Muletemwa Nga Nshi Aba Bwananyina

“Muletemwana, filya na Kristu amutemenwe.”—EFES. 5:2.

1. Cinshi Yesu atile e ca kulaishibisha abasambi bakwe?

INTE SHA KWA YEHOVA shaishibikilwa sana ku kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa ku ng’anda ne ng’anda. Lelo ukushimikila te ko Kristu Yesu atile e kwakulaishibisha abasambi bakwe aba cine cine. Atile: “Ndemupeela ifunde ilipya, ilya kuti muletemwana; ifyo namutemenwe, e fyo na imwe muletemwana. Nga muletemwana, e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.”—Yohane 13:34, 35

2, 3. Bushe ukutemwa aba bwananyina kulenga abantu abasangwa ku kulongana ukumfwa shani?

² Takwaba abantu abatemwana nge fyo Abena Kristu ba cine batemwana. Nga filya fine magineti ikula ifyela, e fyo no kutemwa kukulila ababomfi ba kwa Yehova capamo no kulenga abantu abafumacumi ukwisa mu kupepa kwa cine. Ku kulangilila, lekeni tulande pali ba Marcelino. Ba Marcelino bekala ku Cameroon kabili bapofwilile pa ncito. Ilyo bapofwile, abantu batampile ukukubanya ilyashi lya bufi ilya kuti ico bapofwilile ni co bali ni ndoshi. Mu nshita ya kuti babasansamushe kuli ba pasita na bantu balepepa nabo, ba Marcelino balibatamfishe mu calici. Lintu Inte ya kwa Yehova yabalaalike ukusangwa ku kulongana, balishimunwike. Tabalefwaya ukulabakankamba ku bantu na kabili.

³ Ilyo baile ku Ng’anda ya Bufumu, ba Marcelino balipapile ifyo babapokelele bwino sana, kabili ifyo basambilile mu Baibolo fyalibasansamwishe nga nshi. Batampile ukulasangwa ku kulongana konse, ukulasambilila Baibolo, kabili mu 2006, balibatishiwe. Pali ino nshita balashimikila imbila nsuma kuli balupwa na bena mupalamano kabili balatungulula amasambililo ya Baibolo ayengi. Ba Marcelino bafwaya abo basambilisha Baibolo ukulaumfwa ukuti balitemwikwa nge fyo nabo bomfwa ilyo bali pa bantu ba kwa Lesa.

4. Mulandu nshi tulingile ukubikila amano ku kukonkomesha kwa kwa Paulo ukwa kuti “muletemwana”?

⁴ Abantu abengi balakumbwa nga bamona ifyo twatemwana. Kanshi ifwe bonse tufwile ukulaesha na maka pa kuti twingatwalilila ukulatemwana. Lekeni tulangilile: Elenganyeni ukuti abantu abengi nabakosha umulilo ubushiku ninshi nakutalala. Bonse nabalongana ku konta umulilo. Bushe batini umulilo kuti watwalilila ukwaka nga tabalekunkako inkuni? No kutemwana ukwaba mu cilonganino kuti kwapwa nga ca kuti ifwe umo umo tatule-esha na maka ukuti kutwalilile. Bushe kuti twacita shani ifyo? Umutumwa Paulo ayasuka ukuti: “Muletemwana, filya na Kristu amutemenwe no kuituula pa mulandu wenu ngo mutuulo kabili nge lambo kuli Lesa ku kuba icena icinunkila.” (Efes. 5:2) Kanshi icipusho twalafwaya ukwasuka ca kuti, Ni mu nshila nshi ningalangila ukutemwa?

“Kusheni Ukutemwa Kwenu”

5, 6. Mulandu nshi Paulo acincishishe Abena Kristu ba mu Korinti “ukukusha ukutemwa”?

⁵ Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu ba mu Korinti ukuti: “Natumweba fye fyonse, mwe bena Korinti, ifwe twalikusha ukutemwa kwesu. Mwalikwata incende iikalamba mu mitima yesu lelo inkumbu shalicepa mu mitima yenu. Nomba pa kuti na imwe mube nge fyo twaba, ndesosa nga ku bana ndeti, kusheni ukutemwa kwenu.” (2 Kor. 6:11-13) Mulandu  nshi Paulo acincishishe abena Korinti ukuti bakushe ukutemwa?

⁶ Natulande pa fyo icilonganino ca mu Korinti catendeke. Paulo aile ku Korinti ku kupwa kwa mwaka wa 50 C.E. Nangu cingati umutumwa balemucusha ilyo atampile ukushimikila, talekele. Mu nshita fye iinono, abengi balitetekele imbila nsuma. Pa “mwaka umo ne myeshi mutanda (6),” Paulo aikele mu Korinti aleshimikila no kukosha icilonganino icapangilwe. Kanshi ukwabula no kutwishika, alitemenwe nga nshi Abena Kristu ba mu Korinti. (Imil. 18:5, 6, 9-11) E ico nabo bene balingile ukumutemwa no kumucindika. Lelo, bamo mu cilonganino balitalwike kuli ena. Limbi tabatemenwe ifyo alebafunda ukwabula ukubapita mu mbali. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Bambi nalimo baumfwilile ubufi balemubepesha ku bo baletila “batumwa bene bene.” (2 Kor. 11:5, 6) Paulo alefwaya ukuti aba bwananyina bonse bamutemwe. E ico, alibapapaatile “ukukusha ukutemwa” ukupitila mu kupalama kuli ena na ku Bena Kristu banabo.

7. Bushe kuti twacita shani pa kuti ‘tukushe ukutemwa’ ku ba bwananyina?

⁷ Inga ifwe? Bushe kuti twacita shani pa kuti ‘tukushe ukutemwa kwesu’ ku ba bwananyina? Abali no mushinku umo wine nelyo abatuntunka kumo kwine kuti cabangukila ukutemwana. E lyo na balya aba kuti batemwa ifintu fimo fine ilingi line balekatana. Lelo nga ca kuti icalenga ukuti twi-ikatana na Bena Kristu banensu ni co ifyo batemwe ne fyo twatemwa fyalipusana, ninshi tufwile ‘ukukusha ukutemwa kwesu.’ Kuti cawama sana ukuipusha atuti: ‘Bushe ni limo limo fye nshimikila nelyo ukwisha pamo na ba bwananyina abo nshisangwa nabo sana? Nga ndi pa Ng’anda ya Bufumu, bushe nshilanda sana na ba batampile fye ukulongana ico ntontonkanya ukuti nga papita inshita bakasuka bakabe ifibusa? Bushe ndaposha bonse mu cilonganino abaice na bakalamba?’

8, 9. Bushe ukufunda kwa kwa Paulo ukwaba pa Abena Roma 15:7 kuti kwatwafwa shani ukulaposhanya na ba bwananyina mu nshila iingalenga twatemwana nga nshi?

⁸ Kumfwa nga ni ku kuposhanya na bambi, amashiwi Paulo alembeele abena Roma kuti yatwafwa ukwishiba ifyo tulingile ukulamona Abena Kristu banensu. (Belengeni Abena Roma 15:7.) Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ati “mulepokelelana” lipilibula “ukusengela umuntu bwino sana nangu ukuba ne cileela, ukusumina ukuti abe icibusa cesu.” Pa nshita balelemba Baibolo, umuntu nga apokelela abanankwe pa ng’anda, alebalanga ukuti natemwa nga nshi ukubamona. Ifi fine, e fyo Kristu atupokelela, kabili batucincisha ukumupashanya ilyo tulepokelela Abena Kristu banensu.

⁹ Ilyo tuleposha aba bwananyina pa Ng’anda ya Bufumu nelyo lintu tuli kumbi, tulingile ukubika amano na ku bantu abo tushamonapo pa nshita yalepa nangu balya abo tushalandapo nabo pa nshita ntali. Kuti cawama ukulanshanyako na bena pa nshita iinono. Pa kulongana kwakonkapo kuti twacita cimo cine kuli bambi. Mu nshita fye iinono, tukalanshanya ifisuma na ba bwananyina bonse. Tatufwile ukusakamikwa nga ca kuti tatulandile na  bonse mu bushiku bumo. Tapali nangu bamo abalingile ukufulwa nga ca kuti tulefilwa ukubaposha pa kulongana konse.

10. Lishuko nshi ilikalamba ilyo bonse mu cilonganino twakwata, kabili kuti twalibomfya shani?

¹⁰ Ico tubalilapo ukucita pa kupokelela abantu, kubaposha. Ukubaposha kuti kwalenga twaipakisha ukulanshanya nabo kabili kuti kwalenga twaba ifibusa fisuma na bena. Ku ca kumwenako, abasangilwe ku kulongana kwa citungu na ku kulongana kukalamba nga bailondolola batendeka no kulanshanya, balafwaisha ukwisamonana na kabili. Abafwilisha ukukuula Amayanda ya Bufumu na balya bafwilisha nga kwacitika akayofi balaba ifibusa ifisuma pantu ilyo balebombela pamo baleshiba imibele isuma iya banabo. Mu lukuta lwa kwa Yehova tulakwata amashuko ayengi aya kupangilamo ifibusa. Nga ‘tulekusha ukutemwa kwesu,’ tukakwata ifibusa ifingi, kabili tukakosha ukutemwa ukutwikatanya mu kupepa kwa cine.

Mwilaitalusha

11. Ukulingana na Marko 10:13-16, cinshi Yesu acitile ico tulingile ukupashanya?

¹¹ Abena Kristu bonse bafwile ukupashanya Yesu uushaleitalusha ku bantu. Ibukisheni ifyo Yesu acitile ilyo abasambi bakwe balefwaya ukulesha abafyashi ukutwala abana kuli ena. Atile: “Lekeni abana banono bese kuli ine; mwibakaanya, pantu ubufumu bwa kwa Lesa bwa bantu ababa kwati ni aba bana.” Lyena “afukatile abana, alabapaala, abikile ne minwe yakwe pali bena.” (Mark 10:13-16) Elenganyeni ifyo balya bana batemenwe pa fyo Kasambilisha Mukalamba ababikileko amano!

12. Finshi fingalenga twafilwa ukulanda na bantu?

¹² Umwina Kristu onse alingile ukuipusha ukuti, ‘Bushe ndaitalusha kuli bambi nelyo bushe imoneka ukukanakwata inshita ya kulanda na bambi?’ Ifintu fimo ifyo tucita, nangu cingati tafyabipa kuti fyalenga abantu ukulafilwa ukulanda na ifwe. Ku ca kumwenako, nga twalitemwa sana ukubomfya foni nelyo utwa kumfwilako mu matwi ilyo tuli pa bantu, kuti balamona kwati tatulefwaya ukuti baletupumfyanya. Nga ca kuti lyonse tulemoneka ukuti natusendwa ne fyo tulecita, bamunyinefwe kuti bamona kwati tatufwaya ukulanda na bena. Kwena kwaliba “inshita ya kwikala tondolo.” Nomba nga tuli pa bantu, ilingi line iba ni “nshita ya kusosa.” (Luk. Mil. 3:7) Bamo kuti batila, “Nalitemwa ukuba fye neka” nelyo kuti batila, “Nshilandalanda ulucelo.” Na lyo line, nga tulelanshanya na bambi na lintu fwe bene tushilefwaya ninshi tulelanga ukutemwa ‘ukushabamo ukucita ifya kuisekesha.’—1 Kor. 13:5.

13. Bushe Paulo akoseleshe Timote ukulamona shani bamunyina ne nkashi aba mu cilonganino?

¹³ Paulo akoseleshe Timote ukulacindika bonse mu cilonganino. (Belengeni 1 Timote 5:1, 2.) Na ifwe bene tufwile ukulamona Abena Kristu abakalamba nga banyinefwe na bashifwe, e lyo abacaice nge ndume ne nkashi abo twafyalwa nabo inda imo. Nga twakwata umutima wa musango yo, bonse bamunyinefwe ne nkashi bakala-angukililwa ukulanda na ifwe no kuba pamo na ifwe.

14. Busuma nshi bumo ubwaba mu kulanshanya na bamo pa fintu ifisuma?

¹⁴ Nga tulelanshanya na bambi pa fisuma, tulabafwa ukukosha bucibusa bwabo na Lesa kabili tulalenga no kuti belasakamikwa. Munyinefwe uwaba pa Bethel alebukisha sana aba bwananyina abakalamba abalelanda nankwe libili libili ilyo aile fye pa Bethel. Amashiwi ya kumukoselesha ayo balemweba yalengele aleumfwa ukuti aba pa Bethel balimutemenwe. Pali nomba alesha ukubapashanya ukupitila mu kulalanshanya na bambi aba pa Bethel.

Ukuicefya Kulalenga Twaba Aba Mutende

15. Cinshi cilanga ukuti na ifwe bene kuti twapusana?

¹⁵ Bankashi babili abali mu cilonganino ca ku Filipi, Yuodia na Suntuki, balipusene kabili cimoneka kwati balifililwe ukupwisha ubwafya. (Fil. 4:2, 3) Paulo na Barnaba balikansene ica kuti bapaatukana no kupaatukana pa kashita kamo kabili abengi balishibe ulwa ili lyashi.  (Imil. 15:37-39) Aya malyashi yalanga ukuti bakapepa ba cine nabo limo limo balapusana. Yehova alitupeela ifya kutwafwa ukupwisha amafya no kuba ifibusa na kabili. Lelo afwaya ukuti na ifwe tucitepo cimo.

16, 17. (a) Bushe ukuicefya kwacindama shani pa kupwisha amafya? (b) Bushe ilyashi lilanda pa fyo Yakobo acitile ilyo akumene na Esau lilanga shani ifyo ukuicefya kwacindama?

¹⁶ Elenganyeni ukuti mulefwaya ukuya pa lwendo na banenu kabili namupekanya na motoka. Pa kuti mutendeke ulwendo, mufwile ukubuula amakii mwalisha na motoka. Na pa kupwisha ubwafya, mufwile ukukwata amakii, na yo makii kuicefya. (Belengeni Yakobo 4:10.) Nge fyo twalamona mu lyashi lyakonkapo ilyaba mu Baibolo, ayo makii yalafwa abapusene ukutendeka ukukonka ifya mu Baibolo.

¹⁷ Imyaka 20 yalipitile ukutula apo Esau bamupokeele ububeli kuli mpundu munankwe, Yakobo. Lintu ici cacitike Esau alikalipe nga nshi ica kuti alefwaya no kwipaya Yakobo. Pa numa ya myaka 20 aba bampundu bali no kukumana na kabili. “Awe Yakobo alitiinine icibi no kusakamikwa.” Alemona kwati Esau ali no kumusansa. Lelo ilyo bakumene, Yakobo acitile ifyo Esau ashale-enekela. Ilyo alepalamina kuli munyina, alifukeme no “kukontamina pa nshi.” Cinshi cacitike? “Esau abutukile ku kumukumanya, kabili alimukumbete no kumuwila pa mukoshi no kumutomona, kabili balilile ifilamba.” Tabalwile nakalya. Ukuicefya kwa kwa Yakobo kwalengele ubukali ubo nalimo Esau akwete ukupwa.—Ukute. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4.

18, 19. (a) Nga twapusana na bambi, mulandu nshi cacindamina ukuti ni fwe tubalilepo ukukonka ukufunda kwa mu Baibolo? (b) Mulandu nshi tushilingile ukunenukila nga ca kuti twaesha ukuwikishanya e lyo tankwileko bwino pa kubala?

¹⁸ Mu Baibolo mwaliba ukufunda ukusuma pa fya kupwisha amafya. (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Efes. 4:26, 27) * Lelo nga tatukonkele uku kufunda, tukafilwa ukuwikishanya. Ukulolela ukuti umbi aicefye ilyo ninshi na ifwe kuti twaicefya, te kuti kupwishe ubwafya.

¹⁹ Nga ca kuti umuku wa kubalilapo twaesha ukuwikishanya twafilwa, tatufwile ukunenuka. Umunensu nalimo kuti akabila inshita iya kuti ubukali butontoloke. Yosefe balimufyengele kuli bamunyina. Palipitile inshita ikalamba pa kuti bese bakumane ninshi ena ni cilolo mukalamba mu Egupti. Mu kuya kwa nshita, balyalwike kabili balilombele ubwelelo. Yosefe alibabelele uluse, kabili abana ba kwa Yakobo baishileba uluko ulwakwete ishuko lya kwitilwa pe shina lya kwa Yehova.  (Ukute. 50:15-21) Nga tuli pa mutende na bamunyinefwe ne nkashi, tulalenga mu cilonganino mwaba ukwikatana ne nsansa.—Belengeni Abena Kolose 3:12-14.

Natuletemwana “mu Milimo na mu Cine”

20, 21. Lisambililo nshi tusambilila kuli filya Yesu asambile amakasa ya batumwa bakwe?

²⁰ Ilyo kwashele fye inshita iinono ukuti Yesu afwe, aebele abatumwa bakwe ukuti: “Namulanga ifya kucita, ukuti ifyo nacita kuli imwe, e fyo na imwe mulecita.” (Yoh. 13:15) E lyo apwile fye ukusamba amakasa ya batumwa bakwe 12. Filya acitile, te kutila alekonka fye ulutambi nelyo ukulanga inkumbu ku batumwa bakwe. Ilyo Yohane ashilashimika ili lyashi, alembele ukuti: “Apo atemenwe abantu bakwe abali mu calo, abatemenwe ukufika na ku mpela.” (Yoh. 13:1) Ukutemwa abasambi e kwalengele ukuti Yesu abombe umulimo uo abasha balebomba ilingi line. Ici cabasambilishe ukuti balingile ukuicefya no kulacitila abanabo ifya kulanga ukuti balibatemwa. Kanshi ukutemwa aba bwananyina kufwile ukulenga tulesakamana no kubika amano kuli bonse bamunyinefwe ne nkashi.

²¹ Umutumwa Petro, uo basambile amakasa ku Mwana wa kwa Lesa, alyumfwikishe umwalolele ifyo Yesu acitile. Alembele ukuti: “Apo nomba mwalisanguluka pa kumfwila icine pa mulandu wa kutemwa aba bwananyina ukwabula ubumbimunda, kanshi muletemwana nga nshi ne mitima yenu yonse.” (1 Pet. 1:22) Umutumwa Yohane, uo Shikulu asambile amakasa, na o alembele ukuti: “Mwe twana, twitemwa fye ku mashiwi nangu ku lulimi, lelo tutemwane mu milimo na mu cine.” (1 Yoh. 3:18) Shi imitima yesu nailenge tulecitila aba bwananyina ifintu ifilanga ukuti twalibatemwa.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Bushe kuti ‘twakusha shani ukutemwa kwesu’ ku ba bwananyina?

• Cinshi cikatwafwa ukukanaitulasha kuli bambi?

• Bushe ukuicefya kwacindama shani pa kuwikishanya na bambi?

• Cinshi cifwile ukulenga ukuti tulesakamana Abena Kristu banensu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 21]

Mulepokelela bwino Abena Kristu banenu

[Icikope pe bula 23]

Mwilapanya amashuko ya kulanshanyako na bambi