ICIPANDWA 88
Ifintu Fyayaluka ku Mukankaala na Kuli Lasaro
-
ICILANGILILO CA MUNTU UMUKANKAALA NA LASARO
Ilyo Yesu alesambilisha abasambi bakwe ifya kubomfya bwino ifyuma, kwali na bambi abalekutika. AbaFarise nabo e po baali, kabili balingile ukubika amano ku fyo Yesu alesambilisha. Mulandu nshi? Pantu ‘balitemenwe indalama.’ Lelo ilyo baumfwile ifyo Yesu alelanda, ‘batendeke ukumupumya.’—Luka 15:2; 16:13, 14.
Na lyo line, Yesu tatiinine iyo. Abebele ati: “Imwe mulaiwaminisha pa menso ya bantu kwati muli balungami, lelo Lesa alishiba imitima yenu; pantu icacindama mu menso ya bantu ca bunani mu menso ya kwa Lesa.”—Luka 16:15.
AbaFarise ‘balicindeme mu menso ya bantu,’ pa mulandu wa kuti bali abakankaala, bali intungulushi sha mapepo kabili na bakateka balebomfwila. Lelo ifintu fyali no kwaluka sana pantu bali no kuba aba pa nshi, e lyo abantu yaweyawe, e kutila balya abaishibe ukuti balakabila ifya kwa Lesa, e bali no kucindamikwa. Amashiwi ayo Yesu alandile e yalangile ukuti ifintu fyali no kwaluka. Atile:
“Ifyalembwa mu mabuuku ya Mafunde na ya Bakasesema e fyo balebilisha ukufika kuli Yohane. Ukutula lilya, Ubufumu bwa kwa Lesa e bo babila nge mbila nsuma, na bantu bonse balabombesha ukuti bengilemo. Cine cine, cayangukapo umuulu ne sonde ukupita, ukucila akalilembo kamo mu Mafunde ukukanafishiwapo.” (Luka 3:18; 16:16, 17) Finshi Yesu alandile ifyalangile ukuti ifintu fyalitendeke ukwaluka?
Bashimapepo abaYuda balelanda ukuti balekonka Amafunde ayo Lesa apeele Mose. Ibukisheni ukutila ilyo Yesu ashibwile amenso ya mwaume impofu mu Yerusalemu, abaFarise balandile cilumba cilumba abati, “Tuli basambi ba kwa Mose. Ifwe twaishiba ukuti Lesa alandile kuli Mose.” (Yohane 9:13, 28, 29) Cimo ico Lesa apeelele Mose Amafunde, ni co alefwaya abafuuka beshibe Yesu, uwali Mesia. Yohane Kabatisha alondolwele ukuti Yesu e Mwana wa Mpaanga uwa kwa Lesa. (Yohane 1:29-34) Ilyo Yohane atendeke ukubila imbila nsuma, abaYuda abali abafuuka, maka maka abantu abaali aba pa nshi, batampile ukumfwa imbila nsuma iya “Bufumu bwa kwa Lesa.” Iyi “imbila nsuma” ilaafwa bonse abafwaya ukutekwa no Bufumu bwa kwa Lesa.
Amafunde ya kwa Mose yalifikilishiwe pantu yalyafwile abantu ukwishiba Mesia. Kanshi abantu tabalingile ukutwalilila ukuyakonka. Ku ca kumwenako, Amafunde yalisuminishe umwaume ukuleka umukashi wakwe pa milandu iyalekanalekana, lelo Yesu atile: “Onse uwaleka umukashi wakwe no kuupa umbi ninshi acita ubucende, no waupa umwanakashi uo baleka ku mulume ninshi acita ubucende.” (Luka 16:18) Ifyo Yesu alandile fifwile fyalikalifye abaFarise abatemenwe ukuipangila amafunde.
Yesu ashimike icilangililo pa kulanga ukuti ifintu
fyalyalwike sana. Alandile pa bantu babili, abo ifintu fyayalwike sana mu kwangufyanya. Ilyo tulebelenga amashiwi ya muli ici icilangililo, tuleibukisha ukuti pa balipo ilyo Yesu alelanda ici icilangililo pali na baFarise abatemenwe sana indalama kabili abo abantu bacindikishe.Yesu atile: “Kwali umuntu umo umukankaala, kabili alefwala insalu ishakashikila ne shisuma, cila bushiku aleipakisha ifya bukankaala. E lyo kwali na kalombalomba umo uo baleita ati Lasaro uo balebika pa mpongolo yakwe. Ali ne filonda umubili onse kabili alekumbwa ukulyako ifyalepona kwi tebulo lya mukankaala. Ne mbwa shaleisa mu kumyanga pa filonda fyakwe.”—Luka 16:19-21.
Apo abaFarise balitemenwe sana indalama, tatwingatwishika ukuti e bo Yesu apashenye ku “mukankaala” mu cilangililo. Aba bashimapepo abaYuda nabo balitemenwe ukufwala ifya kufwala ifya mutengo. Te fyuma fye ifyalengele bacindikwe, lelo ne milimo bapeelwe yalengele balemoneka sana aba pa muulu. Kanshi filya Yesu mu cilangililo abapashenye ku mwaume uwafwele ifya kufwala ifyakashikila ifyo aba ku bufumu balefwala, fyalelanga imilimo iyo balebomba iya pa muulu, e lyo insalu ishabuuta shalelangilila filya baleimona ukuti balungami.—Daniele 5:7.
Bushe aba bashimapepo abali abakankaala kabili aba cilumba, balemona shani abantu yaweyawe, abapiina? Balebamona ukuti ba pa Yohane 7:49) Ifi fine e fyo Yesu alondolwele na pali Lasaro mu cilangililo. Atile, “kalombalomba umo uo baleita ati Lasaro,” alekumbwa ukulya “ifyalepona kwi tebulo lya mukankaala.” Nga filya cali kuli Lasaro uwali ne filonda umubili onse, abantu yaweyawe nabo balebakankamba ngo wa filonda pantu balebamona kwati Lesa tabatemenwe.
nshi, kabili baleti aba bantu tabaishibe Amafunde e lyo tabalingile no kubasambilisha Amafunde. (Ifi fine e fyo cali pa nshita ntali, lelo Yesu alishibe ukuti nomba ifintu fyalyalwike sana ku bantu abali ngo mukankaala e lyo na bali nga Lasaro.
IFINTU FYAYALUKA KU MUKANKAALA NA KULI LASARO
Lyena Yesu alandile pa fyo ifintu fyayalwike. Atile: “Awe mu kuya kwa nshita, uyu kalombalomba alifwile kabili bamalaika balimusendele no kumubika pa cifuba ca kwa Abrahamu. No mukankaala na o alifwile no kushiikwa. Nomba ilyo aali mu Nshiishi ainwine amenso, ninshi alecula nga nshi, kabili amwene Abrahamu apatali ninshi na Lasaro ali pa cifuba cakwe.”—Luka 16:22, 23.
Abo Yesu aleshimikila icilangililo balishibe ukutila Abrahamu kale afwile kabili aali ku Nshiishi. Amalembo yatila ababa mu Nshiishi, ukubikako fye na Abrahamu, te kuti bamone nelyo ukulanda. (Lukala Milandu 9:5, 10) Finshi aba bashimapepo batontonkenye ukuti e fyo Yesu alelandapo mu cilangililo? Finshi Yesu atile e fikacitika kuli bashimapepo abatemenwe sana indalama e lyo na ku bantu yaweyawe?
Yesu afumine fye mu kulanda pali uku ukwaluka ilyo atile, ‘ifyalembwa mu mabuuku ya Mafunde na ya Bakasesema e fyo balebilisha ukufika kuli Yohane Kabatisha, lelo ukutula lilya Ubufumu bwa kwa Lesa e bo babila nge mbila nsuma.’ Kanshi imbila nsuma iyo Yohane na Yesu Kristu bashimikile e yalengele ifintu fyaluke ku mukankaala na kuli Lasaro.
Kanshi abapiina abaali abaicefya balefwaya sana ukumfwa Icebo ca kwa Lesa, nomba tapali uwa kubafwa. Lelo Yohane Kabatisha na Yesu balyafwile aba bantu. Balibashimikile imbila nsuma iya Bufumu, kabili bali-ipokelele. Kale baleumfwako fye ifya kwa Lesa panono. E ico cali kwati ‘baletolelesha fye utwalepona kwi tebulo’ lya bashimapepo. Awe basukile batampa ukumfwa icine icaba mu Malembo, maka maka ilyo Yesu alebashimikila ifintu ifisuma pali Lesa. Imbila nsuma baumfwile yalengele babe abacindama mu menso ya kwa Yehova Lesa.
Lelo balya bashimapepo abaali abakankaala balikeene ukumfwa imbila nsuma iya Bufumu iyo Yohane aleshimikila kabili iyo na Yesu atwalilile Mateo 3:1, 2; 4:17) Na kuba, iyi imbila nsuma yalibakalifye no kubalungulusha pantu yalelanda pa bupingushi ubukali ubukafuma kuli Lesa. (Mateo 3:7-12) Nga balyumfwile bwino Yesu na basambi bakwe abaleka ukubila ubupingushi bwa kwa Lesa. Aba bashimapepo bali ngo mukankaala wa mu cilangililo ca kwa Yesu uwatile: “Mwe Tata Abrahamu, mbeleleni uluse no kutuma Lasaro ukutumpika impela ya munwe wakwe mu menshi no kutalalika ululimi lwandi, pantu ndecula muno mu lubingu lwa mulilo.”—Luka 16:24.
ukushimikila mu fifulo fyalekanalekana. (Lelo ifi tafyacitike. Bashimapepo abengi tabayalwike. Balikeene ‘ukumfwa ifyo Mose na Bakasesema’ balembele ifyali no kubatungulula kuli Yesu, uo Lesa asala ukuba Mesia kabili Imfumu. (Luka 16:29, 31; Abena Galatia 3:24) Kabili tabaicefeshe no kumfwa ifyo balebeba ku bapiina abatetekele Yesu kabili abo Lesa alepaala. Abasambi ba kwa Yesu tabalekele ukushimikila kabili tabasundwile icine pa kuti fye basekeshe bashimapepo na pa kuti belalunguluka. Yesu alondolwele ifyo abasambi bacitile mu mashiwi ayo “Tata Abrahamu” aebele umukankaala mu cilangililo aya kuti:
“We mwana, ibukisha ukuti walipokelele ifisuma fyobe fyonse ilyo wali umumi, lelo Lasaro na o apokelele ifibi. Nomba ena kuno alesansamuka, lelo iwe ulecula. Na kuba, pa kati ka ifwe na imwe balibikapo umuyenge uukalamba, ica kuti abalefwaya ukwabukila kuli imwe kuti bafilwa, nangu ababa uko teti babukile kuno tuli.”—Luka 16:25, 26.
Ala caliweme ukuti ifintu fyayalwike! Uku kwali kwaluka ukwacitike kuli bashimapepo abali aba cilumba e lyo na ku bantu abafuuka abasumiine ukusenda ikoli lya kwa Yesu kabili abatendeke ukusambilila Icebo ca kwa Lesa. (Mateo 11:28-30) Uku ukwaluka kwalimoneke sana mu myeshi fye iinono ilyo icipangano ce Funde capyanikwepo ne cipangano cipya. (Yeremia 31:31-33; Abena Kolose 2:14; AbaHebere 8:7-13) Ilyo Lesa apongolwele umupashi wa mushilo pa Pentekoste ya mu 33 C.E., calimoneke fye apabuuta tuutu ukuti Lesa alipaalile abasambi ba kwa Yesu, lelo abaFarise na bantu babo alibakeene.