Iminineni Ndi, Mwiikatwa ku Fiteyo fya kwa Satana!

‘Iminineni ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Satana Kaseebanya.’—EFES. 6:11.

KUTI MWAYASUKA SHANI?

Bushe umubomfi wa kwa Yehova kuti acita shani pa kuti teketwe mu citeyo ca kufwaisha ifyuma?

Cinshi cingafwa Abena Kristu abaupana ukukanacita ubucende?

Cinshi mwingalandila ukuti mwaliba ubusuma mu kwiminina ndi no kukanatemwisha icuma e lyo no kutaluka ku bucende?

1, 2. (a) Cinshi ico Satana ashabela no luse ku basubwa na ku “mpanga shimbi”? (b) Fiteyo nshi ifya kwa Satana ifyo twalasambililapo muli cino cipande?

SATANA KASEEBANYA takwata uluse ku bantu, maka maka ababombela Yehova. Na kuba alalwisha abasubwa. (Ukus. 12:17) Abena Kristu basubwa balatwala umulimo wa kushimikila pa Bufumu pa ntanshi kabili balilenga abantu ukwishiba ukuti Satana e kateka wa cino calo. Na kabili Kaseebanya alipata ne “mpaanga shimbi” abatungilila abasubwa kabili abakwata isubilo lya kukwata umweo wa muyayaya. Satana ena takwata ili isubilo. (Yoh. 10:16) E co abela ne cipyu! Nampo nga twakwata isubilo lya kuya ku muulu nelyo ilya kwikala pano isonde, Satana ena tatemwa pali ili shuko twakwata. Ico aimininapo fye kufwaya ukutulya.—1 Pet. 5:8.

² Pa kuti acite ifyo afwaya, Satana aliteya ifiteyo ifyalekanalekana. Apo ‘alipofwisha amatontonkanyo’ ya bashatetekela, balakaana ukumfwa imbila nsuma kabili te kuti bamone ifi fiteyo. Lelo Kaseebanya alafwaya ukwikata na batetekela bene. (2 Kor. 4:3, 4) Mu cipande cafumineko, twalandile pa fyo twingataluka kuli ifi ifiteyo fya kwa Satana: (1) Ukukanalama ululimi, (2) ukutiina abantu no mupatikisha, na (3) ukuipeela sana umulandu. Nomba natulande pa fyo twingeminina ndi ku fiteyo na fimbi fibili ifya kwa Satana. Iciteyo ca kubalilapo kutemwisha icuma, ne ca bubili, litunko lya kufwaya ukucita ubucende.

UKUTEMWISHA ICUMA CITEYO ICITUSHA ICEBO

3, 4. Bushe amasakamika ya muli cino calo kuti yalenga shani umuntu ukutemwisha icuma?

³ Mu cilangililo cimo ico Yesu abomfeshe, alandile pa lubuto lumo ulwatandilwe mu myunga. Alandile ukuti umuntu nalimo kuti aumfwa icebo, “lelo pa  mulandu wa masakamika ya muli cino calo na pa mulandu wa kumubeleleka ku fyuma, icebo catusa, kabili afilwa ukutwala ifisabo.” (Mat. 13:22) Ca cine, ukutemwisha icuma citeyo ico umulwani wesu Satana abomfya.

⁴ Kwaliba ifintu fibili ifitusha icebo. Ica kubalilapo, “masakamika ya muli cino calo.” Muli shino “nshita ishayafya nga nshi,” mwaliba ifintu ifingi ifya kutusakamika. (2 Tim. 3:1) Pa mulandu wa bwikalo ukwafya, ukubikapo no kubula kwa ncito, nalimo kuti cilemwafya ukusanga umwakuliila. Na kabili kuti mulesakamana ne fyo mukekala ku ntanshi amuti, ‘Bushe nkalakwata indalama ishine shine nga ca kuti naleka incito?’ Amasakamika ya musango yu, yalilenga bamo ukulafwaisha icuma, batontonkanya ukuti nga bakwata indalama ishingi, bakalakwata fyonse ifyo bakabila.

5. Bushe kuti ‘twabelelekwa shani ku fyuma’?

⁵ Ica bubili ico Yesu alandilepo, ‘kubelelekwa ne fyuma.’ Ifi fibili, amasakamika no kubelelekwa ne fyuma, kuti fyatusha icebo. Kwena Baibolo yalilanda ukuti ‘indalama shilacingilila.’ (Luk. Mil. 7:12) Lelo tacawama ukubika amano yonse ku kufwaya icuma. Abengi basanga ukuti, nga bale-esha sana ukukwata icuma, e lyo baba sana mu citeyo ca kutemwisha icuma. Bamo balisanguka na basha ba cuma.—Mat. 6:24.

6, 7. (a) Bushe ukutemwisha icuma kuti kwaba shani citeyo ku muntu uwaingila incito? (b) Finshi Umwina Kristu alingile ukutontonkanyapo nga bamweba ukuti alebombako ama-awala na yambi pa ncito?

⁶ Ukufwaisha ukukwata icuma limbi kuti kwatendeka fye panono panono ukwabula no kuti twishibe. Natulande pa cingacitika. Tutile abamwingisha incito bamweba ukuti: “Ninkwata ilyashi ilisuma! Kampani yesu nabaipeela umulimo uukalamba nga nshi. Kanshi mu myeshi ilekonkapo, tukalabomba ama-awala ayengi ukucila pa yo tubomba. Kanshi indalama tukalafola shingi sana.” Kuti mwacita shani nga nimwe baeba ifi? Kwena ca cine ukuti mwalikwata umulimo uukalamba uwa kufwaila ulupwa lwenu ifyo lukabila, lelo uyu te mulimo uo mwakwata fye epela. (1 Tim. 5:8) Kwaliba ifintu na fimbi ifingi ifyo mulingile ukutontonkanyapo. Bushe ma-awala yanga mukalalundapo ukubomba? Bushe incito ikalamupwila inshita ya kubomba imilimo ya kwa Lesa, ukubikako no kusangwa ku kulongana na Mapepo ya Lupwa?

⁷ Ilyo mushilasumina ukulabomba ama-awala ayengi ukucila pa yo mubomba, mulingile ukuipusha amuti, bushe icicindemepo sana kulafola indalama ishingi nelyo ni bucibusa bwandi na  Yehova? Bushe ukufwaisha ukulakwata indalama ishingi kuti kwalenga mwaleka ukubika Ubufumu bwa kwa Lesa pa ntanshi? Bushe namwiluka ifyo ukutemwisha icuma kwingalenga bucibusa bwenu na Yehova no bwa lupwa lwenu ukubwelela panshi? Bushe nga ca kuti bucibusa bwenu na Yehova bwalibwelela pa nshi, kuti mwacita shani pa kuti mwiminine ndi no kukanaikatwa ku citeyo ca kutemwisha icuma?—Belengeni 1 Timote 6:9, 10.

8. Fya kumwenako nshi ifya mu Baibolo ifingatwafwa ukuibebeta?

⁸ Pa kuti tamwiketwe mu citeyo ca kutemwisha icuma, mulingile ukulaibebeta lyonse. Tamulingile ukuba nga Esau uushabikile amano ku fya kwa Lesa! (Ukute. 25:34; Heb. 12:16) Kabili tamulingile ukuba nga ulya muntu wa fyuma uo baebele ukushitisha ifyuma fyakwe no kupeela abapiina indalama isho ali no kusangamo pa kuti akonke Yesu. Lelo mu nshita ya kuti acite ifyo bamwebele, ena “alifuminepo ninshi naikatwa ubulanda, pantu alikwete ifyuma ifingi.” (Mat. 19:21, 22) Pa mulandu wa kuti aliketwe mu citeyo ca kutemwisha ifyuma, alipanishe ishuko lya kuba umusambi wa muntu wacindamisha uwali pano calo! Na imwe mucenjele pa kuti mwipanya ishuko lya kuba umusambi wa kwa Yesu Kristu.

9, 10. Londololeni ifyo Baibolo yalanda pa fyuma.

⁹ Nga tamulefwaya ukulasakamikwa sana pa fyo mukabila, mulekonka ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kuti: “Mwisakamikwa amuti, ‘Tulelya nshi?’ nelyo, ‘Tulenwa nshi?’ nelyo, ‘Tulefwala nshi?’ Pantu fyonse ifi e fyo abena fyalo bafwaisha. Pantu Shinwe wa mu muulu alishiba ukuti mulakabila ifi fyonse.”—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.

¹⁰ Ukucila ukubelelekwa ne fyuma, mule-esha na maka ukulatontonkanya nga Aguri uwalembeleko Baibolo, uwatile: “Mwimpeela ubupiina nangu ifyuma. Lekeni ndye ifya kulya ifyaninga.” (Amapi. 30:8) Aguri alishibe ukuti indalama shilafwa umuntu, lelo alishibe no kuti shilabeleleka. Mulingile ukwiluka ukuti amasakamika ya muli cino calo no kubelelekwa ne fyuma kuti fyaonaula bucibusa bwesu na Lesa. Ukusakamikwa sana pa fyuma kuti kulemupwila inshita, kuti kulemunasha, kabili kuti kwalenga mwaleka ukutemwa sana ifya kwa Lesa nelyo ukufisuulilila fye. E ico bikeniko sana amano pa kuti mwikekatwa ku citeyo ca kwa Satana ica kutemwisha ifyuma!—Belengeni AbaHebere 13:5.

UBUCENDE BWABA NGO BUCINGA

11, 12. Cinshi cingalenga ukuti Umwina Kristu acite ubucende no muntu uo abomba nankwe?

¹¹ Abalunshi nga balefwaya ukwipaya inama iyakosa, limbi kuti baimba ubucinga umo ipita. Pa kuti ubucinga bwilamoneka, balabikapo utuumuti, utu fyani e lyo no tumaloba. Ubwesho bumo ubo Satana abomfya sana bwaba ngo bucinga. Ubu bwesho bupulumushi. (Amapi. 22:14; 23:27) Abena Kristu abengi balicita ubupulumushi pa mulandu wa kuilekelesha. Abena Kristu bamo abaupana balicita ubucende pa mulandu wa kusengasenga uushili mwina mwabo.

¹² Umuntu nalimo kuti atendeka ukusengasenga uo abomba nankwe. Na kuba ifyo bafwailisha filanga ukuti abaume na banakashi abengi balicitapo ubupulumushi na bo babomba nabo. Bushe ku ncito ku mwenu mubombela pamo na baume na banakashi? Ifi nga e fyo mubomba, bushe mucita shani nga muli nabo? Bushe mulailama pa kuti tamulufyenye? Ku ca kumwenako, nkashi umwina Kristu uulanshanya sana no mwaume abomba nankwe, kuti nalimo amucetekela sana ica kuti atendeka no kumweba  amafya akwata mu cupo. E lyo limbi munyinefwe na o kuti abeleshanya no mwanakashi pa ncito ica kuti atendeka ukutontonkanya ukuti: “Uyu mwanakashi alomfwa sana nga ndelanda kabili alimpoosako sana amano. Ifi nga e fyo umukashi wandi ali kuti cawama sana!” Bushe mwamona icingalenga ukuti Abena Kristu abatontonkanya ifi bacite ubucende?

13. Bushe ukusengasengana kuti kwatendeka shani mu cilonganino?

¹³ Nangu fye ni mu cilonganino abantu kuti batampa ukusengasengana. Umfweni icacitike kuli ba Daniel na bena mwabo ba Sarah, * abali ni bapainiya ba nshita yonse. Ba Daniel balesumina fye fyonse ifyo babeba ukucita mu cilonganino. Baletungulula amasambililo ya Baibolo 5 ku balumendo, kabili batatu pali aba balibatishiwe. Aba bamunyinefwe ababatishiwe, balekabila sana ubwafwilisho. Ba Daniel nga nabapamfiwa ne milimo imbi iya mu cilonganino, abena mwabo ba Sarah e baleafwa aba bamunyinefwe. Nomba icalecitika ni ci: Aba bamunyinefwe nga bali na masakamika, ba Sarah e balebakoselesha. Ba Sarah nabo nga balefwaya icisansamushi, aba bamunyinefwe e balebasansamusha. Ici cali citeyo. Ba Daniel batile: “Apo lyonse umwina mwandi alepoosa inshita iikalamba ukukoselesha bambi ukwabula ena uwa kumukoselesha, calengele ukuti bucibusa bwakwe na Lesa bubwelele panshi. Cimbi icalengele ni co nalimulekeleshe. Ifyatumbwikemo tafyaweme, umwina mwandi alicitile ubucende no muntu uo nalesambilisha Baibolo. Nali uwapamfiwa sana ne milimo ya mu cilonganino ica kuti nshailwike no kuti bumupashi bwa mwina mwandi nabubwelela panshi.” Kuti mwacita shani pa kuti ica musango yu tacimucitikiile?

14, 15. Finshi fingafwa Abena Kristu abaupana ukukanacita ubucende?

¹⁴ Pa kuti umuntu tacitile ubucende, alingile ukulatontonkanya sana pa kuba uwa cinshinka mu cupo. Yesu atile: “Ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya.” (Mat. 19:6) Mwilatontonkanya ukuti imilimo ya mu cilonganino yalicindama sana ukucila abena mwenu. Mulingile ukwishiba ukuti nga mulesha abena mwenu no kulapoosa inshita iikalamba ku milimo iishacindama sana, nalimo kuti caba cishibilo ca kuti mu cupo cenu muli ubwafya, kabili kuti calenga umo ukubembuka.

¹⁵ Inga ca kuti ni mwe baeluda, kuti mwasakamana shani umukuni? Umutumwa Petro atile: “Mulecema umukuni wa kwa Lesa uo amupeela ukwangalila, mwilapatikishiwa fye uku-ucema, lelo muleitemenwa; mwilaucema pa kuti fye mumwenemo ubunonshi bwa nsoni, lelo mulebomba pa mulandu wa kuti mulefwaisha ukubomba.” (1 Pet. 5:2) Mulingile ukubika amano ku ba mu cilonganino. Lelo tamulingile ukupoosa fye amano ku milimo ya mu cilonganino ukwabula ukubika amano ku mwina mwenu. Te kuti ciwame ukubika amano yonse ku kusambilisha fye aba mu cilonganino ukwabula ukubika amano ku mwina mwenu. Ba Daniel batile, “Tamulingile ukupamfiwa sana ica kuti mwalekelesha no lupwa lwenu.”

16, 17. (a) Cinshi Abena Kristu ababa mu fyupo bengacita pa kuti abo babomba na bo baishiba bwino ukuti tabafwaya ukubasengasenga? (b) Cipande nshi cimo icasabankanishiwa icingafwa Abena Kristu ukukanacita ubucende?

¹⁶ Muli ba magazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! mwaba ukufunda ukusuma nga nshi ukwingafwa Abena Kristu abaupana ukukaanacita ubucende. Ku ca kumwenako Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa September 15, 2006, lwatile: “Nga ni pa ncito, mulesengauka ukubeleshanya  sana na bashili baume nelyo abanakashi banenu. Ku ca kumwenako, ukutwalilila ukubomba no ushili mwaume nelyo umwanakashi munenu ilyo bambi benwike kuti kwalenga mwatunkwa. Apo mwalyupa nelyo ukuupwa, mufwile ukulanga mu milandile yenu na mu fyo mucita ukuti tamufwaya ukulaenda na bashili bena mwenu. Apo mwaliipeelesha kuli bukapepa teti mutemwe bambi ukutendeka ukumulansha. Pa kuti muicingilile mwilasengasenga kabili mulefwala bwino. . . . Ukubika ifikope fya bena mwenu na bana benu mu ofesi yenu kukalamucinkulako no kwishibisha bambi ukuti mwalyupa nelyo ukuupwa kabili mwalitemwa sana abena mwenu na bana. Mulepampamina pa kukanaleka bambi nelyo ukubasuminisha ukuba ne cintemwa kuli imwe.”

¹⁷ Loleni! ya July 2009 iyakwete icipande caleti “Ukuba Uwa Cishinka mu Cupo—Bushe Calola Mwi?” yasokele Abena Kristu ukukanatontonkanya pa kwampana no muntu uushili mwina mwabo. Ici cipande catile ukulatontonkanya pa kwampana no muntu, kuti kwalenga umo acita ubucende. (Yako. 1:14, 15) Nga mwalyupa kuti cawama nga mulepituluka na bena mwenu mu fipande fya musango yu mu nshita mu nshita. Yehova e watendeke icupo, kanshi ca mushilo. Inshila isuma iya kulangilamo ukuti mwalicindika ifya mushilo, kulashako inshita ya kulanshanya na bena mwenu.—Ukute. 2:21-24.

18, 19. (a) Finshi fitumbuka mu kucita ubucende? (b) Busuma nshi bwaba mu kuba ne cishinka mu cupo?

¹⁸ Nga ca kuti mwatunkwa ukucita ubulalelale nelyo ubucende, muletontonkanya sana pa fyabipa ifingatumbukamo. (Amapi. 7:22, 23; Gal. 6:7) Abacita ubupulumushi balakalifya Yehova na bena mwabo kabili na bene cilababipila. (Belengeni Malaki 2:13, 14.) Muletontonkanya sana pa busuma bwaba mu kutwalilila ukuba aba cishinka. Aba cishinka balikwata isubilo lya kwikala umuyayaya pe sonde, lelo na ino ine nshita balekala bwino pantu tabakwata sana amafya kabili baliba na kampingu yasanguluka.—Belengeni Amapinda 3:1, 2.

¹⁹ Kemba wa malumbo aimbile ati: “Abatemwa amafunde yenu balaba no mutende uwingi, kabili kuli bena takwaba ica kuipununako.” (Amalu. 119:165) Kanshi temweni icine kabili “cenjeleni, mwilaenda kwati bawelewele lelo mule-enda nga ba mano.” (Efes. 5:15, 16) Satana aliteya ifiteyo ifingi ifyakwikatilako abantu ba kwa Lesa. Lelo twaliipangasha nga nshi. Yehova alitupeela ifyo tukabila pa kuti ‘twiminine ndi’ no ‘kushimya imifwi yonse iya mulilo iya mubifi.’—Efes. 6:11, 16.

[Futunoti]

[Ifipusho]

[Icikope pe bula 26]

Ukutemwisha icuma kuti kwalenga umuntu ukukanalunduluka, mwikaleka ica musango yu ukumucitikila

[Icikope pe bula 29]

Ukusengasenga, nelyo ukulanga ukuti namutemwa nga balemusengasenga, kuti calenga mwacita ubucende