1, 2. (a) Bushe abafyashi Abena Kristu bamo bacita shani umwana wabo nga abeba ukuti alefwaya ukubatishiwa? (b) Mulandu nshi bepushisha abalebatishiwa nga ca kuti baliipeela kuli Yehova? (Moneni icikope pa muulu.)

ABAFYASHI ba mukashana uo twalaita atuti Maria uuli ne myaka 9 bamona uko aiminina pamo na bantu bambi abalebatishiwa. Ilyo uulelanda ilyashi lya lubatisho aipusha amepusho yabili Maria aikatisha ishiwi pa kwasuka. Kashita kanono, Maria abatishiwa no kubatishiwa.

² Abafyashi ba kwa Maria batemwa pa fyo umwana wabo asalilepo ukuipeela kuli Yehova no kubatishiwa. Nangu cibe ifyo, ilyo Maria ashilabatishiwa, banyina baleyipusha abati: ‘Bushe Maria nakula uwa kuti abatishiwe? Bushe naishiba ukuti ulubatisho te cintu ca kusenda buyefya buyefya? Bushe te kuti ciwame alolelako panono?’ Aya e mepusho ayo abafyashi abengi bayipusha ilyo umwana wabo abeba ukuti alefwaya ukubatishiwa. (Luk. Mil. 5:5) Na kuba ukuipeela no kubatishiwa fyalicindama nga nshi pa kuti umuntu abe Umwina Kristu.—Moneni akabokoshi akaleti “ Bushe Mwaliipeela Kuli Yehova?”

3, 4. (a) Bushe ifyo umutumwa Petro alandile filanga shani ukuti ulubatisho lwalicindama? (b) Mulandu nshi twingalinganishisha ulubatisho ku mulimo wa kupanga icibwato uo Noa abombele?

 ³ Ilyo umutumwa Petro alelanda pa lubatisho, alingenye ulubatisho ku mulimo wa ku kupanga icibwato uo Noa abombele, atile: “Icalingana ne ci e cilemupususha nomba, e kutila, ulubatisho.” (Belengeni 1 Petro 3:20, 21.) Icibwato calelanga ukuti Noa aliipeeleshe ukucita ifyo Lesa alefwaya. Noa alibombele umulimo uo Yehova amupeele. Ukwabula no kutwishika ifyo Noa acitile pa kulanga ukuti ali ne citetekelo fyalengele apusuke pamo no lupwa lwakwe ilyo Ilyeshi lyaishile. Finshi Petro alelandapo?

⁴ Filya fine icibwato calelanga ukuti Noa alikwete icitetekelo e fyo no kubatishiwa pa cintubwingi kulanga ukuti umuntu alitetekela Yehova. Ulubatisho lulanga ukuti umusambi Umwina Kristu aliipeela kuli Yehova pa mulandu wa kuti alitetekela Kristu uwabuushiwe. Abasambi abaipeela balaba aba cishinka kabili balatwalilila ukubomba imilimo iyo Lesa abapeela nga filya fine Noa acitile. Nga filya fine Yehova apuswishe Noa ilyo kwali Ilyeshi, e fyo akapususha na babatishiwa ababa ne cishinka ilyo akonaula abacita ifyabipa. (Marko 13:10; Ukus. 7:9, 10) E co ukuipeela no kubatishiwa fyacindamina. Umuntu uulalikisha ukubatishiwa apashili mulandu wine wine, ninshi aleipusula ishuko lya kwisaba no mweo wa muyayaya.

5. Finshi twalasambilila muli cino cipande?

⁵ Pa mulandu wa kuti ulubatisho lwalicindama nga nshi, tulingile ukutontonkanya sana pa mepusho yatatu ayakonkapo. Finshi Baibolo yalanda pa lubatisho? Finshi umuntu afwile ukucita ilyo ashilabatishiwa? Mulandu nshi umufyashi uulesambilisha umwana wakwe nelyo umuntu umbi Baibolo alingile  ukwishibila bwino ukuti ulubatisho lwalicindama?

6, 7. (a) Londololeni ifyo ulubatisho lwa kwa Yohane lwabelele ulwacindama. (b) Lubatisho nshi ulwaibela ulo Yohane acitile?

⁶ Ulubatisho lwa kubalilapo ulo Baibolo yalandapo, lubatisho lwa kwa Yohane Kabatisha. (Mat. 3:1-6) Abaleya mu kubatishiwa kuli Yohane balelanga ukuti balilapiile imembu shabo pa kukanakonka Amafunde ya kwa Mose. Lelo kwali ulubatisho ulwaibela ulo Yohane acitile, abatishe umuntu uwapuseneko na bantu abo alebatisha lyonse. Yohane alikwete ishuko lya kubatisha Yesu Umwana wa kwa Lesa uwali uwapwililika. (Mat. 3:13-17) Yesu talecita imembu, kanshi taali no kulapila imembu. (1 Pet. 2:22) Ulubatisho lwakwe lwalangilile ukuti aliipeele ukucita ifyo Lesa afwaya.—Heb. 10:7.

⁷ Ilyo Yesu alebomba umulimo wakwe uwa kubila imbila nsuma, abasambi bakwe nabo balebatisha abantu. (Yoh. 3:22; 4:1, 2) Abo balebatisha balelanga ukuti balilapiile imembu shabo pa mulandu wa kukanakonka Amafunde ya kwa Mose, nga filya fine caleba ku bantu abo Yohane alebatisha. Lelo ilyo Yesu afwile no kubuushiwa abuushiwa, ulubatisho lwali no kukwata ubupilibulo bumbi.

8. (a) Lifunde nshi Yesu apeele abasambi bakwe ilyo abuushiwe? (b) Londololeni ico ulubatisho lwacindamina.

⁸ Mu mwaka wa 33 ninshi Yesu alibuushiwa, alimoneke ku bantu abacilile pali 500, apali abaume, abanakashi, nalimo na bana. Nalimo ni pali iyi yine nshita Yesu abebele ati: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya mupashi wa mushilo, mulebasambilisha ukulakonka fyonse ifyo namwebele.” (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 15:6) Cimoneka kwati paali abasambi abengi ilyo Yesu abapeele umulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi. Amashiwi ayo Yesu alandile yalanga ukuti onse uufwaya ukusenda ikoli lya kwa Yesu alingile ukubatishiwa. (Mat. 11:29, 30) Onse uulefwaya ukulabombela Lesa ukulingana ne fyo afwaya afwile ukwishiba no kusumina ukuti Yehova abomfya Yesu mu kufikilisha ubufwayo bwakwe. Umuntu nga acita ifi, kuti abatishiwa. Ulubatisho lwa musango uyu e lo Yehova asuminisha. Mu Baibolo mwaba amalyashi ayengi ayalanga ukuti mu nshita ya batumwa abasambi ba kwa Kristu balishibe ukuti ulubatisho lwalicindama. Kabili tabaleshingashinga ukubatishiwa.—Imil. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Bushe ifyo umwina Etiopia uwasangwike umuYuda no mutumwa Paulo babatishiwe filetusambilisha finshi?

⁹ Belengeni Imilimo 8:35, 36. Natulande pa mwina Etiopia uwasangwike umuYuda uwalebwela ku Yerusalemu uko aile mu kupepa. Malaika wa kwa Yehova aile kuli Filipi no kumweba ukuya ku mwina Etiopia no ‘kumushimikila ilyashi ilisuma pali Yesu.’ Finshi umwina Etiopia acitile ilyo Filipi amushimikile ili lyashi? Ifyo acitile fyalangile ukuti alitemenwe icine ico asambilile. Alefwaya ukucita ifyo Yehova afwaya abantu balecita kabili ilyo line fye alibatishiwe.

¹⁰ Umbi uo twalalandapo, mwaume umuYuda uwalecusha Abena Kristu. Afyalilwe mu luko ulwaipeele kale kuli Lesa. Na lyo line, Yehova alikeene abaYuda. Uyu mwaume alitemenwe sana imipepele ya baYuda, lelo alyalwike. Uyu mwaume balimushimikile kuli Yesu Kristu uwabuushiwe. Finshi acitile ilyo bamushimikile? Alisumine ukumwafwa ku musambi  Anania uwali Umwina Kristu. Baibolo ilanda pali uyu mwaume aiti: “E lyo aimine no kubatishiwa.” (Imil. 9:17, 18; Gal. 1:14) Ukwabula no kutwishika namwishiba ukuti uyu mwaume umuYuda e waishileishibikwa ukuti umutumwa Paulo. Lelo tontonkanyeni pa cishinka ca kuti ilyo aishibe icine pa mulimo Yesu abomba mu kufikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa, Paulo alicitilepo cimo. Ilyo line alibatishiwe.—Belengeni Imilimo 22:12-16.

11. (a) Finshi filenga abasambi ba Baibolo muno nshiku balebatishiwa? (b) Tumfwa shani nga twamona abaipeela babatishiwa?

¹¹ E fyo caba na ku basambi ba Baibolo muno nshiku nampo nga baice nelyo nga bakalamba. Abasambi ba Baibolo abakwata icitetekelo kabili abatemwa icine ca mu Baibolo balafwaisha ukuipeela kabili balabatishiwa no kubatishiwa. Inshita ye lyashi lya lubatisho ilaba ni nshita yaibela pa kulongana kwa citungu no kwa mutupule maka maka ku balebatishiwa. Inte sha kwa Yehova balasekelela sana nga ca kuti umusambi wa Baibolo atemwa icine kabili alunduluka ica kuti abatishiwa no kubatishiwa. Ukwabula no kutwishika abafyashi Abena Kristu balatemwa sana nga ca kuti abana babo nabo babatishiwa. Mu mwaka wa mulimo uwa 2017, abantu ukucila pali 284,000 “abali no mutima uusuma” balibatishiwe pa kulanga ukuti baliipeele kuli Yehova. (Imil. 13:48) Aba abasambi balishibe ukuti umuntu alingile ukubatishiwa pa kuti abe Umwina Kristu. Finshi bacitile ilyo bashilabatishiwa?

12. Finshi umusambi wa Baibolo afwile ukucita ilyo ashilabatishiwa?

¹² Ilyo umusambi ashilabatishiwa, alingile ukuba ne citetekelo. Pa kuti abe ne citetekelo, afwile ukwishiba Lesa, ubufwayo bwakwe, ne fyo apekanya pa kuti abantu bakapusuke. (1 Tim. 2:3-6) Ici icitetekelo e cilenga umusambi elacita ifintu ifyo Lesa ashifwaya kabili cilenga alakonka amafunde ya kwa Yehova ayalungama. (Imil. 3:19) Kanshi umuntu te kuti aipeele kuli Lesa uku ninshi alikwata imisango iingalenga afilwa ukwisaingila mu Bufumu. (1 Kor. 6:9, 10) Na lyo line tatulingile ukupelela fye pa kukonka amafunde ya kwa Yehova ayalanda pa kuba ne mibele iisuma. Umuntu uulefwaya ukuipeela kuli Yehova afwile ukulalongana lyonse, ukulabomba umulimo wa kubila imbila nsuma no kulenga abantu ukuba abasambi uukalenga abantu bakapusuke. Yesu atile abasambi bakwe bali no kulabomba uyu mulimo. (Imil. 1:8) Umusambi nga alacita fyonse ifi twalandapo, e lyo engaipeela kuli Yehova mwi pepo ninshi ali fye eka, lyena kuti abatishiwa pa cintubwingi pa kuti alange ukuti aliipeela.

13. Mulandu nshi abasambilisha abantu Baibolo balingile ukulaibukishisha ukuti umuntu afwile ukubatishiwa pa kuti abe Umwina Kristu?

¹³ Ilyo tulesambilisha abana na basambi ba Baibolo ifyo bafwile ukucita ilyo bashilabatishiwa, tuleibukisha ukuti bafwile ukubatishiwa pa kuti babe abasambi ba cine cine. Nga twaishiba ici cishinka tukalasambilisha bwino abasambi. Na kabili tatwakaleshimunuka ukubeba ifyo ulubatisho lwacindama lyonse ilyo twakwata inshita. Cine cine tulafwaya abana na basambi bambi aba Baibolo balunduluka ica kuti babatishiwa no kubatishiwa!

14. Mulandu nshi tushipatikishisha abantu ukubatishiwa?

¹⁴ Kwena takuli uulingile ukupatikisha umuntu ukubatishiwa, nampo nga bafyashi, abasambilisha abantu Baibolo, nelyo abantu bambi fye mu cilonganino. Yehova tatupatikisha ukumubombela. (1 Yoh. 4:8) Lelo ilyo tulebasambilisha, tulebakonkomesha ukuba ifibusa  fya kwa Lesa. Umusambi nga atemwa sana icine kabili alafwaisha ukusenda ikoli ilyo Abena Kristu basenda, akabatishiwa.—2 Kor. 5:14, 15.

15, 16. (a) Bushe kwaliba imyaka iyo bapima iyo umuntu alingile ukukwata pa kuti afikepo ukubatishiwa? Londololeni. (b) Mulandu nshi umusambi wa Baibolo alingile ukubatishiwilwa pa kuti abe Inte ya kwa Yehova nangu ca kuti alibatishiwe uko alepepa kale?

¹⁵ Kwena takwaba imyaka iyo bapima iyo umuntu alingile ukukwata pa kuti afikepo ukubatishiwa. Abasambi balipusanapusana, bamo balalunduluka bwangu, bambi tabalunduluka bwangu. Abengi babatishiwa ninshi bacili abaice, kabili balatwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova. Abasambi bambi besa mu kwishiba ukuti ukubatishiwa kwalicindama ninshi nabakula, bamo ninshi balicila ne myaka 100!

¹⁶ Umwanakashi umo uwalesambilila Baibolo aipwishe uwalemusambilisha nga ca kuti alingile ukubatishiwa na kabili pantu alibatishiwe ku macalici ayalekanalekana ayo apepeleko kale. Uyu mwanakashi no walemusambilisha balilanshenye amalembo ayalanda pa fyo ulubatisho lwacindama. Lyena alilwike ukuti Baibolo ilanda ukutila umuntu alingile ukubatishiwa. Nangu ca kuti aali ne myaka ukucila pali 70, taletontonkanya ukuti talingile ukubatishiwa. Ukwabula no kutwishika umuntu afwile ukubatishiwa nga aishiba bwino bwino ifyo Yehova afwaya. Kanshi abasambi abapya bafwile ukubatishiwa nangu ca kuti balibatishiwe uko balepepa kale.—Belengeni Imilimo 19:3-5.

17. Finshi uulebatishiwa afwile ukutontonkanyapo sana pa bushiku alebatishiwa?

¹⁷ Ubushiku umuntu alebatishiwa alasekelela nga nshi. Na kabili afwile ukutontonkanya sana pa fyo cipilibula ukuipeela no kubatishiwa. Pa kuti umuntu atwalilile ukuba Umwina Kristu wa cine cine, alingile ukubombesha. E mulandu wine Yesu apashanishishe ukuba Umwina Kristu ku kusenda ikoli. Abasambi ba kwa Yesu tabalingile ‘ukulaikalila abene beka kano ukulaikalila uwabafwilile kabili uwabuushiwe.’—2 Kor. 5:15; Mat. 16:24.

18. Mepusho nshi tukasuka mu cipande cikonkelepo?

¹⁸ Ifi twalandapo e fyo banyina ba kwa Maria baletontonkanyapo ilyo baleyipusha amepusho ayo tulandilepo pa ntendekelo ya cino cipande. Nga muli bafyashi nalimo na imwe mwaliyipushapo amuti: ‘Bushe umwana wandi nafikapo ukubatishiwa? Bushe naishiba ifingi ica kuti nafikapo ukuipeela? Bushe umwana wandi alingile ukusambilila no kwingila incito iisuma ilyo ashilabatishiwa? Cikaba shani nga ca kuti umwana wandi abatishiwa e lyo acita ulubembu ulukalamba?’ Tukasuka aya mepusho mu cipande cikonkelepo kabili tukasambilila pa fyo abafyashi bafwile ukulamona ulubatisho.