Nagadan an sakong ina kan 1927 kan ako limang taon pa sana. Pero, nakaimpluwensia nin dakula sa sakong buhay an saiyang pagtubod. Paano nagin posible iyan?

AN SAKONG ina sarong seradong miembro kan Iglesia nin Inglaterra kan sia magpakasal sa sakong ama, sarong propesyonal na soldados. Iyan bago kan Guerra Mundial I. An Guerra Mundial I nagputok kan 1914, asin kinontra ni Nanay an saiyang bikaryo huli sa paggamit sa pulpito kaini bilang plataporma sa pagreklutar nin armi. An simbag kan klerigo? “Mag-uli ka, asin dai mo pagproblemahon an siring na mga hapot!” Dai sia nanigoan kaiyan.

Kan 1917, sa kasagsagan kan guerra, dinalan ni Nanay an “Photo-Drama of Creation.” Huling kombensido na nanompongan na nia an katotoohan, tolos-tolos niang binayaan an iglesia tanganing makiasosyar sa Mga Estudyante sa Biblia, an apod sa Mga Saksi ni Jehova kaidto. Nag-atender sia sa mga pagtiripon nin sarong kongregasyon sa Yeovil, an pinakaharaning banwaan sa samong baryo nin West Coker, sa Ingles na distrito nin Somerset.

Tolos na ihiniras ni Nanay an saiyang bagong manompongan na pagtubod sa tolo niang tugang na babae. Isinaysay sa sako kan gurangan nang mga miembro kan kongregasyon nin Yeovil kun gurano kaigot an sakong ina asin an saiyang tugang na si Millie na nagbibisikleta sa palibot kan samong mahiwas na puerang teritoryo, na nagdidistribwir kan mga pantabang sa pag-adal sa Biblia na Studies in the Scriptures. Pero, makamomondo ta sa ultimong 18 bulan kan saiyang buhay, si Nanay nakahigda na sana huli sa tisis, na kan panahon na idto mayo pa nin bolong.

Pagsakripisyo sa Sadiri na Ginigibo

Si Tiya Millie, na kaiba mi sa harong kaidto, an nag-ataman ki Nanay kan sia magkahelang asin nag-ataman sako saka sa sakong siete anyos na tugang na babae, si Joan. Kan magadan si Nanay, si Tiya Millie tolos na nag-alok na iyo an maataman sa samo na mga aki. Si Tatay, na naogmang makaginhawa sa responsibilidad na ini, tolos na nagtogot na si Tiya Millie permanenteng makaiba mi sa harong.

Namotan mi na an samong tiya asin naogma kami na padagos mi siang makakaibanan. Alagad taano ta nagdesisyon sia nin siring? Pakalihis nin dakol na taon, sinabi samo ni Tiya Millie na aram nia na may obligasyon siang dagdagan an pundasyon na ibinugtak ni Nanay—an itokdo sa samo ni Joan an katotoohan sa Biblia—bagay na aram niang nungkang gigibohon kan samong ama, huli ta mayo sia nin interes sa relihion.

Pagkatapos, naaraman mi pa na si Tiya Millie guminibo nin saro pang personal na marhay na desisyon. Tanganing maasikaso kami nin igo, dai na sia noarin man maagom. Grabe kamapagsakripisyo sa sadiri! Yaon sa samo ni Joan an gabos na dahelan na magpasalamat nin odok sa saiya. An gabos na itinokdo sa samo ni Tiya Millie asin an marahayon na halimbawa na ipinaheling nia nagdanay sa samo.

Panahon nin Pagdesisyon

Nag-eeskuela kami ni Joan sa eskuelahan sa baryo kan Iglesia nin Inglaterra kun saen si Tiya Millie  nanindogan sa namamayo kan eskuelahan mapadapit sa samong relihiosong edukasyon. Kun an ibang mga aki magpasiring sa simbahan, minapuli kami, asin kun an bikaryo magpasiring sa eskuelahan tanganing magtokdo manongod sa relihion, minatukaw kaming suway sa ibang mga aki asin tinatawan kami nin mga teksto sa Kasuratan tanganing tuomon. Nakatabang ini sa sako, ta an mga tekstong ini nagdanay na dai mapapara sa sakong isip.

Nagpondo ako sa pag-eskuela sa edad na 14 tanganing kumua nin apat na taon na eksperyensia sa trabaho sa sarong lokal na pabrika nin keso. Nanodan ko man an pagtugtog nin piano, asin nagin aling-alingan ko an musika saka bayleng ballroom. Kaipuhan pa akong motibaron kan katotoohan sa Biblia, maski ngani nakagamot na iyan sa sakong puso. Dangan sarong aldaw kan Marso 1940, sarong may edad nang Saksi an nag-imbitar sa sako na ibanan sia sa sarong asamblea sa Swindon, mga 110 kilometros an rayo. Si Albert D. Schroeder, an nangengenot na ministro kan Mga Saksi ni Jehova sa Britania, an nagtao kan pampublikong pahayag. Nagin panahon nin dakulang pagbago sa sako an asambleang iyan.

An Guerra Mundial II nasa kasagsagan. Ano an ginigibo ko sa buhay ko? Nagdesisyon akong mag-atender liwat sa Kingdom Hall sa Yeovil. Sa enot na pagtiripon na inatenderan ko, iinintrodusir an paghuhulit sa tinampo. Sa ibong kan limitadong kaaraman ko, nagboluntaryo akong makikabtang sa aktibidad na ini, na ipinagngalas na marhay kan dakol sa mga katood daa na tinutuya ako kun inaagihan ninda ako!

Kan Hunyo 1940, nabautismohan ako sa siudad nin Bristol. Mayo pa nin sarong bulan nagregular payunir na ako​​—sarong bilog na panahon na paraebanghelyo. Kanigoan an kaogmahan ko kan, dai nahaloy, simbolisaran man kan sakong tugang na babae an saiyang pagdusay paagi sa bautismo sa tubig!

Pagpapayunir sa Panahon nin Guerra

Sarong taon pakapoon kan guerra, nakaresibi ako nin papeles na inaapod ako sa serbisyo sa armi. Huling nagparehistro sa Yeovil bilang saro na habong magsoldados huli sa konsensia, kinaipuhan kong umatubang sa husgado sa Bristol. Inibanan ko si John Wynn sa pagpayunir sa Cinderford, Gloucestershire, asin paghaloyhaloy sa Haverfordwest asin Carmarthen, Wales. a Paghaloyhaloy, sa sarong pagbista sa korte sa Carmarthen, nasentensiahan ako nin tolong bulan sa karsel sa Swansea, na may dagdag na multang £25​​—na dakulang kantidad nin kuarta kan panahon na idto. Pagkatapos, inako ko an panduwang triniong tolong bulan na pagkakarsel huli sa dai pakabayad sa multang iyan.

Sa ikatolong pagbista, hinapot ako: “Dai mo aram na an Biblia nagsasabing, ‘Itao ki Cesar an mga bagay na ki Cesar’?” “Iyo,” an simbag ko, “nasasabotan ko iyan, alagad gusto kong taposon an bersikulong iyan: ‘asin sa Dios an mga bagay na sa Dios.’ Iyan an ginigibo ko.” (Mateo 22:​21, King James Version) Pakalihis nin pirang semana, nakaresibi ako nin surat na nagsasabing libre na ako sa mga obligasyon para sa serbisyo sa militar.

Sa kapinonan kan 1945, inimbitaran akong magin miembro kan pamilyang Bethel sa Londres. Kan sumunod na tiglipot, si Nathan H. Knorr, na nangenot sa pag-organisar sa pambilog na kinaban na paghuhulit, asin an saiyang sekretaryo, si Milton G. Henschel, nagbisita sa Londres. Walong hoben na mga tugang na lalaki hale sa Britania an nakalista sa ikawalong klase kan Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead para sa pagsasanay bilang misyonero, asin kabilang ako sa sainda.

Mga Asignasyon na Pagmimisyonero

Kan Mayo 23, 1946, naglayag kami hale sa sadit na pier sa Cornish sa Fowey sakay nin sarong barkong Liberty na kaidto pang panahon nin guerra. An namamahala sa pier, si Kapitan Collins, saro sa mga Saksi ni Jehova, asin mantang pahale kami sa pantalan, pinatanog nia an sarong sirena. Naturalmente, gabos kami nakamate nin pagkadaing kasegurohan mantang naheheling ming nagrarayo an baybayon kan Inglaterra. Maalon na marhay an pagbalyong iyan sa Atlantiko, alagad pakalihis nin 13 aldaw nakaabot kaming ligtas sa Estados Unidos.

Dai malilingawan na eksperyensia an pag-atender sa walong aldaw na internasyonal na Naoogmang mga Nasyon na Teokratikong Asamblea sa Cleveland, Ohio, poon Agosto 4 sagkod 11, 1946. Otsenta mil na delegado an presente, kaiba an 302 hale sa 32 na iba pang nasyon. Sa kombension na iyan ilinuwas an magasin na Awake!, b asin an pantabang sa pag-adal sa Biblia na “Let God Be True” ilinuwas sa entusiastikong mga nag-atender.

 Naggradwar kami sa Gilead kan 1947, asin kami ni Bill Copson idinestino sa Egipto. Alagad bago kami maghale, nakinabang ako sa marahay na pagsasanay dapit sa mga gibohon sa opisina hale ki Richard Abrahamson sa Bethel sa Brooklyn. Naglugsad kami sa Alejandria, asin dai nahaloy nakaadaptar sa estilo nin pamumuhay sa Tahaw na Sirangan. Minsan siring, sarong angat an pag-adal nin Arabe asin kinaipuhan kong gumamit nin kard sa pagpatotoo sa apat na lenguahe.

Nagdanay si Bill Copson sa laog nin pitong taon, alagad dai na ako nakakua liwat nin visa pakalihis nin sarong taon, kaya kinaipuhan kong humale sa nasyon. Sinasalingoy ko an taon na idto nin pagmimisyonero bilang an pinakamabunga sa buhay ko. Nagkapribilehio akong mamayo nin labi sa 20 pag-adal sa Biblia kada semana, asin an nagkapira kan mga nakanood kan katotoohan kan panahon na idto aktibo pa sagkod ngonyan na nag-oomaw ki Jehova. Hale sa Egipto, idinestino ako sa Chipre.

Chipre Asin Israel

Nagpoon akong mag-adal nin bagong lenguahe, an Griego, asin magin pamilyar kan lokal na dialekto. Paghaloyhaloy, kan pinabalyo si Anthony Sideris sa Grecia, ninombrahan ako na magdirehir kan gibohon sa Chipre. Kan panahon na iyan an sangang opisina sa Chipre an nag-aasikaso man sa Israel, asin kaiba kan iba pang mga tugang, nagkapribilehio akong bisitahon sa panapanahon an pira sanang Saksi duman.

Sa enot kong pagbiahe sa Israel, nagkaigwa kami nin sadit na asamblea sa sarong restawran sa Haifa, na inatenderan nin 50 o 60 katawo. Paagi sa pagsuway-suway sa mga grupo nasyonal, iprinesentar mi an programa kan asamblea sa anom na manlaenlaen na lenguahe! Sa saro pang okasyon, nahimo kong ipadalan sa Jerusalem an sarong pelikula na prinodusir kan Mga Saksi ni Jehova, asin nagtao ako nin pampublikong pahayag na paborableng ibinareta kan peryodikong Ingles.

Igwa nin mga 100 na Saksi sa Chipre kan panahon na iyan, asin kinaipuhan nindang ipakipaglaban nin maigot an saindang pagtubod. Pinapopondo kan mga pagsururog na pinangengenotan kan mga padi kan Iglesia Griego Ortodokso an samong mga asamblea, asin bagong eksperyensia sa sako an gapoon mantang naghuhulit sa puerang mga lugar. Kinaipuhan kong makanood na dumulag nin marikas! Sa atubangan kan siring kadahas na pagtumang, nakapakokosog sa pagtubod na magkaigwa nin dugang pang mga misyonero na idinestino sa islang iyan. Si Dennis asin Mavis Matthews kaiba si Joan Hulley asin Beryl Heywood inibanan ako sa Famagusta, mantang si Tom asin Mary Goulden saka si Nina Constanti, sarong taga Chipre na namundag sa Londres, nagduman sa Limassol. Kadungan kaiyan, ibinalyo man si Bill Copson sa Chipre, na iibanan sa huri ni Bert asin Beryl Vaisey.

Pag-adaptar sa Nagbabagong mga Kamugtakan

Sa katapusan kan 1957, nagluya an salud ko asin dai ko na kayang ipadagos an sakong asignasyon na pagmimisyonero. Namomondong nagdesisyon ako na tanganing maulian an sakong salud, maninigo akong bumalik sa Inglaterra, kun saen ipinadagos ko an sakong pagpapayunir sagkod 1960. May kabootan na pinaistar ako kan sakong tugang na babae asin kan saiyang agom sa harong ninda, alagad ta nagbago na an mga kamugtakan. Orog na nagigin depisil an kamugtakan ni Joan. Apuera sa pag-asikaso sa saiyang agom asin sadang pang aking babae, durante kan 17 taon na mayo ako, mamomoton niang inataman an samong ama asin si Tiya Millie, na sa panahon na ini mga gurang na asin may pigmamate. Risang-risang na kaipuhan na sunodon an halimbawa nin pagsasakripisyo kan sakong tiya, kaya nag-istar ako sa kaibanan kan sakong tugang sagkod na nagadan an sakong tiya saka an sakong ama.

Pasilon kutanang mamirmehan na sana sa Inglaterra, alagad pakatapos nin halipot na pagpahingalo, nakamate ako nin obligasyon na bumalik sa sakong asignasyon. Total, bako daw na dakula an ginasto kan organisasyon ni Jehova sa pagsasanay sa sako? Kaya kan 1972, nagbalik ako sa Chipre na  sadiri ko an gastos tanganing magpayunir liwat duman.

Si Nathan H. Knorr nag-abot tanganing mag-areglo nin sarong kombension na gigibohon sa masunod na taon. Kan maaraman nia na nagbalik ako, irinekomendar nia an pagnombra sa sako bilang paraataman sa sirkito para sa bilog na isla, sarong pribilehio na kinaptan ko sa laog nin apat na taon. Minsan siring, nakatatakot na asignasyon iyan huli ta kaipuhan kong magtaram nin Griego sa kadaklan na panahon.

Sarong Panahon nin Kariribokan

Kaiba ko sa istaran sa baryo nin Karakoumi, yaon sana sa sirangan nin Kyrenia sa amihanan na baybayon, si Paul Andreou, sarong taga Chipreng Saksi na nagtataram nin Griego. An sangang opisina kan Chipre yaon sa Nicosia, na yaon sa timog kan Kabukidan nin Kyrenia. Sa kapinonan kan Hulyo 1974, yaon ako sa Nicosia kan magkaigwa nin kudeta tanganing haleon sa puesto si Presidente Makarios, asin naheling ko an saiyang palasyo na nasolo. Kan ligtas nang magbiahe, naghumari akong bumalik sa Kyrenia, kun saen pinepreparar mi an sarong pansirkitong asamblea. Pakalihis nin duwang aldaw nadangog ko an enot na pagholog nin bomba sa pier, asin naheling ko sa itaas an kadakol na helikopter na naghahatod kan nananakyadang mga soldados hale sa Turkiya.

Mantang ako siudadano kan Britania, dinara ako kan mga soldados na Turko sa luwas kan Nicosia, kun saen inusisa ako kan tawohan kan Naciones Unidas na iyo an nagkontak sa sangang opisina. Dangan napaatubang ako sa makatatakot na pag-agi sa kadakol na sarabodan na kable nin telepono asin koryente pasiring sa binayaan na mga harong sa ibong na kampi kan lugar nin ralaban. Abaang ogma ko na an sakong linya nin pakikikomunikar ki Jehova Dios dai puedeng maraot! An sakong mga pamibi an nagsustenir sa sako sa saro sa pinakanakapanluluyang eksperyensia sa sakong buhay.

Nawara gabos an sakong rogaring, alagad naogma ako sa seguridad kan sangang opisina. Minsan siring, an situwasyon na ini temporaryo sana. Sa laog sana nin pirang aldaw, nakontrol kan nananakyadang mga hukbo an ikatolong kabtang kan isla sa amihanan. Kinaipuhan na bayaan an Bethel, asin kami nagbalyo sa Limassol. Naogma akong makapaglingkod duman kaiba nin sarong komite na inorganisar tanganing asikasohon an 300 na tugang na naapektaran kan grabeng kariribokan, na an dakol nawaran kan saindang mga harong.

Dugang Pang mga Pagbabago sa Asignasyon

Kan Enero 1981, pinabalyo ako kan Namamahalang Grupo sa Grecia tanganing magin miembro kan pamilyang Bethel sa Atenas, alagad sa katapusan kan taon, nagbalik ako sa Chipre asin ninombrahan na magkoordinar sa Komite kan Sanga. Si Andreas Kontoyiorgis asin an saiyang agom, si Maro, mga taga Chipre na ipinadara hale sa Londres, nagin “tabang na nagpapakosog” sa sako.​—Colosas 4:11.

Sa pagtatapos kan pagbisita sa sona ni Theodore Jaracz kan 1984, nakaresibi ako nin surat hale sa Namamahalang Grupo na nagsasabi sanang: “Kun matapos na sia, boot ming ibanan mo si Tugang na Jaracz sa Grecia.” Mayong itinaong dahelan, alagad pag-abot mi sa Grecia, saro pang surat na hale sa Namamahalang Grupo an binasa sa Komite kan Sanga, na ninonombrahan akong magkoordinar sa Komite kan Sanga sa nasyon na iyan.

Kan panahon na ini, napapaatubang kami sa biglang paglakop nin apostasiya. Dakol man an akusasyon nin ilegal na proselitismo. Aroaldaw, an banwaan ni Jehova inaarestar asin iinaatubang sa mga korte. Abaang pribilehio na mamidbid an mga tugang na lalaki asin babae na nagdanay sa saindang integridad minsan nag-aagi nin pagbalo! Pagkatapos kaiyan an nagkapira sa saindang kaso binista sa Korte Para sa mga Deretso nin Tawo sa Europa, na may marahayon na mga resulta na nagkaigwa nin marahay na epekto sa paghuhulit sa Grecia. c

Mantang naglilingkod sa Grecia, nakaatender ako sa dai malilingawan na mga kombension sa Atenas, Tesalonica, asin sa mga isla nin Rodas saka Creta. Iyan maogma, mabungang apat na taon, alagad saro pang pagbabago an maabot​​—an pagbuelta sa Chipre sa 1988.

 Sa Chipre Asin Pabalik sa Grecia

Durante kan mayo ako sa Chipre, an mga tugang nagkaigwa nin bagong edipisyo kan sangang opisina sa Nissou, mga pirang kilometro hale sa Nicosia, asin si Carey Barber, hale sa opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, an nagtao kan pahayag sa dedikasyon. An kamugtakan sa isla mas toninong na ngonyan, asin naogma akong makabalik​​—alagad dai iyan naghaloy.

Inaprobaran kan Namamahalang Grupo an mga plano na magtogdok nin bagong erokan na Bethel sa Grecia, nagkapirang kilometro sa amihanan kan Atenas. Mantang tatao akong magtaram nin Ingles saka Griego, inimbitaran akong magbuelta tanganing magtrabaho sa bagong totogdokan na lugar kan 1990 bilang interprete para sa pamilya nin internasyonal na mga lingkod na nagtatrabaho dian. Nagigirumdoman ko pa an kagayagayahan kan pagigin yaon ko sa tinotogdokan pag-abot nin alas sais sa tig-init na aga, na maogmang sinasabat an ginatos na Griegong tugang na lalaki asin babae na nagboboluntaryong magtrabaho kaiba kan pamilya sa pagtogdok! Magdadanay pirme sako an mga rekuerdo kan saindang kaogmahan asin kaigotan.

Nagprobar an mga pading Griegong Ortodokso asin an saindang mga parasuportar na lumaog sa tinotogdokan asin pondohon an samong trabaho, alagad dinangog ni Jehova an samong mga pamibi, asin prinotehiran kami. Nagdanay ako sa tinotogdokan sagkod na naheling ko an bagong erokan na Bethel na idinedikar kan Abril 13, 1991.

Pagsuportar sa Sakong Mahal na Tugang na Babae

Kan sumunod na taon, nagbuelta ako sa Inglaterra sa pagbakasyon, na nagdagos sa sakong tugang na babae asin sa saiyang agom. Makamomondo, mantang yaon ako duman, an sakong bayaw duwang beses na inatake sa puso asin nagadan. Buka an palad na sinuportaran ako ni Joan durante kan sakong pagmimisyonero. Dai nanggad minalihis an semana na dai sia nagpapadara sa sako nin pamparigon sa boot na surat. Kanigoan na bendisyon para sa siisay man na misyonero an siring na pakikomunikar! Balo na sia ngonyan, na may maluyang salud asin nangangaipo nin pagsuportar. Ano an maninigo kong gibohon?

An aki ni Joan, si Thelma, asin an saiyang agom nag-aataman na sa saro pang fiel na balo sa saindang kongregasyon, saro sa samong pinsan na may helang na ikagagadan. Kaya pakatapos nin dakol na pamibi, nagdesisyon akong magdanay tanganing tumabang sa pag-ataman ki Joan. An pagliliwat na ini dai nagin pasil, alagad nagkapribilehio akong maglingkod bilang magurang sa Pen Mill, saro sa duwang kongregasyon sa Yeovil.

An mga tugang na pinaglingkodan ko sa ibang nasyon padagos an regular na pakikomunikar sa sako paagi sa telepono saka surat, asin pinasasalamatan kong marhay iyan. Kun sabihon ko na gusto kong magbuelta sa Grecia o Chipre, aram ko na maabot tolos-tolos an sakong tiket sa pagbiahe. Alagad ako 80 anyos na ngonyan, asin an sakong pagheling ni an sakong salud bako nang arog kan dati. Nakapanluluya sa boot an pagigin bako nang maliksi arog kan dati, alagad an mga taon ko sa paglilingkod sa Bethel an nakatabang sa sako na mapatalubo an dakol na ugale na napapakinabangan ko ngonyan. Halimbawa, pirme kong binabasa an pan-aroaldaw na teksto bago magpamahaw. Nanodan ko man an marahay na pakikiiba sa mga tawo asin na mamotan sinda​​—an liabe sa mapangganang pagmimisyonero.

Mantang sinasalingoy ko an nag-aging mga 60 marahayon na taon na ginamit sa pag-omaw ki Jehova, aram ko na an bilog na panahon na ministeryo an pinakadakulang proteksion asin nagtatao kan pinakamarahay na edukasyon. Puede kong otrohon sa bilog kong puso an mga tataramon ni David ki Jehova: “Ika nagin ligtas na kalangkawan para sa sako asin sarong lugar na madudulagan sa aldaw nin sakong kasakitan.”​—Salmo 59:16.

[Mga Nota sa Ibaba]