Ifishinte Ifyo Musala

BUSHE mutungululwa ne fishinte fisuma? Nelyo bushe mumona ifishinte ukuti fya kale? Kwena umuntu onse alatungululwa ne fishinte fimo, ifyo umwine amona ukuti fyalicindama. Dikishonari wa The New Shorter Oxford English Dictionary, ilondolola ukuti “icishinte lifunde ilyo umuntu umwine amona ukuti e lyalungama ukukonka.” Ifishinte filakuma ifyo tusala kabili filakuma ne fyo imikalile yesu ikaba. Ifishinte kuti fyaba fye kwati ni kampasi.

Ku ca kumwenako, Yesu aebele abakonshi bakwe ukulakonka Ifunde lya Mulinganya, ilisangwa pali Mateo 7:12, apatila: “E ico fyonse ifyo mufwayo kuti abantu bacite kuli imwe, e fyo na imwe mucite kuli bene.” Abakonshi ba kwa Confucius bakonka ifishinte fya mibele isuma, ifikoselesha ukuba aba cikuuku, abaicefya, aba mucinshi, na ba bucishinka. Nangu fye bantu bashipepa baba ne mibele imo bacindamika nelyo ifishinte ifibalenga ukucita ifintu ifyo bacita.

Fishinte Nshi Tufwile Ukusala?

Nangu cibe fyo, tufwile ukulaibukisha ukuti ifishinte kuti fyaba ifisuma nangu ifibi. Ku ca kumwenako, abengi nga nshi nomba bali na bukaitemwe. Bukaitemwe e bo abengi bakonka ilyo balesuula ifipimo fishaiwamina ifya mibele isuma. Muli ubu bukaitemwe mwaba no kufwaisha ifya ku mubili. Uubomba ku mulabasa wa televishoni ku China atile: “Twakwata fye ifishinte fibili. Cimo ca kusanga ifyo tufwaisha. Cimbi ca kupange ndalama.”

Bukaitemwe bwaba nga magnet nelyo amaka yatinta. Magnet ikuma shani imibombele ya kampasi? Nga mwapalamika kampasi kuli magnet inshindano ya muli kampasi ilalufiwa. Bukaitemwe na bo kuti bwafulunganya kampasi waba mu muntu uwa kucite cisuma, nelyo ifipoope fya mibele isuma, pa kubalilapo ulunkumbwa lwa muntu e lyo fyonse fimbi fyaisa pa numa.

Bushe kuti mwasunguka nga mwaumfwa ukuti bukaitemwe te lelo butendeke? Ubu bwafya bwatendekele mwi bala lya Edene ilyo abafyashi besu aba kubalilapo bakeene icipimo ca mibele isuma ico Kabumba abapeele. Ico cayalwile kampasi wabo uwa mibele isuma. Apo abantunse batuntuka kuli Adamu na Efa, balalolenkana no bwafya bumo bwine, ubwa bukaitemwe.—Ukutendeka 3:6-8, 12.

Iyo mibele yaneene sana muli ino nshita Baibolo ita “inshiku sha kulekelesha,” umwaba “inshita ishayafya.” Abantu abengi baba “abaitemwa.” E mulandu wine  kanshi kubelele umupatikisha wa kuti tube na bukaitemwe.—2 Timote 3:1-5.

Napamo kuti mwasuminishanya no wacaice we shina lya Olaf uwalembeele iofeshi lya Nte sha kwa Yehova ilya ku Bulaya ati: “Calyafya nga nshi ukutwalilila ukuba ne mibele isuma, maka maka kuli fwe bacaice. Mukwai mwikaleka ukutucinkulako pa fyo cacindama ukukonka sana ifishinte fya Baibolo.”

Icalandile Olaf cishinka. Ifishinte fya bukapepa kuti fyatwafwa bonse, abaice nelyo abakalamba, ukuba ne mibele isuma nga nshi. Kabili kuti fyatwafwa no kukaana bukaitemwe. Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa fyo ifishinte fya Baibolo fingamwafwa icine cine, mukwai belengeni icipande cikonkelepo.

[Ifikope pe bula 4]

Abengi pali lelo tabangwa ku fikabila abantu bambi