Maogma an mga Nagpapamuraway sa Dios
Maogma an mga Nagpapamuraway sa Dios
“Sinda mahuruhod sa atubangan mo, O Jehova, asin papamurawayon an saimong ngaran.”—SALMO 86:9.
1. Taano ta makakapamuraway kita sa Dios sa mga paagi na labi pa sa magigibo nin daing buhay na mga linalang?
SI Jehova maninigo sa pag-omaw kan gabos na linalang nia. Mantang an daing buhay na mga linalang nia silensiong nagpapamuraway sa saiya, kitang mga tawo igwa nin kakayahan na mangatanosan, makasabot, magpahalaga, asin sumamba. Kun siring, sa sato nagsasabi an salmista: “Magkurahaw kamo na may kapangganahan sa Dios, kamo gabos na tawo sa daga. Umawit kamo nin melodiya sa kamurawayan kan saiyang ngaran. Gibohon nindong mamuraway an pag-omaw sa saiya.”—Salmo 66:1, 2.
2. Sairisay an naghimate sa pagboot na pamurawayon an ngaran nin Dios, asin taano?
2 An mayoriya kan katawohan habong midbidon an Dios o pamurawayon sia. Minsan siring, sa 235 kadagaan, labing anom na milyon na Saksi ni Jehova an nagpapatunay na naheheling ninda an “dai naheheling na mga kualidad” nin Dios paagi sa mga bagay na ginibo nia asin na “nadadangog” ninda an silensiong patotoo nin mga linalang. (Roma 1:20; Salmo 19:2, 3) Paagi sa pag-adal sa Biblia, namidbid asin namotan man ninda si Jehova. An Salmo 86:9, 10 naghula: “An gabos na nasyon na ginibo mo madirigdi, asin sinda mahuruhod sa atubangan mo, O Jehova, asin papamurawayon an saimong ngaran. Huli ta ika dakula asin naggigibo nin mga ngangalasan; ika an Dios, ika sana.”
3. Paano nagtatao nin “sagradong paglilingkod aldaw asin banggi” an “dakulang kadaklan”?
3 Ilinaladawan man kan Kapahayagan 7:9, 15 “an sarong dakulang kadaklan” nin mga parasamba na “nagtatao sa [Dios] nin sagradong paglilingkod aldaw asin banggi sa saiyang templo.” Dai man literal na hinahagad nin Dios na mag-omaw nin daing ontok an saiyang mga lingkod, alagad an mga nagsasamba sa saiya sarong pambilog na globong organisasyon. Kaya kun banggi sa nagkapirang kadagaan, an mga lingkod nin Dios sa ibong kan globo sibot na naghuhulit. Sa siring, masasabi na an saldang nungkang minasolnop sa mga nagpapamuraway ki Jehova. Dai na mahahaloy “an lambang bagay na naghahangos” makurahaw nin pag-omaw ki Jehova. (Salmo 150:6) Pero mientras tanto, ano an magigibo niato bilang mga indibiduwal tanganing pamurawayon an Dios? Anong mga angat an tibaad mapaatubang sa sato? Asin anong mga bendisyon an naghahalat sa mga nagpapamuraway sa Dios? Bilang simbag, estudyaran niato an sarong kasaysayan sa Biblia mapadapit sa Israelitang tribo ni Gad.
Sarong Angat kan Suanoy
4. Anong angat an napaatubang sa tribo ni Gad?
4 Bago naglaog sa Dagang Panuga, hinagad kan mga miembro kan tribo ni Gad sa Israel na togotan sindang mag-istar sa sabsaban na lugar sa sirangan kan Jordan. (Bilang 32:1-5) An pag-erok duman mangangahulogan nin pag-atubang sa masakit na mga angat. An mga tribo duman sa solnopan protektado kan Kababan nin Jordan—sarong natural na depensa sa militar na pagsakyada. (Josue 3:13-17) Minsan siring, mapadapit sa mga lugar sa sirangan kan Jordan, an The Historical Geography of the Holy Land, ni George Adam Smith, nagsasabi: “[An mga iyan] deretsong patag, na haros mayo nin olang sa tahaw, sa ibabaw kan dakulang buklod nin Arabia. Bilang resulta, pirme sindang bukas sa pagsalakay kan gutom na mga parabaklay, na an nagkapira minadaragsa sa sainda kada taon tanganing humanap nin pasabsaban.”
5. Paano inenkaminar ni Jacob an mga gikan ni Gad na humiro kun sinda sinasalakay?
5 Ano an mangyayari sa tribo ni Gad sa siring na daing ontok na pananalakay? Mga siglo bago kaini, sa saiyang hula kan naghihingagdan na, an apoon nindang si Jacob nagsabi: “Kun dapit ki Gad, sarong grupo nin mga parasalakat an masalakay sa saiya, alagad sasalakayon nia an pinakahurihan.” (Genesis 49:19) Sa enot na heling, an mga tataramon na iyan tibaad garo mamondo an ibubunga. Pero an totoo, iyan nangahulogan nin sarong pagboot para sa mga taga Gad na lumaban. Sinierto sa sainda ni Jacob na kun gigibohon ninda iyan, an mga nagsasalakay maatras sa makasusupog na paagi, na lalapagon kan mga taga Gad an pinakahurihan ninda.
Mga Angat sa Satong Pagsamba Ngonyan
6, 7. Paano an kamugtakan kan mga Kristiano ngonyan kapareho kan kamugtakan kaidto kan tribo ni Gad?
6 Arog kan tribo ni Gad, an mga Kristiano ngonyan bukas sa mga pangigipit asin pagabat kan sistema ni Satanas; daing milagrosong proteksion na mapalibre sa sato sa pakipaglaban sa mga iyan. (Job 1:10-12) Dapat na kayanon na atubangon kan dakol sa sato an mga pangigipit sa pag-eskuela, paghanap-buhay, asin pagpadakula sa mga aki. Dai dapat na lingawan an personal o panlaog na mga pangigipit. Dapat na tagalan nin nagkapira an “sarong tonok sa laman” sa porma nin sarong seryosong diperensia o kamatean. (2 Corinto 12:7-10) An iba pinapasakitan nin pakamate nin hababang pagheling sa sadiri. “An kapahapahamak na mga aldaw” nin pagkagurang puedeng makaolang sa may edad nang mga Kristiano sa paglilingkod ki Jehova na may kaigotan na arog kan dati.—Eclesiastes 12:1.
Efeso 6:12) Pirme kitang namemeligro sa “espiritu kan kinaban,” an espiritu nin pagrebelde asin karatan sa moral na pinapalakop ni Satanas asin kan saiyang mga demonyo. (1 Corinto 2:12; Efeso 2:2, 3) Arog kan matatakton sa Dios na si Lot, kita ngonyan tibaad napupurisaw man sa inmoral na mga bagay na sinasabi asin ginigibo kan mga tawo sa palibot niato. (2 Pedro 2:7) Bukas man kita sa direktang pag-atake ni Satanas. Si Satanas nakikipaglaban sa natatada kan mga linahidan, “na nagkukuyog sa mga togon nin Dios asin igwa kan gibohon nin pagpatotoo ki Jesus.” (Kapahayagan 12:17) Naeeksperyensiahan man kan “ibang karnero” ni Jesus an pag-atake ni Satanas paagi sa mga pagbabawal asin paglamag.—Juan 10:16.
7 Ipinapagirumdom man sato ni apostol Pablo na “kita nakikipaglaban . . . tumang sa maraot na mga puersang espiritu sa langitnon na mga lugar.” (Sumuko o Lumaban?
8. Ano an maninigong magin reaksion niato sa mga pag-atake ni Satanas, asin taano?
8 Ano an maninigong magin reaksion niato sa mga pag-atake ni Satanas? Arog kan suanoy na tribo ni Gad, dapat kitang magin makosog sa espirituwal asin lumaban kaoyon sa mga instruksion nin Dios. Makamomondo, an nagkapira nagpoon na sumuko sa mga pangigipit sa buhay, na pinapabayaan an saindang espirituwal na mga paninimbagan. (Mateo 13:20-22) Ini an sinabi nin sarong Saksi kun taano ta hababa an kabilangan kan mga nag-aatender sa saiyang kongregasyon: “An mga tugang talagang napapagal na. Nasasakitan na sindang marhay.” Totoo, an mga tawo ngonyan igwa nin dakol na dahelan na mapagal. Kun siring, madaling mansayon an pagsamba sa Dios bilang saro pang sakit, sarong magabat na obligasyon. Alagad marahay daw—o tama—an pagmansay na iyan?
9. Paano nagbubunga nin kaginhawahan an pagpasan kan sakal ni Cristo?
9 Isip-isipa nindo an sinabi ni Jesus sa mga kadaklan kan saiyang kaaldawan na napapagal na man sa mga sakit sa buhay: “Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal asin nagagabatan, asin pagiginhawahon ko kamo.” Boot sabihon daw ni Jesus na an kaginhawahan makakamtan paagi sa pagpondo sa paglilingkod sa Dios? Sa kabaliktaran, si Jesus nagsabi: “Pasana nindo an sakong sakal asin makanood kamo sa sako, huli ta ako mahoyo asin may kababaan an puso, asin makakakua kamo nin kaginhawahan para sa saindong kalag.” An sakal sarong kahoy o metal na nagpapangyari sa sarong tawo o hayop na makayang darahon an sarong magabat na karga. Kun siring, taano ta bobooton nin siisay man na pasanon an siring na sakal? Bako daw na kita “nagagabatan” na? Iyo, alagad an teksto sa Griego puede man na magsabing: “Pumairarom kamo sa sakong sakal kaiba ko.” Isip-isipa nanggad: Nag-aalok si Jesus na tabangan kitang alsahon an satong pasan! Dai niato kaipuhan na gibohon iyan sa satong sadiring kosog.—Mateo 9:36; 11:28, 29, nota sa ibaba; 2 Corinto 4:7.
10. Ano an ibinubunga kan satong mga paghihingoa na pamurawayon an Dios?
10 Kun pinapasan niato an sakal nin pagkadisipulo, linalabanan niato si Satanas. “Tumangon nindo an Diablo, asin sia madulag sa saindo,” an panuga kan Santiago 4:7. Dai boot sabihon kaini na pasil an paggibo kaiyan. May kalabot na darudakulang paghihingoa an paglilingkod sa Dios. (Lucas 13:24) Alagad ini an panuga kan Biblia sa Salmo 126:5: “An mga nagsasabwag nin banhi na may mga luha mag-aaraning may magayagayang kurahaw.” Iyo, bakong ingratong Dios an sinasamba niato. Sia “an parabalos sa mga maigot na naghahanap sa saiya,” asin binebendisyonan nia an mga nagpapamuraway sa saiya.—Hebreo 11:6.
Pagpamuraway sa Dios Bilang mga Parahulit kan Kahadean
11. Paano nagseserbing pandepensa sa mga pag-atake ni Satanas an ministeryo sa langtad?
11 Ipinagboot ni Jesus: “Paduman kamo asin gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon.” An paghuhulit an pangenot na paagi nin pagtao sa Dios nin “atang nin pag-omaw.” (Mateo 28:19; Hebreo 13:15) An ‘pagsapin sa satong bitis kan kasangkapan kan maogmang bareta nin katoninongan’ sarong kaipuhan nanggad na kabtang kan satong “bilog na pangalasag”—an satong pandepensa sa mga pag-atake ni Satanas. (Efeso 6:11-15) An pag-omaw sa Dios sa ministeryo sa langtad sarong marahayon na paagi nin pagpatalubo sa satong pagtubod. (2 Corinto 4:13) Tinatabangan kita kaiyan na haleon sa satong isip an negatibong mga kaisipan. (Filipos 4:8) Paagi sa pakikikabtang sa ministeryo sa langtad nakakamtan niato an nakakapakosog na pakikiasosyar sa mga kapwa parasamba.
12, 13. Paano puedeng makinabang an mga pamilya sa regular na pakikikabtang sa ministeryo sa langtad? Iilustrar.
12 An paghuhulit puede man na magin nakakapakosog na pampamilyang aktibidad. Siempre, an mga hoben nangangaipo nin balanseng pag-aling-aling. Minsan siring, an panahon na ginagamit nin pamilya sa ministeryo sa langtad dai kaipuhan na magin nakakapongot. Magigibo nin mga magurang na magin mas nakakaogma iyan paagi sa pagsasanay sa saindang mga aki na magin epektibo sa ministeryo. Bako daw na mas naoogma an mga aki sa mga bagay na nagigibo ninda nin mapanggana? Kun timbang, na dai pinipirit an mga aki na gibohon an dai ninda kaya, matatabangan kan mga magurang an saindang mga aki na maeksperyensiahan an kagayagayahan sa ministeryo.—13 Dugang pa, an pamilya na iribang nag-oomaw sa Dios nagigin dayupot. Isipon nindo an sarong tugang na babae na binayaan kan saiyang daing pagtubod na agom asin may limang aki. Sa siring napaatubang sia sa angat na magtrabaho asin itao an materyal na mga pangangaipo kan saiyang mga aki. Nagabatan daw siang marhay kaya dai na nia inintindi an espirituwal na kapakanan kan saiyang mga aki? Nagigirumdoman nia: “Maigot kong pinag-adalan an Biblia asin an mga publikasyon sa Biblia asin pinagmaigotan kong iaplikar an sakong nababasa. Iiniiba ko nin regular an mga aki sa mga pagtiripon asin sa ministeryong pagharongharong. An resulta kan sakong mga paghihingoa? An gabos na limang aki bautisado na.” An lubos na pakikikabtang sa ministeryo puede man na makatabang sa saindo sa paghihingoa nindo na padakulaon an saindong mga aki “sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”—Efeso 6:4.
14. (a) Paano mapapamuraway kan mga hoben an Dios sa eskuelahan? (b) Ano an makakatabang sa mga hoben na dai ‘ikasupog an maogmang bareta’?
14 Mga hoben, kun kamo nag-eerok sa lugar na tinotogotan iyan kan ley, pinapamuraway daw nindo an Dios paagi sa pagpatotoo sa eskuelahan, o nag-aalangan daw kamo huli sa pagkatakot sa tawo? (Talinhaga 29:25) An sarong 13 anyos na Saksi sa Puerto Rico nagsurat: “Dai ako noarin man nasusupog na maghulit sa eskuelahan huli ta aram kong ini an katotoohan. Sa klase pirme akong nag-iitaas nin kamot asin sinasabi kun ano an nanodan ko sa Biblia. Kun igwa ako nin libreng oras, minaduman ako sa libreriya asin binabasa ko an librong Young People Ask.” * Binendisyonan daw ni Jehova an saiyang mga paghihingoa? Ibinareta nia: “Kun minsan naghahapot sako an mga kaklase ko asin naghahagad pa ngani nin kopya kan libro.” Kun nag-aalangan kamo sa bagay na ini, tibaad kaipuhan nindong patunayan sa saindong sadiri “kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios” paagi sa maigot na personal na pag-adal. (Roma 12:2) Kun kombensido kamo na an nanodan nindo iyo an katotoohan, nungka nindong ‘ikakasupog an maogmang bareta.’—Roma 1:16.
Sarong ‘Bukas na Pinto’ nin Paglilingkod
15, 16. Anong “dakulang pinto na pasiring sa gibohon” an linaogan nin nagkapirang Kristiano, asin anong mga bendisyon an ibinunga?
15 Nagsurat si apostol Pablo na may “sarong dakulang pinto na pasiring sa gibohon” na binuksan sa saiya. (1 Corinto 16:9) Itinotogot daw kan saindong mga kamugtakan na lumaog kamo sa sarong pinto pasiring sa gibohon? Halimbawa, an ministeryong pagregular o pag-auxiliary payunir nangangahulogan nin pagdusay nin 70 o 50 oras kada bulan sa paghuhulit. Naturalmente, inaapresyar kan mga kapwa Kristiano an mga payunir huli sa saindang maimbod na paglilingkod. Alagad an bagay na mas dakol sindang oras na ginagamit sa ministeryo bakong dahelan tanganing isipon ninda na sinda nakakalabi sa saindang mga tugang na lalaki asin babae. Imbes, kinukultibar ninda an aktitud na inenkaminar ni Jesus: “Kami mga oripon na daing kamanungdanan. An ginibo niamo iyo an dapat niamong gibohon.”—Lucas 17:10.
16 An pagpapayunir nagkakaipo nin disiplina sa sadiri, pag-organisar sa sadiri, asin pagigin andam na magsakripisyo. Pero bawi man an mga bendisyon. “Sarong tunay na bendisyon an pagigin tataong gumamit kan Tataramon nin Dios nin katotoohan sa tamang paagi,” an sabi nin sarong hoben na payunir na an ngaran Tamika. “Kun ika nagpapayunir, parate mong ginagamit an Biblia. Ngonyan kun ako naghaharongharong, nakakaisip na ako nin mga teksto na angay sa lambang kagharong.” (2 Timoteo 2:15) Nagsabi an sarong payunir na an ngaran Mica: “An maheling an epekto kan katotoohan sa buhay nin mga tawo saro pang makangangalas na bendisyon.” Nasambitan man kan sarong hoben na an ngaran Matthew an manongod sa kagayagayahan na “maheling an saro na minalaog sa katotoohan. Mayo nang ibang klase nin kagayagayahan na ikakaribay dian.”
17. Paano napangganahan nin sarong Kristiano an negatibong saboot manongod sa pagpapayunir?
17 Puede daw nindong pag-isipan an paglaog sa pinto pasiring sa pagpapayunir? Tibaad gusto nindong gibohon iyan alagad an pagmate nindo kulang an saindong kakayahan. “Negatibo an saboot ko sa pagpapayunir,” an inadmitir nin sarong hoben na tugang na babae na an ngaran Kenyatte. “An pagmate ko dai ko iyan kaya. Dai ako tatao kun paano mag-andam nin mga introduksion o mangatanosan sa Kasuratan.” Minsan siring, an kamagurangan nag-asignar nin maygurang na tugang na babaeng payunir tanganing tabangan sia. “Nakakaogmang makaibanan sia,” an nagigirumdoman ni Kenyatte. “Huli kaiyan gusto ko na man magpayunir.” Paagi sa pag-enkaminar asin pagsasanay, tibaad gusto na man nindong magpayunir.
18. Anong mga bendisyon an puedeng kamtan kan mga naglalaog sa paglilingkod bilang misyonero?
18 An pagpapayunir puedeng magbukas nin pinto pasiring sa iba pang pribilehio nin paglilingkod. Halimbawa, an nagkapirang mag-agom tibaad makualipikar sa pagsasanay bilang misyonero tanganing idestino na maghulit sa ibang nasyon. An mga misyonero dapat na makibagay sa bagong nasyon, tibaad bagong lenguahe, bagong kultura, asin bagong mga pagkakan. Alagad huli sa mga bendisyon an siring na mga kadepisilan nagigin
bakong mahalaga. Si Mildred, sarong beteranong misyonera sa Mejico, nagsasabi: “Dai ko noarin man pinagbasolan an desisyon kong magin misyonera. Iyan an kamawotan ko poon kan sadit pa ako.” Anong mga bendisyon an nakamtan nia? “Duman samo, depisil makahanap nin aadalan sa Biblia. Digdi, igwa ako nin sagkod sa apat na inaadalan na sarabay na minapoon sa ministeryo sa langtad!”19, 20. Paano nag-ako nin mga bendisyon an dakol na nasa paglilingkod sa Bethel, internasyonal na paglilingkod, asin sa Paadalan sa Ministeryal na Pagsasanay?
19 Nagkakamit man nin nagsosopay na bendisyon an mga nasa paglilingkod sa Bethel sa mga sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova. Si Sven, sarong hoben na tugang sa Alemania, nagsasabi dapit sa saiyang trabaho sa Bethel: “Namamatean ko na naggigibo ako nin sarong bagay na igwa nin nagdadanay na halaga. Puede ko kutanang gamiton an sakong mga abilidad sa kinaban. Alagad kapareho iyan nin pagdeposito sa sarong bangko na mababangkarota na.” Totoo, an paglilingkod bilang daing sueldong boluntaryo nangangahulogan nin sakripisyo. Alagad an sabi ni Sven: “Pagpuli mo, aram mo na para ki Jehova an gabos na ginibo mo sa aldaw na iyan. Asin nagtatao iyan sa saimo nin masiramon na pagmate.”
20 An nagkapirang tugang nagkamit kan bendisyon sa internasyonal na paglilingkod, na nagtatrabaho sa konstruksion sa mga sangang opisina sa ibang nasyon. An sarong mag-agom na nakapaglingkod na sa walong asignasyon sa ibang nasyon nagsurat: “Kahangahanga an mga tugang digdi. Makolog sa boot an paghale—sa ikawalong beses ‘nakolgan’ an puso mi. Pambihira nanggad an naeksperyensiahan mi!” Yaon man an Paadalan sa Ministeryal na Pagsasanay. Nagtatao iyan nin espirituwal na pagsasanay sa kualipikadong mga tugang na lalaki na daing agom. Nagsurat an sarong naggradwar: “Nadedepisilan ako kun paano ko kamo pasasalamatan sa siring karahay na paadalan. Ano pa daw na ibang organisasyon an maghihingoa nanggad na magtao nin pagsasanay?”
21. Anong angat an inaatubang nin gabos na Kristiano sa saindang paglilingkod sa Dios?
21 Iyo, dakol na pinto nin aktibidad an bukas. Totoo, an kadaklan sa sato mayo sa kamugtakan na maglingkod sa Bethel o sa ibang nasyon. Sinabi mismo ni Jesus na bakong parareho kadakol an magigin ‘bunga’ kan mga Kristiano huli sa laen-laen na kamugtakan. (Mateo 13:23) Kun siring, an angat sa sato bilang mga Kristiano iyo na aprobetsaran an satong situwasyon—na lubos na makikabtang sa paglilingkod ki Jehova sagkod na itinotogot kan satong mga kamugtakan. Kun gigibohon niato iyan, kita nagpapamuraway ki Jehova, asin makakasierto kita na sia naoogmang gayo kaiyan. Isipon nindo si Ethel, sarong may edad nang tugang na babae sa sarong klinika sa pag-ataman sa mga gurang. Regular siang nagpapatotoo sa kairiba niang nag-iistar sa klinika asin naghuhulit sia paagi sa telepono. Sa ibong kan saiyang limitasyon, bilog na kalag sia sa saiyang paglilingkod.—Mateo 22:37.
22. (a) Sa ano pang mga paagi mapapamuraway niato an Dios? (b) Anong makangangalas na panahon an naghahalat sa sato?
22 Pero tandaan nindo na an paghuhulit saro sanang paagi nin pagpamuraway niato ki Jehova. Paagi sa pagigin arogan sa satong paggawe asin itsura kun kita nasa satong trabaho, sa eskuelahan, asin sa harong, pinapagayagaya niato an puso ni Jehova. (Talinhaga 27:11) An Talinhaga 28:20 nanunuga: “An tawo na may maimbod na mga gibo magkakamit nin dakol na bendisyon.” Kun siring, maninigo kitang ‘magtanom nin abunda’ sa satong paglilingkod sa Dios, sa pakaaram na kita mag-aani man nin abundang bendisyon. (2 Corinto 9:6) Sa paggibo kaiyan, magkakapribilehio kita na magin buhay sa makangangalas na panahon na itatao ki Jehova kan “lambang bagay na naghahangos” an kamurawayan na talagang maninigo nanggad sa saiya!—Salmo 150:6.
[Nota sa Ibaba]
^ par. 14 An librong Questions Young People Ask—Answers That Work ipinublikar kan Mga Saksi ni Jehova.
Nagigirumdoman daw Nindo?
• Paano naglilingkod ki Jehova “aldaw asin banggi” an banwaan nin Dios?
• Anong angat an napaatubang sa tribo ni Gad, asin ano an itinotokdo kaiyan sa mga Kristiano ngonyan?
• Paano nagseserbing proteksion sa mga pag-atake ni Satanas an ministeryo sa langtad?
• Anong ‘bukas na pinto’ an linaogan nin nagkapira, asin anong mga bendisyon an nakamtan ninda?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 15]
Kun paanong linabanan kan mga taga Gad an mga grupong nananalakat, dapat na labanan man kan mga Kristiano an mga pag-atake ni Satanas
[Ritrato sa pahina 17]
Nakakamtan niato an nakakapakosog na pakikiasosyar sa ministeryo sa langtad
[Mga Ritrato sa pahina 18]
An pagpapayunir puedeng magbukas kan pinto pasiring sa iba pang pribilehio nin paglilingkod, kabale an:
1. Internasyonal na paglilingkod
2. Paglilingkod sa Bethel
3. Paglilingkod bilang misyonero