Ukufyalwa kwa kwa Yesu—Ifyo Kwali no Mulandu Kwacitikile

“TETI CICITIKE!” Abengi abashili Bena Kristu kuti basose fi nga baumfwa ilyashi lya kufyalwa kwa kwa Yesu. Bayumfwa ukuti ukulingana na sayansi nacisungu te kuti afyale umwana ukwabula ukulaala no mwaume. Muletipo shani?

Mu 1984, inyunshipepala ya The Times iya ku London yasabankenye kalata iyalepelulula pali ili lyashi, iyatile: “Tacabamo amano ukubomfya sayansi ukusuusha ifipesha amano. Ukusumina ukuti ifipesha amano te kuti ficitike kukabila icitetekelo kwati fye fintu cikabila icitetekelo pa kusumina ukuti kuti fyacitika.” Kalata asainwe na baprofesa ba sayansi 14 aba pa mayuniversiti ya ku Britain. Batile: “Twalisumina ukufyala kwa kwa nacisungu, ifipesha mano fya mu Malandwe, no kubuushiwa kwa kwa Kristu ukuti fintu fyacitika mu lyashi lya kale.”

Lelo, ca cine umuntu kuti apapa ilyo aumfwa pa muku wa kubalilapo ilyashi lya kufyalwa kwa kwa Yesu kuli nacisungu. Nyina wine uwa kwa Yesu uwali ni nacisungu alipapile ilyo malaika wa kwa Lesa atile: “Mona, ukemite fumo, no kufyalo mwana mwaume, ne shina lyakwe ukamwinike Yesu.” Pa kwasuka, Maria aipwishe ukuti: “Ici cikaba shani, apo nshiishibe umwaume?” Lyene malaika alondolwele ukuti Lesa akacita ici cipesha amano ukupitila mu mupashi Wakwe uwa mushilo, kabili atile: “Icebo conse icifuma kuli Lesa tacakabulwe amaka.” (Luka 1:31,34-37) Cine cine Uwabumbile imibombele ya kupapusha iya kufyalana kwa bantunse kuti na kabili alenga ukwimitwa no kufyalwa kwa kwa Yesu muli nacisungu uwa musangwela. Nga Lesa abumbile ububumbo na mafunde ya buko ayalingwa bwino, na kabili kuti abomfya ulusandesande lwe lini ukufuma muli Maria ku kupanga Umwana mwaume umuntunse uwapwililika.

Umulandu Ukufyalwa Kwalekabilwa

Pa nshita Maria aimite ninshi umwaume wa bukapepa Yosefe alimukobekele. Mu ciloto, malaika wa kwa Lesa alondolwelele Yosefe umulandu wawamisha nkobekela wakwe nacisungu abelele pa bukulu. Malaika atile: “Witiina ukubuula Maria umukashi obe; pantu icaimitwa muli wene cafuma ku Mupashi wa mushilo. Kabili akafyalo mwana mwaume, na iwe ukamwinike shina lyakwe Yesu; pantu wene e ukapususha abantu bakwe ku membu shabo.” (Mateo 1:20,21) Mu ciHebere ishina Yesu lipilibula “Yehova Lipusukilo.” Litucinkulako pa lwa kukabila kwa kupusuka ukufuma ku lubembu ne mfwa kabili ne fyo Yehova Lesa apekanya uko kupusuka ukupitila muli Yesu.

 Pa mulandu wa kuti umuntu wa ntanshi, Adamu, alibembwike, abana bakwe bonse bafyelwe abashapwililika, abalemenena ku kutoba amafunde ya kwa Lesa. (Abena Roma 5:12) Ni shani fintu abana ba kwa Adamu bengafuma mu lubembu no kuba abapwililika? Ubumi bwa muntu umbi ubwapwililika, ubwalingene umutengo no bwa kwa Adamu, bwali no kupeelwa ku kulinganya ifya kulingila ukufina ifya bulungi. E mulandu Lesa alengele ukufyalwa kwa cipesha amano ukwa muntu wapwililika Yesu, kabili e mulandu Yesu asuminishe abalwani bakwe ukumwipaya. (Yohane 10:17, 18; 1 Timote 2:5, 6) Pa numa ya kubuushiwa kwa kwa Yesu no kunina ukuya mu bumi bwa mu muulu, asosele no kucetekela ati: “Nali uwafwa, nomba mona ndi Wa mweo umuyayaya umuyayaya, kabili ndi ne mfungulo sha mfwa na ku Mbo.”—Ukusokolola 1:18.

Pa kuba ne mfungulo sha mampalanya isha mfwa na ku Mbo, Yesu alisula inshila ya kuti abantunse ababembu bengakwata cipya cipya ico Adamu, alufishe. Yesu alondolwele ukuti: “Ni ne kubuuka kabili umweo: uuntetekela, nangu afwa, akaba no mweo; na onse uuli no mweo kabili antetekela, takafwe umuyayaya.” (Yohane 11:25, 26) We bulayo ulawama! Lelo na kabili, kwaliba umulandu umbi ukalamba Yesu afyalilwe.

Umulandu Wacindamisha

Ukwimitwa kwa kwa Yesu mwi fumo lya kwa Maria takwali e kutendeka kwa bumi bwakwe. Asosele mu kumfwika ukuti: “Naika mu muulu.” (Yohane 6:38) Yesu aikele mu bwikalo bwa ku mupashi na Wishi wa mu muulu ukufuma ku ntendekelo ya bubumbo. Na kuba, Baibolo imulondolola ngo “kutendeka kwa kulenga kwa kwa Lesa.” (Ukusokolola 3:14) Mu muulu, Yesu aliimwenene ukupondoka kwa kwa malaika mubifi uwabeleleke abantunse ba kubalilapo ukukanaumfwila ifunde lya kwa Lesa. Ici capeele Yesu umulandu wacindamisha sana uwa kufwaya ukufyalwa ngo Mwana wa kwa Lesa umuntunse wapwililika. Wali mulandu nshi?

Wali wa kushinina ukuti Wishi wa ku muulu aliba ne nsambu ya kuteka ububumbo bonse. Pa kuba uwa busumino ukutula pa kufyalwa kwakwe ukufika ku mfwa yakwe pe sonde, Yesu alangile ukufwaya kwakwe ukwa kunakila inshila Yehova atekelamo ifibumbwa Fyakwe. Ilyo abalwani ba kwa Lesa tabalamwipaya, Yesu alondolwele bwino bwino umulandu aitemenwe ukupeela ubumi bwakwe nge lambo. Atile mulandu wa kuti aba pano isonde beshibe ukuti atemenwe Wishi. (Yohane 14:31) Abantunse ba kubalilapo babili, Adamu na Efa, abakwata uko kutemwa, nga bali no busumino mu bwesho bwabo ubwayangukako.—Ukutendeka 2:15-17.

Ubusumino bwa kwa Yesu bwasansalike malaika mubifi, Satana, ukuti wa bufi. Satana abepeshe Lesa no muntu pa kulanda ku menso ya bamalaika mu muulu ati: “Conse ico umuntu  akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” (Yobo 2:1, 4) Satana atungile ukuti abantunse bonse kuti bapondokela Lesa pa kuti bapusushe imyeo yabo.

Iyi milandu yalandwapo yasonsombele ubulungami bwa kuteka kwa kwa Lesa. Pa kupwisha iyi milandu, Yesu aliitemenwe ukufyalwa ngo muntunse no kuishininkisha uwa busumino ukufika ku mfwa.

E ico, umulandu ukalamba Yesu afyalilwe pe sonde wali, nge fyo umwine asosele ukuti, pa kuti “[akeseshimike] cine ubunte.” (Yohane 18:37) Acitile co ukupitila mu kulanga mu fyo alesosa ne fyo alecita ukuti ukuteka kwa kwa Lesa kwalilungama umupwilapo no kuti uku kunakila kufumamo insansa shibelelela. Yesu na kabili alondolwele ukuti aishile pa calo ku kupeela ubumi bwakwe ubwa buntunse nga “icilubula ca pa bengi,” ukwisula inshila ku bantunse ababembu ukunonka ukupwililika no bumi bwa muyayaya. (Marko 10:45) Pa kuti abantu bengomfwikisha iyi milandu yacindama, icalembwa ca kufyalwa kwa kwa Yesu calekabilwa. Na kabili, ifyacitike ilyo Yesu afyelwe fyalikwata amasambililo na yambi ayacindama, nga fintu icipande cikonkelepo cili no kulanda.

[Ifikope pe bula 4]

Bushe abana ba kwa Adamu baali no kulubulwa shani ku lubembu?