Yehova E Bwikalo Bwesu
Yehova E Bwikalo Bwesu
“Mwe Yehova, ni mwe mwabo bwikalo bwesu ubwa cine cine ku nkulo ne nkulo.”—AMALU. 90:1.
BUSHE KUTI MWAYASUKA SHANI?
Bushe Yehova aali shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ku bantu bakwe aba cishinka aba ku kale?
Finshi twingasambilila kuli Abrahamu uwali uwa cishinka kuli Lesa?
Kuti twalanga shani ukuti Yehova e “bwikalo bwesu ubwa cine cine”?
1, 2. Bushe abantu ba kwa Lesa bomfwa shani ukwikala muli cino calo, kabili bwikalo nshi ubwa mampalanya bakwata?
BUSHE mulomfwa fye bwino ukwikala muli cino calo cabipa? Nga tamumfwa bwino, ala te imwe mweka! Ukufuma fye na kale, bonse abatemwa Yehova bomfwa kwati beni, nelyo abalendo muli cino calo. Ku ca kumwenako, ilyo ababomfi ba kwa Lesa baali mu calo ca Kanaani, konse uko balekuukila ‘balelanda ku bantu bonse ukuti bali abeni kabili abalendo mu calo.’—Heb. 11:13.
2 Abena Kristu basubwa abakwata ‘ubwana calo bwabo ku muulu,’ nabo baimona ukuti “beni kabili abalebeshi” muli cino calo. (Fil. 3:20; 1 Pet. 2:11) “Impaanga shimbi” isha kwa Kristu nabo “te ba muli ici calo, ifyo na [Yesu taali] wa muli ici calo.” (Yoh. 10:16; 17:16) Na lyo line, abantu ba kwa Lesa balikwata ubwikalo. Na kuba, twalikwata ubwikalo umo twacingililwa bwino nga nshi. Ubu bwikalo bwa mampalanya. Mose alembele ukuti: “Mwe Yehova, ni mwe mwabo bwikalo bwesu ubwa cine cine ku nkulo ne nkulo.” (Amalu. 90:1) Bushe Yehova ali shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ku babomfi bakwe aba ku kale? Bushe aba shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ku babomfi bakwe muno nshiku? Kabili bushe akabacingilila shani ku ntanshi?
YEHOVA AALI E ‘BWIKALO BWA CINE CINE’ UBWA BABOMFI BAKWE ABA KU KALE
3. Bushe Amalumbo 90:1 yapashanya Yehova kuli cinshi, kabili mulandu nshi?
3 Limo Baibolo ilapashanya Yehova ku fintu ifyo tumona pa kuti twishibe bwino imibele akwata. Ku ca kumwenako, Amalumbo 90:1 yapashanya Yehova ku “bwikalo” nelyo icifulo ica kwikalamo. Nga twatontonkanya pa cifulo ca kwikalamo, ilingi line tutontonkanya pa kutemwa, umutende, no kucingililwa. Mulandu nshi Baibolo ipashanishisha Yehova ku bwikalo? Baibolo itila Lesa kutemwa. (1 Yoh. 4:8) Ilanda no kuti ni Lesa wa mutende uulenga ababomfi bakwe aba cishinka “ukwikala umutelelwe.” (Amalu. 4:8) Ku ca kumwenako, natulande pa fyo Yehova aali ubwikalo ku babomfi bakwe aba cishinka. Twalabalilapo ukulanda pali Abrahamu.
4, 5. Bushe Lesa ali shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ubwa kwa Abrahamu?
4 Nalimo kuti twaelenganya ifyo Abrahamu, uo baleita pali ilya nshita ukuti Abramu, aumfwile ilyo Yehova amwebele ukuti: “Fuma mu calo mu mwenu na muli balupwa lobe . . . uye ku calo ico nkakulanga.” Nga ca kutila Abrahamu alisakamene, amashiwi Yehova akonkeshepo ukumweba yafwile yalimusansamwishe, atile: “Nkakulenga ukuba uluko ulukalamba kabili nkakupaala, nkalenga ne shina lyobe ukulumbuka . . . Kabili nkapaala abakakupaala, no wakulapisha nkamulapisha.”—Ukute. 12:1-3.
5 Muli aya mashiwi ayo Yehova aebele Abrahamu, amulaile ukuti ali no kulamucingilila pamo na bana aali no kufyala. (Ukute. 26:1-6) Ifi fine e fyo Yehova acitile. Ku ca kumwenako, ilyo Farao Imfumu ya ku Egupti na Abimeleke Imfumu ya ku Gerari bafwaile ukusenda Sara ukuti bamuupe, Yehova alimucingilile kabili alicingilile Abrahamu ilyo ishi shamfumu shibili shafwaile ukumwipaya. Ifi fine e fyo acingilile na Isaki na Rebeka. (Ukute. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Baibolo itila: “[Yehova] tasuminishe umuntu nangu umo ukubafyenga, lelo pa mulandu wabo akalipile ishamfumu, atile: ‘Mwikumya abasubwa bandi, kabili mwicita icabipa nangu cimo kuli bakasesema bandi.’”—Amalu. 105:14, 15.
6. Finshi Isaki aebele Yakobo ukucita, kabili nalimo Yakobo aumfwile shani?
6 Pali bakasesema abo Yehova alaile ukuti tabaali no kubacita icabipa nangu cimo, pali na Yakobo umwishikulu wa kwa Abrahamu. Ilyo inshita ya kuti Yakobo ope yafikile, Isaki wishi amwebele ukuti: “Wikopila mu bana banakashi ba mu Kanaani. Ima, kabiye ku Padani-aramu ku ng’anda ya kwa Betuele wishi wa kwa noko kabili kulya e ko ukayefwaila umwanakashi wa kuupa mu bana banakashi ba kwa Labani.” (Ukute. 28:1, 2) Ukwabula ukwikata na ku cani, Yakobo alicitile ifyo Isaki amwebele. Ashiile ulupwa lwakwe mu Kanaani no kwenda ubulendo ubutali ukuya ku Harani, kabili nalimo aile fye eka. (Ukute. 28:10) Nalimo aletontonkanya ukuti: ‘Bushe uku kwine ndeya nkabwelako lilali? Bushe bayama bakayampokelela fye bwino no kumpeela umwanakashi uutiina Lesa?’ Nga ca kutila Yakobo alisakamikwe ne fi, ilyo afikile ku Lusi aya masakamika yalipwile. Umusumba wa Lusi wali amakilomita 100 ukufuma ku Beere-sheba. Finshi fyacitike ilyo afikile ku Lusi?
7. Bushe finshi Lesa aebele Yakobo mu ciloto?
7 Ilyo afikile ku Lusi, Yehova amoneke kuli Yakobo mu ciloto, kabili amwebele ukuti: “Mona ine ndi nobe kabili nakulakulinda konse uko uleya kabili nkakubwesesha ku mpanga ino, pantu nshakakushe mpaka nkacite ico nsosele kuli iwe.” (Ukute. 28:15) Aya mashiwi yafwile yalisansamwishe sana Yakobo! Afwile alitendeke no kukumpauka pa kwenda kabili alefwaisha no kumona ifyo Lesa ali no kufikilisha ifyo amulaile! Nga ca kutila mwalifuma ku mwenu, nalimo mwaliya mu kubombela Lesa ku calo cimbi, limbi na imwe mwalesakamikwa nga Yakobo. Lelo ukwabula no kutwishika, mwalimona ukuti Yehova alamusakamana.
8, 9. Bushe Yehova ali shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ubwa kwa Yakobo, kabili finshi twingasambililako?
8 Ilyo Yakobo afikile ku Harani, Labani nalume alimupokelele bwino kabili pa numa amupeele Leya na Rakele ukuba abakashi. Lelo ilyo papitile inshita, Labani atendeke ukuliila Yakobo amasuku pa mutwe, alyalwile icilambu cakwe imiku 10. (Ukute. 31:41, 42) Lelo Yakobo alitwalilile ukushipikisha ulufyengo, alicetekele ukuti Yehova akalamusakamana. Na cine, Yehova alemusakamana! Na kuba, ilyo Lesa amwebele ukuti abwelele ku Kanaani, Yakobo ali ne “mikuni iikalamba na babomfi abanakashi na babomfi abaume ne ngamila ne mpunda.” (Ukute. 30:43) Yakobo alitashishe sana pa fyo Yehova amucitile kabili apepele ukuti: “Nshalingile ukukwata icikuuku cenu ne fya cishinka fyonse ifyo mwancitile ne mubomfi wenu, pantu nayabwike uno Yordani ne nkonto yandi epela nomba naba amabumba yabili.”—Ukute. 32:10.
9 Ifi ifya kumwenako filanga ukuti amashiwi Mose alandile ilyo apepele kuli Lesa ya cine. Atile: “Mwe Yehova, ni mwe mwabo bwikalo bwesu ubwa cine cine ku nkulo ne nkulo”! (Amalu. 90:1) Na muno nshiku mwine aya mashiwi yacili ya cine pantu Yehova ‘uushaluka-aluka nge cinshingwa’ alitwalilila ukuba ubwikalo bwa bantu bakwe aba cishinka. (Yako. 1:17) Natumone ifyo Yehova aba ubwikalo bwa babomfi bakwe muno nshiku.
YEHOVA—E “BWIKALO BWESU UBWA CINE CINE”
10. Mulandu nshi twingashininkishisha ukuti Yehova alitwalilila ukuba ubwikalo bwa babomfi bakwe?
10 Elenganyeni ici: Tutile muli mu cilye ca milandu muleshinina umuntu umo. Uyu muntu cipondo, ni ncenjeshi ya kapela makufi kabili wa bufi. Kabili mu calo conse mwaliba ifipondo ifyo aingisha incito. Bushe kuti mwaumfwa shani nga mwafuma mu cilye? Bushe teti mumfwe umwenso? Ukwabula no kutwishika kuti mwaumfwa umwenso. Kuti mwalomba ukuti bamupeele aba kumucingilila. Ifi twalandapo e fyo caba na ku babomfi ba kwa Yehova, balishipa ukulandilako Yehova kabili ukwabula umwenso balasokolola ifyabipa ifyo Satana, umulwani mukalamba uwa kwa Lesa acita. (Belengeni Ukusokolola 12:17.) Lelo Bushe filya Satana afwaya ukulesha abantu ba kwa Lesa ukushimikila, fyalibomba? Awe nakalya! Na kuba, twalitwalilila ukushimikila ku bantu abengi kabili ne calenga ni co Yehova e cubo cesu, e “bwikalo bwesu ubwa cine cine,” maka maka muli shino nshiku sha kulekelesha. (Belengeni Esaya 54:14, 17.) Lelo Yehova te kuti atwalilile ukuba ubwikalo bwesu nga ca kutila twasuminisha Satana ukutufumya mu bwikalo bwesu.
11. Finshi twingasambilila kuli Abrahamu, Isaki na Yakobo?
11 Kuti twasambililako na fimbi kuli Abrahamu, Isaki na Yakobo. Nangu ca kutila baleikala mu calo ca Kanaani, tabalecitako ifyo abena Kanaani balecita kabili balipatile ne mibele yabo iyabipa. (Ukute. 27:46) Tabale-enekela Lesa ukubeba fyonse ifya kucita ne fya kukanacita. Ifyo baishibe pali Yehova ne mibele yakwe e fyalebafwa ukwishiba ifya kucita. Apo Lesa ali e bwikalo bwabo, tabalefwaya ukula-ampana sana na bantu ba mu calo no kulacitako ifyo balecita. Ala kwena aba bantu balilinga ukupashanya! Bushe mulesha ukubapashanya ilyo mulesala aba kwangala nabo ne fya kutambatamba? Ica bulanda ca kuti fimo ifyo Abena Kristu bamo bacita filanga ukuti balitemwa ukwikala mu calo ca kwa Satana. Nga ca kutila na imwe e fyo mumfwa, nangu fye panono, mufwile ukupepa kuli Yehova pa kuti amwafwe. Muleibukisha ukuti cino calo ca kwa Satana, ni kaitemwe kabili taatubikako na mano.—2 Kor. 4:4; Efes. 2:1, 2.
12. (a) Finshi ifyo Yehova apekanishisha ababomfi bakwe? (b) Bushe mumfwa shani pali ifi Yehova atupekanishisha?
12 Pa kuti tukaane imicenjelo ya kwa Satana, tufwile ukubomfya fyonse ifyo Yehova atupekanishisha. Pa fyo atupekanishisha paba ukulongana, amapepo ya lupwa ne “fya bupe ku bantu,” e kutila bakacema abo Lesa asonta ku kutusansamusha no kutwafwa ilyo tulekwata amafya. (Efes. 4:8-12) Munyinefwe George Gangas, uwali mwi Bumba Litungulula pa myaka iingi atile: ‘Nga ndi na bantu ba kwa Lesa ng’umfwa fye kwati ndi no lupwa lwandi.’ Bushe na imwe e fyo mumfwa?
13. Lisambililo nshi ilyacindama ilyo twingasambilila pa AbaHebere 11:13?
13 Cimbi ico twingasambilila kuli Abrahamu, Isaki na Yakobo ca kutila tabaletiina ukupusanako na bantu aba mu calo. Nga filya twacisambilila mu paragrafu 1, “balandile ku bantu bonse ukuti bali abeni kabili abalendo mu calo.” (Heb. 11:13) Bushe ifyo mucita filanga ukuti mulafwaya ukupusanako na bantu ba mu calo? Kwena limo ukucita ifi takwayanguka. Lelo nga ca kuti Lesa na Bena Kristu banenu bamwafwa, kuti mwapusanako na bantu ba muli ici calo. Muleibukisha ukuti te imwe mweka mwaba pa bulwi. Bonse abafwaya ukubombela Yehova baliba pa bulwi! (Efes. 6:12) Lelo kuti twacimfya ubu bulwi nga ca kuti twacetekela Yehova no kuleka aba ubwikalo bwesu.
14. “Musumba” nshi uo ababomfi ba kwa Yehova balelolela?
14 Cimbi icacindama ico mufwile ukucita ca kuti: Mulepashanya Abrahamu no kutonta amenso yenu pa cilambu. (2 Kor. 4:18) Umutumwa Paulo alandile pali Abrahamu ukuti “alelolela umusumba uwakwata imifula ine ine iya kukuulapo, uo kakuula kabili kalenga wa uko ni Lesa.” (Heb. 11:10) Uyu “musumba” Bufumu bwa buMesia. Abrahamu ena aali no kulolela uyu “musumba.” Lelo ifwe tatu-ulolela pantu Ubufumu bwa buMesia bwalitendeka ukuteka mu muulu. Na kabili, ifilecitika filelangilila ukuti nomba line ubu Bufumu bwalatendeka ukuteka pano isonde ponse. Bushe imikalile yenu ilanga ukuti mwalicetekela ukuti ubu Bufumu bwa cine cine? Bushe mulabika Ubufumu intanshi no kuipaatulako kuli ici calo?—Belengeni 2 Petro 3:11, 12.
“UBWIKALO BWESU UBWA CINE CINE” ILYO IMPELA ILEPALAMA
15. Cinshi cikacitikila abacetekela muli cino calo?
15 Ilyo impela ya calo ca kwa Satana ilepalama, amafya ayaba ngo “kucula kwa pa kupaapa” yakulafulilako fye. (Mat. 24:7, 8) Kabili ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka ifintu fikabipa sana. Ifintu mu calo fikonaika, abantu bakapelenganishiwa kabili bakaba sana no mwenso. (Haba. 3:16, 17) Abantu bakapelelwa ica kuti bakalafisama “mu ncengo na mu fimabwe fya mu mpili.” (Ukus. 6:15-17) Lelo incengo nelyo utubungwe twa mapolitiki no twa makwebo utwaba nge mpili tatwakabacingilile.
16. Bushe tufwile ukulamona shani icilonganino, kabili mulandu nshi?
16 Lelo Yehova Lesa akatwalilila ukucingilila abantu bakwe pantu aba e ‘bwikalo bwabo ubwa cine cine.’ Nga filya fine kasesema Habakuki acitile, abantu ba kwa Yehova nabo ‘bakangila muli Yehova,’ kabili ‘bakasekelela muli Lesa we pusukilo lyabo.’ (Haba. 3:18) Bushe Yehova akaba shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ku bantu bakwe pali iyi nshita iya-afya? Kwena pali ino nshita tatwaishiba. Lelo ico twaishiba ca kuti: Nga filya fine cali ilyo abena Israele balefuma mu Egupti, “ibumba likalamba” na lyo likatwalilila ukuba ilyateyanishiwa, kabili likalakonka ubutungulushi bwa kwa Lesa. (Ukus. 7:9; belengeni Ukufuma 13:18.) Yehova e ukalatweba ifya kucita, nakalimo akalabomfya icilonganino cakwe pa kutweba ifya kucita. Esaya 26:20 yalanda pa ‘miputule ya mu kati’ umo abantu ba kwa Lesa bakacingililwa. Iyi miputule nalimo imininako ifilonganino ifyaba mwi sonde lyonse. (Belengeni Esaya 26:20.) Bushe mwalibika amano ku kulongana? Bushe lyonse mulakonka ifyo Yehova atweba ukupitila mu cilonganino?—Heb. 13:17.
17. Bushe Yehova aaba shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ na ku babomfi bakwe aba cishinka abafwa?
17 Yehova akatwalilila ukuba ‘ubwikalo bwa cine cine’ na ku babomfi bakwe aba cishinka abakafwa ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka. Akaba shani ubwikalo bwabo? Pa numa ya myaka iingi ukutula apo Abrahamu, Isaki na Yakobo bafwilile, Yehova aebele Mose ukuti: “Nine Lesa wa kwa . . . Abrahamu, Lesa wa kwa Isaki kabili Lesa wa kwa Yakobo.” (Ukufu. 3:6) Yesu alibwekeshepo ukulanda aya mashiwi, kabili alundilepo no kuti: “Te Lesa wa bafwa iyo, lelo wa ba mweo, pantu kuli ena bonse ba mweo.” (Luka 20:38) Kanshi Yehova amona ababomfi bakwe aba cishinka abafwa ukuti ba mweo pantu nangu cibe shani akababuusha.—Luk. Mil. 7:1.
18. Mu calo cipya, bushe Yehova akaba shani ‘ubwikalo bwa cine cine’ ku bantu bakwe?
18 Mu calo cipya icili mupepi, Yehova akaba ‘ubwikalo bwa cine cine’ ubwa bantu bakwe mu nshila iyaibela. Ukusokolola 21:3 kutila: “Moneni! Itenti lya kwa Lesa lili pamo na bantunse, kabili akekala pamo na bo.” Pa myaka ikana limo, Yehova akekala pamo na bantunse pano isonde ukupitila muli Kristu Yesu. Pa numa ya myaka ikana limo, Yesu akabwesesha Ubufumu kuli Wishi, kabili pali iyi nshita ninshi nafikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa bonse pe sonde. (1 Kor. 15:28) Pa numa ya ifi fyonse, abantunse abapwililika tabakalekabila Yesu ukulabalandilako kuli Lesa pantu Yehova akaba nabo. Ala mwandini ku ntanshi kuli ifintu ifisuma ifyo Lesa akatucitila! E ico, natutwalilile ukulapashanya ababomfi ba cishinka aba kale pa kulenga Yehova ukuba “ubwikalo bwesu ubwa cine cine.”
[Ifipusho]
