Relihiosong mga Ladawan—An Suanoy na Ginikanan Kaiyan

“An mga ladawan sarong paagi tanganing ikaayon kita sa karahayan asin kabanalan nin Dios asin kan Saiyang mga Santo.”—ARSIDIOSESIS NIN GRIEGONG ORTODOKSO SA AUSTRALIA

SA MAALANGAANG na aldaw na ini nin Agosto, an saldang minatama sa sementong mga hagyan patukad sa monasteryo kan “Kabanalbanaleng Ina nin Dios,” sa isla nin Tinos, sa Dagat na Aegean. An nakapapasong init dai nakapaluluya sa determinasyon kan labing 25,000 na debotong peregrino na Griego Ortodokso na luway-luway na nagmamaigot na makaabot sa maadornong marhay na ladawan kan ina ni Jesus.

An sarong hoben na babae, pilay, na malinaw na nakokolgan asin desesperado an lalauogon, nagkakamang minsan nagdudurugo na an saiyang mga tuhod. Harani sa saiya, an sarong pagal-pagal na gurang na babae na nagbaklay hale sa ibong na poro kan nasyon nagmamaigot na magpadagos sa paglakaw. An sarong galagang lalaki na medyo may edad na ginaganot nang marhay mantang may paghimuyawot niang pinagmamaigotan na makaagi sa nagsusurusuan na kadaklan. An pasohan ninda iyo an mahadokan an ladawan ni Maria asin makalaob sa atubangan kaiyan.

Daing duda na an mga tawong ini na relihiosong marhay sinsero sa saindang kamawotan na sambahon an Dios. Pero, pira an nakakaaram na an siring na debosyon sa relihiosong mga ladawan masususog an ginikanan kaiyan sa mga kaugalean na naenot nin mga siglo pa sa Kristianismo?

An Pagigin Lakop kan mga Ladawan

Sa kinaban nin Ortodokso, an mga ladawan yaon sa gabos na lugar. Sa mga simbahan, an mga ladawan ni Jesus, Maria, asin kan dakol na “santo” yaon sa mayor na lugar. An mga nagtutubod parateng tinatawan nin onra an mga ladawan na ini paagi sa mga hadok, insenso, asin pagsolo nin mga kandila. Saro pa, an haros gabos na harong kan mga Ortodokso igwa nin sadiring lugar para sa ladawan, na duman namimibi. Ordinaryo na para sa Ortodoksong mga Kristiano na magsabi na kun sinda minasamba sa ladawan, napaparani sinda sa Dios. Dakol an nagtutubod na an mga ladawan may biyaya nin Dios asin may milagrosong kapangyarihan.

An mga nagtutubod na iyan posibleng marhay na mabigla na maaraman na an mga Kristiano kan enot na siglo dai inooyonan an paggamit nin mga ladawan sa pagsamba. An librong Byzantium nagsasabi: “An enot na mga Kristiano, na minana sa Judaismo an pagkaongis sa idolatriya, dai nagugustohan na paghelingon an ano man na odok na paggalang sa mga retrato nin mga tawong banal.” An iyo man sanang libro nagkokomento: “Poon kan Ikalimang Siglo padagos, an mga ladawan o imahen . . . paorog nang paorog na nagin lakop sa publiko asin pribadong pagsamba.” Kun bakong hale  sa mga Kristiano kan enot na siglo, saen naggikan an paggamit nin relihiosong mga ladawan?

Pagsusog sa Ginikanan Kaiyan

An parasiyasat na si Vitalij Ivanovich Petrenko nagsurat: “An paggamit nin mga imahen asin an tradisyon kaiyan masususog bago pa an Kristianong kapanahonan asin igwa nin ‘paganong pinaghalean.’” Dakol na historyador an minaoyon, na nagsasabing an ginikanan kan pagsamba sa ladawan manonompongan sa mga relihion kan suanoy na Babilonya, Egipto, asin Grecia. Halimbawa, sa suanoy na Grecia an relihiosong mga imahen nasa pormang mga estatuwa. Tinutubod na an mga ini tinawan nin sa Dios na kapangyarihan. An mga tawo naghohona na an nagkapira sa mga imahen na ini bakong gibo nin mga kamot kundi nahulog hale sa langit. Durante nin espesyal na mga kapiestahan, an siring na mga imahen na sinasamba ipinoprosisyon sa siudad, asin idinodolot an mga atang dian. “An imahen na sinasamba ibinibilang na dios mismo kan deboto, maski ngani may ginibong pagprobar . . . na mamidbid an kalaenan kan dios asin kan saiyang imahen,” an sabi ni Petrenko.

Paano nagsarumsom sa Kristianismo an siring na mga ideya asin kaugalean? An iyo man sanang parasiyasat nagkomento na, kan mga siglo pagkagadan kan mga apostol ni Cristo, nangorogna sa Egipto, “an Kristianong mga paniniwala napaatubang sa ‘paganong kombinasyon’​​—na hale sa mga kaugalean asin paniniwalang Egipcio, Griego, Judio, Oriental asin Romano na inootob kasabay kan Kristianong mga paniniwala asin kaugalean.” Bilang resulta, “inoyonan kan Kristianong mga trabahador an paaging [pag-iribaiba nin relihion] asin ginamit an paganong mga simbolo, na ibinibilang iyan na bagong simbolo na konektado na sa Kristianismo, maski ngani dai man biyong hinahale dian an paganong impluwensia.”

Dai nahaloy an mga ladawan na an nagin pokus kan relihiosong buhay sa pribado sagkod sa publiko. Sa librong The Age of Faith, isinaysay kan historyador na si Will Durant kun paano ini nangyari, na nagsasabi: “Mantang nagdadakol an sinasambang mga santo, nagkaigwa nin pangangaipong mamidbid asin magirumdoman sinda; dakolon na retrato ninda asin ni Maria an ginibo; asin kun manongod ki Cristo bako sanang an Saiyang iniimahinar na itsura kundi an Saiyang krus an pinagrereberensiar​​—nagin anting-anting na may mahika pa ngani, para sa mga madaling mapaniwala. Dahel sa natural na katalingkasan kan mga tawo na mag-imahinar  an banal na mga relikya, retrato, asin estatuwa nagin nang mga bagay na sinasamba; an mga tawo naglalaob sa atubangan kaiyan, hinahadokan iyan, nagsosolo nin kandila asin insenso sa atubangan kaiyan, kinokoronahan iyan nin mga burak, asin naghahagad nin mga milagro sa okultismong impluwensia kaiyan. . . . An mga Ama asin konsilyo kan Iglesia paorootrong nagpapaliwanag na an mga imahen bakong mga dios, kundi mga nagpapagirumdom sana kaiyan; mayong pakiaram an mga tawo na gibohon an siring na paglalaen.”

Ngonyan, dakol na naggagamit nin relihiosong mga ladawan an makikiargumento man na an mga imahen iginagalang sana​​—dai sinasamba. Tibaad maghingako sinda na an relihiosong mga ipininta lehitimo​​—kaipuhan nanggad ngani​​—na mga pantabang sa pagsamba sa Dios. Tibaad arog man kaiyan an saboot nindo. Alagad an hapot, Ano daw an saboot nin Dios manongod kaini? Posible daw na an odok na paggalang sa ladawan talagang kapareho nin pagsamba dian? An siring daw na mga kaugalean talagang nagtatao nin natatagong mga peligro?

[Kahon/Ritrato sa pahina 4]

Ano an Ladawan?

Bakong arog nin mga estatuwa na ginagamit nin dakol sa Katoliko Romanong pagsamba, an mga ladawan may laba asin lakbang na mga imahen ni Cristo, Maria, “mga santo,” mga anghel, mga personahe asin pangyayari sa Biblia, o mga pangyayari sa kasaysayan kan Iglesia Ortodokso. Sa parate, ipinipinta iyan sa aroalsang mga tablang kahoy.

Oyon sa Iglesia Ortodokso, “sa mga Ladawan kan mga Santo, an mga retrato bakong arog kan mga retrato nin ordinaryong mga tawo.” Siring man, sa mga ladawan “an itsura kaiyan kun hehelingon minahiwas poon sa atubangan pasiring sa likod.” Sa parate “mayo nin mga anino, o mga paagi na ipaheheling na aga asin banggi.” Tinutubod man na an kahoy asin pinta nin sarong ladawan puedeng “mapano kan presensia nin Dios.”

[Ritrato sa pahina 4]

An paggamit nin mga imahen masususog sa paganong mga kaugalean

[Picture Credit Line sa pahina 3]

© AFP/CORBIS