Twalilileni Ukupalama Kuli Yehova

“Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.”—YAKO. 4:8.

BUSHE KUTI MWALONDOLOLA?

Kuti twacita shani pa kuti ifya kupangapanga no kufwaisha ukuba no bumi ubusuma tafilengele twataluka kuli Yehova?

Kuti twacita shani pa kuti tatutemwishishe indalama, kabili kuti twacita shani pa kuti tatuli ne cilumba?

Kuti twacita shani pa kuti twikalilile kuli Yehova?

1, 2. (a) Bushe Satana aba na “mapange” nshi? (b) Cinshi cikatwafwa ukupalama kuli Lesa?

YEHOVA LESA abumbile abantunse no kufwaisha kwa kuti balepalama kuli ena. Lelo Satana afwaya tuletontonkanya nge fyo atontonkanya ukutila kuti twaicitila ifili fyonse ukwabula Yehova. Ukutula apo abepeele Efa mwi bala lya Edeni, Satana afwaya abantu ukusumina ubu bufi. (Ukute. 3:4-6) Kabili ukufuma fye ilya nshita, abantu abengi batontonkanya ukutila kuti bacita ifyo balefwaya ukwabula ukwafwa kwa kwa Lesa.

² Ifwe tatufwile ukwikatwa muli ici citeyo ca kwa Satana. “Twalishiba amapange yakwe.” (2 Kor. 2:11) Satana afwaya ukututalusha kuli Yehova pa kututunka ukusala ifyabipa. Lelo nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, kuti twasala bwino incito, ifya kuleseshamo icitendwe, ne fya kucita mu lupwa nga muli amafya. Cino cipande calalanda pa fintu na fimbi fine ifyo Satana abomfya pa kutubeleleka, pamo nga, ifya kupangapanga, ubumi, indalama, ne cilumba. Nga twaishiba ifya kucita muli ifi fintu, ‘tukapalama kuli Lesa.’—Yako. 4:8.

IFYA KUPANGAPANGA

3. Langilileni ifyo ifya kupangapanga fingabomfiwa bwino nelyo bubi bubi.

³ Muno nshiku, ifya kupangapanga nafifula sana. Nga twafibomfya bwino kuti fyatwafwa icine cine. Lelo nga tatufibomfeshe bwino, kuti fyatutalusha kuli Shifwe wa ku muulu. Natulande pali kompyuta. Pa kulemba no kupulinta ino magazini mulebelenga, babomfeshe kompyuta. Pali kompyuta kuti twasangapo ifyebo ifyo tulefwaya, kuti twaibomfya ukulanshanya na bambi kabili limo kuti twaleseshapo ne citendwe. Nomba, kuti tuletontonkanya fye lyonse pa kukwatako kompyuta yonse iipya. Abasabankanya amakwebo basabankanya mu nshila ya kuti balenga abantu ukumona ukuti bafwile fye ukukwata ifipe ifipya. Umulumendo umo alefwaisha ukukwata kompyuta iipya (iyo beta ukuti ipad) ica kuti ukwabula no kwebako  abali bonse alishitishe ulufyo lwakwe pa kuti ashite iyo kompyuta. Ala kwena ico acitile cali buwelewele!

4. Finshi fyacitile Umwina Kristu umo pa kuti aleke ukulabomfya sana kompyuta?

⁴ Kuti cabipa sana nga ca kuti mwaleka ifya kupangapanga fyamutalusha kuli Yehova pa mulandu wa kufibomfya bubi bubi nelyo ukulapoosapo inshita iikalamba sana. Munyinefwe umo, ishina lyakwe Jon, uuli ne myaka nalimo 30 atile: “Nalishiba ukuti Baibolo yalitweba ‘ukulabomfya bwino inshita’ ku fintu fya ku mupashi. * Lelo kompyuta yena, ilampoosela inshita iikalamba sana.” Ilingi line munyinefwe Jon aaleba pa Intaneti mpaka ubushiku sana. Atile: “Nga ninaka sana e lyo calengafya ukuleka ukulanshanya na bantu pa Intaneti nelyo ukuleka ukutamba amavidio, kabili ilingi amavidio naletamba yaleba ayabipa.” Pa kuti munyinefwe Jon aleke uyu musango wabipa, alibikile inshita iya kuti kompyuta ileishimina yeka nga ca kuti inshita ya kuya mu kusendama yakumana.—Belengeni Abena Efese 5:15, 16.

5, 6. (a) Mulimo nshi abafyashi bakwata? (b) Finshi abafyashi bengacita pa kuti bashininkishe ukuti abana babo bakwata ifibusa fisuma?

⁵ Mwe bafyashi, nangu ca kutila tamulingile ukulaeba abana benu fyonse fye ifyo bafwile ukulacita, mufwile ukwishiba ifyo bacita pali kompyuta. Tamufwile ukubaleka ukulatamba ubulalelale, ifya mipashi, ukulateya ifyangalo fya lukakaala, nelyo ukulalanshanya na bantu ababipa pa Intaneti pa kuti fye bakwate fimo ifya kucita, belamupumfyanya. Nga mwabaleka ukulacita ifi, kuti balatontonkanya ukuti, ‘Apo bamayo na batata tabalandapo nangu cimo, ninshi ifyo tucita fyaliba fye bwino.’ Mwe bafyashi, mulimo wenu uwa kucingilila abana benu, ukusanshako ne misepela, ku fintu ifingalenga bataluka kuli Yehova. Nangu fye ni nama shilacingilila abana ba shiko. Elenganyeni ifyo bere acita nga ca kutila umo alefwaya ukusansa abana bakwe!—Linganyeniko Hosea 13:8.

⁶ Afweni abana benu ukula-ampana na Bena Kristu, abakalamba na banono, aba mibele isuma. Kabili muleibukisha ukuti abana benu bafwaya muleba nabo! Kanshi mulesangako inshita iya kuseka, ukwangala, ukubomba, no ‘kupalama kuli Lesa’ pamo na bana benu. *

UBUMI

7. Mulandu nshi bonse tufwaila ukubela no bumi ubusuma?

⁷ Ilingi line fwe bantu tulaposhanya pantu tufwaya ukwishiba ifyo bambi bali. Bonse fye tulalwala ukutula apo abafyashi besu aba kubalilapo baumfwilile Satana no kuitalusha kuli Yehova. Satana afwaya ukuti tulelwala, pantu nga natulwala cilafya ukubombela Yehova. Kabili nga twafwa te kuti tumubombele nakalya. (Amalu. 115:17) E mulandu wine twesesha na maka ukuba no bumi ubusuma. * Na kabili, tufwile ukubika amano ku bumi bwa bamunyinefwe.

8, 9. (a) Finshi tushifwile ukucita pa kuti tatucililemo ukusakamikwa pa bumi? (b) Busuma nshi bwaba mu kuba abasekelela?

 ⁸ Lelo calicindama ukukanacilamo ukusakamikwa pa bumi. Bamo balabika sana amano ku kulanda pa miliile iisuma, pa miti, na pa fintu fimbi ifingalenga balemoneka abayemba ukucila ukubika amano ku kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Kuti balemona kwati baleafwa abantu bambi. Lelo ilyo tuli pa kulongana pa Ng’anda ya Bufumu nelyo pa kulongana ukukalamba, tatufwile ukulasabankanya imiti nelyo amafuta ya kulenga tulemoneka bwino nangu ukulalanda pa miliile iingalenga umo ukuba no bumi ubusuma. Mulandu nshi?

⁹ Ico tuyila mu kulongana, kulanshanya ifya kwa Lesa no kuti tulesekelela, pantu na kuba ukusekelela cisabo ca mupashi wa kwa Lesa. (Gal. 5:22) Nampo nga nabatwipusha nelyo iyo, ilyo tuli pa kulongana tatufwile ukulalanda pa fyo umuntu afwile ukucita pa kuti abe no bumi ubusuma nelyo pa kuti alemoneka bwino pantu ukucita ifi kuti kwatupumbula kabili kuti kwalenga bambi ukukanalasekelela. (Rom. 14:17) Umuntu umwine e ufwile ukupingulapo ifyo engacita pa kusakamana ubumi bwakwe. Kabili, takwaba nangu umo uwingondapa amalwele yonse. Nangu fye ni badokota abaishiba sana ukundapa abantu, balalwala no kukota no kufwa balafwa. E lyo kabili ukusakamikwa sana pa bumi bwesu te kuti kulundeko ubumi nakalya. (Luka 12:25) Lelo, “umutima wa nsansa muti uusuma.”—Amapi. 17:22.

10. (a) Mibele nshi iilenga umuntu ukuba uwayemba kuli Yehova? (b) Finshi tulingile ukucita pa kuti tube no bumi ubusuma?

¹⁰ Caliba fye bwino ukubika amano na ku fyo tumoneka. Na lyo line, tatufwile ukubika amano yesu yonse ku kulafwaya ukulamoneka fye abaice. Ukuba umukalamba cilangililo ca kuti umuntu alikwata amano, alicindama kabili aliyemba. Ku ca kumwenako, Baibolo itila: “Umutwe wa mfwi uba cilongwe icayemba nga ca kuti umwine mulungami.” (Amapi. 16:31) Ifi e fyo Yehova atumona, na ifwe e fyo tufwile ukulaimona. (Belengeni 1 Petro 3:3, 4.) Bushe ca mano ukubika ubumi bwesu mu kapoosa mweo pa kulabomfya imiti nelyo ukuya ku kulepulwa pa mulandu fye wa kufwaya ukulamoneka bwino? Icilenga umuntu ukuba uwayemba, “kusekelela muli Yehova” nampo umuntu mwaice nelyo mukote atemwa aliba no bumi ubusuma nelyo iyo. (Nehe. 8:10) Ni mu calo cipya fye e mo tukaba no bumi ubusuma no kuba ne mibili iyalelema nge ya baice. (Yobo 33:25; Esa. 33:24) Kanshi, ilyo icalo cipya cishilaisa, tufwile ukutwalilila ukulapingula bwino pa fintu no kucetekela ifyo Yehova atulaya. Ukucita ifi kukatwafwa ukupalama kuli Yehova no kukanacilamo ukusakamikwa pa bumi.—1 Tim. 4:8.

INDALAMA

11. Bushe indalama kuti shaba shani iciteyo?

¹¹ Indalama tashabipa, kabili tacalubana ukucita ubukwebo ubusuma pa kuti tusange indalama. (Luk. Mil. 7:12; Luka 19:12, 13) Lelo “ukutemwa indalama” kuti kwatutalusha kuli Yehova. (1 Tim. 6:9, 10) “Amasakamika ya muli cino calo,” e kutila ukucilamo ukusakamikwa pa kuti tukwate ifyo tukabila, kuti yalenga twafilwa ukuba abakosa mu fya kwa Lesa. ‘Ukubelelekwa ku fyuma,’ e kutila ukulamona kwati ukukwata ifyuma e kwingalenga fye twaba ne nsansa no kucingililwa, na ko kuti kwatutalusha kuli Yehova. (Mat. 13:22) Yesu alandile ukuti “takuli” uwingabombela Lesa ne fyuma.—Mat. 6:24.

12. Ni nshila nshi ishabipa isho bamo babomfya pa kuti bakwate indalama ishingi bwangu, kabili kuti twacita shani pa kutaluka kuli ifi fintu?

¹² Nga tulemona indalama ukuti shalicindama sana, kuti twatunkwa ukucita ifyabipa. (Amapi. 28:20) Ukufwaya ukukwata bwangu indalama kwalenga abengi ukushita amatikiti ya lotari pa kuti bawine indalama ishingi. Bamunyinefwe bamo balacita amakwebo ayo benekela ukupanga indalama ishingi mu kwangufyanya kabili balebako na bamunyina bambi ukuti nabo kuti bapanga indalama ishingi mu nshita fye iinono. Limo uwa mu  cilonganino kuti aeba munyina ukuti amwashimisheko indalama isha kucitila ubukwebo kabili pa kumubwesesha akamubikilapo nsonsela iikulu. Mwikaleka ukufwaisha ukukwata indalama kukalenge ukuti bakamwibile indalama. Muleba abashilimuka. Te lingi mwingapanga indalama ishingi mu nshita fye iinono.

13. Bushe ifyo Yehova amona indalama fyapusana shani ne fyo abantu bashimona?

¹³ Yehova akatupeela ifyo tukabila nga twatangisha “ubufumu no bulungami bwakwe.” (Mat. 6:33; Efes. 4:28) Tafwaya ukuti tuleshipula ilyo tuli pa kulongana pa mulandu wa kuti natunaka sana pantu twalibombesha kabili tafwaya ukuti tulesakamikwa pa ndalama ilyo tulelongana. Lelo abantu abengi mu calo bamona kwati bafwile ukubombesha pa kuti bakwate indalama ishingi, e lyo ku ntanshi bakaleikala fye ukwabula ukubomba. Kabili ilingi bafwaya na bana babo ukucita cimo cine. Yesu alondolwele ukuti ukutontonkanya kwa musango yu buwelewele. (Belengeni Luka 12:15-21.) Ifi nalimo kuti fyatwibukishako ifyacitile Gehasi, uwalemona kwati nangu aba umufunushi kuti atwalilila ukuba cibusa wa kwa Yehova.—2 Isha. 5:20-27.

14, 15. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanishisha ukuti indalama kuti shatucingilila? Langilileni.

¹⁴ Cashimikwa ukuti ba cembe bamo balasuka banwena pantu nga baikata isabi ilifinine sana tabafwaya ukulilekako. Bushe ica musango yu kuti cacitika ku Bena Kristu? Eluda umo, ishina lyakwe Alex atile: “Nshifwaya ukonaula ifintu. Nga ca kuti sopo naitulula iya kusambila mu mutwe yafulako panono, ndabwesesha imo mwi botolo.” Na lyo line, ba Alex batendeke ukucita ubukwebo bumo ubo balemona kwati nga bapanga indalama ishingi bakaleka incito no kutampa bupainiya. Balepoosa inshita iikalamba ukusambilila ifingi pa bukwebo batendeke. Balibomfeshe indalama bakwete no kukongwelapo na shimbi pantu balemona ukuti baali no kupanga indalama ishingi. Lelo indalama shonse isho babikile mu bukwebo shalingile mu menshi. Ba Alex batile: “Nalefwaisha ukubwesha indalama shonse ishaingile mu bukwebo.” Balemona kwati nga babombesha, indalama babikile mu bukwebo kuti shabwela.

¹⁵ Pa myeshi iingi, ba Alex baletontonkanya fye pa bukwebo bwabo. Balefilwa ukubika amano ku fya ku mupashi, kabili tabalelaala. Lelo ubukwebo bwabo tabwababweseshe indalama. Indalama shonse isho ba Alex bakwete shalipwile ica kuti balishitishe ne ng’anda. Batile: “Nalengele ulupwa lwandi ukuba mu bwafya ubukalamba.” Lelo ku fyo bacitile balisambilileko isambililo ilyacindama. Batile: “Nalishiba nomba ukuti onse uucetekela icalo ca kwa Satana akacula.” (Amapi. 11:28) Ukucetekela ifyuma, nelyo ukufwaya ukukwata indalama ishingi muli cino calo cilanga fye ukuti twacetekela “lesa wa bwikashi buno,” Satana. (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17) Ba Alex nomba balyangusha imikalile pa “mulandu wa mbila nsuma.” Ici calenga ukuti bena pamo no lupwa lwabo babe ne nsansa kabili balipalama kuli Yehova.—Belengeni Marko 10:29, 30.

ICILUMBA

16. Bupusano nshi bwaba pa cilumba icisuma ne cibi?

¹⁶ Ukulaumfwa icilumba pa fintu ifisuma takwabipa. Ku ca kumwenako, tufwile ukumfwa icilumba pa kuba Inte sha kwa Yehova. (Yer. 9:24) Ici kuti calenga tulepingula bwino pa fintu no kuba ne mibele iisuma. Lelo ukulaimona kwati ni fwe twaishiba fyonse kuti kwatutalusha kuli Yehova.—Amalu. 138:6; Rom. 12:3.

17, 18. (a) Landeni pa bantu abali abaicefya na bali ne cilumba abo Baibolo yalandapo. (b) Finshi munyinefwe umo acitile pa kuti eleka icilumba cimutalushe kuli Yehova?

¹⁷ Muli Baibolo mwaliba ifya kumwenako fya bantu abali abaicefya na bali ne cilumba. Imfumu Davidi yali iyaicefya, lyonse yalefwaya ukulatungululwa na Yehova, kabili Yehova ali-ipaalile. (Amalu. 131:1-3) Lelo Yehova alikandile Imfumu Nebukadnesari na Belshasari pantu bali ne cilumba. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Na muno nshiku, kwaliba ifintu ifingalenga  twafilwa ukuicefya. Ba Ryan, abali ne myaka 32 kabili ababomfi batumikila, bakuukile ku cilonganino cimbi. Batile: “Nalemona kwati balansonta ukuba eluda bwangu bwangu fye, lelo no mwaka walipwile ukwabula ukuti bansonte.” Bushe ba Ryan balifulilwe ukuti tababasontele ukuba baeluda? Bushe balilekele ukulongana, ukuleka icilumba ukubatalusha kuli Yehova na bantu bakwe? Bushe amuba ni mwe nga mwacitile shani?

¹⁸ Ba Ryan batile: “Natendeke ukubelenga impapulo shesu pa malyashi ayalanda pa fyo twingaba abatekanya nga ca kuti ifyo tulelolela fyakokola.” (Amapi. 13:12) Kabili batile: “Nailwike ukuti mfwile ukuba uwaicefya kabili uwafuuka no kuleka Yehova ukunsambilisha.” Ba Ryan balilekele ukulabika fye amano ku fyo balefwaya, lelo batendeke ukubika amano ku kubombela bambi, e kutila aba mu cilonganino na bantu abo baleshimikilako. Tapakokwele, batendeke ukutungulula amasambililo ya Baibolo ayalelunduluka. Batile: “Ilyo bansontele ukuba eluda pa numa ya mwaka umo ne myeshi 6, nalipapile pantu nshale-enekela. Nalilekele ukutontonkanya pa kusontwa pali bueluda pantu naleumfwa bwino sana ukushimikila.”—Belengeni Amalumbo 37:3, 4.

IKALILILENI KULI YEHOVA!

19, 20. (a) Kuti twacita shani pa kuti ifyo tucita cila bushiku tafitutalwishe kuli Yehova? (b) Ni bani abaikalilile kuli Yehova abo twingapashanya?

¹⁹ Fyonse ifyo twasambilila muli cino cipande na mu cipande icifumineko tafyabipa. Tulomfwa icilumba pa kuba ababomfi ba kwa Yehova. Ulupwa lwa nsansa no bumi ubusuma fyaba pa fintu ifisuma ifyo Yehova atupeela. Twalishiba ukuti incito ne ndalama filatwafwa ukuisakamana no kukwata ifyo tukabila. Twalishiba no kuti ifya kuleseshamo icitendwe filalenga twaumfwa bwino e lyo ifya kupangapanga na fyo kuti fyatwafwa. Lelo tufwile ukulaibukisha ukuti nga twacilamo ukubika amano kuli ifi fintu no kulafikonkelela sana ica kuti twalafilwa no kubombela Lesa bwino kuti twataluka kuli Yehova.

²⁰ Satana ena kuti atemwa sana ici nga calicitike. Na lyo line kuti mwaicingilila no kucingilila ulupwa lwenu pa kuti tamutalwike kuli Yehova! (Amapi. 22:3) Palameni kuli Yehova no kwikalilila kuli ena. Baibolo yalilanda pa bantu abengi abaikalilile kuli Yehova abo twingapashanya. Enoke na Noa ‘bale-enda na Lesa wa cine.’ (Ukute. 5:22; 6:9) Mose “atwalilile uwashangila kwati alemona Uushimoneka.” (Heb. 11:27) Lesa aletungilila Yesu pantu lyonse alecita ifyalelenga Wishi wa ku muulu ukusekelela. (Yoh. 8:29) Mulebapashanya. “Mulesekelela lyonse. Mulepepa ukwabula ukuleka. Muli fyonse muletootela.” (1 Tes. 5:16-18) Kabili mwileka icili conse cimutalushe kuli Yehova!

[Amafutunoti]

[Ifipusho]

[Icikope pe bula 18]

Mwe bafyashi, muleafwa abana benu ukulabomfya bwino kompyuta

[Amashiwi pe bula 21]

Mwileka icili conse cimutalushe kuli Yehova!

[Icikope pe bula 21]

Mu nshita ya kulafwaya ukukwata imilimo mu cilonganino, muletemwa umulimo wa kushimikila!