“Ukunakila Kwawama Ukucila Ilambo”

IMFUMU yabalilepo ukuteka Israele, ni Shauli. Nangu ca kutila Lesa wa cine e wasalile iyi mfumu, mu kupita kwa nshita Shauli alilekele ukumfwila Lesa.

Filubo nshi Shauli apangile? Bushe aficitile fye ku mufulo? Bushe ukulanda pa fyo acitile kuti kwatwafwa shani?

Yehova Aeba Abantu uo Asalile Ukuba Imfumu

Ilyo Shauli talaba imfumu, kasesema Samwele e wali umwiminishi wa kwa Lesa mu Israele. Nomba Samwele alikotele kabili abana bakwe tabali aba cishinka kuli Lesa. Pa nshita imo ine, uluko lwa Israele balelutiinya sana ku balwani. Ilyo abakalamba ba mu Israele baebele Samwele ukubafwaila imfumu ya kulabapingula no kulabatungulula mu bulwi, Yehova aebele uyu kasesema ukusuba Shauli ukuba intungulushi pa bena Israele kabili atile: “Akapususha abantu bandi ku baPelishiti.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Shauli ali “umulumendo kabili uwayemba.” Lelo kwali na fimbi ifyo Lesa atemenwe pali Shauli. Ali uwaicefya. Ku ca kumwenako, Shauli aipwishe Samwele ati: “Bushe nshili mwina Benjamini uwacepesha mu mikowa ya kwa Israele, no lupwa lwandi, bushe te lwacepesha mu ndupwa shonse isha mu mukowa wa kwa Benjamini? Nga kanshi cinshi mwasosela kuli ine ifya musango yu?” Shauli taleibililika kabili talesansabika ulupwa lwakwe nangu ca kuti Kishi, wishi ali “uwa fyuma icine cine.”—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Moneni ne fyo Shauli acitile ilyo Samwele aebele abantu uo Yehova asalile ukuba imfumu ya Israele. Samwele abalile asuba Shauli ukuba imfumu ninshi bali fye babili no kumweba ati: “Cita ico iminwe yobe ingacita, pantu Lesa wa cine ali na iwe.” Pa numa, e lyo kasesema aebele abantu bonse ukulongana pa kuti abebe uo Yehova asalile ukuba imfumu. Lelo ilyo abebele ukuti ni Shauli, Shauli talipo. Alifiseme pantu ali ne nsoni. Yehova alisokolwele uko Shauli ali, kabili balimusangile bamubika na pa bufumu.—1 Sam. 10:7, 20-24.

Ilyo Kwali Inkondo

Abengi abalemona kwati Shauli tafikilepo ukuba imfumu, balilwike pa numa ukuti alifikilepo. Ilyo abena Amone basanshile itauni lya mu Israele, “umupashi wa kwa Lesa waishile pali Shauli.” Aitile abashilika  ba mu Israele no kubabika mu fifulo fyabo, e lyo abatungulula ukuya mu kucimfya. Lelo ilyo acimfishe ubulwi, Shauli alangile ukuti uwamwafwile ni Lesa ilyo atile: “Lelo Yehova napususha abena Israele.”—1 Sam. 11:1-13.

Shauli ali ne mibele isuma kabili Lesa alemupaala. Alishibe no kuti Yehova alikwata sana amaka. Lelo kwali icintu cimo icalekabilwa pa kuti abena Israele ne mfumu yabo batwalilile ukupaalwa. Samwele aebele abena Israele ukuti: “Nga mwakulatiina Yehova no kumubombela no kumfwa kwi shiwi lyakwe, no kukanasuula ifipope fya kwa Yehova, imwe ne mfumu iikamuteka, e lyo Yehova Lesa wenu akaba na imwe.” Cinshi abena Israele bali no kwenekela nga baba aba cishinka kuli Lesa? Samwele atile: “Yehova takaleke abantu bakwe pa mulandu we shina lyakwe ilikulu, pantu Yehova aitemenwe fye ukumulenga ukuba abantu bakwe.”—1 Sam. 12:14, 22.

Icumfwila e cali no kulenga baba abantu ba kwa Lesa, kabili na pali lelo e cifwaikwa. Yehova alapaala ababomfi bakwe nga balekonka amafunde yakwe. Inga nga bakaana ukumumfwila?

“Ico Wacita ca Buwelewele”

Ico Shauli aishilecita ku baPelishiti calengele bakalipe sana. Abashilika “abengi abali ngo mucanga wa ku lulamba lwa bemba” baliimine Shauli. “Ilyo abena Israele bamwene ukuti baba mu bwafya ubukalamba, pantu abantu balibatitikisha; e lyo abantu bafiseme mu ncengo na mu filindi na mu fimabwe na mu mimba na mu fishima.” (1 Sam. 13:5, 6) Cinshi Shauli ali no kucita?

Samwele aebele Shauli ukuti bakumane ku Gilgali, uko Samwele ali no kutuula amalambo. Shauli alilolelele, lelo Samwele alikokwele ukuya, e lyo kabili abashilika ba kwa Shauli batampile ukusalangana. E ico Shauli asalilepo ukutuula amalambo umwine. Apwishishe fye ukutula amalambo, Samwele no kufika afika. Ilyo Samwele aumfwile ifyacitile Shauli, amwebele ati: “Ico wacita ca buwelewele. Taukonkele ifunde lya kwa Yehova Lesa obe ilyo akwebele, pantu aukonka, Yehova nga apampamika ubufumu bobe pali Israele umuyayaya. Nomba ubufumu bobe tabwakabelelele. Yehova akaifwaila umuntu uo umutima wakwe ukatemwa; kabili Yehova akamulenga ukuba intungulushi ya bantu bakwe, pantu iwe taukonkele ifyo Yehova akwebele.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Ukukanakwata icitetekelo kwalengele Shauli ukuituntumba no kufilwa ukumfwila icipope ca kwa Lesa ica kuti akalolele Samwele e o akesetuula ilambo. Ifyacitile Shauli fyalipusana sana ne fyacitile Gideone, uwali kale umukalamba wa bashilika ba bena Israele. Yehova aebele Gideone ukucefya impendwa ya bashilika ukufuma pali 32,000 ukufika kuli 300, kabili Gideone alyumfwilile. Mulandu nshi? Pantu alitetekele Yehova. Lesa alimwafwile ukucimfya abantu 135,000 ababasanshile. (Abapi. 7:1-7, 17-22; 8:10) Yehova nga alyafwile na Shauli. Lelo pa mulandu wa kuti Shauli taumfwilile Lesa, abaPelishiti balicimfishe Israele.—1 Sam. 13:17, 18.

Nga tuli na mafya tucita shani? Abashakwata icitetekelo kuti bamona kwati ukukanakonka ifishinte fya kwa Lesa kwaliba fye bwino. Shauli na o napamo alemona kwati ifyo acitile fyali fye bwino apo Samwele talipo. Lelo abafwaya ukutemuna Lesa, balishiba ukuti cisuma sana ukukonka ifishinte fya mu Malembo ifilanda pa co balefwaya ukucita.

Yehova Akaana Shauli

Ilyo Lesa aebele abena Israele ukulofya abena Amaleke, Shauli alipangile umulandu na umbi uukalamba. Lesa tatemenwe filya abena Amaleke basanshile abena Israele apabula umulandu ilyo balefuma mu Egupti. (Ukufu. 17:8; Amala. 25:17, 18) E lyo kabili mu nshiku sha Bapingushi, abena Amaleke bene bailundile  ku nko shimbi no kusansa abantu abo Lesa asalile. (Abapi. 3:12, 13; 6:1-3, 33) E ico Yehova apingwile ukuti abena Amaleke bakandwe kabili aebele Shauli ukubalofya.—1 Sam. 15:1-3.

Mu nshita ya kumfwila icipope ca kwa Yehova ica konaula abena Amaleke ne fikwatwa fyabo, Shauli aikete fye imfumu yabo, taipeye kabili inama shabo ishisuma sana alishisungile. Cinshi cacitike ilyo Samwele aebele Shauli ukuti ifyo acitile tafyaweme? Shauli afwaile ukukaana umulandu ilyo atile: “Abantu tabafwaile ukwipaya impaanga shawamisha ne ng’ombe, pantu balefwaya ukupeela ilambo kuli Yehova.” Nampo Shauli nga ca cine alefwaya ukutuula shilya nama nelyo iyo, ico acitile calangile ukuti tali na cumfwila. Shauli alilekele ‘ukuimona uwacepesha mu menso yakwe.’ E ico kasesema wa kwa Lesa aebele Shauli ukuti taumfwilile Lesa. Samwele lyena atile: “Bushe Yehova alitemwa imituulo ya koca na malambo ukucila ukunakila ishiwi lya kwa Yehova? Mona! Ukunakila kwawama ukucila ilambo . . . Apo naukaana icebo ca kwa Yehova, na o nakukaana ukuba imfumu.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Ilyo Yehova afumishepo umupashi wakwe uwa mushilo pali Shauli, “umupashi ubi” e waishile pali ena. Apo Yehova asalile Davidi ukwisaba imfumu ku ntanshi, Shauli atendeke ukumutunganya no kumumfwila ubufuba. Shauli imiku iingi alyeseshe ukwipaya Davidi. Baibolo itila ilyo amwene ukuti “Yehova ali na Davidi, . . . Shauli [aishileba] umulwani wa kwa Davidi inshiku shonse.” Shauli alyeseshe ukwikata Davidi, kabili apeele ne cipope ca kuti bashimapepo 85 na bantu bambi bepaiwe. E calengele Yehova akaane Shauli!—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Ilyo abaPelishiti basanshile Israele na kabili, Shauli aile mu kwipusha ku ba mipashi pa kuti eshibe ica kucita lelo tabamwafwile. Ubushiku bwakonkelepo balimucenene sana mu bulwi kabili ici calengele aipaye. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Amalembo yalanda pa kubulwa icumfwila kwa iyi mfumu ya Israele iya kubalilapo ati: “Shauli afwile pa mulandu wa kuti tacetekele Yehova ukukuma ku mashiwi ya kwa Yehova ayo ashakonkele kabili na pa kwipusha ku wa mipashi. Kabili taipwishe Yehova.”—1 Imila. 10:13, 14.

Ifyacitile Shauli filatulanga bwino bwino ukuti ukumfwila Yehova kwaliwama ukucila ukutuula ilambo ilili lyonse. Umutumwa Yohane alembele ati: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tulekonka amafunde yakwe; kabili amafunde yakwe taya-afya.” (1 Yoh. 5:3) Twikatala atulaba ici cishinka cacindama ica kuti: Ukumfwila Lesa e kwingalenga twaba ifibusa fyakwe umuyayaya.

[Icikope pe bula 21]

Ilyo Shauli bamusalile fye ukuba imfumu, ali uwaicefya

[Icikope pe bula 23]

Cinshi Samwele aebeele Shauli ukuti “ukunakila kwawama ukucila ilambo”?