Mwilakonkelesha Icinabwingi

IFILENGA abantu balemona icintu cimo nga cibi nelyo cisuma, atemwa calilungama nelyo tacalungama filapusanapusana ukulingana ne fifulo abantu bekalako. Kabili imimwene ya bantu ilaaluka mu kupita kwa nshita. E ico ilyo tulebelenga mu Baibolo pa fyacitike kale sana, tufwile ukutontonkanya pa fyo abengi balemona ifintu iyo nshita na pa fyo bacindike ukucila ukulalanda fye pa fyo tuletontonkanya.

Ku ca kumwenako natulande pa fintu fibili ifyalandwapo sana mu Malembo ya Bwina Kristu aya ciGriki, ne fi, mucinshi no museebanya. Pa kuti tumfwikishe ifikomo ifilanda pa mucinshi no museebanya, tufwile ukutontonkanya pa fyo abantu balefimona ilya nshita.

Ifyo Abantu mu Nshiku sha Batumwa Bacindike

Uwasoma umo atile, “aba Griki, abena Roma, na bena Yudea balelanda sana pa fyaleleta umucinshi no museebanya mu bwikashi bwabo. Abantu bale-esha ukucita conse ico bengacita no kufwilapo pa kuti fye bacindikwe, bakwate ishina lisuma, balumbuke nelyo batemwikwe.” Ukufwaisha ifi fintu kwalelenga balekonkelesha bambi.

Ififulo fya pa muulu, ukulumbuka, no mucinshi fyalicindeme sana muli ubu bwikashi umo abantu balecindikwa ukulingana ne fifulo bakwete, ukutendekela pali bashimucindikwa ukufika ku basha. Te muntu fye umwine alingile ukuimona ukuti alicindama, lelo alefwaya na bambi ukumucindika. Umo nga acindikwa, balingile ukulanga pa cintubwingi ukuti nacindikwa pa fyo acitile. E lyo kabili abo balecindika ni balya abakwete ifyuma, ififulo fya pa muulu, nelyo bashimucindikwa kabili balelanga pa cintubwingi ukuti ifi fintu e fyalenga bacindikwe. Abantu balecindikwa nga bacita ifisuma, nelyo bacila bambi muli fimo. Lelo balya abaseebana, balebatwala ku cintubwingi pa kuti babapumye no kubasaalula. Umuntu aleseebana nga ca kuti icintubwingi catila mubi, te pa mulandu wa fyo aleumfwa umwine nelyo ifyo kampingu ilemweba.

Ilyo Yesu alandile pa muntu uo baebele ukwikala “apacindama” no muntu baebele ukwikala “apashacindama” ilyo kwali umutebeto, alelanda pa fyo abantu balemona ukucindikwa no kuseebana ukulingana ne ntambi shabo ilya nshita. (Luka 14:8-10) Imiku ibili napamo no kucilapo kwalimine ifikansa pa basambi ba kwa Yesu ifya kuti “nani pali bena ali umukalamba.” (Luka 9:46; 22:24) Balimoneke ukuti na bo bene balibikile amano ku cintu cimo ico abantu mu bwikashi bwabo bacindike. Pali iyi nshita, bashimapepo abaYuda abatemenwe sana ukucimfyanya na bambi balemona kwati umulimo wa kwa Yesu uwa kushimikila walelenga abantu balesuula ififulo fyabo no kuleka ukubacindika. Lyonse nga baesha ukufwailisha ifilubo muli Yesu pa cintubwingi, balefilwa ukufisanga.—Luka 13:11-17.

Na cimbi icaseekele mu nshita ya batumwa ku baYuda, abaGriki na bena Roma, ca kuti nga “bakwikata pa cintubwingi no ku kupingula pa mulandu wa kucita ifyabipa,” ninshi waseebana sana. Umuntu nga akakwa caleba museebanya nga nshi. Umuntu nga bamukaka nampo nga nabamusanga no mulandu nelyo iyo, caleba museebanya ku fibusa, ku lupwa, e lyo na ku bantu fye bambi. Kanshi ifyo balemona umuntu nga akakwa fyalelenga alaimona uwa  cabecabe kabili na bantu balemupata. Ne caleleta sana umuseebanya ukucila na pa kukakwa, kulopolwa ifikoti. Umuntu nga alopolwa ifikoti balemupumya sana no kumusuula balemusuula.

Wali museebanya sana ku muntu ukwipailwa pa cimuti ca kucushiwilwapo. Martin Hengel, uwasambilila sana atile, “abasha e bo balepingwila ukwipailwa pa cimuti. Kanshi ukwipaiwa muli uyu musango kwalelanga ukuti umuntu alisuulwa sana, naseebana kabili nabamulungulusha.” Balupwa ne fibusa fya muntu uo baseebanya balebapatikisha ukukaana umuntu wabo. Apo ifi fine e fyo na Kristu bamwipeye, bonse abalefwaya ukuba Abena Kristu mu nshita sha batumwa, balebapumya ku bantu. Abantu abengi balemona ati uwalanda ukuti musambi wa muntu uwaipaiwe pa cimuti, ninshi takwata mano. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Tushimika pali Kristu uwapoopelwe. Amashiwi tushimika, ku baYuda ca kuipununako e lyo ku bena fyalo ya buwelewele.” (1 Kor. 1:23) Bushe Abena Kristu ba kubalilapo bacimfishe shani ubu bwafya?

Bacindike Ifintu Fimbi

Abena Kristu ba kubalilapo balekonka amafunde kabili bale-esha na maka ukukanaseebanina pa mulandu wa kucita ifyabipa. Umutumwa Petro alembele ukuti: “Umuntu nangu umo pali imwe eculila pa mulandu wa kwipaya nelyo pa bupuupu nelyo pali buncitatubi nelyo pa kuba uwa mulomo.” (1 Pet. 4:15) Na lyo line Yesu alisobele ukuti abasambi bakwe bakabacusha pa mulandu we shina lyakwe. (Yoh. 15:20) Petro alembele ukuti: “[Umuntu] nga aculila pa kuba Umwina Kristu, eba ne nsoni, lelo . . . alecindikila Lesa.” (1 Pet. 4:16) Abena Kristu tabaleba na nsoni nga bacula pa mulandu wa kuba abasambi ba kwa Kristu, e calengele  belakonka ifyo abantu bacindamike ilya nshita.

Abena Kristu tabalefwaya ukulacita ifintu ukulingana ne fyo icinabwingi balemona ukuti e fisuma. Mu nshiku sha kwa Yesu abantu balemona ukuti bwali buwelewele ukusumina ukuti Mesia ni ulya baipeye pa cimuti. Ici nga calengele Abena Kristu na bo balamona kwati buwelewele ukukonka Yesu. Lelo balishibe ukutila nangu babapumya shani, balingile ukukonka Yesu apo balicetekele ukuti e Mesia. Yesu atile: “Onse uwaumfwila insoni ine na mashiwi yandi mu nkulo ino iya bantu abashaba na cishinka kuli Lesa kabili ababembu, Umwana wa muntu na o akamumfwila insoni ilyo akesa no bukata bwa kwa Wishi pamo na bamalaika ba mushilo.”—Marko 8:38.

Na pali lelo kuti twatunkwa ukuleka ukuba Abena Kristu. Na bengalatutunka limo bana be sukulu banensu, abena mupalamano, nelyo abantu fye bambi abafwaya na ifwe ukubakonkelela no kulacita ubulalelale, nelyo ukucita ifintu fimbi ifishawama. Aba bantu kuti balelanda ifingalenga twalaumfwa insoni ukukonka amafunde yalungama aya kwa Lesa. Cinshi tufwile ukucita?

Pashanyeni Abasuulile Insoni

Pa kuti atwalilile ukuba uwa cishinka kuli Yehova, Yesu afwile imfwa ya museebanya. Baibolo itila: “Alishipikishe ilyo alecula pa cimuti ca kucushiwilwapo, asuulile insoni.” (Heb. 12:2) Abalwani ba kwa Yesu balimutobele amapi, balimufwishile amate, balimufopawile ifikoti, balimupoopele pa cimuti, no kumusaalula. (Marko 14:65; 15:29-32) Lelo Yesu alisuulile ku fyo ali no kuseebana. Asuulileko shani? Alikeene ukunenuka ilyo balemuseebanya. Yesu alishibe ukutila, kuli Yehova taseebene kabili te bantu alefwaya bamucindike. Nangu ca kutila Yesu afwile ngo musha, Yehova alimucindamike pa kumubuusha no kumupeela icifulo cacindama ica kuba uwa cibili kuli Lesa. Pa Abena Filipi 2:8-11 patila: “[Kristu Yesu] ali-iceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti. E ico Lesa na o alimusansabike kabili mu cikuuku amupeele ishina ilyacila amashina yonse, pa kuti mwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse lifukame ilya ba mu muulu ne lya ba pano isonde ne lya ba pa nshi ya calo, no lulimi lonse lusose apabuuta ukuti Yesu Kristu e Shikulu pa kuti Lesa Shifwe acindikwe.”

Te kutila Yesu taumfwile ububi pa fyo bamuseebenye pa kumwipaya. Umwana wa kwa Lesa alisakamikwe sana ukuti filya bamupeele umulandu wa kuti alepontela Lesa, napamo kuti caleta umuseebanya pali Wishi. Yesu alombele Yehova ukuti afumyepo ulya museebanya. Apepele ati: “Fumyeni pali ine iyi kapu.” Lelo Yesu alikonkele ukufwaya kwa kwa Lesa. (Marko 14:36) Na lyo line Yesu alishipikishe amafya apitilemo kabili alisuulile insoni. Pantu na kuba, abaleumfwa insoni sha musango yu ni balya abalekonka sana ifyo aba muli bulya bwikashi bacindike pali ilya nshita. Yesu talekonka ifyo bacindike.

Abasambi ba kwa Yesu nabo balibekete no kubafopaula ifikoti. Ku cintubwingi, ico cali museebanya icine cine. Balibasuulile kabili balebakankamba. Na lyo line tabanenwike. Abasambi ba cine balekaana ukukonkelesha bambi kabili balisuulile ne nsoni. (Mat. 10:17; Imil. 5:40; 2 Kor. 11:23-25) Balishibe ukuti balingile ‘ukulasenda icimuti cabo ica kucushiwilwapo no kulamukonka lyonse.’—Luka 9:23, 26.

Inga ifwe pali lelo? Ifyo abantu bamona ukuti buwelewele, fyalinaka, atemwa fya fye, Lesa ena afimona ukuti fya mano, fyalikosa, kabili fya mucinshi. (1 Kor. 1:25-28) Bushe te kuti cibe buwelewele no kukanatontonkanya bwino ukulakonkelesha icinabwingi mu fyo bacindika?

Abafwaya ukucindikwa balingile ukutontonkanyapo sana pa fyo abantu muno calo babamona. Lelo ifwe tufwaya Yehova aba cibusa wesu pantu tupashanya Yesu na basambi bakwe aba kubalilapo. E ico filya Lesa amona ukuti fyalicindama na ifwe e fyo tulefimona, ne fyo amona ukuti filaleta umuseebanya tulefimona ifyo fine.

[Icikope pe bula 4]

Yesu talemona umuseebanya nga filya abashalepepa Lesa baleumona