UMWANAKASHI wa myaka ya bukulu 25 alembele ukuti: “Mu 1981 mayo umuleshi alifwile kuli kansa. Imfwa yakwe yalikoseele ine na ndume yandi uwa kusangamo. Nali ne myaka 17, kabili ndume yandi ali na 11. Nalefuluka mayo apakalamba. Pa kusambilishiwa ukuti aali ku muulu, kwena, nalefwaya ukuipaya ku kuyaba nankwe. Aali cibusa wandi uwawamisha.”

Cimoneka ica lufyengo ukuti imfwa ilingile ukukwata amaka ya kusenda untu watemwa. Kabili lintu cacitika, itontonkanyo lya kukanatala aulandapo, ukuseka, nelyo ukwikata umutemwikwa obe kuti lyaba ilyacilishapo ukwafya ukushipikisha. Uko kukalipwa te lyonse kufuutwapo pa kwebwa ukuti umutemwikwa obe ali ku muulu.

Baibolo, nangu cibe fyo, itambika isubilo lyapusanininako nga nshi. Nga fintu tulandilepo mu kubangilila, Amalembo yalangisha ifyo kuti cacitikako ukwikatana cipya cipya na batemwikwa bobe abafwa mu nshita ya ku ntanshi iipaleme, te mu myulu iishaishibikwa lelo pano pene pe sonde pe samba lya mibele ya mutende, iya bulungami. Kabili pali iyo nshita abantunse bakakwata icilolelo ca kuipakisha ubutuntulu bwapwililika, kabili tabakatale abafwa na kabili. ‘Lelo mu kushininkisha uko kutontonkanya kwa kuikopeka fye!’ e fintu bamo pambi bengasosa.

Cinshi cingafwaikwa ku kukushinina ukuti ili lisubilo lyashininkishiwa? Ku kucetekela mu bulayo, kuti wakabila ukuba uwashininkisha ukuti uulepanga ubo bulayo ali uwaitemenwa kabili alikwata amaka ya kufikilisha bwene. Ni ani, lyene, uwalaya ukuti abafwa bakaba aba mweo na kabili?

Muli shinde wa 31 C.E., Yesu Kristu mu kushipa alaile ukuti: “Ifyo fine Wishi abuusha abafwa no kubalenga aba mweo, e fyo Umwana na o alenga uwa mweo uo atemenwe. Mwisunguka pali ici; pantu inshita ileisa, iyo bonse aba mu nshishi bakomfwamo ishiwi lyakwe [ilya kwa Yesu], no kufumamo.” (Yohane 5:21, 28, 29) Ee, Yesu Kristu alaile ukuti amamilioni abo abafwa nomba bakaba aba mweo na kabili pali lino isonde no kukwata icilolelo ca kutwalilila aba mweo pali lyene kuli pe na pe pe samba lya mibele ya mutende, iya paradise. (Luka 23:43; Yohane 3:16; 17:3; linganyako Ilumbo 37:29 na Mateo 5:5.) Apantu Yesu e wapangile ubo bulayo, cili fye bwino ukutunganya ukuti aliba uwaitemenwa  ukufikilisha bwene. Lelo bushe alikwata amaka ya kucite fyo?

Ukucepako pa myaka ibili pa numa ya kupanga ubo bulayo, Yesu alangishe mu nshila ya maka ukuti aliba uwaitemenwa kabili alikwata amaka ya kubuusha.

Kwali kumoneka kwa kulengo bulanda. Lasaro alilwele ubwa mfwa. Inkashi shakwe shibili, Maria na Marita, batumine amashiwi kuli Yesu, uwali bushilya bwa mumana wa Yordani ashiti: “Mwe Shikulu, moneni, untu mwatemwa nalwala.” (Yohane 11:3) Balishibe ukuti Yesu alitemenwe Lasaro. Bushe Yesu te kuti afwaye ukupempula cibusa wakwe umulwele? Ku ca kupapusha, mu cifulo ca kuya ku Betani ilyo line, Yesu aikele uko aali inshiku shibili ishakonkelepo.—Yohane 11:5, 6.

Lasaro afwile inshita imo pa numa ubukombe pa lwa kulwala kwakwe bube nabutumwa. Yesu alishibe lintu Lasaro afwile, kabili apangile ukucitapo cimo pa lwa cene. Ukufika pa nshita Yesu mu kupelako afikile mu Betani, cibusa wakwe uwatemwikwa aali nafwa pa nshiku shine. (Yohane 11:17, 39) Bushe Yesu kuti abwesha ku bumi umuntu uwafwile pali ubo butali bwa nshita?

Pa kumfwa ukuti Yesu aleisa, Marita, umwanakashi wakalabana, abutukile ku kuyamukumanya. (Linganyako Luka 10:38-42.) Pa kwambukilwa ku bulanda bwakwe, Yesu amwebekeshe ukuti: “Indume yobe ilebuuka.” Lintu alangilile icitetekelo cakwe mu kubuuka kwa nshita ya ku ntanshi, Yesu mu kulengama amwebele ati: “Nine kubuuka kabili umweo: uuntetekela, nangu afwa, akaba no mweo.”—Yohane 11:20-25.

Ashifika fye pa nshishi, Yesu akambishe ukuti icilibwe calaalikwe pa bwingililo cifumishiwepo. Lyene, pa numa ya kupepa mu kupongomoka, akambishe ukuti: “We Lasaro, fumina kuno nse”!—Yohane 11:38-43.

Amenso yonse yafindamine pa nshishi. Lyene,  ukufuma mu mfifi, icinshingwa calimonekele. Amakasa yakwe na maboko yapombelwe mu nsalu, na ku menso yakwe kwapombelwe icitambala. “Mukakuleni, mulekeni aye,” e fyakambishe Yesu. Icipimfya ca kulekelesha ica nsalu apombelwemo caponene pa nshi. Ee, cali ni Lasaro, umuntu uwali nafwa pa nshiku shine!—Yohane 11:44.

Ubulondoloshi bwa kubuushiwa kwa kwa Lasaro bwapeelwa mwi Landwe lya kwa Yohane nge cishinka ca mu lyashi lya kale. Ifishinka fya kulonsha fyaliba ifyamonekesha nga nshi ica kuti te kuti fibe mulumbe fye. Ukutwishika ukuba kwa buko mu lyashi lya kale cimo no kutwishika ifipesha amano fyonse ifyaba muli Baibolo, ukusanshako ukubuuka kwa kwa Yesu Kristu umwine. Kabili ukukaana ukubuuka kwa kwa Yesu kwaba kukaana icitetekelo ca Bwina Kristu conse.—1 Abena Korinti 15:13-15.

Na kuba, nga walisumina ukuti Lesa e ko aba, taulingile ukukwata impika mu kucetekela mu kubuuka. Ukulangilila: Umuntu kuti akopa pali video ubulondoloshi bwa kulekelesha ubwa fya cishale fyakwe, kabili pa numa ya mfwa yakwe, balupwa lwakwe ne fibusa kuti bamumona no kumuumfwa, mu cishinka, ilyo alelondolola ifyo ifikwatwa fyakwe fili no kubombelwapo. Imyaka umwanda iyapitapo, icintu ca musango yo cali icishingatontonkanishiwapo. Kabili ku bantu bamo nomba abekala mu ncende shabesha ukutali isha calo, ifya kupangapanga fya kukopa kwa pali video te kuti fyumfwike nangu panono ica kuti cimoneka nge cipesha amano. Nga ca kuti ifishinte fya sayansi ifyaimikwa na Kabumba kuti fyabomfiwa na bantunse ku kukuula cipya cipya ifintu fya musango yo ifyo twingamona kabili ifingomfwika, bushe Kabumba te kuti abe na maka ya kucita ifyacilapo? Bushe tacabamo ukupelulula, lyene, ukuti Umo uwabumbile ubumi aliba na maka ya kububumba cipya cipya?

Icipesha amano ca kubweshiwa kwa kwa Lasaro ku bumi cabombele ku kwingilishako icitetekelo cesu muli Yesu na mu kubuuka. (Yohane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Mu nshila iyambukile nkuntu na kabili, cisokolola ukuitemenwa no kufwaisha kwa kwa Yehova no Mwana wakwe ukwa kubuusha.

Ukwankulako kwa kwa Yesu ku mfwa ya kwa Lasaro kusokolola ulubali lwabondoka nga nshi ulwa Mwana wa kwa Lesa. Ukuyumfwa kwakwe ukwashika pali aka kashita mu kulengama kulangisha ukufwaisha kwakwe ukwaluma ukwa kubuusha abafwa. Tubelengo kuti: “Awe Maria ilyo afikile uko Yesu ali, pa kumumona, awile pa makasa yakwe, atile kuli wene, Mwe Shikulu, amuba kuno, nga tayafwile indume yandi. E ico Yesu ilyo amumwene alelila, na baYuda abaleisa nankwe balelila, ashinshimukile mu mutima wakwe no kusakamikwa. Kabili atile, Mwamubika kwi? Batile kuli wene, Mwe Shikulu, iseni mumone. Yesu alilile ifilamba. E ico abaYuda batile, Moneni ifyo amutemwa!”—Yohane 11:32-36.

Icililishi ca kufuma ku mutima ica kwa Yesu pano calangililwa ku numbwilo shitatu: “ashinshimukile,” ‘asakamikwe,’ na “alilile ifilamba.” Amashiwi ya lulimi lwa kutendekelako ayabomfiwe mu kulemba ici ica kucitika cambukile nkuntu yalangilila ukuti Yesu aliseshiwe apakalamba nga nshi ku mfwa ya kwa cibusa wakwe uwatemwikwa Lasaro na pa kumona nkashi ya kwa Lasaro alelila ica kuti amenso Yakwe yaiswilemo ifilamba. *

Icili icamonekesha nga nshi cili ca kuti Yesu mu kubangililako aali nabwesesha bambi babili ku bumi. Kabili apangile mu kukumanina ukucita cimo  cine kuli Lasaro. (Yohane 11:11, 23, 25) Nalyo line, “alilile ifilamba.” Ukubwesesha abantunse ku bumi, lyene, te mibombele ya fye kuli Yesu. Ukuyumfwa kwakwe ukwabondoka kabili ukwashika nga fintu kwalangililwe pali aka kashita mu kulengama filangisha ukufwaisha kwakwe ukukalamba ukwa kufumyapo ukupumpunta kwa mfwa.

Apantu Yesu e ‘cipasho ca musango wa kwa [Yehova, NW] Lesa,’ mu kulungika twenekela ifyafulilako ukufuma kuli Shifwe wa mu muulu. (AbaHebere 1:3) Pa lwa kuitemenwa kwine ukwa kwa Yehova ukwa kubuusha, umuntu wa busumino Yobo atile: “Bushe umuntu walupikwe nga afwa kuti aba umumi na kabili? . . . Muketa, na ine wine nkasuka. Pantu umulimo wa minwe yenu imwe mukafuluka.” (Yobo 14:14, 15, NW) Pano ishiwi lya lulimi lwa kutendekelako ilyapilibulwa “mukafuluka” lilangilila ukufuluka kwa kwa Lesa ukwaswatuka no kufwaisha. (Ukutendeka 31:30; Ilumbo 84:2) Mu kulengama, Yehova afwile mu kuswatuka alenekela ukubuusha.

Bushe mu cituntulu kuti twasumina mu bulayo bwa kubuuka? Ee, takwaba ukutwishika ukuti Yehova no Mwana wakwe bonse babili baliba abaitemenwa kabili balikwata amaka ya kufikilisha bwene. Cinshi cintu ici cilepilibula kuli iwe? Nukwata icilolelo ca kwikatana cipya cipya na batemwikwa abafwa pano pene pe sonde lelo pe samba lya mibele yapusanininako!

Yehova Lesa, uwatendeke umutundu wa muntu mwi bala lyayemba, alilaya ukubwesha Paradise pali lino isonde pe samba lya kuteka kwa Bufumu Bwakwe ubwa mu myulu mu maboko ya kwa Yesu Kristu uyo nomba uwakatamikwa. (Ukutendeka 2:7-9; Mateo 6:10; Luka 23:42, 43) Muli ulya Paradise wabweshiwa, ulupwa lwa buntunse lukakwata icilolelo ca kuipakisha ubumi ubwabula impela, ubwalubuka ukufuma ku kulwala konse ne ntenda. (Ukusokolola 21:1-4; linganyako Yobo 33:25; Esaya 35:5-7.) Ifikaba nafiya, na kabili, fikaba lupato lonse, impatila ya mushobo, ulukaakala lwa mabumba ya mishobo, no lumanimani lwa mu fya bunonshi. Cikaba ni mwi sonde lyasangululwa e mo Yehova Lesa ukupitila muli Yesu Kristu akabuushisha abafwa.

Ilyo nomba e subilo lya mwanakashi wa Bwina Kristu uulumbwilwe mu kwiswila kwa cino ciputulwa. Imyaka iingi pa numa nyina afwile, Inte sha kwa Yehova shalimwafwile ukucita ukusambilila kwasakamanisha ukwa Baibolo. Ebukisha ukuti: “Pa numa ya kusambilila pa lwe subilo lya kubuuka, nalililile. Cali icawamisha ukwishiba ukuti nkamona mayo na kabili.”

Nga ca kuti umutima obe mu kupalako ulafuluka ukumona umutemwikwa na kabili, Inte sha kwa Yehova mu nsansa bakakwaafwa ukusambilila fintu wingalenga ili subilo lyashininkishiwa ukuba ilyobe line. Mulandu nshi te kubakumanya pa Ŋanda ya Bufumu iyapalamina ku mobe, nelyo ukulembela kuli adresi iipalamine pa batantikwe pe bula 32?