1, 2. Finshi filelanga ukuti umulimo uo Yehova apeele Yoshua ilyo Mose afwile walyafishe?

YOSHUA talabile amashiwi ayo Yehova amwebele aya kuti: “Mose umubomfi wandi nafwa; e ico nomba ima, abuka umumana wa Yordani uyu, iwe na bantu bonse aba, no kwingila mu calo ico ndepeela abana ba kwa Israele.” (Yosh. 1:1, 2) Ifintu fyalyalwike bwangu bwangu kuli Yoshua uwali umubomfi wa kwa Mose mupepi ne myaka 40.

² Pa mulandu wa kuti Mose alitungulwile abena Israele pa myaka iingi, Yoshua nalimo aletontonkanya pa fyo abantu ba kwa Lesa bali no kucita nga ca kuti ena atendeka ukubatungulula. (Amala. 34:8, 10-12) Icitabo cimo icilanda pa fya mu Baibolo calanda pali Yoshua 1:1, 2 aciti: “Ukutula na kale, nga kwaba ukwalula intungulushi, takuba ukwishiba nampo nga mu calo muli no kuba umutende nelyo iyo.”

3, 4. Twaishiba shani ukuti Yoshua alicitile bwino filya acetekele Lesa, kabili cipusho nshi twingayipusha?

³ Yoshua afwile alitiinine pa kubalilapo lelo pa numa ya nshiku fye ishinono alitampile ukubomba. (Yosh. 1:9-11) Alicitile bwino filya acetekele Lesa. Baibolo ilanda aiti Yehova alebomfya malaika pa  kutungulula Yoshua na bena Israele. Malaika uo Yehova alebomfya afwile ali ni Cebo, Umwana wa kwa Lesa ibeli.—Ukufu. 23:20-23; Yoh. 1:1.

⁴ Yehova alyafwile abena Israele ukulatungululwa na Yoshua ilyo ifintu fyayalwike lintu Mose uwalebatungulula afwile. Na ifwe tuleikala mu nshiku ilyo ifintu fileyaluka sana. Nalimo kuti twayipusha atuti, ‘Bushe twakulacetekela Yesu Intungulushi yesu ilyo ifintu fileyaluka bwangu bwangu mu cilonganino ca kwa Lesa?’ (Belengeni Mateo 23:10.) Natumone nomba ifyo Yehova aletungulula bwino abantu bakwe ifintu nga fyayaluka.

5. Finshi fyacitike ilyo Yoshua ali mupepi na Yeriko? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁵ Ilyo abena Israele bayabwike fye Yordani, kwali ifyacitike ifyo Yoshua ashaleenekela. Ilyo ali mupepi na Yeriko, amwene umwaume ali no lupanga mu minwe. Apo Yoshua taishibe uyu mwaume, amwipwishe ati: “Bushe uli kuli ifwe nangu uli ku balwani besu?” Yoshua alipapile ilyo uyu mwaume amwebele ati ali “mukalamba wa mabumba ya kwa Yehova” uwaipekenye ukucingilila abantu ba kwa Lesa. (Belengeni Yoshua 5:13-15.) Nangu ca kuti ifikomo fimbi filanga ukuti Yehova e walelanda na Yoshua, te kuti tutwishike ukuti Lesa alelandila muli malaika wakwe nga filya fine alecita kale.—Ukufu. 3:2-4; Yosh. 4:1, 15; 5:2, 9; Imil. 7:38; Gal. 3:19.

6-8. (a) Mulandu nshi nalimo abantu balemwena ukuti ifyo Yehova abebele tafyali na kubomba? (b) Cinshi twingalandila ukuti ifyo Yehova aebele abena Israele fyali bwino kabili abebele pa nshita iisuma? (Moneni na futunoti.)

⁶ Malaika alyebele Yoshua ifya kucita pa kuti akacimfye Yeriko. Pa kubalilapo, fimo ifyo malaika alandile fyamoneke kwati tafyali na kubomba. Ku ca kumwenako, Yehova aebele abena Israele ati abaume bonse basembululwe. Ukucita ifi kwali no kulenga bafilwa ukuya ku bulwi pa nshiku ishinono. Bushe iyi kwena yali ni nshita iisuma iya kusembulula aba baume?—Ukute. 34:24, 25; Yosh. 5:2, 8.

⁷ Aba abaume abena Israele bafwile balelanguluka ifyo bali no kucingilila indupwa shabo abalwani babo nga babasansa. Lelo mu kwangufyanya fye baumfwile ukuti umusumba wa Yeriko “waliseelwe bwino bwino pa mulandu wa bana ba kwa Israele.” (Yosh. 6:1) Ifi ifyacitike ifyo bashaleenekela fyalengele bacetekela sana Lesa uwalebatungulula.

⁸ Abena Israele babebele no kuti bekasansa Yeriko lelo bakaleshinguluka uyu musumba umuku umo cila bushiku pa nshiku 6 e lyo pa bushiku bwalenga 7 bakaushinguluke imiku 7. Abashilika bamo bafwile baletontonkanya ukuti ukulashinguluka umusumba kuipoosela fye inshita kabili kuicusha fye. Lelo Intungulushi ya bena Israele iishalemoneka yalishibe ifyo yalecita. Ifyo iyi ntungulushi yaebele abena Israele ukucita fyalikoseshe icitetekelo cabo kabili fyalibacingilile pantu tabalwile na bashilika ba mu Yeriko.—Yosh. 6:2-5; Heb. 11:30. *

9. Cinshi tulingile ukulakonkela ifyo icilonganino ca kwa Lesa citweba? Landeni ica kumwenako.

⁹ Finshi tulesambilila kuli ili lyashi? Inshita shimo te kuti twishibe icilengele kube ukwaluka mu cilonganino ca kwa Yehova. Ku ca kumwenako, nalimo pa kubala twaletwishika nga ca kuti ukubomfya amatabuleti na mafoni pa kuisambilisha, pa kubila imbila nsuma e lyo na pa kulongana kuti kwaba fye bwino. Nomba pali  ino nshita tufwile twalimona ubusuma bwaba mu kuyabomfya. Nga twamona ifisuma fifuma mu fyo nalimo twaletwishika pa kubalilapo, icitetekelo cesu cilakoselako kabili tulekatana sana.

10. Nani atungulwile abantu ba kwa Lesa pa kuti batwale umulandu kwi bumba litungulula mu Yerusalemu pa kuti lipwishe ifikansa?

¹⁰ Na lintu papitile imyaka nalimo 13 ukutula apo Korneli ayalukile aba no Mwina Kristu, abaYuda Abena Kristu bamo bacili balemona ukuti umuntu alingile ukusembululwa pa kuti abe Umwina Kristu. (Imil. 15:1, 2) Ilyo kwali ukukansana mu Antioke, bapekenye ukuti Paulo atwale uyu mulandu kwi bumba litungulula ku Yerusalemu. Nomba nani abatungulwile pa kuti batwale umulandu kwi bumba litungulula? Paulo atile: “Ico nailileko mulandu wa fyo bansokolwelele.” Kanshi Kristu e wabatungulwile pa kuti batwale umulandu kwi bumba litungulula ilyailepwisha ifi fikansa.—Gal. 2:1-3.

11. (a) Cinshi abaYuda abengi batwalilile ukucita? (b) Bushe Paulo acitile shani ilyo abakalamba mu Yerusalemu bamwebele ukucita fimo? (Moneni na futunoti.)

¹¹ Kristu alitungulwile ibumba litungulula ilyo lyapingwile ukuti abashali abaYuda abasangwike Abena Kristu tabalingile ukusembululwa. (Imil. 15:19, 20) Pa numa ya myaka iingi ukutula apo ibumba litungulula lyapingwilile uyu mulandu, abaYuda abengi balitwalilile ukusembulula abana babo. Ilyo abakalamba mu Yerusalemu baumfwile abantu balelanda ukuti Paulo talekonka Amafunde ya kwa Mose, bamwebele ukucita ifyo ashaleenekela. * (Imil. 21:20-26) Bamwebele ukuya na baume bane kwi tempele pa kuti abantu bamone ukuti Paulo ‘alekonka Amafunde.’ Paulo nalimo nga amwene ukuti talingile ukucita ifyo bamwebele pantu abashaishibe bwino ifyo Lesa alandile pa kusembululwa Bena Kristu abaYuda. Na lyo line, apo Paulo alefwaya ukutungilila abakalamba  abalefwaya aba mu cilonganino bekatane, aliicefeshe kabili alicitile ifyo bamwebele. Nalimo kuti mwalatontonkanya amuti, ‘Cinshi Yesu alekele uyu mulandu wakokola ukupwa e lyo ninshi imfwa yakwe yalifumishepo Amafunde ya kwa Mose?’—Kol. 2:13, 14.

12. Mulandu nshi Kristu alekele papita inshita pa kuti apwishe ubwafya bwa kusembululwa?

¹² Abantu bamo balakokola ukutendeka ukukonka ifyayaluka. Pali no kupita inshita pa kuti abaYuda Abena Kristu baaluke mu fyo baishibe. (Yoh. 16:12) Bamo calibakosele ukusumina ukuti ukusembululwa kwalilekele ukuba icishibilo ca kuti umuntu ni cibusa wa kwa Lesa. (Ukute. 17:9-12) Bambi nabo calibakosele ukwaluka pantu baletiina ukubacusha ku baYuda banabo abatwalilile ukumona ukuti Abena Kristu balingile ukusembululwa. (Gal. 6:12) Lelo mu kupita kwa nshita, Kristu alibatungulwile ukupitila mu makalata ayo Paulo alembele.—Rom. 2:28, 29; Gal. 3:23-25.

13. Cinshi cingatwafwa ukulakonka ifyo Kristu atweba muno nshiku?

¹³ Nga tatwishibe icilengele kube ukwaluka kumo mu cilonganino ca kwa Yehova, kuti cawama twatontonkanya pa fyo Kristu aletungulula abantu ba kwa Lesa kale. Mu nshiku sha kwa Yoshua ne sha batumwa, Kristu aletungulula abantu ba kwa Lesa nge bumba pa kuti bacingililwe, pa kuti icitetekelo cabo cikoseleko na pa kuti batwalilile ukwikatana.—Heb. 13:8.

14-16. Bushe ifyo “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” atutungulula filanga shani ukuti Kristu afwaya twaba abakosa mu fya kwa Lesa?

¹⁴ Ifyo “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” atutungulula filangilila fye ukuti Yesu alafwaya twaba abakosa mu fya kwa Lesa. (Mat. 24:45) Ba Marc abakwata abana bane batile: “Satana asansa indupwa pa kuti ifilonganino fikosa. Kanshi filya batweba ukulakwata amapepo ya lupwa cila mulungu cipilibula fye ukuti bafwaya imitwe sha ndupwa shilecingilila indupwa shaiko!”

¹⁵ Nga twamona ifyo Kristu atutungulula muno nshiku, tuleshiba ukuti ico afwaisha kutwafwa ukulunduluka mu fya kwa Lesa. Ba Patrick baeluda batile: “Pa kubalilapo, bamo tabatemenwe sana ukulakumanina mu mabumba ayanono ilyo bashilaya mu kubila imbila nsuma pa mpela ya mulungu. Lelo ifi batwebele filanga ukuti Yesu alibika amano na ku bantu abaimona ukuti tabacindama. Bamunyinefwe na bankashi bamo aba nsoni nelyo abashali abacincila mu mulimo wa kwa Lesa nomba balabombesha kabili bomfwa ukuti nabo bene balicindama. Ifi fyalenga balunduluka mu fya kwa Lesa.”

¹⁶ Na kabili, Kristu alatwafwa ukubika sana amano ku mulimo uwacindamisha uulebombwa pano isonde muno nshiku. (Belengeni Marko 13:10.) Ba André abashilakokola pali bueluda lyonse balakonka ukwaluka ukuba mu cilonganino ca kwa Lesa. Batile: “Filya bacefyako impendwa ya babombela pa misambo fitwibukishako ukuti tuli sana ku mpela ya nshiku sha kulekelesha no kuti tulingile ukubikisha amano ku kubila imbila nsuma.”

17, 18. Mulandu nshi cawamina ukutontonkanya pa fisuma fyafuma mu kukonka ifyayalwike nomba line?

¹⁷ Ukukonka ifyo Yesu Kristu Imfumu yesu itweba kulatwafwa pali nomba kabili kukatwafwa na ku ntanshi. Kanshi natuletontonkanya pa fisuma fyafuma mu kukonka ifyayalwike nomba line. Nalimo kuti mwalanshanya pa mapepo ya lupwa ifyo mwanonkelamo mu kwaluka kwali mu kulongana kwa cila mulungu nelyo mu fyo tubila imbila nsuma.

¹⁸ Nga tuletontonkanya pa busuma bwaba mu  kukonka ifyo icilonganino ca kwa Yehova citweba, cikalatwangukila ukukonka fyonse ifyo batweba kabili tukaba ne nsansa. Twalimona ukuti ukucefya impendwa ya mpapulo shipulintwa no kulabomfya ifya kupangapanga pamo nga amatabuleti, amafoni, webusaiti ya jw.org, JW Library e lyo na fimbi ifipya filenga twilabomfya indalama ishingi kabili filenga umulimo wa kubila imbila ya Bufumu uleya pa ntanshi mwi sonde lyonse. Nga tuleibukisha ifi, tukalabomfya sana impapulo sha pa makompyuta, pa matabuleti na pa mafoni ukucila ishapulintwa. Nga tulecita ifi ninshi tulepashanya Kristu uufwaya icilonganino ca kwa Yehova cilebomfya bwino indalama ne fintu fimbi.

19. Mulandu nshi tulingile ukulakonkela ifyo Kristu atweba?

¹⁹ Nga tulekonka ifyo Kristu atweba, tukalalenga icitetekelo ca ba bwananyina cilekoselako kabili tukalaikatana sana. Ilyo ba André balelanda pa fyo bacefeshe impendwa ya babombela pa misambo mu calo conse, batile: “Nga natontonkanya pa fyo aba bwananyina abalebombela pa Bethel kale bakonkele ifyo babebele ilyo kwali uku ukwaluka, icitetekelo candi cilakoselako kabili ici cilenga nabacindika sana. Balabomba imilimo yonse iyo babapeela kabili ifi filanga ukuti balendela pamo ne celeta lya kwa Yehova.”

20, 21. (a) Mulandu nshi tulingile ukucetekelela Kristu Intungulushi yesu? (b) Cipusho nshi tukasuka mu cipande cikonkelepo?

²⁰ Yesu Kristu Intungulushi yesu ali no ‘kupwishishisha ukucimfya kwakwe’ kabili akacita ifintu “ifya kutiinya.” (Ukus. 6:2; Amalu. 45:4) Pali ino nshita, alepekanya abantu ba kwa Lesa ku fikacitika ku ntanshi ilyo bonse tukalabombako umulimo wa kulenga isonde ukuba Paradaise no kusambilisha abantu abakabuushiwa.

²¹ Imfumu yesu iyasubwa ikalatutungulula tukengile na mu calo cipya, kulila fye twacetekela sana iyi Mfumu na lintu ifintu fyayaluka. (Belengeni Amalumbo 46:1-3.) Nalimo kuti catwafya ukukonka ifyo batweba maka maka ifyayaluka nga nafitukuma sana kabili tatwalefyenekela. Kuti twacita shani pa kuti tutwalilile ukuba ne nsansa no kutetekela sana Yehova? Ici icipusho e co tukasuka mu cipande cikonkelepo.