Masasalbar Pa daw an mga Iglesia?

“AN MGA taga Britania nagtutubod pa man giraray sa Dios alagad habong gumibo nin kapanugaan ki Cristo,” an sabi ni Stephen Tirwomwe, sarong klerigo na taga Uganda. Mga 20 taon na an nakaagi, naligtasan nia an madahas na panlaglag sa saiyang iglesia sa Uganda. Ngonyan, nagsesermon sia sa sosyal na mga klab nin mga lalaki sa Leeds, Inglaterra, na nagtataram nin dies minutos bago pumoon na magkawat nin binggo an mga nagdadangog sa saiya.

Sa bilog na Atlantiko, nakikipagtusayan sa kaparehong espirituwal na krisis an kasuarin pa sanang naorganisar na Anglicanong Misyon sa Amerika. “An Estados Unidos iyo an nasyon ngonyan na may pinakadakulang populasyon nin mga tawong nagtataram nin Ingles sa kinaban na bakong miembro nin iglesia asin indiperente sa espirituwal na paagi,” an sabi kan opisyal na Web site kan misyon. “Kita an nagigin teritoryo na nangangaipo nin mga misyonero.” Nadedesganar sa dai nagin mapangganang paghihingoa na gumibo nin mga pagbabago sa laog kan saindang iglesia, an bago pa sanang misyon uminontok sa pagsunod sa tradisyon asin uminayon sa mga namomoon sa Asia asin Aprika tanganing ponan an “aktibidad nin pagmimisyonero sa Estados Unidos.”

Pero, taano an mga misyonerong taga Aprika, Asia, asin Latin Amerika ta ‘nagliligtas nin mga kalag’ sa naghihingakong Kristianong mga nasyon sa Europa asin Amerika del Norte?

Siisay an Nagliligtas Kiisay?

Sa laog nin labing kuatro sientos na taon, an pagpadara nin debotong mga misyonerong taga Europa nagpadagos kasunod nin pagpadakol nin kolonya sa Aprika, Asia, Pasipiko, asin Amerika del Sur. An obheto ninda iyo na darahon an relihion ninda sa mga pagano daa sa mga nasyon na idto. Pag-abot nin panahon, an mga kolonya nin Amerika, na inestablisar daa sa Kristianong mga prinsipyo, uminayon dangan sa kahurihurihi naenotan pa an kapareho nindang mga misyonerong taga Europa sa pag-establisar kan sadiri nindang ebanghelikong mga misyon sa bilog na kinaban. Nabaliktad ngonyan an situwasyon.

 “An sentro [nin Kristianismo sa ngaran sana] nabago na,” an sabi ni Andrew Walls, kag-establisar asin direktor kan Centre for the Study of Christianity in the Non-Western World. Kan 1900, 80 porsiento kan mga naghihingakong Kristiano magsalang mga taga Europa o taga Amerika del Norte. Minsan siring, ngonyan an 60 porsiento kan gabos na naghihingakong Kristiano nag-iistar sa Aprika, Asia, asin Latin Amerika. An sarong dai pa sana nahahaloy na bareta sa diaryo nagsasabi: “An mga iglesiang Katoliko sa Europa nagsasarig sa mga padi hale sa Pilipinas asin India,” asin “saro sa anom na pading naglilingkod sa mga parokyang Katoliko sa Amerika inimportar ngonyan hale sa ibang nasyon.” An Aprikanong mga ebangheliko sa Netherlands, na sa kadaklan hale sa Ghana, minamansay an sadiri ninda na “misyonerong iglesia sa bakong relihiosong kontinente.” Asin an mga ebanghelista hale sa Brazil nagsasagibo ngonyan nin mga krusada sa manlaenlaen na parte kan Britania. An sarong parasurat nagkokomento: “Buminirik an dalagan kan Kristianong pagmimisyonero.”

Sarong Nabibilog na Kontrobersia

An mga misyonero posibleng marhay na kaipuhan sa paorog nang paorog na nagigin sekularisadong kontinente nin Europa asin Amerika del Norte. “Sa Scotland mayo pang 10 porsiento kan mga Kristiano an nagsisimba nin regular,” an komento nin sarong magasin manongod sa mga bareta. Mas dikit pa ngani sa Pransia asin Alemania. Kan sinurbey, “mga 40 porsiento kan mga Amerikano asin 20 porsiento kan mga taga Canada an nagsabi na nagsisimba sinda nin regular,” an sabi nin saro pang bareta sa diaryo. Sa kabaliktaran, an nagsisimba sa Pilipinas sinasabing haros 70 porsiento, asin arog man kaiyan sa ibang nagpoprogreso pa sanang nasyon.

Mas makahulogan pa ngani, an mga parasimba sa Hemisperyo sa Timog mas may tendensiang sumunod sa tradisyon kisa kan mga nasa Hemisperyo sa Amihanan. Halimbawa, kan sinurbey an mga Katoliko sa Estados Unidos asin Europa, daing liwat-liwat na ipinahahayag ninda an nag-oorog na pagdeskompiar sa autoridad nin klero asin nakikidiskutir para sa pagkaigwa nin mas dakulang partisipasyon kan lego asin pagkapantaypantay para sa mga babae. Sa ibong na lado, an mga Katoliko sa Hemisperyo sa Timog makosogon an pag-ako sa tradisyonal na paninindogan kan iglesia sa mga isyung ini. Mantang padagos na nagdadakol an mga nagsusuportar sa iglesia duman sa timog, naeestablisar na an basehan para sa komprontasyon sa ngapit. Si Philip Jenkins, sarong intelektuwal sa historya asin relihion, nagtaram nin prediksion: “Posibleng marhay na sa laog nin saro o duwang dekada, dai na mimidbidon kan arin man na kabtang kan lakop sa globong Kristianismo an kapareho ninda sa ibang hemisperyo bilang lubos o tunay na Kristiano.”

Huli sa mga nangyayaring ini, nagsabi si Walls na an importanteng isyu iyo na “kun paano an mga Kristianong taga Aprika, Asia, Latin Amerika, Amerika del Norte asin Europa mamumuhay nin sararo sa saro sanang iglesia, na totoong nagpapahayag nin saro sanang pagtubod.” Ano sa paghona nindo? Masasalbar pa daw an mga iglesia sa sarong nababangang kinaban? Ano an basehan para sa tunay na Kristianong pagkasararo? Ipepresentar kan masunod na artikulo an mga simbag na sono sa Kasuratan, kaiba kan malinaw na prueba na nag-ooswag na sa bilog na kinaban an sarong nagkakasararong Kristianong komunidad.

[Ritrato sa pahina 4]

An dating simbahan na ini saro nang “music café” ngonyan

[Credit Line]

AP Photo/Nancy Palmieri