Tetekeleni Icebo ca Kusesema Ica kwa Lesa!

“Twakwate cebo ca kusesema caikashiwo kucila.”—2 PETRO 1:19.

1, 2. Kusesema nshi ukwa kubalilapo ukwabalile akulembwa, kabili cipusho nshi cimo kwaletele?

YEHOVA e wali Intulo ya kusesema kwa kubalilapo ukwabalile akulembwa. Ilyo Adamu na Efa babembwike, Lesa aebele insoka ukuti: “Ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi, kabili pa kati ka lubuto lobe no lubuto lwakwe: lwene lwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulalulasa ku citende.” (Ukutendeka 3:1-7, 14, 15, NW) Imyaka iingi yali no kupitapo pa kuti abantu bakeseumfwikisha ifi fyebo fya kusesema.

² Kulya kusesema kwa kubalilapo kwakwete isubilo lya cine cine ku bantunse ababembu. Amalembo ku ntanshi yaishilelondolola ukuti Satana Kaseebanya e “cisoka cikote.” (Ukusokolola 12:9) Lelo ni ani ali no kuba Ulubuto lwalaiwe ulwa kwa Lesa?

Ukufwayafwaya Ulubuto

3. Abele atetekele shani muli kulya kusesema kwa kubalilapo?

³ Ukupusanako na wishi, kapepa Abele alitetekele kulya kusesema kwa kubalilapo. Abele afwile alilwike ukuti ukupongololwa kwa mulopa kwalekabilwa ku kufimba pa membu. E co icitetekelo camulengele ukupeela ilambo lya nama ilyo Lesa apokelele. (Ukutendeka 4:2-4) Lelo lulya Lubuto lwalaiwe lwali talulaishibikwa.

4. Bulayo nshi Lesa alaile Abrahamu, kabili cinshi bwalangilile pa Lubuto lwalaiwe?

⁴ Ilyo papitile nalimo imyaka 2,000 pa numa ya nshiku sha kwa Abele, Yehova apeele icikolwe Abrahamu ubu bulayo bwa kusesema ubwa kuti: “Ukupaala nkakupaala, kabili ukufusha nkafusho bufyashi [“ulubuto,” NW] bobe nge ntanda sha mu muulu . . . kabili mu bufyashi bobe e mo shikaifwailo kupaalwa inko shonse isha pano isonde.” (Ukutendeka 22:17, 18) Ayo mashiwi yalengele Abrahamu ukusanshiwamo mu kufishiwapo kwa kusesema kwa kubalilapo. Yalangilile ukuti Ulubuto umo imilimo ya kwa Satana ikasopolwelwa lwali no kufyalilwa mu mutande wa kwa Abrahamu. (1 Yohane 3:8) “[Abrahamu] pa kulosha amenso ku cilayo ca kwa Lesa, ukukanatetekela takwamunenwine” nangu ni nte shimbi isha kwa Yehova ishaliko pa ntanshi ya buKristu abo ‘bashapokelele icalailwe.’ (Abena Roma 4:20, 21; AbaHebere 11:39) Mu cifulo ca ico, batwalilile ukutetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa.

5. Ni muli ani ubulayo bwa kwa Lesa ubwa Lubuto lwalaiwe bwafishiwepo, kabili mulandu nshi mwayasukile fyo?

⁵ Umutumwa Paulo aishibishe Ulubuto lwalaiwe ulwa kwa Lesa lintu alembele ukuti: “Ifilayo fyapeelwe kuli Abrahamu na ku lubuto lwakwe. Tatila, Ku mbuto, nga ku bengi; lelo, nga kuli umo, Na ku lubuto lobe, ulo e Kristu.” (Abena Galatia 3:16) Ulubuto umo inko shonse shali no kupaalilwa talwasanshishemo ubufyashi bwa kwa Abrahamu bonse. Intuntuko sha  mwana wakwe Ishmaele ne sha bana bakwe kuli Ketura tashabomfiwe ku kupaalilamo abantunse. Ulubuto lwa kupaalilwamo lwaishile mu mwana wakwe Isaki no mwishikulu wakwe Yakobo. (Ukutendeka 21:12; 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Yakobo alangilile ukuti “abantu na bantu” bali no kunakila Shilo uwa mu mukowa wa kwa Yuda, lelo lulya Lubuto lwaishilelangililwa ukuti lukafyalilwa mu mutande wa kwa Davidi. (Ukutendeka 49:10; 2 Samwele 7:12-16) AbaYuda ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo baleenekela umuntu umo ukwisa nga Mesia, nelyo Kristu. (Yohane 7:41, 42) Kabili ukusesema kwa kwa Lesa ukwa Lubuto kwafishiwepo mu Mwana wakwe, Yesu Kristu.

Mesia Amoneka!

6. (a) Ukusesema kwa myaka 70 kwalola mwi? (b) Ni lilali kabili ni mu nshila nshi Yesu ‘apeseshe imembu’?

⁶ Kasesema Daniele alembele ukusesema kwacindama pa lwa kwa Mesia. Mu mwaka wa kubalilapo uwa kwa Dariusi umwina Madai, akutulwike ukuti imyaka 70 iyo Yerusalemu ali no kuba amapopa yali mupepi no kupwa. (Yeremia 29:10; Daniele 9:1-4) Ilyo Daniele acili alepepa, malaika Gabriele alishile no kumusokolwela ukuti ‘bacinelubali amakumi cinelubali [7 ukufushiwa imiku 70] ba myaka balingilwa ukupeshe membu.’ Mesia ali no kuputulwa pa kati ka mwaka walenga 70. “Bacinelubali amakumi cinelubali aba milungu ya myaka” batendeke mu 455 B.C.E. ilyo Imfumu ya Persia Artakishashete I ‘atumine icebo ku kulenga Yerusalemu ukukuulwa.’ (Daniele 9:20-27; Moffatt; Nehemia 2:1-8) Mesia ali no kwisa pa numa ya myaka 49 ukulundapo ne myaka 434. Iyi myaka 483 yatendeke mu 455 B.C.E. ukufika ku 29 C.E., lintu Yesu abatishiwe na lintu Lesa amusubile ukuba Mesia, nelyo Kristu. (Luka 3:21, 22) Yesu ‘apeseshe imembu’ ukupitila mu kupeela umweo wakwe nge cilubula mu 33 C.E. (Marko 10:45) Mwandi milandu isuma iya kutetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa! *

7. Ukubomfya Amalembo, langilileni ifyo Yesu afishishepo ukusesema kwa pali Mesia.

⁷ Ukutetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa kutulenga ukwishiba Mesia. Pa kusesema ukwingi ukwa pali Mesia ukwalembwa mu Amalembo ya ciHebere, ukwingi ukwalembelwe na bakalemba ba Amalembo ya ciGriki kulanda pali Yesu mu kulungatika fye. Ku ca kumwenako: Yesu afyelwe kuli nacisungu mu Betlehemu. (Esaya 7:14; Mika 5:2; Mateo 1:18-23; Luka 2:4-11) Aitilwe ku Egupti, no tunya twalipaiwe pa numa ya kufyalwa kwakwe. (Yeremia 31:15; Hosea 11:1; Mateo 2:13-18) Yesu asendele amalwele yesu. (Esaya 53:4; Mateo 8:16, 17) Nga fintu casobelwe, aingile mu Yerusalemu pa mwana wa mpunda. (Sekaria 9:9; Yohane 12:12-15) Amashiwi ya kwa kemba wa malumbo yafishiwepo pa numa ya kupoopelwa kwa kwa Yesu ilyo abashilika bayakene amalaya yakwe no kupendwilila pa mwingila wakwe. (Amalumbo 22:18; Yohane 19:23, 24) Icishinka ca kuti amafupa ya kwa Yesu tayafuninwe no kuti balimupushishemo icela califishishepo ukusesema. (Amalumbo 34:20; Sekaria 12:10; Yohane 19:33-37) Ifi fya kumwenako fye ifinono ifya kusesema kwa pali Mesia uko kwalelanda pali Yesu ukwa bakalemba ba Baibolo abapuutwamo na Lesa. *

Awileni Imfumu Mesia!

8. Umukote wa Nshiku ne Nshiku ni ani, kabili ukusesema kwalembwa pali Daniele 7:9-14 kwafishiwepo shani?

⁸ Mu mwaka wa ntanshi uwa kuteka kwa kwa Belshasari Imfumu ya Babele, Yehova apeele kasesema wakwe Daniele iciloto ne fimonwa fya kusungusha. Intanshi uyu kasesema amwene ifinama fine ifikalamba. Malaika wa kwa Lesa afilondolwele ukuti “shamfumu shine,” na muli fyo ukulangilila ukuti fyaleimininako ifyalo fyakwatisha amaka ifyalekonkana. (Daniele 7:1-8, 17) Lyene, Daniele aishilemona Yehova, “Umukote wa nshiku ne nshiku,” naikala pa cipuna ca bufumu ica bukata. Pa numa ya kupingula filya finama ukuti fyonaulwe, afipokele ukuteka no konaula  icinama calenga fine. Lyene ukuteka kwa ciyayaya pa “bantu na bantu bonse, na bantu ba nko, ne ndimi” kwapeelwe ku “mwana wa muntu.” (Daniele 7:9-14) Mwandi kusesema kushaiwamina ukulanda pa kubikwa pa bufumu ukwa “Mwana wa muntu,” Yesu Kristu, mu muulu mu 1914!—Mateo 16:13.

9, 10. (a) Imbali shalekanalekana isha cimpashanya ca mu ciloto shaleimininako cinshi? (b) Kuti mwalondolola shani ukufishiwapo kwa Daniele 2:44?

⁹ Daniele alishibe ukuti Lesa e “ufumyapo ishamfumu kabili aimikapo ishamfumu.” (Daniele 2:21) Ukupitila mu kutetekela Yehova, “uusokolole fya nkama,” kasesema asokolwele ubupilibulo bwa ciloto ca cimpashanya calulubala ica Mfumu ya Babele, Nebukadnesari. Imbali sha ciko ishalekanalekana shaleimininako ukutendeka no kuwa kwa fyalo fyakwatishe amaka pamo nga Babele, Madai na Persia, Greece, na Roma. Lesa abomfeshe na Daniele ukutantawila ifyali no kucitika mu calo ukufika na ku nshita yesu no kucilapo.—Daniele 2:24-30.

¹⁰ Uku kusesema kutila: “Mu nshiku sha shamfumu ishi Lesa wa mu muulu akemyo bufumu ubushakonaulwe umuyayaya, no bufumu bwa buko tabwakashiilwe ku bantu bambi; bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse, kabili bukeminina umuyayaya.” (Daniele 2:44) Lintu “inshita ya bena fyalo” yapwile mu 1914, Lesa aimike Ubufumu bwa ku muulu ubwali no kutekwa na Kristu. (Luka 21:24; Ukusokolola 12:1-5) Ukupitila mu maka ya bulesa “ilibwe” lya Bufumu bwa kwa Mesia lyene lyaputwilwe ku “lupili” lwa bumulopwe bwa mu kubumbwa konse ubwa kwa Lesa. Pa Armagedone lilya libwe likapoola cilya cimpashanya no kucishonaula. Pamo ngo buteko bwa lupili ubukateka pano “isonde ponse,” Ubufumu bwa kwa Mesia bukeminina ku ciyayaya.—Daniele 2:35, 45; Ukusokolola 16:14, 16. *

11. Ukwaluka kwa kwa Yesu kwali kumwena libela ukwa cinshi, kabili cilya cimonwa cakumine shani Petro?

¹¹ Ilyo alelosha ku kuteka kwakwe mu Bufumu, Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Bamo ba mu beminine pano tabakasonde mfwa bakasuke abamona Umwana wa muntu aleisa mu bufumu bwakwe.” (Mateo 16:28) Ilyo papitile inshiku 6, Yesu asendele Petro, Yakobo, na Yohane ku lupili lwasansuka uko ayalwike pa cinso cabo. Ilyo ikumbi lyabuuta lyakupikile abatumwa, Lesa abilishe ukuti: “Uyu e Mwana wandi uwatemwikwa, uo mbekelwamo; muumfweni.” (Mateo 17:1-9; Marko 9:1-9) Mwandi kumwena libela ubukata bwa Bufumu bwa kwa Kristu! E mulandu wine Petro aloseshe kuli ici cimonwa ca kusungusha no kutila: “Kabili twakwate cebo ca kusesema caikashiwo kucila.”—2 Petro 1:16-19. *

12. Mulandu nshi maka maka ino ibelele ni nshita ya kulangila icitetekelo cesu mu cebo ca kusesema ica kwa Lesa?

¹² “Icebo ca kusesema” cimoneke fyo cisanshamo ukusesema kwa pali Mesia ukwa mu Malembo ya ciHebere ne fyebo Yesu alandile ukuti ali no kwisa “na maka yakalamba no bukata.” (Mateo 24:30) Kulya kwaluka kwashininkishe icebo ca kusesema pa lwa kwisa mu bukata bwa Bufumu ukwa kwa Kristu. Nomba line, ukusokololwa kwakwe mu bukata kukaleta ubonaushi ku bashatetekela na mapaalo ku batetekela. (2 Abena Tesalonika 1:6-10) Ukufishiwapo kwa kusesema kwa mu Baibolo kushininkisha ukuti shino ni “nshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1-5, 16, 17; Mateo 24:3-14) Pamo nga Kapingula Mukalamba uwa kwa Yehova, Mikaele, uwaba ni Yesu Kristu, ali uwaipekanya ukonaula buno bwikashi bwabipa mu nshita ya “bucushi bukalamba.” (Mateo 24:21; Daniele 12:1) E co, ino e nshita iya kulangilila ukuti twalitetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa.

Twalilileni Ukutetekela Icebo ca Kusesema Ica kwa Lesa

13. Cinshi cingatwafwa ukusungilila ukutemwa kwa kuli Lesa ne citetekelo mu cebo cakwe?

¹³ Ukwabula no kutwishika, twalitemenwe lintu umuku wa kubalilapo twasambilile pa kufishiwapo kwa cebo ca kusesema ica kwa Lesa. Bushe icitetekelo cesu ukutula lilya calinakako e lyo no kutemwa kwesu ukucepelako? Shi twiba nga  Bena Kristu ba mu Efese ‘abalekele ukutemwa kwabo ukwa pa kutendeka.’ (Ukusokolola 2:1-4) Te mulandu ne myaka twabombela Yehova, kuti twalufya uku kutemwa kano nga ca kuti ‘twabala twafwaya ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe’ ku kuleka tuilonganikile ifyuma mu muulu. (Mateo 6:19-21, 31-33) Isambililo lya Baibolo ilya mukoosha, ukwasukapo lyonse pa kulongana kwa Bwina Kristu, no kupimpila umulimo wa kushimikila uwa Bufumu fikatwaafwa ukutwalilila ukutemwa Yehova, Umwana wakwe, na Malembo. (Amalumbo 119:105; Marko 13:10; AbaHebere 10:24, 25) Na muli fyo ici cikalenga ukuti tuletwalilila ukutetekela icebo ca kwa Lesa.—Amalumbo 106:12.

14. Abena Kristu basubwa balambulwa shani pa kutetekela mu cebo ca kusesema ica kwa Yehova?

¹⁴ Nga fintu fye icebo ca kusesema ica kwa Lesa cafishiwapo ku numa, kuti twatetekela mu fyo cisobela pa lwa ku ntanshi. Ku ca kumwenako, ukubapo kwa kwa Kristu mu bukata bwa Bufumu nomba kwa cine cine, kabili Abena Kristu basubwa abatetekele ukufikila imfwa balimona ukufishiwapo kwa bulayo bwa kusesema ubwa kuti: “Uwacimfya, nkamupeelo kulyako ku muti wa Mweo, uuli mu Paradise wa kwa Lesa.” (Ukusokolola 2:7, 10; 1 Abena Tesalonika 4:14-17) Yesu apeela aba bacimfya ishuko lya “kulyako ku muti wa Mweo” muli ‘paradise wa ku muulu uwa kwa Lesa.’ Mu kubuushiwa kwabo no kupitila na muli Yesu Kristu, bakwata bumunshifwa bwa mweo no kukanaonaika ifyo Yehova abapeela, “Imfumu ya muyayaya, iishifwa, iishimoneka, iyaba Lesa eka.” (1 Timote 1:17; 1 Abena Korinti 15:50-54; 2 Timote 1:10) Mwandi cilambu cikalamba pa kutemwa kwabo ukushipwa ukwa kuli Lesa ne citetekelo cakosa mu cebo cakwe ica kusesema!

15. Ica kukuulapo ca “calo cipya” caimikilwe muli bani, kabili ni bani babishanya na bo?

¹⁵ Pa numa ya kashita kanono ukutula apo abasubwa abafwile babuushiwe muli “paradise wa kwa Lesa” uwa ku muulu, abashalapo pali Israele wa ku mupashi pe sonde balubwilwe ukufuma muli “Babele Mukalamba,” ubuteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi. (Ukusokolola 14:8; Abena Galatia 6:16) Muli bene ica kukuulapo ica “calo cipya” calimikwe. (Ukusokolola 21:1) Na muli fyo “icalo” califyelwe, kabili cakuulilwe muli paradise wa ku mupashi uyo alesanduluka mwi sonde lyonse ilelo. (Esaya 66:8) Cinkupiti wa bapale mpaanga ababishanya na Israele wa ku mupashi e mo balekonkomokela nomba, “mu nshiku [sha ku mpela, NW].”—Esaya 2:2-4; Sekaria 8:23; Yohane 10:16; Ukusokolola 7:9.

 Inshita ya ku Ntanshi iya Bantunse Yalisobelwa mu Cebo ca Kusesema Ica kwa Lesa

16. Masubilo nshi abatungilila mu cishinka abasubwa bakwata?

¹⁶ Finshi abatungilila mu cishinka abasubwa bengasubila? Na bo bene balitetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa, kabili bakwata isubilo lya kwingila mu Paradise wa pe sonde. (Luka 23:39-43) Mulya bakanwa mu “mulonga wa menshi ya Mweo” uupeela ubumi kabili bakaposhiwa ku “mabuula ya [miti, NW]” yalimbwa mu mbali ya mulonga. (Ukusokolola 22:1, 2) Nga ca kuti mwalikwata isubilo lya musango yu ilishaiwamina, shi twalilileni ukutemwisha Yehova no kutetekela icebo cakwe ica kusesema. Namukabe pali balya abakakwata insansa shishaikulila isha kuba no mweo wa muyayaya mu Paradise wa pe sonde.

17. Mapaalo nshi ubumi mu Paradise wa pe sonde bukasanshamo?

¹⁷ Abantunse bashapwililika tabengalondolola bwino ifyo ubumi bukaba mu Paradise wa pe sonde uuleisa, lelo icebo ca kusesema ica kwa Lesa cilatwebako fimo pa lwa mapaalo ayalolela abantunse ba cumfwila. Lintu Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka ukwabula uwa kubukaanya kabili lintu ukufwaya kwakwe kukacitwa pano isonde nga fintu caba mu muulu, takwakabe abantu abankalwe—nangu fye ni nama—‘ifikacita ububi kabili tafyakonaule.’ (Esaya 11:9; Mateo 6:9, 10) Abalanda bakapyane sonde, no “kuilemeno bwingi bwa mutende.” (Amalumbo 37:11) Takwakabe abantu balecula ku nsala, pantu ‘kukaba ukupaka kwa ngano mu calo, na pa muulu wa mpili.’ (Amalumbo 72:16) Takwakabe ifilamba fya bulanda. Ukulwala takwakabeko, ne mfwa fye ine. (Esaya 33:24; Ukusokolola 21:4) Citontonkanyeni isonde—umwabula badokota, imiti, ifipatala, nelyo ifikuulwa fya bapena, nelyo ifililo. Mwandi masubilo yashaiwamina!

18. (a) Cinshi Daniele alailwe? (b) “Icakupendwilwa” ca kwa Daniele cikaba cinshi?

¹⁸ Nangu fye ni nshishi ya bantunse bonse ikafumishiwapo ilyo abafwa bakalabuushiwa. Umulungami Yobo akwete isubilo lya musango yu. (Yobo 14:14, 15) E subilo na kasesema Daniele akwete, pantu malaika wa kwa Yehova amupeele ubulayo bwa cisansamushi ubwa kuti: “Iwe, kabiye, ikasuke impela ikabeko; ukalatusha, no kwima ku kuya ku cakupendwilwa ku mpela ya nshiku.” (Daniele 12:13) Daniele abombeele Lesa mu busumino ukufika na ku mfwa yakwe. Nomba aletuusha mu mfwa, lelo ‘akema’ mu “kubuuka kwa balungama” mu Kuteka kwa Myaka Ikana Limo Ukwa kwa Kristu. (Luka 14:14) “Icakupendwilwa” ca kwa Daniele cikaba cinshi? Kwena, mu kufishiwapo kwa mu Paradise, ukusesema kwa kwa Esekiele kutubulula ukuti abantu ba kwa Yehova bonse bakakwata icifulo, impanga iyo bakapeelwa mu mulinganya kabili mu muyano. (Esekiele 47:13–48:35) E co Daniele akakwata icifulo mu Paradise, lelo icakupendwilwa cakwe mulya cikacila pa kukwata fye impanga. Cikasanshamo icifulo cakwe mu mifwaile ya kwa Yehova.

19. Cinshi cikabilwa pa kuba no bumi muli Paradise wa pe sonde?

¹⁹ Ni shani pa lwa imwe ne cakupendwilwa cenu? Nga ca kuti mwalitetekela mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo, mufwile mulafwaisha ubumi bwa mu Paradise wa pe sonde. Napamo mulelenganya ukuti e mo muli, muleipakisha amapaalo ayengi ayakabamo, mulesakamana isonde, na mu buseko ukupokelela abafwa. Na kuba, abantunse ku mwabo ni mu Paradise. Lesa abumbile abantunse babili aba kubalilapo ukwikala mu cifulo ca musango yu. (Ukutendeka 2:7-9) Kabili afwaya abantunse ba cumfwila ukwikala kuli pe na pe mu Paradise. Bushe mukalakonka Amalembo pa kuti mukabe pa mabilioni ya bantu abakasuka bakekale mu Paradise pe sonde? Kuti mwabamo nga ca kuti cine cine mwalitemwa Shifwe wa ku muulu, Yehova, kabili nga mwalitetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa.

[Amafutunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

• Ukusesema kwa kubalilapo kwali kwa pali cinshi, kabili nani ali Ulubuto lwalaiwe?

• Kusesema nshi kumo ukwa pali Mesia ukwafishiwepo muli Yesu?

• Daniele 2:44, 45 ikafishiwapo shani?

• Ni nshita nshi iya ku ntanshi iya bantunse ba cumfwila iyo icebo ca kusesema ica kwa Lesa cilandapo?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 18]

Bushe mulasubila ukwikala mu Paradise wa pe sonde?