Sirangan na Asiano sa Suanoy na Italia
Sirangan na Asiano sa Suanoy na Italia
PAANO an sarong lalaki na may lahing Sirangan na Asiano napaduman sa suanoy na Imperyo nin Roma 2,000 na taon na an nakaagi? Iyan an hapot na napaatubang sa mga arkeologo pagkatapos na may madiskobre sindang interesanteng marhay na bagay sa timog na Italia kan 2009.
An lugar na iyan sarong suanoy na Romanong sementeryo sa Vagnari, 60 kilometros sa solnopan nin Bari. Setenta y singkong kalabera nin tawo an nakotkot. Ipinarisa kan mga pag-eksamin sa mga tolang na an kadaklan sa mga tawong idto namundag harani duman. Pero, an kalabera nin sarong lalaki nakabigla sa mga parasiyasat. Ipinapaheling kan pag-analisar sa saiyang mitochondrial DNA na sia may lahing Sirangan na Asiano hale sa saiyang ina. * An saiyang mga kalabera kinakarkulo na kaidto pang enot o ikaduwang siglo C.E. Segun sa sarong report dapit sa nadiskobreng iyan, “minalataw na ini an enot na pagkakataon na nadiskobre sa Imperyo nin Roma an kalabera nin saro na may lahing Sirangan na Asiano.” Kaya siisay an tawong ini?
“An enot na iisipon iyo na an tawong ini konektado sa negosyo nin seda na nagin maoswag sa pag-oltanan nin Tsina asin Roma,” an sabi kan iyo man sanang report. Minsan siring, pinaniniwalaan na an mga produkto sa siring na negosyo minaagi sa laen-laen na ahente, asin mayo talagang sarong tawo na nagbibiahe nin bilog na 8,000 kilometros sa pag-oltanan nin Tsina asin Italia.
Ano an sinasabi sa sato kan lugar na dian nakua an mga kalabera? Kan suanoy na panahon, an Vagnari sarong rural na estado kan imperyo—daga na kontrolado kan emperador—na dian an mga trabahador nagtutunaw nin batbat asin naggigibo nin mga tiles na gibo sa dalipay. An dakol sa mga trabahador duman mga oripon, asin posibleng marhay na iyo man an Sirangan na Asianong ini. Sa katunayan, an lolobngan nia bakong pangmayaman. An natada sanang gamit nia, na ilinobong kaiba nia, iyo an sarong koron, asin saro pang bangkay an ilinobong sa ibabaw nia.
Taano ta interesante an nadiskobreng ini? An paglakop kan Kristianong mensahe kan enot na siglo C.E. nagdepende sa kun sagkod saen nagbibiahe an mga tawo kaidto. Sinasabi kan Biblia na pagkatapos kan Pentecostes 33 C.E., an maogmang bareta ikinapaabot sa dakol na lugar paagi sa mga dayo na nagbisita sa Jerusalem. (Gibo 2:1-12, 37-41) Minsan paano, an kalaberang ini nagpaparisa na kan panahon na iyan may mga tawo na nagbibiahe hale sa Sirangan na Asia pasiring sa rehion nin Mediteraneo. *
[Mga Nota sa Ibaba]
^ par. 3 An pag-analisar sa mitochondrial DNA dai makakatao nin ano man na impormasyon dapit sa lahi nin ama.
^ par. 6 May ebidensia man na an mga taga Solnopan nagbibiahe pasiring sa Sirangan na Asia. Helingon an artikulong “Sagkod Saen sa Sirangan an Posibleng Nadumanan kan mga Misyonero?” sa isyu kan An Torrengbantayan na Enero-Marso 2009.
[Mapa sa pahina 29]
(Para sa aktuwal na format, helingon an publikasyon)
ROMA
Vagnari
Dagat Mediteraneo
SIRANGAN NA ASIA
KADAGATAN NIN PASIPIKO
[Ritrato sa pahina 29]
Kalabera nin sarong lalaking Sirangan na Asiano na nakotkot sa suanoy na Romanong sementeryo
[Credit Line]
© Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali-Direzione Regionale per i Beni Culturali e Paesaggistici della Puglia-Soprintendenza per i Beni Archeologici della Puglia
