1, 2. Busesemo nshi ubwa mu Baibolo ubulanda pa fyo abantu ba kwa Yehova bali no kufula?

KWALIBA icilonganino icaba fye isonde lyonse umwaba abantu abatemwa Yehova kabili abamubombela. Aba abantu ni Nte sha kwa Yehova. Nangu ca kuti tabapwililika kabili balalufyanya, Yehova alabatungulula no mupashi wakwe uwa mushilo. Natumone ifyo Lesa abapaala.

² Mu mwaka wa 1914, kwali fye abantu abanono abalepepa Yehova. Lelo Yehova alipaala umulimo babomba uwa kubila imbila nsuma. Ne ci calenga ukuti abantu abengi nga nshi basambilile icine no kuba Inte sha kwa Yehova. Yehova alondolwele ifyo abantu bali no kufula ilyo atile: “Umunono akaba ikana limo, kabili uwacepa akaba uluko lwa maka. Ine, ne Yehova, nkacilenga ukucitika bwangu bwangu mu nshita ya ciko.” (Esaya 60:22) Muno nshiku twalimona ukuti ubu busesemo bwalifikilishiwa, pantu abantu ba kwa Yehova nomba  baba uluko ulukalamba. Na kuba kwaliba ifyalo ifingi umwaba abantu abanono nga kubalinganya ku mpendwa ya bantu ba kwa Yehova.

3. Bushe abantu ba kwa Lesa balanga shani ukuti baliba no kutemwa?

³ Muli shino nshiku sha kulekelesha, Yehova alyafwa abantu bakwe ukutemwana nga nshi. Balamupashanya pantu “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Yesu aebele abasambi bakwe ukuti “muletemwana.” Abebele no kuti: “Nga muletemwana, e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.” (Yohane 13:34, 35) Ababomfi ba kwa Yehova balalanga ukuti balitemwana nangu ni mu nshita ya nkondo. Ku ca kumwenako, mu Nkondo ya Calo iya Bubili, nalimo abantu amamilioni 55 balibepeye. Lelo abantu ba kwa Yehova bena tabaipeye umuntu nangu umo mu nkondo. (Belengeni Mika 4:1, 3.) Ne ci calenga baba aba “kaele ku mulopa wa bantu bonse.”—Imilimo 20:26.

4. Mulandu nshi twingapapila ukuti abantu ba kwa Yehova balitwalilila fye ukufula?

⁴ Abantu ba kwa Lesa balitwalilila ukufula nangu ca kuti umulwani wabo Satana alikwata amaka. Baibolo ita Satana ukuti “lesa wa bwikashi buno.” (2 Abena Korinti 4:4) Satana e utungulula utubungwe twa fikansa fya calo, ukubikako fye na basabankanya amalyashi, kabili abomfya utu tubungwe ku kutulesha ukubomba umulimo wa kubila imbila nsuma. Lelo Satana te kuti atuleshe ukubomba uyu mulimo. Apo Satana alishiba ukuti ashele fye ne nshita iinono, alitwalilila fye ukucita ifingalenga twaleka ukupepa Yehova.—Ukusokolola 12:12.

5. Mulandu nshi nalimo bamo bengacitila nelyo bengalandila ifingatukalifya? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁵ Ababomfi ba kwa Lesa balisambilila ukuti calicindama ukutemwa Lesa e lyo na bantu bambi. Yesu atile: “‘Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.’ Ili e funde ilikalamba kabili e lya ntanshi. Ilya cibili, ilyapalana ne li, litila, ‘Uletemwa umunobe nge fyo waitemwa we mwine.’” (Mateo 22:35-39) Na lyo line, Baibolo ilanda ukuti abantunse bonse bafyalwa abashapwililika pa mulandu wa lubembu lwa kwa Adamu. (Belengeni Abena Roma 5:12, 19.) Kanshi inshita shimo bamo mu cilonganino kuti balanda nelyo kuti bacita ifingatukalifya. Nga batukalifya, finshi tulingile ukucita? Bushe tukatwalilila ukutemwa Yehova? Bushe tukaba aba cishinka kuli ena e lyo na ku bantu bakwe? Baibolo ilalanda pa babomfi ba kwa Lesa bamo abalandile nelyo abacitile ifyakalifye bambi. Natumone ifyo twingasambililako.

6. Bushe Eli afililwe shani ukusalapula abana bakwe?

⁶ Ku ca kumwenako, Eli ali ni shimapepo mukalamba mu Israele, lelo abana bakwe abaume babili tabalekonka amafunde ya kwa Yehova. Baibolo itila: “Abana baume ba kwa Eli bali finangwa fya bantu; balisuulile Yehova.” (1 Samwele 2:12) Eli alishibe ukuti abana bakwe balecita ifyabipa sana. Na lyo line tabasalapwile ukulingana ne fyo alingile ukubasalapula. Mu kuya kwa nshita, Yehova alikandile Eli na  bana bakwe babili. Na pa numa, Yehova tasuminishe aba mu ng’anda ya kwa Eli ukubomba umulimo wa kwa shimapepo mukalamba. (1 Samwele 3:10-14) Nga e ko mwali pali iyi nshita, mwaishiba no kuti Eli alatekelesha ifyabipa ifyo abana bakwe bacita, bushe nga mwalipunushiwe? Bushe ifi ifyalecitika nga fyalilengele icitetekelo cenu canaka ica kuti mwaleka no kubombela Yehova?

7. Ni membu nshi Davidi acitile, kabili finshi Lesa acitilepo?

⁷ Davidi ali ne mibele iisuma e calenge ukuti Yehova amutemwe nga nshi. (1 Samwele 13:13, 14; Imilimo 13:22) Lelo na Davidi wine alicitile ifintu ifyabipa icine cine. Ilyo Uria aile mu kulwa inkondo, Davidi alibembwike na Bati-sheba muka Uria, kabili Bati-sheba alimite no kwimita. Davidi talefwaya umuntu nangu umo ukwishiba ifyo acitile. E ico atumine amashiwi ya kubweshe Uria no kumweba ukuti aye alaale ku ng’anda ku mwakwe. Davidi aleenekela ukuti Uria alayasendama no mwina mwakwe pa kuti abantu bakamone ukuti Uria e wishi wa mwana. Lelo Uria tailelaala ku ng’anda. E ico Davidi aebele umukalamba wa bashilika ukuti abike Uria apa kuti bamwipaye mu bulwi. Pa mulandu wa kuti Davidi alicitile imembu ishikalamba, ena no lupwa lwakwe baishilekwata amafya ayengi nga nshi. (2 Samwele 12:9-12) Na lyo line Yehova alimubelele uluse pantu alishibe ukuti Davidi alefwaisha ukucita icalungama. (1 Ishamfumu 9:4) Nga e ko mwali pali iyi nshita, bushe nga mwaumfwile shani pa fyo Davidi acitile? Bushe nga mwalilekele ukubombela Yehova?

8. (a) Bushe Petro afililwe shani ukufishapo ifyo alaile? (b) Mulandu nshi Yehova atwalilile ukupeela Petro imilimo nangu ca kuti alilufyenye?

 ⁸ Na umbi uo Baibolo yalandapo mutumwa Petro. Yesu asalile Petro ukuba umutumwa, lelo inshita shimo Petro alelufyanya mu kulanda na mu fyo alecita. Ku ca kumwenako, Petro alandile ukuti nangu abasambi bambi bashe Yesu, ena tali na kumusha. (Marko 14:27-31, 50) Lelo ilyo Yesu bamwikete, abasambi bonse ukubikako fye na Petro balimushile. Lyena Petro alikeene Yesu imiku itatu. (Marko 14:53, 54, 66-72) Petro alyumfwile sana ububi pa fyo acitile. E ico Yehova alimubelele uluse kabili alitwalilile ukumupeela imilimo. Nga ca kuti pali iyi nshita mwali abasambi ba kwa Yesu kabili mwalishibe ne fyo Petro acitile, bushe nga mwalitwalilile ukucetekela Yehova?

9. Cinshi calenga mucetekele ukuti Lesa wa mulinganya?

⁹ Kanshi twamona ukuti ababomfi ba kwa Yehova bamo balicitile ifyabipa kabili ifyo bacitile fyalikalifye sana abantu bambi. Bushe ifya musango uyu nga fyacitika, kuti mwacita shani? Bushe kuti mwaleka ukulongana nelyo bushe kuti mwasha Yehova na bantu bakwe? Bushe mukebukisha ukuti Yehova wa luse no kuti nalimo alelolela ukuti uyu muntu alapile? Inga ca kuti umuntu uucitile imembu talangile ukuti naumfwa ububi pa fyo acitile, bushe mukacetekela ukuti Yehova naishiba no kuti ali no kucitapo cimo mu nshita iyalinga? Nalimo kuti afumya uyu muntu mu cilonganino. Bushe mwalisumina ukuti Yehova lyonse alacita icalungama kabili wa mulinganya?

10. Bushe Yesu acitile shani pa filubo ifyo Yuda Iskariote na Petro bacitile?

¹⁰ Baibolo yalilanda pa bantu abengi abatwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova na ku bantu bakwe na lintu abantu bambi balecita ifilubo ifikalamba. Natulande pali Yesu. Ilyo ashilasala abasambi bakwe 12, alipepele kuli Wishi ubushiku bonse pa kuti amwafwe ukusala. Lelo Yuda Iskariote alimufutwike kabili umusambi Petro na o alimukeene. (Luka 6:12-16; 22:2-6, 31, 32) Ilyo abasambi bakwe bamo balufyenye, Yesu tapeela Yehova nelyo abasambi bakwe bambi umulandu. Yesu atwalilile fye ukuba cibusa wa kwa Yehova kabili alemubombela ne cishinka. Pa mulandu wa kuti Yesu alitwalilile ukuba ne cishinka, Yehova alimubuushishe no kumulenga ukuba Imfumu ya mu Bufumu bwakwe ubwa ku muulu.—Mateo 28:7, 18-20.

11. Finshi Baibolo yasobele ifyakuma ababomfi ba kwa Yehova muno nshiku?

¹¹ Ifyo Yesu acitile filatusambilisha ukuti tulingile ukuba aba cishinka kuli Yehova na ku bantu bakwe. Cinshi tulingile ukubela aba cishinka? Twalishiba ukuti Yehova e utungulula ababomfi bakwe muli shino nshiku sha ku mpela. Na kabili alabafwa  ukusambilisha abantu icine mwi sonde lyonse, kabili e babomba fye uyu mulimo. Balikatana icine cine kabili baliba ne nsansa pa mulandu wa fyo Yehova abasambilisha. Yehova alandile ati: “Moneni! Ababomfi bandi bakaula utupundu pa mulandu wa kusekelela mu mitima.”—Esaya 65:14.

12. Bushe tulingile ukulamona shani ifilubo fya bantu bambi?

¹² Twaliba ne nsansa nga nshi pantu Yehova alatutungulula kabili alatwafwa ukulacita ifisuma ifingi sana. Lelo abantu ababa mu calo ca kwa Satana bena tababa ne nsansa kabili tabakwata isubilo lya kuti ifintu fikawama ku ntanshi. Ukwabula no kutwishika te kuti ciwame ukusha Yehova na bantu bakwe pa mulandu fye wa kuti ifyo umo mu cilonganino acita nelyo alanda fyatukalifya! Tulingile ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova no kulakonka ubutungulushi bwakwe. Na kabili tufwile ukusambilila ifyo tulingile ukulamona ifilubo ifyo abantu bambi bacita e lyo no kwishiba ifya kucita.

13, 14. (a) Mulandu nshi tulingile ukubela abatekanya abanensu nga batukalifya? (b) Bulayo nshi ubo tushilingile ukulaba?

¹³ Finshi mulingile ukucita nga uwa bwananyina alanda nelyo acita ifyamukalifya? Baibolo itufunda ukuti: “Wilakalipa bwangu, pantu ubukali bwaba mu fifuba fya bawelewele.” (Lukala Milandu 7:9) Ifwe bonse tatwapwililika kabili tulalufyanya. Kanshi tatulingile ukulaenekela ukuti lyonse aba bwananyina bakalalanda nelyo bakalacita ifisuma. E lyo kabili te kuti cibe bwino ukulatontonkanya fye pa filubo fyabo. Nga tulecita ifi, kuti twaleka ukuba ne nsansa ilyo tulebombela Yehova. Ne cingabipisha ca kuti icitetekelo cesu kuti canaka, kabili kuti twasha ne cilonganino ca kwa Yehova. Ici kuti calenga twaleka ukubombela Yehova kabili te kuti tukwate isubilo lya kwikala mu calo cipya ica kwa Lesa.

¹⁴ Cinshi cingamwafwa ukutwalilila ukubombela Yehova ne nsansa na lintu bamo bamukalifya? Lyonse muleibukisha ifyo Yehova atulaya, atila: “Ndepanga imyulu ipya ne sonde lipya; ne fya kale fikalabwa, kabili tafyakese na mu mutima.” (Esaya 65:17; 2 Petro 3:13) Yehova akamupaala nga mwatwalilila ukuba aba cishinka kuli ena.

15. Finshi Yesu alandile ukuti e fyo tufwile ukucita nga ca kuti bambi batulufyanya?

¹⁵ Kwena tatulaingila mu calo cipya. Kanshi nga ca kuti umo atukalifya, tulingile ukutontonkanya sana pa fyo Yehova afwaya tulecita. Ku ca kumwenako, Yesu atile: “Nga mwabelela uluse abamulufyanya, Shinwe wa mu muulu na o akamubelela uluse; nomba nga tamubelela uluse abamulufyanya, na Shinwe wa mu  muulu takamubelele uluse ku fyo mulufyanya.” Ilyo Petro aipwishe Yesu nga ca kuti alingile fye ukwelela “imiku 7,” Yesu amwaswike ati: “Nshilekweba nati, imiku 7, lelo imiku 77.” Yesu atusambilishe ukuti tuleitemenwa ukwelela abanensu.—Mateo 6:14, 15; 18:21, 22.

16. Finshi Yosefe acitile, kabili finshi twingasambililako?

¹⁶ Ifyo Yosefe acitile fitusambilisha ifyo tulingile ukucita nga ca kuti bambi batukalifya. Yosefe no mwaice wakwe e bana fye abo Yakobo afyele muli Rakele. Yakobo alikwete abana na bambi 10, lelo uo atemenwe sana ni Yosefe. Ici calengele bandume nankwe bamupate icine cine ica kuti balimushitishe mu busha kabili abamushitile bamutwele ku Egupti. Pa numa ya myaka iingi, imfumu ya ku Egupti yalisontele Yosefe ukuba umukalamba pa calo ca Egupti pantu yalitemenwe ifyo alebomba bwino imilimo. Bushiku bumo bandume nankwe ba kwa Yosefe balile ku Egupti ku kushita ifya kulya pantu uko baleikala kwali icipowe. Ilyo bamwene Yosefe tabamwishibe nangu panono, lelo ena alibeshibe. Nangu ca kuti ifyo bacitile fyalimukalifye sana, tabakandile lelo alibeseshe pa kuti eshibe nga ca kuti balyalwike icine cine. Ilyo Yosefe amwene ukuti balyalwike, aliisokolwele ukuti ni munyinabo, kabili alibasansamwishe. Atile: “Mwitiina. Ine nakulapeela imwe na bana benu abanono ifya kulya.”—Ukutendeka 50:21.

17. Finshi tulingile ukucita nga bambi batukalifya?

¹⁷ Muleibukisha ukuti apo bonse fye tatwapwililika, na imwe bene kuti mwakalifya bambi. Kanshi nga mwaishiba ukuti namukalifya bambi, mufwile ukucita ifyo Baibolo yalanda. Mulingile ukulomba ubwelelo kabili mulingile ukupanga umutende no muntu uo mukalifye. (Belengeni Mateo 5:23, 24.) Tulatemwa bambi nga batwelela, kanshi na ifwe bene tulingile ukulaelela bambi. Pa Abena Kolose 3:13 patila: “Muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe. Ifyo Yehova amubelela uluse, e fyo na imwe mulebelelana uluse.” Nga ca kuti cine cine twalitemwa aba bwananyina, tatwakulaenda ne cikonko ku mukoshi. (1 Abena Korinti 13:5) Nga tuleelela bambi, Yehova na o akalatwelela. Kanshi abanensu nga batukalifya, tulebabelela uluse nga filya fine Shifwe, Yehova atubelela uluse.—Belengeni Amalumbo 103:12-14.