1, 2. Kukula kwa musango nshi uko tulingile ukubikako amano, kabili mulandu nshi cacindamina ukucitila ifi?

BONSE tulafwaya ukukula bwino no kuba no bumi ubusuma. Lelo pa kuti cibe ifi, kano tulelya ifya kulya ifisuma, tuletukushako no mubili, e lyo no kulasakamana ubumi bwesu. Kanshi tufwile ukubikako amano. Na kuba, ukucita ifi te cisendo pantu twalishiba ukuti nga twaba no muleele, ubumi bwesu kuti bwabipa. Lelo kwaliba umusango na umbi uwa kukula uo tulingile ukubikako amano, no ku kukula kwa kukosha icitetekelo cesu.

² Umusambi Yuda alilandilepo pali uku kukula ilyo akoseleshe Abena Kristu “ukwikalilila mu kutemwa kwa kwa Lesa.” Na kabili, asokolwele mwi lembo limo line icifwaikwa pa kucita ifi, atile: ‘Muleikosha mwe bene pa mufula wa citetekelo cenu ica mushilo sana.’ (Yuda 20, 21) Fintu nshi fimo ifyo mwingacita pa kukosha icitetekelo cenu, pa kuti mwikalilile mu kutemwa kwa kwa Lesa? Lekeni tulande pa fintu fitatu ifingamwafwa ukukosha icitetekelo cenu.

3-5. (a) Bushe Satana afwaya tulemona shani ifyo Yehova afwaya? (b) Bushe tufwile ukulamona shani ifyo Lesa afwaya, kabili ukucita ifyo kukakuma shani ifyo tuyumfwa? Langilileni.

³ Ica ntanshi ca kuti pa kukosha icitetekelo cesu tufwile ukucetekela sana amafunde ya kwa Lesa. Ukutula apo mwatendekela ukusambilila muli cino citabo, namusambilila ifyo Yehova afwaya ukukuma ku myendele isuma. Nomba, muletipo shani pali ifi musambilile? Satana ena, afwaya mulemona amafunde ya kwa Yehova na mashiwi yakwe ayatutungulula e lyo ne fipope fyakwe  ukuti filamutitikisha. Apo iyi nshila yalibombele ifyo alefwaya mu Edene, na muno nshiku mwine alaibomfya. (Ukutendeka 3:1-6) Bushe na imwe mukamuleka akamubepe? Cili kuli imwe ukulingana fye ne fyo mulefwaya.

⁴ Natulangilile: Tutile mule-enda mu mpanga iyo basunga ubusaka, e lyo mwasanga incende imo iyo bacingililako. Cilya mwalolesha mu kati ka iyo ncende, mulemoneka bwino sana. Pa kubala, limbi kuti mwatila balilufyenye ukucingililako pantu tamukwete ubuntungwa bwa kwingilamo. Lelo cilya mwalolekesha, mwamonamo inkalamo iikali nga nshi ilebendelela inama! Nomba e lyo mwailuka ukuti kanshi balicitile fye bwino ukucingililako. Bushe na imwe kuli icilwani icilemubendelela ino ine nshita? Baibolo itusoka ukuti: “Beni abalola, cenjeleni. Umulwani wenu, Satana Kaseebanya, endauka nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.”—1 Petro 5:8.

⁵ Satana ni kepaya uushakwata uluse. Apo Yehova tafwaya ukuti Satana atwikate, alitupeela amafunde ayatucingilila ku “micenjelo” ya mubifi. (Abena Efese 6:11) Kanshi lyonse nga tulekonka amafunde ya kwa Lesa, tufwile ukwishiba ukuti Shifwe wa ku muulu alitutemwa pa kutupeela aya mafunde. Ifi nga e fyo tuleyamona, tukacingililwa kabili tukaba ne nsansa. Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Uulolesha mu mafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa no kulayakonka . . . akaba uwa nsansa ilyo alecita ifyo fine.”—Yakobo 1:25.

6. Ni nshila nshi iisuma iya kukoseshamo icitetekelo mu mafunde ya kwa Lesa ayalungama na mu mashiwi yakwe ayatutungulula? Langilileni.

⁶ Ukulakonka amafunde ya kwa Lesa e nshila iyawamisha iya kukoseshamo icitetekelo cesu muli Kapeela wa mafunde na mu mafunde yakwe. Ku ca kumwenako, mwi “funde lya kwa Kristu” mwaba ne cipope ca kwa Yesu ica kulasambilisha bambi “fyonse ifyo [alandile].” (Abena Galatia 6:2; Mateo 28:19, 20) Abena Kristu na kabili balakonka sana ifunde lya kulalongana pamo ku kupepa no kukoseleshanya. (AbaHebere 10:24, 25) Mu mafunde ayo Lesa atupeela mwaba na mashiwi ayatukoselesha ukulapepa lyonse kuli Yehova amapepo ayafuma pa nshi ya mutima. (Mateo 6:5-8; 1 Abena Tesalonika 5:17)  Nga tulekonka aya mafunde, tulashininkisha ukuti cine cine yabelako ku kututungulula. Ukukonka aya mafunde kulatulenga twateka imitima no kuba ne nsansa, ifishaba muli cino calo ca macushi. Nga mwatontonkanyapo sana pa fyo mwamwenamo mu kukonka amafunde ya kwa Lesa, e lyo mukacilapo ukuyacetekela!

7, 8. Bushe Icebo ca kwa Lesa cikoselesha shani abatontonkanya ukuti nalimo te kuti bakumemo ukulacita ifyo Lesa afwaya?

⁷ Bamo balasakamikwa nampo nga bakakumamo ukukonka amafunde ya kwa Yehova nelyo nga bakafilwa. Nga e fyo na imwe mumona, muleibukisha aya mashiwi ayatila: “Ine, ne Yehova, nine Lesa obe, uukusambilisha ifingakuwamina, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukwendamo. Nga wabika fye amano ku mafunde yandi, umutende obe kuti waba ngo mumana, no bulungami bobe nga mabimbi ya pali bemba.” (Esaya 48:17, 18) Bushe mwalitala amutontonkanyapo ifyo aya mashiwi yatukoselesha?

⁸ Ico Yehova aletweba pali ili lembo ca kuti, nga tulemumfwila ifintu kuti filetuwamina. Alilaya ukutupeela amapaalo yabili nga ca kutila tulemumfwila. Ubulayo bwa kubalilapo bwa kuti, umutende wesu ukaba nga umumana, e kutila, tukalaikala na ku matwi tondolo, kabili umutende tukakwata ukafula nga menshi ya mu mumana, kabili tawakapwe. Ubulayo bwa cibili bwa  kuti, ubulungami bwesu bukaba nga mabimbi ya pali bemba. Nga mwaiminina ku lulamba lwa bemba kabili muletamba uko amabimbi yaleima, bushe mutontonkanya ukuti yakaleka ukwima? Muleshiba ukuti amabimbi yakatwalilila ukupama ku lulamba umuyayaya. Yehova atila ubulungami bwenu, e kutila, imicitile yenu iyalungama ikaba nga mabimbi. Cikulu fye muleibikilishako ukuba aba cishinka kuli Lesa, takatale amulekelesha! (Belengeni Amalumbo 55:22.) Bushe amalayo yawama ifi tayamulenga mwacetekela nga nshi Yehova ne fyo afwaya mulekonka?

9, 10. (a) Mulandu nshi Abena Kristu balingile ukubela no buyo bwa kufika pa bukalamba mu fya kwa Lesa? (b) Bushe ukuba cibusa wa kwa Yehova kutwafwa shani ukuba ne nsansa?

⁹ Ica bubili icingatwafwa ukukosha icitetekelo caba muli aya mashiwi yaba mu Baibolo ayatila: “Natubombeshe tulole ku bukalamba.” (AbaHebere 6:1) Ubuyo ubukalamba ubo Umwina Kristu akwata bwa kuba umukalamba mu fya kwa Lesa. Ubu buyo bwena kuti bwafikwapo pantu bwalipusanako no kupwililika uko tushingafikapo pali lelo. Na kabili, Abena Kristu balaba ne nsansa ishingi ilyo balebombela Yehova nga ca kuti balelunduluka mu fya kwa Lesa. Mulandu nshi?

¹⁰ Umwina Kristu uwafika pa bukalamba mu fya kwa Lesa ni ulya uwakwata bucibusa ubusuma na Yehova. Na kabili amona ifintu ukulingana ne fyo Lesa afimona. (Yohane 4:23) Paulo alembele ati: “Abakonka ififwaya imitima yabo batontonkanya ifyo fine, lelo abatungululwa no mupashi batontonkanya ifya kwa Lesa.” (Abena Roma 8:5) Ififwaya imitima fileta fye insansa sha pa nshita iinono, pantu fiba fya kuisekesha fye, fya cimpelesha, kabili fyakuma fye ifya pano calo. Lelo umuntu uumona ifintu nge fyo Lesa afimona alaba ne nsansa, pantu uucita ifi abika fye umutima pali Yehova, “Lesa wa nsansa.” (1 Timote 1:11) Umuntu uwakwata bucibusa busuma na Yehova alafwaisha ukucita ifintu ifilenga Lesa atemwa kabili alasekelela na lintu aleeshiwa. Mulandu nshi? Pantu amesho yalatupeela ishuko lya kushinina Satana ukuti wa bufi e lyo ne shuko lya kuba ne cishinka, kabili  ici cilenga Shifwe wa ku muulu atemwa.—Amapinda 27:11; belengeni Yakobo 1:2, 3.

11, 12. (a) Cinshi Paulo alandile pa mano ya Mwina Kristu “aya kulekanya icalungama ne calubana,” kabili ni mwi mwalola amashiwi ya kuti “ukupitila mu kubelesha”? (b) Bushe umuntu kuti asambilisha shani umubili wakwe pa kuti ukule no kukosa bwino bwino?

¹¹ Pa kuti umuntu afike pa bukalamba mu fya kwa Lesa no kukwata bucibusa busuma na Yehova alingile ukubelesha. Tontonkanyeni pa mashiwi yali muli ici cikomo: “Ifya kulya ifyakosa fya bakalamba, abo ukupitila mu kubelesha balikwata amano aya kulekanya icalungama ne calubana.” (AbaHebere 5:14) Ilyo Paulo alandile ukuti “ukupitila mu kubelesha” twalikwata amano ya kulekanya icalungama ne calubana, abomfeshe ishiwi lya ciGriki ilyo napamo balebomfya sana pali ilya nshita mu fikuulwa fya mu calo ca Grisi, umo abantu baleya mu kutukusha umubili. Nomba tontonkanyeni pa fyo uutukusha umubili acita pa kuti abeleshe.

¹² Ilyo twafyelwe, umubili wesu tawaishibepo nangu kamo. Ku ca kumwenako, akanya takeshibapo fye nangu kamo pa fyo kalepoosa utumaboko no tumolu. Kena kapoosa fye icipoosepoose, ica kuti limo kalayuma pa menso no kulila kalalila. Lelo panono panono, ukupitila mu kubelesha, umubili ulasuka wasambilila. Ilyo umwana alekula, atendekelapo ukwamfula, nga akulilako alatampa ukwenda mpaka atendeka no kubutuka. * Nomba, ifi nga e fyo ciba ku mwana, nga ulya uutukusha umubili ena, acita shani pa kuti ausambilishe? Ilyo mwamona uko aleima amabaka no kupilibuka ubusaka nga nshi mu muulu kabili ukwabula ukupusa apo aleponena, mulashininkisha ukuti alisambilisha bwino umubili wakwe. Te kutila uyu muntu aishileba fye kalapashi ukwabula ukubombesha kwati ni filya fiisa ameno ya mu kanwa, alepoosa inshita iikalamba nga nshi ukusambilisha umubili wakwe. Ukutukusha umubili muli uyu musango e ko Baibolo  itila “kwafwa fye panono.” Lelo, ukusambilila amano ya kulekanya icalungama ne calubana kwena kwalicindama nga nshi!—1 Timote 4:8.

13. Kuti twacita shani pa kuti tukwate amano ya kulekanya icalungama ne calubana?

¹³ Muli cino citabo, natulanda ifyebo ifingi ifingamwafwa ukukwata amano ya kulekanya icalungama ne calubana pa kutila mwingatwalilila aba cishinka kuli Yehova kabili bacibusa bakwe. Muletontonkanya pa mashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula na pa mafunde yakwe no kupepelapo ilyo mulesala ifya kucita mu mikalile yenu. Lyonse nga mulefwaya ukusala ifya kucita, muleipusha amuti: ‘Mafunde nshi aya mu Baibolo nelyo mashiwi nshi ayatutungulula ayakumine uyu mulandu? Kuti nakonka shani aya mafunde nelyo amashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula? Finshi ningacita ifingalenga Tata wa ku muulu asekelela?’ (Belengeni Amapinda 3:5, 6; Yakobo 1:5.) Lyonse ilyo mwakonka iyi nshila pa kusala ifya kucita, e lyo mukalakwatilako amano ya kulekanya icalungama ne calubana. Ne ci cikalenga mukatwalilile ukuba cibusa wa kwa Lesa.

14. Ni nsala nshi tufwile ukukwata pa kuti tukule mu fya kwa Lesa, lelo kusoka nshi tufwile ukulaibukisha?

¹⁴ Nangu ca kutila umuntu kuti akula afika na ku bukalamba mu fya kwa Lesa, te kutila ninshi capwa aleka ukulunduluka. Pa kuti umuntu akule, alakabila ifya kulya. E co Paulo alandiile ati: “Ifya kulya ifyakosa fya bakalamba.” Icifwaikwa pa kuti mukoshe icitetekelo cenu kubika amano ku kulya ica kulya ica ku mupashi icakosa. Ukubomfya ifyo mulesambilila, e mano, pantu nangu fye ni Baibolo itila: “Amano e cikankaala.” Kanshi, tufwile ukuba ne nsala ya kufwaisha ukwishiba icine ico Shifwe atusambilisha. (Amapinda 4:5-7; 1 Petro 2:2) Kwena, ukwishiba ifingi e  lyo no kuba na mano ya bulesa takufwile ukutulenga ukulaumfwa kwati twalicila bambi. Tulekabila ukulaibebeta pa kutila tatulekele icilumba nelyo imibele imbi iyabipa ukulimba imishila no kulakula mu mitima yesu. Paulo alembele ukuti: “Muleyesha mwe bene mumone nga muli mu citetekelo, muleilinga mwe bene.”—2 Abena Korinti 13:5.

15. Mulandu nshi ukutemwa kwacindamina nga tulefwaya ukukula mu fya kwa Lesa?

¹⁵ Umuntu kuti ali fye uwakosa bwino bwino; lelo alingile ukulalya lyonse no kulaisunga bwino pa kuti atwalilile ukuba no bumi ubusuma. Cinshi cifwaikwa pa kuti tukule mu fya kwa Lesa no kusungilila bucibusa bwesu na Lesa? Icifwaikwa pali fyonse, kutemwa. Tufwile ukulatemenwako fye Yehova na bakapepa banensu. Nga ca kutila tatukwete ukutemwa, fyonse ifyo twaishiba na fyonse ifyo tucita kuti fyaba ifya fye, kwati congo icileepanta mu matwi. (1 Abena Korinti 13:1-3) Nga tuli no kutemwa, kuti twafika pa bukalamba mu fya kwa Lesa kabili bucibusa bwesu na Lesa kuti bwaya bulekoselako.

16. Finshi Satana alenga abantu baletontonkanya, kabili bucingo nshi Yehova atupeela?

¹⁶ Ica butatu icingatwafwa ukukosha icitetekelo cesu kulatontonkanya pe subilo Yehova atupeela. Pa kuti tube abasambi ba kwa Kristu aba cine, tufwile ukusunga amatontonkanyo yesu. Satana, kateka wa cino calo, alishiba sana ifya kufuupula abantu, ifya kubalenga baba no mwenso, balatwishika, kabili babulwa ne subilo. (Abena Efese 2:2) Umwina Kristu nga atendeka ukutwishika kuti aba kwati muntu uuleliila pamo ifya kulya ifyabola ne fituntulu. Ifya kulya ifyabola te kuti filenge umuntu ukuba no mubili uusuma. Na lyo line, icawamako ca kuti Yehova alitupeela icintu icacindama ico twingabomfya ku kuicingilila, e kutila isubilo.

17. Bushe Icebo ca kwa Lesa cilangilila shani ifyo isubilo lyacindama?

¹⁷ Baibolo yalilondolola imbali shalekanalekana isha fya kufwala fya bulwi ifyo tukabila ilyo tulelwa na Satana ne ci calo. Icacindama  sana pali ifi fya bulwi cisote, e kutila “isubilo lya kupusuka.” (1 Abena Tesalonika 5:8) Umushilika mu nshita sha mu Baibolo alishibe ukuti pa kuti apusuke mu nkondo kano nafwala icisote. Ilingi line ici cisote balecipanga ica cela e lyo mu kati baleyanshikamo ubutonge nelyo impapa, kabili capangilwe mu musango wa kuti conse icalasa ku mutwe ciletanukako fye ukwabula ukucena umushilika. Filya icisote cicingilila umutwe, e fyo ne subilo licingilila ukutontonkanya kwenu.

18, 19. Finshi Yesu acitile ifilanga ukuti aali ne subilo, kabili kuti twamupashanya shani?

¹⁸ Yesu e o bonse tufwile ukupashanya nga tulefwaya ukutwalilila ne subilo. Ibukisheni amacushi apitilemo pali bulya bushiku bwa kulekeleshako ukuba no mweo pano isonde. Cibusa wakwe uwapalamisha alimushitishe ku balwani. Umbi na o alimukeene, atile tamwishibe no kumwishiba. Ifibusa fyakwe fimbi fyalimubutwike no kumusha eka. Abantu ba mu calo cakwe balimukeene, kabili balikoselepo ukuti abashilika abena Roma bamwipaye pa kumupopela pa cimuti. Nacimoneka fye apabuuta tuutu ukuti Yesu alipitile mu mesho ayabipisha ayo ifwe tushakatale atupitamo. Cinshi calengele ukuti ashipikishe? Baibolo pa AbaHebere 12:2 itila: “Pa mulandu wa kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe alishipikishe ilyo alecula pa cimuti ca kucushiwilwapo, asuulile insoni, kabili aikala ku kuboko kwa ku kulyo ukwa cipuna ca bufumu ica kwa Lesa.” Yesu talekele ukutontonkanya pa “kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe.”

¹⁹ Kusekelela nshi ukwabikilwe pa ntanshi ya kwa Yesu? Kwena, alishibe ukuti nga atwalilila ukushipikisha, aali no kwafwilishako ukulenga ishina lya kwa Yehova ukuba ilya mushilo. E wali no kupeela ubushininkisho bwine bwine ubwa kuti Satana wa bufi. Takwali isubilo na limbi ilyacilile pali ili ilyali no kulenga Yesu ukusekelela nga nshi! Alishibe no kuti Yehova aali no kumupaala nga nshi nga atwalilila ukuba ne cishinka kabili alishibe ukuti kwashele fye inshita iinono ukuti abe pamo na Wishi na kabili. Nangu ni lintu alecula, Yesu abikile fye umutima pali ili isubilo ilyali no kumuletela insansa. E fyo na ifwe tufwile ukucita. Na ifwe bene kwaliba ukusekelela ukwabikwa pa ntanshi yesu. Yehova alitucindamika bonse pa kutupeela ishuko lya  kwafwilishako ukulenga ishina lyakwe ilya lulumbi ukuba ilya mushilo. Kuti twashinina Satana ukuti wa bufi nga twasala Yehova ukuba Kateka wesu no kwikalilila mu kutemwa kwa kwa Shifwe te mulandu na macushi ayengatuponena nelyo amatunko twingatunkwa.

20. Cinshi cingamwafwa ukukanakwata amatontonkanyo yabipa no kuba ne subilo?

²⁰ Ca cine ukuti Yehova aliitemenwa ukulambula ababomfi bakwe aba cishinka, lelo icawamako sana ca kuti alafwaisha no kubalambula. (Esaya 30:18; belengeni Malaki 3:10.) Alafwaisha ukupeela ababomfi bakwe ifisuma ififwaya imitima yabo. (Amalumbo 37:4) Kanshi bikeni umutima wenu pe subilo lya kumona amalayo ya kwa Lesa yafikilishiwa. Te kwesha ukukonkelela ukutontonkanya ukulenga umuntu afuupulwa, aba na matontonkanyo yabipa, kabili ayashalungama aya muli ici calo cabipa ica kwa Satana. Nga mwamona ukuti amatontonkanyo ya muli ici calo yatendeka ukwingila mu mutima wenu, pepeni no mukoosha kuli Yehova ukuti amupeele “umutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse.” Uyu mutende wa kwa Lesa ukalinda umutima wenu na matontonkanyo yenu.—Abena Filipi 4:6, 7.

21, 22. (a) Lisubilo nshi ilisuma nga nshi ilyo aba mwi “bumba likalamba” babikako amano? (b) Lubali nshi ulwe subilo lya Bwina Kristu ilyacindama nga nshi kuli imwe, kabili cinshi mulefwaisha ukulacita?

²¹ Cine cine mwalikwata isubilo ilisuma ilyo mufwile ukulatontonkanyapo!  Nga muli ba mwi “bumba ilikalamba” ilya bantu “[abakafuma] mu bucushi bukalamba,” tontonkanyeni pa mikalile iisuma iyo mwalakwata nomba line. (Ukusokolola 7:9, 14) Ilyo Satana ne fibanda fyakwe bakafumishiwapo, mukaba ne nsansa isha kuti pali ino nshita, te kuti mushumfwikishe. Na kuba, nani pali ifwe uwikala fye bwino ukwabula ukutitikishiwa na maka ya kwa Satana? Nomba ilyo uyu mutitikisha ukapita, ala cikawama nga nshi ilyo tukalabomba umulimo wa kwalula lino isonde ukuba paradaise lintu Yesu na bakateka banankwe aba ku muulu ba 144,000 bakalatungulula! Tulefwaisha ukwisamonako uko ubulema bonse na malwele yonse fikafumishiwapo, uko tukalasengela abafwa abakabuushiwa ukufuma ku nshishi, na lintu tukalaikala imikalile iyo Lesa umwine alefwaya! Ilyo tukaya tulepwililika, panono panono tukalapalamina ku kupokelela icilambu icikalamba sana icasokololwa pa Abena Roma 8:21 ica kuba “abana ba kwa Lesa.”

²² Yehova afwaya mukakwate ubuntungwa ubwine bwine ukucila na pa buntungwa ubo mutontonkanyapo. Pa kuti mukakwate ubu buntungwa kano muli ne cumfwila. Kanshi, ino e nshita iyo tulingile ukubombesha ukulaumfwila Yehova cila bushiku! E ico, twalilileni ukuikosha mwe bene pa mufula wa citetekelo cenu ica mushilo sana, pa kuti mukekalilile mu kutemwa kwa kwa Lesa umuyayaya umuyayaya!