ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 27
Mwilaitunga Ukucila pa fyo Mwaba
“Nde-eba imwe bonse ukuti mwilaitunga ukucila pa fyo mwaba; lelo mube abaicefya mu matontonkanyo yenu.”—ROM. 12:3.
ULWIMBO 130 Mule-elela
IFYO TWALASAMBILILA *
1. Nga fintu Baibolo ilanda pa Abena Filipi 2:3, bushe ukuba abaicefya kulenga shani twalaumfwana bwino na Bena Kristu banensu?
TUFWILE ukuba abaicefya pa kuti tuleumfwila Yehova, pantu twalishiba ukuti lyonse aleshiba ifingatuwamina. (Efes. 4:22-24) Nga tuli abaicefya tukalamona ukuti ifyo Yehova afwaya e fyacindama sana ukucila ifyo tufwaya, kabili tukalamona bambi ukuti balitucila. Ici cikalenga tukabe na bucibusa busuma na Yehova kabili tukalaumfwana bwino na Bena Kristu banensu.—Belengeni Abena Filipi 2:3.
2. Finshi umutumwa Paulo aishibe, kabili finshi twalalandapo muli cino cipande?
2 Nga tatucenjele, kuti twalakonkelela abantu ba muli cino calo ca kwa Satana aba cilumba kabili bakaitemwe. * Nalimo ifi fine e fyacitikile na Bena Kristu ba mu nshiku sha batumwa, pantu Paulo alembeele Abena Kristu mu Roma ukuti: “Nde-eba imwe bonse ukuti mwilaitunga ukucila pa fyo mwaba; lelo mube abaicefya mu matontonkanyo yenu.” (Rom. 12:3) Paulo alishibe ukuti caliba fye bwino ukuitasha mu kulinga. Na lyo line ukuicefya kukalenga twilaitunga ukucila pa fyo twaba. Muli cino cipande twalalanda pa fintu fitatu umo ukuicefya kwingalenga twilaitunga ukucila pa fyo twaba. Twalasambilila pa fyo twingaba abaicefya (1) mu cupo, (2) ilyo batupeela imilimo mu cilonganino, na (3) ilyo tulebomfya amawebusaiti ya kutumishanishishapo ifyebo, ifikope na mavidio.
MULEBA ABAICEFYA MU CUPO CENU
3. Cinshi cilenga abaupana bamo ukulapusana, kabili bushe bamo bacita shani nga bapusana?
3 Yehova uwatendeke icupo afwaya ukuti abaupana baleba ne nsansa mu cupo cabo. Apo abaupana tabapwililika, inshita shimo kuti bafilwa ukusuminishanya pali fimo. Na kuba Paulo alandile ukuti abaupana kuti baba na mafya yamo. (1 Kor. 7:28) Abaupana bamo balomana sana, kabili kuti balatontonkanya ukuti tabaalingile ukuupana. Nga ca kuti balepashanya aba muli cino calo, kuti batendeka ukutontonkanya ukuti ukulekana e kwingabafwa. Kuti balatontonkanya fye pa fya kuisekesha no kulamona kwati kuti baba fye ne nsansa nga balekana.
4. Finshi tushilingile ukucita nga twaba na mafya mu cupo?
4 Tatufwile ukulatontonkanya ukutila ukupwisha icupo e kwingapwisha amafya tukwete. Twalishiba ukuti ubulalelale e mulandu fye umo uwa mu Malembo uwingalenga abaupana ukulekana. (Mat. 5:32) Kanshi nga twaba na mafya ayo Paulo alandilepo, tatufwile ukuba ne cilumba ica kutila twalatontonkanya ukuti: ‘Umwina mwandi tambikako amano kabili tantemwa ukulingana ne fyo alingile ukuntemwa. Nalimo kuti naba sana ne nsansa nga naupana no muntu umbi.’ Nga tuletontonkanya ifi, ninshi tulefwaya fye ukuisekesha fwe bene, mu cifulo ca kucita ifingasekesha na bena mwesu. Abantu ba muli cino calo bena kuti bamweba ukukonkelela ifyo umutima wenu ulefwaya no kucita ifya kuisekesha, nangu ca kuti umutima wenu ulemweba ukuti mulingile ukupwisha icupo. Baibolo yena ilanda ukuti tamulingile ‘ukulabika fye amano ku fyo mulefwaya fye mwe bene, lelo mulebika amano na ku fyo bambi bafwaya.’ (Fil. 2:4) Yehova afwaya ukuti mulekosha icupo cenu, te kucipwisha iyo. (Mat. 19:6) Yehova afwaya mulebalilapo ukutontonkanya pa fyo afwaya, ukucila ukubika fye amano ku fyo mulefwaya.
5. Ukulingana na Abena Efese 5:33, finshi abalume na bakashi bafwile ukulacita?
5 Umulume no mukashi bafwile ukutemwana sana no kulacindikana. (Belengeni Abena Efese 5:33.) Baibolo itusambilisha ukuti tulingile ukubika amano ku kupeela, ukucila ku kupokelela. (Imil. 20:35) Mibele nshi iingalenga abaupana ukutemwana no kulacindikana? Kuicefya. Abaupana nga bali abaicefya, tabakulafwaya fye ifingabawamina, lelo ba kulafwaya “ne fingawamina [abena mwabo].”—1 Kor. 10:24.
Abaupana abaicefya tabalwishanya, lelo balabombela pamo (Moneni paragrafu 6)
6. Finshi mwasambilila ku fyo ba Steven na bena mwabo ba Stephanie balandile?
6 Ukuicefya kwalilenga abaupana abengi baba ne nsansa mu fyupo fyabo. Ku ca kumwenako, ba Steven abaupa batile: “Nga ca kuti mwalikatana kuti mulebombela pamo, maka maka nga mwakwata amafya. Mu cifulo ca kutontonkanya fye pa fingamuwamina, mufwile ukulatontonkanya na pa fingamuwamina bonse babili.” Abena mwabo ba Stephanie balandile ukuti: “Takuli uwingatemwa ukwikala no muntu uwa kuti muleumana fye nankwe lyonse. Nga twakwata ubwafya, tulatontonkanya pa cilengele ukuti tupusane. Lyena tulapepela pamo, tulafwailisha ifyebo ifingatwafwa, kabili tulalanshanya. Tulanshanya fye pa bwafya tukwete, ukucila ukulapeeleshanya imilandu.” Abalume na bakashi balanonkelamo sana nga tabaleitunga ukucila pa fyo baba.
MULEBOMBELA YEHOVA “MU KUICEFYA KONSE”
7. Mibele nshi munyinefwe afwile ukuba nayo nga ca kuti bamupeela imilimo mu cilonganino?
7 Tumona ukubombela Yehova apapela amaka yesu ukuti lishuko nga nshi. (Amalu. 27:4; 84:10) Nga ca kuti munyinefwe alefwaya ukubombako umulimo uwaibela mu cilonganino ca kwa Yehova, ninshi alecita bwino sana. Na kuba Baibolo ilanda ukuti: “Umuntu nga alefwaya ukuba kangalila, ninshi alefwaya umulimo uusuma.” (1 Tim. 3:1) Na lyo line nga bamupeela umulimo, talingile ukutendeka ukuimona ukuti nomba nacindama sana ukucila bambi. (Luka 17:7-10) Afwile ukulaesha na maka ukuba uwaicefya ilyo alebombela abantu.—2 Kor. 12:15.
8. Finshi tulesambililako ku malyashi yalanda pali Diotrefe, Usia, na Abishalomu?
8 Baibolo yalilanda pa bantu abali ne cilumba abo tushilingile ukulapashanya. Diotrefe tali uwafuuka. Alefwaya “ukuba pa ntanshi” pali bonse aba mu cilonganino (3 Yoh. 9) Usia ali-ituntumbile ukubomba umulimo uo Yehova ashamupeele. (2 Imila. 26:16-21) Abishalomu na o aleongola abantu pa kuti bamutungilile ukube imfumu. (2 Sam. 15:2-6) Aya amalyashi ya mu Baibolo yalanga fye ukuti Yehova tatemwa abafwaya ukuti abantu balebalumbanya. (Amapi. 25:27) Abantu aba cilumba kabili abafwaya abantu bambi balebakumbwa, mu kupita kwa nshita balailetela amafya.—Amapi. 16:18.
9. Mibele nshi Yesu akwete iyo tulingile ukupashanya?
9 Yesu ena tali uwa cilumba nga balya abaume abo tulandilepo. Baibolo itila: “Nangu ca kutila aali mu cipasho ca kwa Lesa, tatalile atontonkanya ukutila kuti alingana na Lesa.” (Fil. 2:6) Nangu ca kuti Yesu e wakonka pali Yehova amaka, taitunga ukucila pa fyo aba. Aebele abasambi bakwe ukuti: “Uwaiceefya pali imwe bonse e mukalamba.” (Luka 9:48) Ala lipaalo nga nshi ukubombela pamo na ba bwananyina abaicefya nga filya Yesu ali, pamo nga bapainiya, ababomfi batumikila, baeluda, na bakangalila ba muputule! Ababomfi ba kwa Yehova nga bali abaicefya, balatemwana sana kabili ici cilenga abantu baishiba ukuti Bena Kristu ba cine.—Yoh. 13:35.
10. Finshi mulingile ukucita nga ca kuti mulemona kwati baeluda tabalebombela pa mafya mu cilonganino ukulingana ne fyo muletontonkanya?
10 Finshi mulingile ukucita nga ca kuti mu cilonganino muli amafya kabili mulemona kwati baeluda tabalebombelapo ukulingana ne fyo muletontonkanya? Mu nshita ya kulailishanya, kuti mwalanga ukuti mwali-icefya nga muletungilila abaletungulula. (Heb. 13:17) Pa kuti mulebatungilila, mufwile ukuyipusha amuti: ‘Bushe ubu bwafya nabukula sana ica kuti bulingile ukubombelwapo? Bushe ino e nshita yalinga aya kubombela pali ubu ubwafya? Bushe mulimo wandi ukubombela pali ubu ubwafya? Bushe cine cine ndefwaya ukulenga mu cilonganino mube ukwikatana, nelyo ndefwaya fye ukuti abantu bancindike?’
Bonse abapeelwa imilimo yaibela mu cilonganino tabafwile fye ukulacita ifingalenga abantu balamona ifyo baishiba ukubomba imilimo, lelo bafwile ukulenga abantu balamona ne fyo baicefya (Moneni paragrafu 11) *
11. Ukulingana ne fyaba pa Abena Efese 4:2, 3, finshi fikafumamo nga tuli abaicefya ilyo tulebombela Yehova?
11 Yehova amona ukuti ukuicefya kwalicindama ukucila ifyo twaishiba ukubomba imilimo, kabili ukwikatana na ko kwalicindama ukucila ukubombesha. E ico, mufwile ukwesha apo mwingapesha ukuba abaicefya ilyo mulebombela Yehova. Nga mulecita ifi, mukalenga mu cilonganino mukabe ukwikatana. (Belengeni Abena Efese 4:2, 3.) Mulebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Lyonse mule-esha ukucitilako abanenu ifisuma. Muleba ne cileela kuli bonse, ukubikako fye na bashibomba imilimo yaibela mu cilonganino. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Nga muli abaicefya ilyo mulebombela pamo na ba bwananyina, abantu tabakalemona fye ifyo mwaishiba ukubomba imilimo, lelo bakalamona ne fyo mwaicefya.
MULEBA ABAICEFYA ILYO MULEBOMFYA INTANETI
12. Bushe Baibolo ilatukoselesha ukukwata ifibusa? Londololeni.
12 Yehova atupangile mu musango wa kuti tuleipakisha ukuba pamo na balupwa ne fibusa. (Amalu. 133:1) Yesu alikwete ifibusa ifisuma. (Yoh. 15:15) Baibolo yalilondolola ubusuma bwaba mu kukwata ifibusa fya cine. (Amapi. 17:17; 18:24) Kabili itweba no kuti tatulingile ukulaitalusha ku banensu. (Amapi. 18:1) Abengi bamona ukuti ukubomfya Intaneti kuti kwalenga bapanga ifibusa ifingi kabili kuti kwalenga belatalalilwa. Na lyo line, tufwile ukuba abacenjela ilyo tulebomfya Intaneti pa kulanshanya na balupwa ne fibusa.
13. Cinshi cilenga bamo abamona ifikope ne fyebo pa Intaneti ukutalalilwa no kufuupuka?
13 Abafwailisha pa fintu basanga ukuti abantu abapoosa inshita iikalamba ukumona ifikope ne fyebo abantu bambi babika pa Intaneti balatalalilwa kabili balafuupuka. Cinshi cilenga? Nalimo cimo icilenga ca kuti abantu ilingi line babika ifikope na malyashi pa Intaneti ifilanga ifisuma ifilecitika mu bumi bwabo. Balabikapo ifikope fyabo ifisuma sana, ifya fibusa fyabo, nelyo ifya ncende ishisuma isho baileko. Umuntu uuletamba ifi ifikope kuti atendeka ukuilinganya ku bali pa fikope, kabili kuti alamona kwati balimucila sana. Nkashi wacaice uwa myaka 19 alandile ukuti: “Nalitendeke ukumfwa ububi nga namona ifikope fya banandi abaleya mu kwangala pa mpela ya mulungu, e lyo ninshi ine ndi fye pa ng’anda.”
14. Bushe ifyo Baibolo ilanda pali 1 Petro 3:8 kuti fyatwafwa shani ukulabomfya bwino Intaneti?
14 Kwena kuti twabomfya Intaneti na ku fintu ifisuma. Ku ca kumwenako, kuti twaibomfya pa kulanshanya na balupwa ne fibusa. Nomba bushe mwalimona ukuti fimo ifyo abantu babika pa Intaneti filanga ukuti balafwaya abantu bambi balabakumbwa? Cimoneka kwati bafwaya ukweba abantu ati: “Moneni ifyo ndemoneka.” Bamo balalemba na mashiwi yabipa pa fikope fyabo nelyo pa fyo abantu bambi babikile pa Intaneti. Umuntu nga alecita ifi ninshi taba ne mibele ya kuicefya no kulangulukila, iyo Abena Kristu balingile ukuba nayo.—Belengeni 1 Petro 3:8.
Bushe ifyo mubika pa Intaneti filenga abantu balamona ukuti mulayumfwa, nelyo filenga balamona ukuti mwali-icefya? (Moneni paragrafu 15)
15. Bushe Baibolo kuti yatwafwa shani ukukanaba ne cilumba?
15 Nga mulabika ifikope, ifyebo na mavidio pa Intaneti, mufwile ukuyipusha amuti: ‘Bushe ifyo mbika pa Intaneti filenga abantu balamona ukuti ndayumfwa? Bushe kuti fyalenga abantu balamfimbila?’ Baibolo ilanda ukuti: “Fyonse ifya muli ici calo—ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, no kuitakishisha pa fyo umuntu akwata—tafyafuma kuli Shifwe, lelo fyafuma muli ici calo.” (1 Yoh. 2:16) Muli Baibolo imo amashiwi ya kuti “ukuitakishisha pa fyo umuntu akwata,” bayapilibula ukuti “ukufwaya abantu balekumona ukuti walicindama sana.” Abena Kristu tabafwaya ukuti abantu balebakumbwa. Lelo bakonka ifyo Baibolo ilanda ukuti: “Twiba na matutumuko, twilasonsombana, twilafimbilana.” (Gal. 5:26) Ukuicefya kuti kwatwafwa ukukanalapashanya abantu ba muli cino calo ababa ne cilumba kabili abafwaya abantu bambi balebamona ukuti balicindama sana.
“MUBE ABAICEFYA MU MATONTONKANYO YENU”
16. Cinshi tushifwile ukubela ne cilumba?
16 Tufwile ukuba abaicefya pantu bonse aba cilumba ‘tabaicefya mu matontonkanyo yabo.’ (Rom. 12:3) Abantu aba cilumba balaba na matutumuko kabili balasonsomba abantu banabo. Ifyo batontonkanya ne fyo bacita ilingi line filabaletelela kabili filakalifya abantu. Nga tabalwike mu fyo batontonkanyapo, Satana kuti apofwisha amatontonkanyo yabo. (2 Kor. 4:4; 11:3) Umuntu uwaicefya ena, alacita ifilanga ukuti ali-icefya mu matontonkanyo yakwe. Taitunga ukucila pa fyo aba, pantu alishiba ukuti abantu bambi balimucila mu fingi. (Fil. 2:3) Kabili alishiba no kuti “Lesa acincintila aba matutumuko, lelo apeela icikuuku cakwe ku baicefya.” (1 Pet. 5:5) Abantu abaicefya mu matontonkanyo tabafwaya ukuba abalwani ba kwa Yehova.
17. Finshi tulingile ukucita pa kuti tube abaicefya?
17 Pa kuti tube abaicefya, tulingile ukulakonka filya Baibolo ilanda ukuti tufwile ‘ukufuula ubuntu bwa kale pamo ne micitile ya buko, no kufwala ubuntu bupya.’ Tulingile ukubombesha pa kuti tucite ifi. Tufwile ukulasambilila pali Yesu e lyo no kulamupashanya sana. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Nga tulecita ifi, tukanonkelamo icine cine. Nga tuli abaicefya tukaba ne nsansa mu lupwa, tukalenga mu cilonganino mukabe ukwikatana, kabili tatwakulabika pa Intaneti ifingalenga abantu bambi batufimbila. Ne cacindamisha ca kutila Yehova akatupaala kabili tukaba ifibusa fyakwe.
ULWIMBO 117 Ubusuma
^ para. 5 Muno nshiku twikala mu calo umwaba abantu abengi aba cilumba kabili abaitemwa. Tufwile ukuba abacenjela pa kuti twilabapashanya. Cino cipande calalanda pa fintu fitatu umo tushifwile ukulaitunga ukucila pa fyo twaba.
^ para. 2 UBULONDOLOSHI: Umuntu uwa cilumba alaitunga ukucila pa fyo aba kabili amona ukuti alicila bambi. E mulandu wine abela na bukaitemwe. Nomba ukuicefya kwena kulalenga umuntu ukukanaba na bukaitemwe. Ukuicefya kwalola mu kukanaba ne cilumba no kukanalamona kwati walicindama sana ukucila abantu bambi.
^ para. 56 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Eluda uulandako amalyashi pa kulongana kwa citungu kabili uwakwata umulimo wa kwangalila aba bwananyina, ali pa ntanshi mu mulimo wa kubila imbila nsuma kabili alebombako no mulimo wa kuwamya Ing’anda ya Bufumu.
