Estorya nin Buhay

Determinadong Maglingkod ki Jehova

ISINAYSAY NI RAIMO KUOKKANEN

Kan 1939, puminutok an Guerra Mundial II sa Europa, asin sinalakay kan Unyon Sobyet an sakong dagang tinuboan na Finlandia. An sakong ama naghale tanganing makipaglaban kaiba kan hukbong Finlandes. Dai nahaloy an mga eroplanong panguerra nin Rusya naghuhulog na nin mga bomba sa siudad na kinamumugtakan mi, asin pinaistar ako kan sakong ina duman sa sakong lola sa mas ligtas na lugar.

KAN 1971, naglilingkod ako bilang misyonero sa Uganda, Sirangan na Aprika. Sarong aldaw mantang naghuhulit ako sa harong-harong, dakol na nasisindak na tawo an nagdadaralagan na linalampasan ako. Nakadangog ako nin mga putok nin badil asin nagpoon akong magdalagan papuli. Mantang an purutokan nin badil nagrarani, luminukso ako sa kale sa gilid kan tinampo. Mantang nagsasaragitsit an mga bala sa ibabaw kan payo ko, nagkamang ako papuli.

Dai ko malilikayan an mga epekto kan Guerra Mundial II, alagad taano ta isinasapeligro ming mag-agom an samong sadiri sa kariribokan sa Sirangan na Aprika? An simbag konektadong marhay sa samong determinasyon na maglingkod ki Jehova.

Kun Paano Nagpoon an Sakong Determinasyon

Namundag ako kan 1934 sa Helsinki, Finlandia. An sakong ama sarong parapinta, asin sarong aldaw nagtrabaho sia sa sarong edipisyo kun saen namumugtak an sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova sa Finlandia. Sinabi sa saiya kan mga Saksi an manongod sa mga pagtiripon kan kongregasyon. Pagpuli nia, sinabi nia sa sakong ina an manongod sa saindang mga pagtiripon na iyan. Dai pa nagpoon si Nanay  na mag-atender kan panahon na idto, alagad kan huri nagpoon siang makipag-olay sa katrabaho nia na sarong Saksi manongod sa mga tema sa Biblia. Dai nahaloy sineryoso ni Nanay an nanonodan nia, asin kan 1940 sia nabautismohan bilang saro sa Mga Saksi ni Jehova.

Bago kaiyan, dinara ako kan sakong lola sa saiyang harong sa probinsia durante kan ilinawig kan Guerra Mundial II. Hale sa Helsinki an sakong ina nagpoon na magsurat sa saiyang ina asin nguhod na tugang na babae manongod sa mga paniniwala kan Mga Saksi ni Jehova. Sindang duwa nagpaheling nin interes asin ihiniras an nanonodan ninda sa sako. Binisita kan nagbibiaheng mga representante kan Mga Saksi ni Jehova an harong ni Lola asin pinarigon an boot mi, alagad dai pa ako determinadong maglingkod sa Dios.

Nagpoon an Teokratikong Pagsasanay

Kan matapos an guerra kan 1945, nagbuelta ako sa Helsinki, asin nagpoon na iiba ako ni Nanay sa mga pagtiripon kan Mga Saksi ni Jehova. Kun beses sa sinehan na sana ako minaduman. Alagad sinasabi sa sako ni Nanay an manongod sa pahayag na nadangog nia sa pagtiripon, asin paorootro niang idinodoon sa sako an sarong punto: Haranihon na an Armagedon. Nakombensir ako manongod dian asin nagpoon na mag-atender sa gabos na pagtiripon. Mantang nagtatalubo an sakong pakasabot sa katotoohan sa Biblia, iyo man an sakong pagmawot na makikabtang sa gabos na aktibidad kan kongregasyon.

Espesyalmenteng ikinakaogma ko an pag-atender sa mga asamblea asin kombension. Kan 1948, nag-atender ako sa pandistritong kombension na ginibo harani sa harong kan sakong lola, kun saen ako nagbabakasyon kun tig-init. Mapabautismo an katood ko sa kombension na iyan, asin inagda nia ako na magpabautismo man. Sinabi ko sa saiya na mayo akong darang pankarigos, alagad isinuherir nia na pagkatapos kan saiyang bautismo, puede kong gamiton an pankarigos nia. Uminoyon ako asin nabautismohan ako kan Hunyo 27, 1948, kan ako 13 anyos.

Pagkatapos kan kombension, an nagkapirang katood kan sakong ina nagsabi sa saiya na nabautismohan na ako. Kan sunod na magkahelingan kami, gusto niang maaraman kun taano ta ginibo ko an arog kaiyan kahalagang lakdang na dai nagkokonsulta sa saiya. Ipinaliwanag ko na nasasabotan ko na an pundamental na mga katokdoan sa Biblia asin na aram ko na maninimbag ako ki Jehova sa sakong gawe-gawe.

Tuminalubo an Sakong Determinasyon

An mga tugang sa kongregasyon tinabangan ako na mapakosog an sakong determinasyon na maglingkod ki Jehova. Iniibanan ninda ako sa ministeryong pagharongharong asin tinatawan ako nin kabtang sa mga pagtiripon haros kada semana. (Gibo 20:20) Sa edad na 16 anyos, itinao ko an primero kong pampublikong pahayag. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, ninombrahan ako bilang lingkod sa pag-adal sa Biblia sa samong kongregasyon. An gabos na espirituwal na aktibidad na iyan nakatabang sa sako na magin maygurang, alagad kaipuhan ko pa man giraray na daogon an sakong pagkatakot sa tawo.

Kan panahon na idto, ipinapaisi mi an pampublikong pahayag sa pandistritong kombension paagi sa darakulang karatula. An kada saro sa mga karatulang ini kompuesto nin duwang kartel na magkatakod asin nakasabit sa abaga nin saro asin natatakopan an atubangan asin likod kan saiyang hawak. Huli kaiyan, an nagkapirang tawo inaapod kami na mga tawong sanwits.

Sarong beses, yaon ako sa kanto nin sarong toninong na tinampo na sulot an sakong karatulang sanwits kan maheling ko an sarong grupo nin mga kaklase ko na pasiring sa sako. Mantang inaagihan ninda ako, napapaulnok ako huli sa heling ninda sa sako. Namibi ako ki Jehova para sa kosog nin boot asin dai ako naghiro mantang sulot an karatula. An pagdaog sa pagkatakot sa tawo kan panahon na iyan nag-andam sa sako sa mas dakulang pagbalo sa pagpadanay nin Kristianong neutralidad.

Pag-abot nin panahon, an gobyerno pinagbotan ako asin an dakol na iba pang hoben na Saksi na magreport para sa serbisyo militar. Nagpasiring kami sa base militar siring kan pagboot sa samo, alagad may paggalang na nagsayuma kaming magsulot nin uniporme. Dinetener kami kan mga opisyal, asin paghaloyhaloy sinentensiahan kami nin sarong korte nin anom na bulan sa bilanggoan. Ikinarsel man kami sa laog nin walong bulan, an panahon na kahagadan para sa serbisyo militar. Kaya nag-14 bulan kami sa bilanggoan huli sa samong neutral na paninindogan.

Sa mga kuartel na bilanggoan, nagtitiripon kami aroaldaw tanganing pag-olayan an Biblia. Durante  kan mga bulan na idto, dakol sa samo an duwang beses nang nabasa an bilog na Biblia. Kan matapos an sentensia sa samo, an kadaklan sa samo nagluwas sa bilanggoan na mas determinado kisa kasuarin man na maglingkod ki Jehova. Sagkod sa presente, dakol sa grupong iyan nin hoben na mga Saksi an maimbod na naglilingkod ki Jehova.

Pagkaluwas sa bilanggoan, nagbuelta ako tanganing mag-istar sa sakong mga magurang. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, nakamidbid ko si Veera, sarong maigot, bago pa sanang mabautismohan na Saksi. Nagpakasal kami kan 1957.

Sarong Banggi na Nagpabago sa Samong Buhay

Sarong banggi mantang nakikipag-estoryahan kami sa nagkapirang may paninimbagan na tugang na lalaki hale sa sangang opisina, hinapot kami kan saro sa sainda kun gusto ming maglaog sa gibohon sa sirkito. Pagkatapos na mamibi sa bilog na banggi, nag-apod ako sa sangang opisina asin nagsabing inaako mi iyan. An paglaog sa bilog na panahon na ministeryo nangangahulogan na babayaan ko an sakong trabaho na halangkaw an sueldo, alagad determinado kaming enoton sa samong buhay an Kahadean. Ako 23 anyos asin si Veera 19 anyos kan maglaog kami sa gibohon na nagbibiahe kan Disyembre 1957. Sa laog nin tolong taon ikinaogma mi an pagsongko asin pagparigon sa mga kongregasyon kan banwaan ni Jehova sa Finlandia.

Sa huring kabtang kan 1960, nakaresibi ako nin imbitasyon sa Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead sa Brooklyn, Nueva York. Tolo kami hale sa Finlandia na maatender sa espesyal na sampulong bulan na kurso nin pagsasanay dapit sa pagpunsionar kan sangang opisina. An samong agom nawalat asin nagtrabaho sa sangang opisina sa Finlandia.

Kan harani nang matapos an kurso, pinareport ako sa opisina ni Nathan H. Knorr, na iyong nagdidirehir kaidto sa gibohon kan Mga Saksi ni Jehova sa bilog na kinaban. Iinalok sa samong mag-agom ni Tugang na Knorr an asignasyon na pagmimisyonero sa Republika nin Malagasy, ngonyan midbid bilang Madagascar. Nagsurat ako ki Veera, na hinahapot sia kun ano an opinyon nia sa asignasyon na iyan, asin sia tolos-tolos na nagsimbag nin “Iyo.” Kan magbalik ako sa Finlandia, dali-dali kaming nag-andam para sa buhay sa Madagascar.

Kagayagayahan Asin Pagkadesganar

Kan Enero 1962 nag-eroplano kami pasiring sa Antananarivo, an kabisera kan nasyon, na nakasulot nin kupya na gibo sa barahibo nin hayop asin mahibog na mga gubing na panlipot, huli ta tiglipot sa Finlandia kan maghale kami. Sa tropikal na init sa Madagascar, tolos ming binago an estilo kan samong gubing. An primero ming erokan nin mga misyonero sarong sadit na harong na may sarong kuartong torogan. May saro pang mag-agom na misyonero na yaon na duman, kaya nagtorog kami ni Veera sa beranda.

Nagpoon kaming mag-adal nin Pranses, sarong opisyal na lenguahe sa Madagascar. Medyo masakit ini huli ta an lenguahe ming duwa laen sa lenguahe kan samong instruktor na babae, si Tugang na Carbonneau. Naggagamit sia nin Ingles tanganing tokdoan kami nin Pranses, alagad dai tataong magtaram nin Ingles si Veera. Kaya itinatradusir ko an mga instruksion ni Tugang na Carbonneau sa Finlandes para ki Veera. Dangan narealisar mi na mas nasasabotan ni Veera an teknikal na mga termino sa Sueco, kaya ipinaliwanag ko sa saiya sa Sueco an gramatikang Pranses. Dai nahaloy kami nag-ooswag na sa samong Pranses asin nagpoon nang mag-adal nin Malagasy, an lokal na lenguahe.

An enot kong inadalan sa Biblia sa Madagascar iyo an sarong tawo na nakakataram sana nin Malagasy. Hineheling ko an mga teksto sa sakong Biblia na Finlandes, dangan hinahanap mi an mga bersikulong iyan sa saiyang  Biblia na Malagasy. Kadikit sana an ikinakapaliwanag ko sa saiya manongod sa mga teksto, alagad dai nahaloy tuminalubo sa puso kan tawong iyan an katotoohan sa Biblia, asin sia uminoswag pasiring sa pagpabautismo.

Kan 1963, nagdalaw sa Madagascar si Milton Henschel na hale sa opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, naestablisar an sarong bagong sangang opisina sa Madagascar, asin ninombrahan ako bilang paraataman sa sanga, apuera sa sakong gibohon bilang paraataman sa sirkito asin distrito. Sa gabos na panahon na ini, binendisyonan kami nin igo ni Jehova. Poon 1962 sagkod 1970, an kabilangan kan mga parahayag kan Kahadean sa Madagascar duminakol hale sa 85 sagkod sa 469.

Kan pagpuli mi hale sa pampublikong ministeryo sarong aldaw kan 1970, nanompongan mi an sarong surat sa may pinto mi na pinagbobotan an gabos na misyonero kan Mga Saksi ni Jehova na magreport sa opisina kan ministro kan panlaog na mga aktibidad kan nasyon. Duman sinabihan kami nin sarong opisyal na an gobyerno nagboot na humale kami sa nasyon tolos-tolos. Kan maghapot ako kun anong krimen an nagibo ko tanganing ideportar ako, an opisyal nagsabi: “Mister Kuokkanen, mayo kamong nagibong sala.”

“Walong taon na kaming yaon digdi,” an sabi ko. “Digdi na kami nag-iistar. Dai puedeng basta na sana kaming humale.” Sa ibong kan samong mga paghihingoa, an gabos na misyonero kinaipuhan na humale sa laog nin sarong semana. Sinerahan an sangang opisina, asin sarong lokal na Saksi an nagpoon na mag-asikaso kan gibohon. Bago mi bayaan an samong mahal na mga tugang sa Madagascar, nakaresibi kami nin bagong asignasyon, sa Uganda.

Pagpopoon Giraray

Pirang aldaw paghale sa Madagascar, nag-abot kami sa Kampala, an kabisera kan Uganda. Tolos kaming nagpoon na mag-adal nin Luganda, sarong lenguahe na magayon pagdangogon alagad depisil na marhay na manodan. Tinabangan kan ibang misyonero si Veera na mag-adal nguna nin Ingles, asin sa lenguaheng iyan nahimo ming maghulit nin epektibo.

Grabe an epekto sa salud ni Veera kan mainit, basa-basang klima sa Kampala. Kaya nakaresibi kami nin asignasyon sa Mbarara, sarong banwaan sa Uganda na mas templado an klima. Kami an primerong mga Saksi duman, asin sa enot na aldaw mi sa ministeryo, nagkaigwa kami nin marahay na eksperyensia. Nakikipag-olay ako sa sarong lalaki sa  saiyang harong kan an agom na babae kaini luminuwas hale sa kusina. An ngaran nia Margaret, asin nagdangog sia sa sakong presentasyon. Nagpoon si Veera na adalan sa Biblia si Margaret, na nagin marahay an pag-oswag sa espirituwal. Sia nabautismohan asin nagin maigot na parahayag kan Kahadean.

Pagralabanlaban sa Tinampo

Kan 1971 tinapos kan guerra sibil an samong katoninongan sa Uganda. Sarong aldaw nagkaigwa nin ralaban sa palibot kan samong erokan nin mga misyonero sa Mbarara. Iyan an panahon na naeksperyensiahan ko an isinaysay ko sa kapinonan kan estoryang ini.

Si Veera yaon na sa erokan nin mga misyonero kan mag-abot ako pagkatapos kong magkamang nin harayo sa sarong kale, na nakatago sa mga soldados. Sa sarong kanto kan harong, naggibo kami nin sarong “kuta” na gibo sa mga kutson asin muebles. Sa laog nin sarong semana nagdanay kami sa laog, na naghihinanyog nin mga bareta sa radyo. Kun beses an mga bala minaurontol sa mga lanob mantang naglulukob kami sa samong kuta. Kun banggi dai kami naggagamit nin ilaw, tanganing dai isipon na yaon kami sa harong. Sarong beses, an mga soldados nagduman sa pinto sa delantera asin nagkurahaw. Dai kami naghiro, na silensiong namimibi ki Jehova. Pagkatapos kan labanan, nag-arabot an samong kataraed asin nagpasalamat sa samo sa pagigin ligtas ninda. Naniniwala sinda na prinotehiran kami gabos ni Jehova, asin uminoyon kami sa sainda.

An mga kamugtakan nagdanay na kalmado sagkod sarong aga, nadangog mi sa radyo an pagprohibir kan gobyerno nin Uganda sa Mga Saksi ni Jehova. An parabareta nagsabi na an gabos na Saksi ni Jehova maninigong magbuelta sa dati nindang relihion. Prinobaran kong makipangatanosan sa mga opisyal kan gobyerno alagad mayong nangyari. Dangan nagpasiring ako sa opisina ni Presidente Idi Amin asin nakiolay na makipaghelingan sa saiya. Sinabihan ako kan resepsionista na sibot an presidente. Nagbalik ako nin dakol na beses, alagad nungka kong nakaolay an presidente. Sa katapustapusi, kan Hulyo 1973 kinaipuhan ming humale sa Uganda.

An Sarong Taon Nagin Sampulo

An kamondoan na namatean mi kan pahaleon kami sa Madagascar namatean mi giraray kan binayaan mi an samong mahal na mga tugang sa Uganda. Bago kami nagpasiring sa bago ming destino sa Senegal, nagbiahe kami pasiring sa Finlandia. Duman, kinanselar an samong asignasyon sa Aprika, asin sinabihan kami na magdanay sa Finlandia. An samong gibohon bilang misyonero garo baga tapos na. Sa Finlandia, naglingkod kami bilang espesyal payunir dangan sa gibohon sa sirkito giraray.

Kan 1990 luminuya na an pagtumang sa gibohon sa Madagascar, asin sinorpresa kami kan opisina prinsipal sa Brooklyn paagi sa paghapot sa samo kun maduman kami para sa sangtaon na asignasyon. Gusto ming magduman alagad napapaatubang kami sa duwang dakulang problema. An sakong may edad nang ama nangangaipo nin pag-asikaso, asin si Veera padagos na may mga problema sa salud. Ikinamondo ko an pagkagadan kan sakong ama kan Nobyembre 1990, alagad an nagrarahay na salud ni Veera nagtao sa samo nin paglaom na makabalik sa pagmimisyonero. Nagbalik kami sa Madagascar kan Setyembre 1991.

An samong asignasyon sa Madagascar sangtaon sana, alagad luminawig iyan nin sampulong taon. Kan panahon na iyan, an kabilangan kan mga parahayag nadagdagan poon sa 4,000 sagkod sa 11,600. Ikinaogma kong marhay an paglilingkod bilang misyonero. Pero, kun beses pinanluluyahan ako nin boot, na nag-iisip kun baga napapabayaan ko an pisikal asin emosyonal na mga pangangaipo kan sakong mahal na agom. Pareho kaming tinawan ni Jehova nin kosog na magpadagos. Sa katapustapusi, kan 2001 nagbuelta kami sa Finlandia, na poon kaidto naglilingkod kami sa sangang opisina. An samong kaigotan para sa Kahadean padagos na naglalaad, asin pinakamamahal mi sagkod ngonyan an samong rekuerdo sa Aprika. Determinado kaming gibohon an kabotan ni Jehova saen man nia kami iasignar.—Isaias 6:8.

[Mapa sa pahina 12]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

FINLANDIA

EUROPA

[Mapa sa pahina 14]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

APRIKA

MADAGASCAR

[Mapa sa pahina 15]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

APRIKA

UGANDA

[Ritrato sa pahina 14]

Sa aldaw kan samong kasal

[Mga Ritrato sa pahina 14, 15]

Hale sa gibohon sa sirkito sa Finlandia, kan 1960 . . .

. . . pasiring sa pagmimisyonero sa Madagascar, kan 1962

[Ritrato sa pahina 16]

Kami ni Veera ngonyan