‘Muipusushe Mwe Bene na Balemuumfwa’

“Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe. . . . Pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.”—1 TIMOTE 4:16.

1, 2. Cinshi cilenga Abena Kristu ba cine ukutwalilila ukubomba umulimo wabo uwa kupususha ubumi?

MU MUSHI waba weka ku kapinda ka ku kuso aka Thailand, Inte sha kwa Yehova shibili ishaupana shesha ukulanda ululimi ulo shasambilile nomba line ku mukowa uwikala pa lupili. Pa kuti shingaba na maka ya kwebako abekala mushi ba kulya imbila nsuma pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa, ishi Nte shibili shalisambilila ululimi lwa ciLahu.

² Umulume alondolola ukuti: “Ndefilwa no kulondolola ubuseko no kwikushiwa ifyo twasanga, ukupitila mu kubomba na ba bantu bashaiwamina. Cine cine tulemona ukuti tulefikilishako Ukusokolola 14:6, 7, ukubile mbila nsuma ‘ku luko lonse no mukowa no lulimi.’ Kuli fye ififulo ifinono ifishilati fishimikilweko imbila nsuma, kabili pali ifi fine fifulo e pali na cino tushimikilako. Tukwete amasambililo ayengi nga nshi ukucila ayo twingakumamo ukutungulula.” Ukwabulo kutwishika, aba baupana babili balicetekela ifyo bakaipususha abene e lyo no kupususha abalebomfwa. Pamo nga Bena Kristu, bushe te cintu na ifwe twacetekela?

“Uimone we Mwine”

3. Pa kuti twingapususha bambi, cinshi tufwile ukucita?

³ Umutumwa Paulo afundile Timote ukuti, “Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe,” kabili uku kufunda kulabomba na ku Bena Kristu bonse. (1 Timote 4:16) Ca cine, pa kuti twafwe bambi ukunonke pusukilo, tufwile intanshi ukuimona fwe bene. Ni shani fintu twingacite ci? Ku ca kumwenako, tufwile ukwibukila ulwa nshita tuleikalamo. Yesu apeele icishibisho cabamo ifingi pa  kuti abakonshi bakwe bengeshiba ilyo “ukupwa kwa pano isonde” kwali no kufika. Lelo, asosele no kuti tatwali na kwishiba mu kulungatika ilyo impela yali no kwisa. (Mateo 24:3, 36) Ni shani fintu tulingile ukwankula kuli co?

4. Tulingile ukumona shani inshita isheleko muli buno bwikashi? (b) Kutontonkanya kwa musango nshi tulingile ukusengauka?

⁴ Ifwe umo umo pambi kuti twaipusha atuti, ‘Bushe ndebomfya inshita iili yonse iisheleko kuli buno bwikashi ukuipususha ne mwine na baleng’umfwa? Nelyo bushe ndetontonkanya ukuti, “Apantu tatwaishiba mu kulungatika lintu impela ikesa, nalalabako fye”?’ Ukulabako fye takuli kutontonkanya kusuma iyo. Nakupusana nga nshi no kukonkomesha kwa kwa Yesu ukwa kuti: “Mube abaiteyanya; pa kuti Umwana wa muntu akesa mu kashita mushikashile.” (Mateo 24:44) Cine cine ino taili ni nshita ya kubomba buyefya buyefya umulimo wa kwa Yehova nelyo ukwalukila ku calo ku kunonke cuma nelyo ukusange mikalile isuma.—Luka 21:34-36.

5. Fya kumwenako nshi inte sha kwa Yehova isha pa ntanshi ya buKristu shaimike?

⁵ Inshila imbi twingalangilamo ukuti tuleimona fwe bene kupitila mu kushipikisha mu busumino nga Bena Kristu. Ababomfi ba kwa Lesa aba pa kale batwalilile ukushipikisha, nampo nga baleenekela ukupusushiwa bwangu nelyo iyo. Pa numa ya kulumbula ifya kumwenako fya nte shaikeleko ilyo ubuKristu bushilatendeka pamo nga Abele, Enoke, Noa, Abrahamu, na Sara, Paulo  atile: ‘Tabapokelele fyalailwe; lelo bafimwenene ukutali no kufisekelela, kabili bailumbwile ukuti beni kabili balebeshi pano nse.’ Tabanakile ku kufwaisha kwa bumi bwa kucibondola, kabili tabanakile ku matunko ya bucisenene ayaliko, lelo balefulukisha “ukupokelele fyalailwe.”—AbaHebere 11:13; 12:1.

6. Ni shani fintu inshila Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo balemwenamo ipusukilo yayambukile imikalile yabo?

⁶ Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo na bo bene baimwene nga “abalebeshi” muli cino calo. (1 Petro 2:11) Nangu fye ni pa numa ya kupusushiwa mu bonaushi bwa Yerusalemu mu 70 C.E., Abena Kristu ba cine tabalekele ukushimikila kabili tabashelemukile ku mikalile yabula bukapepa. Balishibe ukuti ipusukilo lyakulisha lyalepembelela abatwalilile ukuba aba busumino. Na kuba, mu 98 C.E., cibe ninshi palipita imyaka iingi, umutumwa Yohane alembele ukuti: “Pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.”—1 Yohane 2:17, 28.

7. Ni shani fintu Inte sha kwa Yehova shalanga ukushipikisha muli shino nshiku?

⁷ Muli shino nshiku Inte sha kwa Yehova na sho shalitwalilila mu mulimo wa Bwina Kristu, nangu ca kuti shalipakaswa icabipisha. Bushe bashipikishisha ibusha? Awe iyo, pantu Yesu atulaile ukuti: “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka,” nampo nga ni mpela ya buno bwikashi bwabipa nelyo impela ya bumi bwakwe ubwa ndakai. Ilyo Yehova akulabuusha abantu, ali no kwibukisha ababomfi bakwe bonse aba busumino abafwa kabili akabalambula.—Mateo 24:13; AbaHebere 6:10.

8. Ni shani fintu twingalanga ukuti tulatesekesha ukushipikisha kwa Bena Kristu ba pa kale?

⁸ Ukulundapo, tuli aba nsansa ukuti Abena Kristu ba busumino aba pa kale tabayangilwe fye kwi pusukilo lyabo epela. Ukwabulo kutwishika fwe basambilila pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ukupitila mu kubombesha kwabo tuli aba kutasha ukuti balishipikishe mu mulimo Yesu abatumine ukubomba ilyo atile: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, . . . mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:19, 20) Lyonse lintu tucili ne nshita, kuti twalangisha ukuti tulatasha ukupitila mu kushimikila kuli bambi abashilati bomfwe imbila nsuma. Nangu cibe fyo, ukushimikila kwaba ca kubalilapo fye mu kupanga abasambi.

‘Moneni Isambilisho Lyenu’

9. Ni shani fintu ukuba ne mimwene isuma kwingatwafwa ukutampa amasambililo ya Baibolo?

⁹ Umulimo wesu usanshamo ukushimikila e lyo no kusambilisha. Yesu atutumine ku kusambilisha abantu ukubaka fyonse ifyo atwebele. Ca cine, mu fifulo fimo ifya kubombelamo, banono nga nshi balemoneka ukufwaya ukusambilila pa lwa kwa Yehova. Lelo ukulatontonkanya fye ukuti tapali abengomfwa imbila nsuma mu cifulo cesu kuti kwacilikila ukubombesha kwesu ukwa kutampa amasambililo ya Baibolo. Yvette, uuli ni painiya uubombela mu cifulo ico bamo basosa abati tacitwala fisabo, amwene ukuti abaletandalila cilya cifulo, abashaletontonkanya ifyo pa lwa cilya cifulo, baletampa amasambililo ya Baibolo aya mu ng’anda. Pa numa ya kwalula ukutontonkanya kwakwe, Yvette na o wine asangile abantu abalefwaya ukusambilila Baibolo.

10. Cinshi caba umulimo wesu uukalamba nga bakasambilisha ba Baibolo?

¹⁰ Abena Kristu bamo kuti bashimunuka ukutambika isambililo lya Baibolo ku balefwaya pa mulandu wa kuti batontonkanya ifyo te kuti batungulule isambililo. Ca cine, ukulamuka kwesu kwalipusanapusana. Lelo tatukabila ukuba abalamuka nga nshi pa kuba bakasambilisha ba Cebo ca kwa Lesa. Ubukombe bwasanguluka ubwa mu Baibolo bwaliluma, kabili Yesu asosele ukuti abapale mpaanga baleshiba ishiwi lya Mucemi musuma ilyo balyumfwa. E ico kanshi umulimo wesu waba kubilisha ubukombe bwa Mucemi Musuma, Yesu, mu kumfwika nga nshi ukufika pantu twingapesha.—Yohane 10:4, 14.

11. Ni shani fintu mwingabomba bwino mu kwafwa umusambi wa Baibolo?

¹¹ Ni shani fintu mwingabilisha bwino sana ubukombe bwa kwa Yesu? Ica ntanshi, ishibeni bwino cintu Baibolo isosa pa lwa lyashi lilelandwapo. Mufwile ukumfwikisha ilyo lyashi mwe bene ilyo mushilasambilishako bambi. Cimbi na co, mwilacita kwati muleangala mu nshita ye sambililo lelo kwena mufwile ukuba aba bucibusa.  Abasambi, ukusanshako abaice sana, balasambilila bwino nga nabateka umutima kabili kasambilisha ali uwa mucinshi kabili uwa cikuuku kuli bene.—Amapinda 16:21.

12. Kuti mwashininkisha shani ukuti umusambi aleumfwikisha cintu mulemusambilisha?

¹² Pamo nga kafundisha, tamufwile fye ukulondolola ifishinka pa kuti umusambi alefisungila ku mutwe. Mwafweni ukumfwikisha ico alesambilila. Apo umusambi afika mu masomo ya ku mubili, ifyo apitamo mu bumi, na cintu aishibapo pali Baibolo fili no kwambukila ukumfwikisha kwakwe ukwa co mulesosa. E ico kuti mwaipusha mwe bene amuti, ‘Bushe naumfwikisha ubupilibulo bwa malembo yaloshiweko?’ Kuti mwamulenga ukupongolola ifili ku mutima pa kumwipusha ifipusho ifishingasukwa fye ukuti ee nelyo iyo lelo ififwaya ukulondolola. (Luka 9:18-20) Lubali lumbi, abasambi bamo balashimunuka ukwipusha kasambilisha wabo. E co, kuti bakonkanyapo fye ukusambilila ukwabula ukumfwikisha ico balesambilishiwa. Koselesheni umusambi ukwipusha ifipusho no kumweba lintu ashumfwikishe icishinka cimo.—Marko 4:10; 9:32, 33.

13. Kuti mwayafwa shani umusambi ukuba kasambilisha?

¹³ Imifwaile yacindama iya kutungulwila isambililo lya Baibolo yaba kwafwa umusambi ukuba kasambilisha. (Abena Galatia 6:6) Pali uyu mulandu, pa kupituluka mwi sambililo, kuti pambi mwamwipusha ukuti amulondolwele icishinka cimo mu mashiwi yayanguka, kwati alelondolwela umuntu uushaishibapo nangu kamo pa lwa ico. Mu kuya kwa nshita, ilyo afikapo ukubombako mu butumikishi, kuti mulemulaalika ukubomba na imwe mwi bala. Ukwabulo kutwishika akulayumfwa bwino ukubomba na imwe, kabili ukubelesha kukamwafwa ukuicetekela ukufikila afikapo ukuya eka mu butumikishi.

Afweni Umusambi Ukuba Cibusa wa kwa Yehova

14. Cinshi cili e buyo bwenu ubukalamba nga kasambilisha, kabili cinshi cikalenga ukuti mukafikilishe ubo buyo?

¹⁴ Ubuyo bukalamba ubwa kwa kasambilisha wa Bwina Kristu uuli onse bwaba kwafwa umusambi ukunonka bucibusa na Yehova. Mukaafwa umusambi ukucite ci ukupitila mu fyo mulemweba na ku ca kumwenako cenu. Ukusambilisha ku ca kumwenako kulambukila nga nshi imitima ya basambi. Cine cine, ifyo mulecita filamonwa sana ku musambi ukucila na fintu omfwa ku co mulemweba, na kucilisha ukukuma ku kumusambilisha imibele isuma no kumukoselesha ukuba uwapimpa. Nga ca kuti aimwena ukuti bucibusa bwenu ubusuma na Yehova e bwalenga ukuti mulecita ifintu ifisuma no kulanda amashiwi ayasuma, ali no kukuntwa sana ukulundulula bucibusa bwa musango yo pa lwakwe.

15. (a) Mulandu nshi cacindamina ukuti umusambi abe no mulandu usuma uwa kubombela Yehova? (b) Ni shani fintu mwingafwa umusambi ukutwalilila ukulunduluka lwa ku mupashi?

¹⁵ Mufwile ukulenga umusambi ukubombela Yehova pa mulandu wa kuti alimutemwa, te pa mulandu fye wa kuti talefwaya ukonaulwa pa Armagedone. Nga mwamwafwa ukuba ne nkuntu isuma iya musango yo, mukalakuula ne fisolobelo fishingapya ku mulilo ifili no kucimfya amesho ya citetekelo. (1 Abena Korinti 3:10-15) Nga ca kuti icilelenga ukuti alebombela Lesa tacili bwino, pamo nga ukufwaisha ukumipashanya nelyo ukupashanya umuntunse uuli onse umbi, umusambi takabe no bukose bwa kukaana imibele ishili ya Bwina Kristu kabili takabe uwashipa ku kucita icalungama. Ibukisheni ukuti, tamwakatwalilile ukuba kasambilisha wakwe. Lyonse ilyo mwaba ne nshita, kuti mwamukoselesha ukupalamina kuli Yehova ukupitila mu kubelenga Icebo ca kwa Lesa cila bushiku no kutontonkanyapo. Muli iyi nshila akatwalilila ukupokelela “icipasho ca fyebo fituntulu” ifya mu Baibolo ne fya mu mpapulo shashimpwa pali Baibolo pa myaka iingi ninshi mwalipwisha kale isambililo na wene.—2 Timote 1:13.

16. Kuti mwasambilisha shani umusambi ukulapepa ukufuma pa nshi ya mutima wakwe?

¹⁶ Na kabili kuti mwayafwa umusambi ukupalamina kuli Yehova ukupitila mu kumusambilisha ukupepa ukufuma pa nshi ya mutima. Ni shani fintu mwingacite co? Napamo kuti mwalanda pe pepo lya kwa Yesu ilya cilangililo, e lyo na mapepo yashaifulila aya kufuma pa nshi ya mutima ayalembwa mu Baibolo, pamo nga ya mu malumbo. (Amalumbo 17, 86, 143; Mateo 6:9, 10) Ukulundapo, lintu umusambi wenu aumfwa mulepepa pa kutendeka na pa kupwa kwe sambililo,  akamona ifyo muyumfwa pa lwa kwa Yehova. E ico, amapepo yenu lyonse yalingile ukuba ayafumaluka kabili aya kulungatika, pamo pene no kuba aya bumupashi kabili umushaba ukukuntukilwa.

Ukubombela pa Kupususha Abana Benu

17. Abafyashi kuti bayafwa shani abana babo ukutwalilila ukwenda mu nshila ye pusukilo?

¹⁷ Na kabushe pa bantu tufwaya ukupususha paba na ba mu lupwa lwesu. Abana ba Bena Kristu abengi nga nshi balifumaluka kabili baba “abakosa ndi mu citetekelo.” Nangu cibe fyo, bambi bena icine tacalimbwa sana mu mitima yabo. (1 Petro 5:9; Abena Efese 3:17; Abena Kolose 2:7) Abengi pali aba abacaice balasha inshila ya buKristu lintu baya balekula nelyo lintu bakula. Nga ca kuti muli bafyashi, cinshi mwingacita pa kucefyanyako ico ukucitika ku bana benu? Ica ntanshi, kuti mwabombela pa kumfwana bwino mu lupwa. Ulupwa lusuma lulenga ukuti kube intendekelo isuma iya kunakila abaletungulula, ukutesekesha ifyacindama icine cine, na bucibusa bwa nsansa na bambi. (AbaHebere 12:9) E co, ukwikatana nga nshi mu lupwa kuti kwaba ca kulundulwilapo bucibusa bwa mwana na Yehova. (Amalumbo 22:10) Indupwa shakosa shicitila ifintu capamo—nangu cingati abafyashi limo kuti bapusulwa inshita iyo pambi bengabomfya ku kusangilamo ifikwatwa fya ku mubili. Muli iyi nshila kuti mwasambilisha abana ukupingulapo bwino ukupitila ku ca kumwenako cenu. Mwe bafyashi ico abana benu bakabila sana kuli imwe, te fikwatwa fya ku mubili iyo, lelo caba ni mwe—e kuti ukulaba na bo capamo, ukubabombela, no kubatemwa. Bushe mulecitila abana ifi fintu?

18. Fipusho fya musango nshi abafyashi bafwile ukwafwa abana ukwasuka?

 ¹⁸ Abafyashi abali Bena Kristu tabafwile ukusondwelela ukuti apantu Bena Kristu, abana babo na bo bali no kuba Abena Kristu. Daniel, uuli ni eluda kabili uwakwata na bana basano, atila: “Abafyashi bafwile ukukosapo ukunukula ukutwishika uko abana babo bampulula ku sukulu na mu fifulo fimbi. Mu kutekanya bafwile ukwafwa abana babo ukwasuka ifipusho pamo nge fi: ‘Bushe cine cine tuleikala mu nshita ya mpela? Bushe cine cine kwaba fye ukupepa kwa cine kumo? Mulandu nshi uulemoneka ukuba umwana we sukulu umusuma ashingabela uwa kubishanya nankwe musuma? Bushe ukulaalana no mwanakashi ilyo mushilaupana lyonse fye calilubana?’” Mwe bafyashi, kuti mwashintilila pali Yehova ukuti ali no kupaala ukubombesha kwenu, pantu na o wine alafwaisha nga nshi ukuti abana benu bakakule bwino.

19. Mulandu nshi cawamina ukuti abafyashi abene balesambilila na bana babo?

¹⁹ Abafyashi bamo kuti pambi bayumfwa abapelebela ukukuma ku kusambilila na bana babo. Lelo, tamulekabila ukuyumfwa muli iyi nshila, pantu takuli uwingasambilisha bwino abana benu ukucila imwe. (Abena Efese 6:4) Ukusambilila na bana benu kukamwafwa ukuimwena mwe bene ifili mu mitima yabo ne mintontonkanya. Bushe amashiwi yabo yalefuma pa nshi ya mutima nelyo bushe basungila fye ku mutwe? Bushe cine cine balisumina cintu balesambilila? Bushe Yehova aba uwa cine cine kuli bene? Kuti mwasanga ifyasuko kuli ifi fipusho ne fipusho fimbi nga ca kuti fye mwasambilila na bana benu.—2 Timote 1:5.

20. Ni shani fintu abafyashi bengalenga isambililo lya lupwa ukuba ilya kuipakisha kabili ilya kunonsha?

²⁰ Ni shani fintu mwingatwalilila isambililo lyenu ilya lupwa ukwabula ukuti inshita shimo mwatala mwaleka? Joseph, uuli ni eluda kabili uwakwata na bana babili, umwaume no mwanakashi, atila: “Ukupala amasambililo ya Baibolo yonse, isambililo lya lupwa lilingile ukuba ilya kuipakisha, inshita iyo bonse bafwaisha ukuti ifike. Pa kuti cibe fyo mu lupwa lwesu, tatufwile ukupampamika inshita. Isambililo lyesu pambi kuti lyasenda iawala limo, lelo limo limo nga ca kuti tukwete fye baminiti 10, nalyo line tulasambilila. Icintu cimo icilenga isambililo lyesu ukuba icintu capulamo mu mulungu ku bana ca kuti tulacita ifisela fya malyashi ya mu Icitabo Candi ca Malyashi ya mu Baibolo. * Icipimo cintu ifi fyebo filambatikwa pa mitima yabo na fintu bafyumfwikisha fyalicindama ukucila ubwingi bwa maparagrafu yasambililwa.”

21. Ni lilali lintu abafyashi bengasambilisha abana babo?

²¹ Lelo kwena, ukusambilisha abana benu takulingile ukupelela fye mwi sambililo lya lupwa. (Amalango 6:5-7) Nte wa ku Thailand uo twacilandapo pa kutendeka atila: “Ndebukisha nga nshi ifyo batata balensenda mu mulimo wa kushimikila, pa ncinga shesu, ku cifulo ca kubombelamo ica cilonganino cesu icabelele ukutali sana. Ukwabulo kutwishika ica kumwenako cishaiwamina ica bafyashi no kusambilisha kwabo inshita ili yonse fye e fyatwafwile ukupingulapo ukutendeka ubutumikishi bwa nshita yonse. Kabili yalya masambililo batusambilishe yalishala. Ncili mombela ku cifulo cabela ukutali nga nshi!”

22. Cinshi cikafumamo nga ca kuti ‘muleimona mwe bene ne sambilisho lyenu’?

²² Bushiku bumo, nomba line fye, pa nshita iyalinga, Yesu ali no kwisa ku kupingula buno bwikashi. Ico cintu ca lulumbi lyene cili no kupita, lelo ababomfi ba kwa Yehova aba busumino bena bakatwalilila fye ukumubombela ku ciyayaya nangu line babe balipusuka. Bushe mulasubila ukuba pali bene, capamo na bana benu na basambi ba Baibolo? Lyene ibukisheni aya mashiwi: “Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe; ikalilila muli ifi fintu; pantu pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.”—1 Timote 4:16.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Imibele yesu iya mutima ilingile ukuba shani, apo tatwaishiba inshita ya kulungatika iya bupingushi bwa kwa Lesa?

• Ni mu nshila nshi ‘twingaimwena fwe bene ne sambilisho lyesu’?

• Kuti mwayafwa shani umusambi ukuba cibusa wa kwa Yehova?

• Mulandu nshi cacindamina ukuti abafyashi bapaatuleko inshita iya kusambilisha abana?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 15]

Kulaba ukusambilila bwino nga ca kuti isambililo talileba kwati kwangala lelo kwena lili ilya bucibusa

[Icikope pe bula 18]

Ukucita ifisela fya malyashi ya mu Baibolo, pamo nga lintu Solomone alepingula bacilende babili, kulalenga isambililo lya lupwa ukuba ilya kuipakisha