An mga Problema nin Katawohan—Matatapos Pa daw Iyan?

“UN-KUARTO kan populasyon sa kinaban an nabubuhay na dukha, 1.3 bilyones an nabubuhay na sana sa dai pang $1 kada aldaw, 1 bilyon an dai tataong magbasa asin sumurat, 1.3 bilyones an mayo nin malinig na tubig na puedeng inomon asin 1 bilyon an nagugutom aroaldaw.” Iyan an sabi nin sarong bareta sa Irlandia manongod sa kamugtakan kan kinaban.

Kanigoan kamamondo na ipinaheheling kaiyan an kadaihan nin abilidad nin tawo na makanompong nin nagdadanay na mga solusyon sa mga problema sa kinaban! An mga problemang iyan garo baga mas nagigin makaturotriste pa ngani kun marealisar nindo na an dakulang mayoriya nin mga tawong ilinaladawan sa baretang iyan daing maginibong mga babae asin aki. Bako daw na makaheherak na dawa ngonyan, sa ika-21 siglo, an saindang mga deretso padagos na “linalapas aroaldaw na sa kadakolan dai na iyan mabilang”?​​—The State of the World’s Children 2000.

“Sarong Bagong Kinaban sa Sarong Henerasyon”

Ipinahayag kan United Nations Children’s Fund an pagtubod na “an kamondoan na itinatao kan mga pag-abusong ini . . . sa mga buhay sa bilog na globo puedeng mahale.” Sinasabi kan organisasyon na ini na an teribleng mga kamugtakan na kaipuhan na tioson sa presente kan kaherakherak na binilyon na ini “dai malilikayan ni mababago.” Sa katunayan, nagpaluwas iyan nin sarong pangapodan para sa “gabos na tawo na papangyarihon an sarong bagong kinaban sa sarong henerasyon.” Linalaoman kaiyan na ini magigin sarong kinaban kun saen an bilog na katawohan magigin “talingkas sa kadukhaan asin diskriminasyon, talingkas sa kadahasan asin helang.”

An nagpapahayag kan siring na mga opinyon naparirigon an boot kan katunayan na dawa ngonyan may nagmamakolog na mga tawo na pambihira an trabahong ginigibo tanganing tawan nin kaginhawahan an makamomondong mga epekto kan “garo baga mayong katapusan an pagkasunodsunod na mga iriwal asin krisis.” Halimbawa, kan nakaaging 15 taon, an Chernobyl Children’s Project “nakatabang na mainaan an pagdusa kan ginatos na aki na naapektaran nin mga kanser na resulta kan pag-oran nin radyoaktibong mga partikula bunga nin nuklear na pagputok.” (The Irish Examiner, Abril 4, 2000) An mga ahensia sa pag-ayuda na dakula asin sadit tunay nanggad na dakulaon an epekto sa buhay kan dai mabilang na mga biktima nin guerra asin kalamidad.

Pero, realistiko an mga imbuelto sa siring na mga paghihingoa sa pagtabang sa kapwa tawo. Aram ninda na an inaatubang na mga problema “mas lakop asin biyong masakit mabago kisa kan kamugtakan kaiyan kan nakaagi nganing dekada.” Si David Begg, an hepe ehekutibo kan institusyon sa paglimos sa Irlandia na Concern, nagsasabi na an “mga tawohan, parasuportar asin paradonar huminiro sa kahangahangang paagi” kan an Mozambique agihan nin kapahapahamak na pagbaha. “Alagad,” idinugang nia, “dai mi nakaya na kami sana an kadakulaan kan arog kaiyan na mga kalamidad.” Mapadapit sa paghihingoa sa pag-ayuda sa Aprika, prangka niang inaadmitir: “An kadikit na paglaom garo mga kandila na maluya nang nagkikimatkimat.” Dakol an masaboot na an saiyang komento eksakto man na sinusumaryo an lakop sa globong situwasyon.

Maaasahan daw niato sa realistikong paagi na maheling an linalaoman na “bagong kinaban sa sarong henerasyon”? Minsan ngani an presenteng paghihingoa na makatabang sa kapwa tawo talagang kaomaw-omaw, daing duwa-duwa na rasonable man na estudyaran an saro pang posibilidad para sa sarong matanos asin matoninong na bagong kinaban. Itinotokdo kan Biblia an posibilidad na iyan, siring sa eestudyaran sa masunod na artikulo.

 [Picture Credit Line sa pahina 2]

Pahina 3, mga aki: UN/DPI Rinetrato ni James Bu