Paghimate sa Saindong Konsensia

“An gabos na bagay malinig sa malinig na mga tawo. Alagad sa mga tawo na maramog asin dai nin pagtubod mayo nin ano man na malinig.”—TITO 1:15.

1. Ano an nagin kabtang ni Pablo sa mga kongregasyon sa Creta?

KAN matapos ni apostol Pablo an tolong pagbiahe sa pagmimisyonero, inarestar sia asin kan huri ipinadara sa Roma, na duman sia ibinilanggo sa laog nin duwang taon. Ano an saiyang ginibo kan sia pinaluwas? Sa sarong panahon, binisita nia an isla nin Creta kaiba ni Tito, na sa saiya nagsurat si Pablo: “Iwinalat taka sa Creta, tanganing husayon mo an mga bagay na may depekto asin magnombra ka nin kamagurangan na lalaki.” (Tito 1:5) An paggibo ni Tito kan asignasyon na iyan kalabot an pagtratar sa mga tawo na may laen-laen na konsensia.

2. Anong problema an kaipuhan na atubangon ni Tito sa isla nin Creta?

² Ipinaaram ni Pablo ki Tito an manongod sa mga kualipikasyon kan kamagurangan sa kongregasyon dangan sinabi nia na “dakol an mga sumbikalan, mga parataram nin daing pakinabang, asin mga paradaya sa isip.” An mga ini “nanlalaglag sa bilog na mga kasararo sa harong paagi sa pagtotokdo nin mga bagay na dai maninigo.” Si Tito kaipuhan na ‘magpadagos sa pagsagwe sa sainda.’ (Tito 1:10-14; 1 Timoteo 4:7) Sinabi ni Pablo na an saindang isip asin konsensia “maramog,” na ginagamit an sarong termino na nangangahulogan na namantsahan, kun paanong an sarong magayon na gubing puedeng mamantsahan nin tugma. (Tito 1:15) Posibleng an nagkapira sa mga tawong idto may Judiong pinaghalean, huling sinda “nangangapot sa pagturi.” An mga kongregasyon ngonyan dai pinapaluya nin mga tawo na igwa kan arog kaiyan na punto de vista; pero dakol an manonodan niato manongod sa konsensia sa hatol na itinao ni Pablo ki Tito.

An mga Igwa nin Naramogan na Konsensia

3. Ano an isinurat ni Pablo ki Tito manongod sa konsensia?

³ Mangnohon an kamugtakan na dian sinambit ni Pablo an konsensia. “An gabos na bagay malinig sa malinig na mga tawo. Alagad sa mga tawo na maramog asin dai nin pagtubod mayo nin ano man na malinig, kundi an saindang mga isip sagkod an saindang mga konsensia maramog. Sinda nagpapahayag sa publiko na midbid ninda an Dios, alagad ta sinda nagpapainda sa saiya paagi sa saindang mga gibo.” Malinaw nanggad, an nagkapira kan panahon na idto kaipuhan na gumibo nin mga pagbabago tanganing “magin makosog sa pagtubod.” (Tito 1:13, 15, 16) Igwa sinda nin problema kun paano mamimidbid an kalaenan kan malinig asin maati, asin kalabot digdi an saindang konsensia.

4, 5. Ano an nagin depekto kan nagkapira sa kongregasyon, asin paano ini nakaapektar sa sainda?

⁴ Labing sampulong taon na an nakaagi, nagdesisyon an Kristianong namamahalang grupo na an pagturi bako nang kahagadan tanganing magin sarong tunay na parasamba, asin huli kaiyan inimpormaran ninda an mga kongregasyon. (Gibo 15:1, 2, 19-29) Pero, may nagkapira sa Creta na ‘nangangapot pa man giraray sa pagturi.’ Hayagan sindang nagkokontra sa namamahalang  grupo, na ‘nagtotokdo nin mga bagay na dai ninda maninigong itokdo.’ (Tito 1:10, 11) Huling may biribid na kaisipan, tibaad nagpapalakop sinda nin mga reglamento hale sa Ley manongod sa mga kakanon asin ritual dapit sa kalinigan. Tibaad dinadagdagan pa ngani ninda an sinasabi sa Ley, arog kan ginibo kan mga sinundan ninda kan panahon ni Jesus, saka nagpapalakop sinda nin Judiong mga osipon asin mga pagboot nin tawo.—Marcos 7:2, 3, 5, 15; 1 Timoteo 4:3.

⁵ An siring na kaisipan nagkaigwa nin negatibong epekto sa saindang paghusgar asin pagmate sa moral, an saindang konsensia. Si Pablo nagsurat: “Sa mga tawo na maramog asin dai nin pagtubod mayo nin ano man na malinig.” An saindang konsensia naraot na gayo kaya bako na iyan na masasarigan na giya para sa saindang mga paggawe asin paghusgar. Dugang pa, hinuhusgaran ninda an kapwa mga Kristiano sa mga bagay na personal, mga bagay na puedeng desisyonan nin duwang Kristiano sa magkalaen na paagi. Sa bagay na ini minamansay kan mga taga Creta na maati an sarong bagay na bako man talagang maati. (Roma 14:17; Colosas 2:16) Mantang sinasabi ninda na midbid ninda an Dios, dai iyan pinapatunayan kan saindang mga gibo.—Tito 1:16.

“Malinig sa Malinig na mga Tawo”

6. Nasambitan ni Pablo an anong duwang klase nin mga tawo?

⁶ Paano kita makikinabang sa surat ni Pablo ki Tito? Bueno, mangnohon an pagkakalaen sa mga tataramon na ini: “An gabos na bagay malinig sa malinig na mga tawo. Alagad sa mga tawo na maramog asin dai nin pagtubod mayo nin ano man na malinig, kundi an saindang mga isip sagkod an saindang mga konsensia maramog.” (Tito 1:15) Siertong dai sinasabi ni Pablo na para sa sarong Kristiano na malinig sa moral, an gabos nanggad na bagay malinig asin itinotogot. Makakasierto kita kaiyan huli ta lininaw ni Pablo sa saro pang surat na an saro na naggigibo nin pakikisaro, idolatriya, espiritismo, asin iba pa “dai magmamana kan kahadean nin Dios.” (Galacia 5:19-21) Kaya dapat niatong ikonklusyon na an sinasambit ni Pablo sarong pangkagabsan na katotoohan manongod sa duwang klase nin mga tawo, an mga malinig sa moral asin espirituwal saka an mga bakong malinig sa moral asin espirituwal.

7. Ano an ipinapangalad kan Hebreo 13:4, alagad anong hapot an puedeng maglataw?

⁷ An mga bagay na kinakaipuhan na likayan nin sinserong mga Kristiano bakong limitado sa espesipikong ipinapangalad kan Biblia. Bilang halimbawa, isip-isipa an prangkang mga tataramon na ini: “Magin logod kagalanggalang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan kan mag-agom, huli ta hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.” (Hebreo 13:4) Dawa an mga bakong Kristiano asin an mga daing aram sa Biblia makonklusyon nin tama na ipinapangalad kan bersikulong ini an pagsambay. Malinaw digdi asin sa iba pang teksto sa Biblia na kinokondenar nin Dios an pakikidorog nin sarong may agom na lalaki o babae sa saro na bako niang legal na agom. Pero, kumusta man an duwang daing agom na naggigibo nin oral sex? Dakol na tinedyer an naghihingako na an gibohon na ini bakong sala huli ta bako man iyan pakikidorog. Puede daw na mansayon nin sarong Kristiano na malinig an oral sex?

8. Mapadapit sa oral sex, paano napapalaen an mga Kristiano sa dakol na tawo sa kinaban?

 ⁸ Pinapatunayan kan Hebreo 13:4 asin 1 Corinto 6:9 na dai inooyonan nin Dios an pagsambay sagkod pakikisaro (sa Griego, por·neiʹa). Ano an kaiba sa pakikisaro? Kalabot sa Griegong terminong iyan an paggamit kan ikinabuhay baga man sa natural o bakong natural na paagi na may malaswang motibo. Kaiba dian an gabos na porma nin bawal na pagdodorog nin mga bakong kasal sono sa Kasuratan. Kaya kaiba dian an oral sex, sa ibong kan katunayan na dakol na tinedyer sa bilog na kinaban an nasabihan o nakapagkonklusyon na inaako an oral sex. An kaisipan asin gawe-gawe kan tunay na mga Kristiano dai ginigiyahan kan mga opinyon kan mga “parataram nin daing pakinabang, asin mga paradaya sa isip.” (Tito 1:10) Nangangapot sinda sa mas halangkaw na pamantayan kan Banal na Kasuratan. Imbes na probaran na manarahotan para sa oral sex, nasasabotan ninda na basado sa Kasuratan iyan pakikisaro, por·neiʹa, asin sinasanay ninda an saindang konsensia oyon dian. *—Gibo 21:25; 1 Corinto 6:18; Efeso 5:3.

Laen-Laen na Tingog, Laen-Laen na Desisyon

9. Kun an “gabos na bagay malinig,” ano an papel kan konsensia?

⁹ Alagad ano an boot sabihon ni Pablo kan sabihon nia na “an gabos na bagay malinig sa malinig na mga tawo”? An pinapanongdan ni Pablo iyo an mga Kristiano na inoyon an saindang kaisipan asin pagmate sa moral sa mga pamantayan nin Dios, na mababasa niato sa saiyang ipinasabong na Tataramon. Minimidbid kan siring na mga Kristiano na sa dakol na bagay na dai direktang kinokondenar nin Dios, igwa nin lugar para sa pagkakalaenlaen sa tahaw kan mga nagtutubod. Imbes na magin mapaghusgar, minimidbid ninda na “malinig” na mga bagay an mga dai kinokondenar nin Dios. Dai ninda linalaoman na an gabos na iba pa maisip nin eksaktong kapareho kan iniisip ninda manongod sa mga aspekto nin buhay na dian dai nagtatao nin espesipikong instruksion an Biblia. Pag-olayan niato an nagkapirang halimbawa.

10. Paano puedeng magtao nin kadepisilan an pag-atender sa sarong kasal (o seremonya sa lobong)?

¹⁰ Igwa nin dakol na pamilya na an saro sa mag-agom nagin Kristiano alagad an saiyang agom dai. (1 Pedro 3:1; 4:3) Puedeng magtao ini nin manlaenlaen na kadepisilan, arog baga kun igwa nin kasal o seremonya sa lobong nin sarong paryente. Imahinaron an kamugtakan nin sarong Kristianong agom na babae na an agom bako niang kapagtubod. Ikakasal an sarong paryente kan agom na lalaki, asin an seremonya gigibohon sa sarong simbahan nin Kakristianohan. (O nagadan an sarong paryente, tibaad an magurang, asin an seremonya sa lobong gigibohon sa sarong simbahan.) Inimbitaran o sinabihan an mag-agom na magduman, asin gusto kan agom na lalaki na ibanan sia kan saiyang agom. Ano an sasabihon kan konsensia kan agom na babae manongod sa pag-atender? Ano an gigibohon nia? Imahinaron an duwang posibilidad na ini.

11. Iladawan kun paano puedeng mangatanosan an sarong Kristianong agom na babae kun baga maatender sa sarong kasal sa simbahan, na minagiya sa anong konklusyon?

¹¹ Hinorophorop ni Lois an seryosong pagboot sa Biblia, ‘Lumuwas kamo sa Dakulang Babilonya,’ an pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion. (Kapahayagan 18:2, 4) Dati siang miembro kan simbahan na dian gigibohon an kasal asin aram nia na sa panahon kan seremonya hahagadon sa gabos na presente na makikabtang sa relihiosong mga gibo, siring kan pagpamibi, pag-awit, o relihiosong mga kapahayagan. Determinado sia na dai makikabtang sa mga iyan asin habo ngani nia na magin presente dian, na huli kaiyan mapiritan siang raoton an saiyang integridad. Iginagalang ni Lois an agom nia asin gusto niang makikooperar sa saiyang agom, an saiyang payo sono sa Kasuratan; pero, habo niang ikompromiso an saiyang mga prinsipyo na sono sa Kasuratan. (Gibo 5:29) Huli kaini, mataktika niang ipinaliwanag sa agom nia na dawa gustohon kaini na magduman, sia personalmenteng dai makakaatender. Tibaad ipinaliwanag nia sa saiyang agom na kun mag-atender sia asin magsayumang makikabtang sa sarong relihiosong gibo, tibaad mapasupog ini, kaya sa puntong iyan an dai nia pag-atender tibaad para sa pinakaikakarahay kaini. An saiyang desisyon nagtao sa saiya nin malinig na konsensia.

12. Ano an puedeng ipangatanosan asin reaksion nin saro sa imbitasyon sa kasal sa simbahan?

 ¹² Napaatubang man si Ruth sa haros kaparehong masakit na kamugtakan. Iginagalang nia an saiyang agom, desidido sia na magin maimbod sa Dios, asin naghihimate sia sa saiyang konsensia na sinanay sa Biblia. Pagkatapos na pag-isipan an mga punto na arog kan hinorophorop ni Lois, mapagngayongayong kinonsulta ni Ruth an “Mga Hapot Hale sa mga Parabasa” sa An Torrengbantayan na Mayo 15, 2002. Nagirumdoman nia na sinunod kan tolong Hebreo an pagboot na magduman sa lugar kun saen gigibohon an idolatriya, pero pinapagdanay ninda an saindang integridad paagi sa dai pakikikabtang sa idolatrosong gibo. (Daniel 3:15-18) Nagdesisyon sia na umiba sa saiyang agom alagad bakong tanganing makikabtang sa ano man na relihiosong mga gibo, asin sia minagawe kaoyon kan saiyang konsensia. Mataktika alagad malinaw niang ipinaliwanag sa saiyang agom kun ano an itotogot kan saiyang konsensia na gibohon asin kun ano an dai nia puedeng gibohon. Linalaoman ni Ruth na maheheling kan saiyang agom an pagkakalaen kan tunay asin falsong pagsamba.—Gibo 24:16.

13. Taano ta dai man nakakabigla na magkalaen an desisyon kan duwang Kristiano?

¹³ An bagay daw na an duwang Kristiano puedeng magkaigwa nin magkalaen na desisyon nagsusuherir na bakong mahalaga kun ano an ginigibo nin saro o na an saro sa duwang ini seguradong igwa nin maluyang konsensia? Dai. Huli kan nakaaging eksperyensia ni Lois manongod sa musika asin mga bagay-bagay na ginagamit sa mga seremonya sa simbahan, tibaad marealisar nia na an pagigin presente nia dian partikularmenteng peligroso para sa saiya. Asin an mga ipinagibo sa saiya kan saiyang agom kan nakaagi na may koneksion sa relihiosong mga seremonya puedeng makaapektar sa saiyang konsensia. Kaya kombensido sia na an saiyang desisyon iyo an pinakamarahay para sa saiya.

14. Ano an maninigong girumdomon nin mga Kristiano manongod sa mga isyu na nangangaipo nin personal na desisyon?

¹⁴ Alagad sala daw an desisyon ni Ruth? Mayo nin deretso an iba na maghusgar. Dai sinda maninigong maghusgar o magkritika sa saiyang desisyon na mag-atender sa okasyon alagad dai man magibo nin ano man na relihiosong akto. Girumdomon an hatol ni Pablo sa personal na mga desisyon manongod sa pagkakan o dai pagkakan nin nagkapirang kakanon: “Dai pagmenoson kan nagkakakan an dai nagkakakan, asin dai hokoman kan dai nagkakakan an nagkakakan . . . Sa saiyang sadiring kagurangnan sia nagtitindog o napupukan. Sa katotoohan, sia papatindogon, huli ta mapapatindog sia ni Jehova.” (Roma 14:3, 4) Mayo nanggad nin tunay na Kristiano na masadol sa siisay man na dai intindihon an paggiya kan sinanay na konsensia, huli ta an paggibo kaiyan magigin siring sa dai pag-intindi sa tingog na tibaad nagpapaabot nin nagliligtas-buhay na mensahe.

15. Taano ta maninigo na seryosong konsideraron an konsensia asin saboot nin iba?

¹⁵ Sa pagpapadagos kan senaryong ini, maninigong isip-isipon kan duwang Kristiana an dugang pang mga aspekto, an saro dian iyo an epekto sa  iba. Si Pablo naghatol sa sato: “Gibohon ining saindong desisyon, na dai magbugtak nin singkogan o dasmagan sa atubangan nin tugang.” (Roma 14:13) Tibaad may naaaraman si Lois na kaagid na mga situwasyon na nagin dahelan nin grabeng kapurisawan sa kongregasyon o sa saiyang pamilya, asin an saiyang gigibohon tibaad makaapektar na gayo sa saiyang mga aki. Sa kabaliktaran, tibaad naaaraman ni Ruth na an kaagid na mga desisyon dai nagin dahelan nin pagkapurisaw sa kongregasyon o sa komunidad. Maninigong midbidon kan duwang babae—asin niato gabos—na an konsensia na sinanay nin tama sensitibo sa magigin epekto sa iba. Si Jesus nagsabi: “An siisay man na magpasingkog sa saro kan mga saradit na ini na nagtubod sako, marahay pa saiya na gakodan an saiyang liog nin gapong gilingan na arog kan iniitok nin asno asin lamoson sa mahiwas na dagat.” (Mateo 18:6) Kun an saro dai nag-iintindi sa posibilidad na makapasingkog sa iba, tibaad magkaigwa sia nin maramog na konsensia, arog kan nagkapirang Kristiano sa Creta.

16. Ano an malalaoman niato na mga pagbabago sa sarong Kristiano pag-abot nin panahon?

¹⁶ Kun paanong an espirituwal na pag-oswag nin sarong Kristiano maninigo na nagpapadagos, iyo man an saiyang pagtalubo sa pagdangog asin paghimate sa saiyang konsensia. Horophoropon niato si Mark, na bago pa sanang mabautismohan. An saiyang konsensia nagsasabi na likayan nia an mga ginigibo nia kaidto na bakong sono sa Kasuratan, tibaad may koneksion sa idolo o dugo. (Gibo 21:25) Sa katunayan, maingat na niang linilikayan ngonyan dawa an garo baga kaagid kan mga ibinabawal nin Dios. Sa ibong na lado, nagngangalas sia kun taano ta hinahaboan kan iba an nagkapirang bagay na sa paghona nia bako man na sala, siring kan nagkapirang programa sa telebisyon.

17. Iilustrar kun paano an panahon asin espirituwal na pagtalubo puedeng makaapektar sa konsensia asin mga desisyon nin sarong Kristiano.

¹⁷ Pag-abot nin panahon, nadagdagan an kaaraman ni Mark asin nagin mas dayupot sia sa Dios. (Colosas 1:9, 10) Ano an nagin epekto? Nag-ako nin medyo dakol na pagsasanay an tingog na nasa laog nia. Mas may tendensia na ngonyan si Mark na maghinanyog sa saiyang konsensia asin turotimbangon an mga prinsipyo sa Kasuratan. Sa katunayan, narealisar nia na an nagkapira kan “garo baga kaagid” na mga bagay na linilikayan nia talagang bako man na kontra sa kaisipan nin Dios. Apuera kaini, huling mas mapaghimate na sia sa mga prinsipyo sa Biblia asin andam na maghimate sa saiyang konsensia na sinanay na marhay, si Mark napahiro na ngonyan kan saiyang konsensia na likayan an mga programa na dati an paghona nia bako man na sala. Iyo, napakarhay na an saiyang konsensia.—Salmo 37:31.

18. Igwa kita nin anong dahelan na maggayagaya?

¹⁸ Sa kadaklan na kongregasyon, may mga indibiduwal na manlaenlaen an Kristianong pagtalubo. An nagkapira sa sainda bagohan sa pagtubod. Tibaad haros dai nagpupunsionar an saindang konsensia mapadapit sa nagkapirang bagay, pero pag-abot sa ibang bagay makosog an pagpunsionar kaiyan. An mga siring tibaad nangangaipo nin panahon asin tabang tanganing magin kaoyon kan paggiya ni Jehova asin magin mapaghimate sa sainda mismong sinanay na konsensia. (Efeso 4:14, 15) Marahay sana ta sa mga kongregasyon man sanang iyan, posibleng marhay na dakol an igwa nin hararom na kaaraman, eksperyensia sa pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia, asin konsensia na kaoyon na marhay kan kaisipan nin Dios. Kanigoan na kagayagayahan na makaibanan an siring na “malinig na mga tawo” na ibinibilang na “malinig” sa moral asin espirituwal an mga bagay na inaako kan Kagurangnan! (Efeso 5:10) Logod na magin pasohan niato gabos an pagtalubo sagkod sa puntong iyan asin an pagpapadanay kan siring na konsensia na kaoyon kan tamang kaaraman sa katotoohan asin diosnon na debosyon.—Tito 1:1.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

• Taano ta an nagkapirang Kristiano sa Creta igwa nin konsensia na naramogan?

• Paanong an duwang Kristiano na igwa nin sensitibong konsensia puedeng gumibo nin magkalaen na desisyon?

• Ano an maninigong mangyari sa satong konsensia pag-abot nin panahon?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mapa sa pahina 26]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

Sicilia

GRECIA

Creta

ASIA MINOR

Chipre

DAGAT MEDITERANEO

[Ritrato sa pahina 28]

An duwang Kristiano na napapaatubang sa magkaagid na situwasyon tibaad gumibo nin magkalaen na desisyon