YESU KRISTU amwebele ati: “Kabiye ku ng’anda kuli balupwa lobe, no kubashimikila fyonse ifyo Yehova akucitila ne fyo akubelela uluse.” Pali iyi nshita Yesu ali ku Gadara, lwa ku kapinda ka ku kulyo aka Bemba wa Galili, alelanda no mwaume umo uwalefwaya ukuba umusambi wakwe. Amashiwi Yesu alandile yalanga ukuti alishibe ukuti abantu balafwaya ukwebako balupwa lwabo ifintu ifisuma ne fyo balemona ukuti fyalicindama.—Marko 5:19.

Na muno nshiku mwine ifya musango yu filacitika, e lyo mu ncende shimo filacitika sana. E ico, umuntu nga atendeka ukupepa Lesa wa cine Yehova, alafwaya ukwebako balupwa pa fintu alesambilila. Nomba kuti acita shani pa kuti afike pa mutima wa balupwa lwakwe abapepa kumbi nelyo abashipepa? Baibolo yalitweba ifya kucita.

Mu nshita ya kwa Yesu, Andrea ali pa bantu babalilepo ukwishiba ukuti Yesu e Mesia. Bushe ni bani abalilepo ukweba ili lyashi? “Ica kubalilapo acitile kuyafwaya munyina Simone, no kumweba ati: ‘Natusanga Mesia’ (icalola mu kuti, Kristu).” Andrea atwele Petro kuli Yesu, ici calengele ukuti Petro na o abe umusambi wa kwa Yesu.—Yoh. 1:35-42.

Ilyo Petro aleikala mu Yopa, ninshi palipita ne myaka nalimo 6 ukutula apo abelele umusambi, bamwebele ukuti aye ku Kaisarea ku ng’anda ya kwa Korneli umukalamba wa bashilika. Ni bani Petro asangile mu ng’anda ya kwa Korneli? Baibolo itila, ‘Korneli na o, alepembela Petro na bo ali nabo, kabili alilongenye na balupwa lwakwe ne fibusa fyakwe ifya pa mutima.’ E ico Korneli alengele balupwa lwakwe ukukutika ku fyo Petro alelanda no kupingulapo abene pa fyo baumfwile.—Imil. 10:22-33.

 Finshi twingasambilila ku fyo Andrea na Korneli bacitile?

Andrea na Korneli balicitilepo fimo. Andrea atwele Petro kuli Yesu, Korneli na o alilonganike balupwa lwakwe pa kuti bakutike kuli Petro. Lelo Andrea na Korneli tabapatikishe balupwa lwabo nelyo ukubasembeleka pa kuti basanguke abasambi ba kwa Kristu. Finshi tulesambililako? Tulesambililako ukuti filya fine fyacitile Andrea na Korneli na ifwe e fyo tufwile ukucita. Kuti twalanshanyako fimo na balupwa pa kuti baishibako fimo ifya mu Baibolo no kulenga baishibana na bamunyinefwe. Na lyo line, tulacindika insambu bakwata isha kuipingwila ifya kucita kabili tatubapatikisha ukusumina mu fyo tulebeba. Pa kuti twishibe ifyo twingafwa balupwa lwesu, natumone ifyacitile ba Jürgen na ba Petra, abena Germany abaupana.

Ba Petra balesambilila Baibolo na ba Nte kabili mu kuya kwa nshita balibatishiwe. Abena mwabo ba Jürgen, bali bakalamba ba bashilika. Pa kubala, ba Jürgen tabatemenwe ilyo abena mwabo batendeke ukusambilila Baibolo. Lelo mu kuya kwa nshita, baishileiluka ukuti ba Nte balasambilisha icine ca mu Baibolo. Nabo bali-ipeele kuli Yehova, kabili ino inshita ni baeluda. Bushe ba Jürgen batila finshi twingacita pa kufika pa mutima wa balupwa abashili ba Nte?

Ba Jürgen batile: “Tatufwile ukupatikisha balupwa nelyo ukulabeba ifintu ifingi pa fya kwa Lesa. Ukucita ifi, kuti kwalenga fye ukuti balekaana ukumfwa. Kanshi kuti cawama ukulabebako fye ifyebo ifinono mu nshita mu nshita. Na kabili cisuma ukuleka balupwa lwesu ukwishibana na ba bwananyina abo balingana nabo umushinku kabili abatemwa ifyo batemwa. Ukucita ifi kuti kwabafwa.”

Umutumwa Petro na balupwa ba kwa Korneli balicitilepo cimo bwangu bwangu ilyo baumfwile imbila nsuma ya mu Baibolo. Lelo bamo, palepita inshita iikalamba pa kuti bapingulepo ukulabombela Lesa.

Ilyo Yesu ali pano calo, balupwa lwakwe bamo balimutetekele. Ku ca kumwenako, cimoneka kwati Yakobo na Yohane bali ni bamunyina ba kwa Yesu pantu Salome nyinabo ali ni nkashi nankwe na Maria, nyina wa kwa Yesu. Salome afwile ali pa ‘banakashi bambi abengi, abaleyafwilisha Yesu na batumwa ukubomfya ifintu fyabo.’—Luka 8:1-3.

Lelo balupwa lwa kwa Yesu bamo tabamutetekele lilya line. Ku ca kumwenako, ilyo papitile umwaka umo ukutula apo Yesu abatishiwilwe, amabumba yalongene mu ng’anda ku kukutika kuli ena. “Lelo ilyo balupwa lwakwe baumfwile, baile ku kumwikata, pantu baletila: ‘Napena.’” Inshita imo, ilyo bamunyina ba kwa Yesu bamwipushe ifyo ali no kwenda pa kuya ku mutebeto, Yesu tabaswike mu kulungatika. Mulandu nshi? Pantu “bamunyina tabalemutetekela.”—Marko 3:21; Yoh. 7:5.

Finshi twingasambilila ku fyo Yesu acitile kuli balupwa lwakwe? Takalipe ilyo bamo balemweba ati napena. Na pa numa ya mfwa yakwe no kubuushiwa, Yesu alikoseleshe balupwa ilyo amoneke kuli Yakobo munyina. Ifi Yesu amonekele kuli balupwa lwakwe calengele ukuti Yakobo na bamunyina bambi aba kwa Yesu basumine ukuti cine cine ali ni Mesia. E calengele ukuti babe pamo na batumwa e lyo na bantu bambi mu muputule wa pa muulu mu Yerusalemu no kupokelela umupashi wa mushilo. Mu kupita  kwa nshita, Yakobo na Yuda, bandume nankwe bambi aba kwa Yesu balibombele imilimo iingi iisuma.—Imil. 1:12-14; 2:1-4; 1 Kor. 15:7.

Nga filya cali mu nshita ya kwa Yesu, na muno nshiku mwine palapita inshita iikalamba pa kuti balupwa bamo basambilile icine. Ku ca kumwenako, natulande pali ba Roswitha. Ilyo abalume babo babatishiwe mu 1978 no kuba Inte ya kwa Yehova, bena bali abakosa sana mu Katolika. Pa mulandu ne fyo batemenwe imipepele yabo, pa kubala ba Roswitha balekaanya abena mwabo. Lelo mu kuya kwa nshita balilekele ukubakaanya kabili balimwene ukuti ifyo ba Nte basambilisha fya cine. Mu 2003 ba Roswitha balibatishiwe. Cinshi calengele ukuti baluke? Abalume babo tabalekalipa pa fyo abakashi babo balebakanya, balekele ukuti ba Roswitha abene bakaaluke mu fyo balemona ifintu. Bushe ba Roswitha batile mibele nshi iikabilwa? Batile: “Mu kuba uwatekanya mulafuma ifisuma ifingi, kanshi ukutekanya kwalicindama sana.”

Ba Monika babatishiwe mu 1974, e lyo abana babo babili abaume baishileba ba Nte ilyo papitile imyaka 10. Nangu ca kuti abena mwabo ba Hans tabalebakaanya, palikokwele pa kuti babatishiwe, babatishiwe mu 2006. Apo nomba ba Hans balisambilila icine, cinshi balupwa balandile ukuti e cingamwafwa pa kwafwa balupwa lwenu ukusambilila icine? Batile: “Twalilileni ukulabombela Yehova, te kwesha ukunenuka bambi nga batwishika ifyo mwasuminamo.” Lyonse balupwa bale-eba ba Hans ukuti balibatemwa pantu balishibe ukuti calicindama ukucita ifi. Kabili tabalekele ukusuubila ukuti kasuba kamo bakasambilila icine.

Yesu atile icine caba nga menshi ayapeela umweo wa muyayaya. (Yoh. 4:13, 14) Tulafwaya balupwa lwesu ukunwa amenshi ayatalala bwino ayapembesula, e kutila ukwishiba icine. Tatufwile ukubeba ifyebo ifingi pa muku fye umo nelyo ukubapatikisha ukumfwa icine. Ifyo tulanda na balupwa lwesu pa fyo twasuminamo kuti fyalenga baumfwa bwino nelyo iyo. Baibolo itila “umutima wa mulungami ulatontonkanya pa kwasuka,” kabili “umutima wa wa mano ulenga akanwa kakwe ukushilimuka, kabili ulenga abantu ukukutika.” Bushe kuti twabomfya shani uku kufunda?—Amapi. 15:28; 16:23.

Umukashi kuti afwaya ukulondolwelako umwina mwakwe ifyo asuminamo. Nga abala ‘atontonkanya pa kwasuka,’ akasala bwino amashiwi ya kulanda kabili takalande ukwabula ukutontonkanya pa fyo alalanda. Tafwile ukulanda mu nshila ya kuti camoneka kwati alilungama nelyo kwati alicila umwina mwakwe. Imilandile yakwe iisuma ikalenga umwina mwakwe ukumfwa bwino no kulenga bakaleikala umutende. Bushe ni lilali abena mwakwe bashikwata ifingi ifya kucita kabili ilyo canguka ukulanda nabo? Malyashi nshi batemwa ukulandapo nelyo ukubelenga? Bushe batemwa ifya sayansi, ifikansa fya calo, nelyo amangalo? Bushe umukashi kuti acita shani pa kuti umulume wakwe afwaye ukusambilila Baibolo kabili pa nshita imo ine no kucindika ifyo umwina mwakwe omfwa ne fyo amona ifintu? Ukutontonkanya pali ifi kuti kwamwafwa ukwishiba ifya kulanda no kuba uwashilimuka.

Ukulondolwela balupwa lwesu abashili ba Nte ifyo twasuminamo te kwingalenga fye ukuti tubafike pa mitima. Tufwile no kuba ne mibele iisuma.

Ba Jürgen abo tulandilepo kale batile: “Cila bushiku mulecita ifyo musambilila. Iyi ni nshila iisuma iingalenga balupwa ukusambilila icine nangu ca kutila te kuti bamwebe ukuti e calenga basambilile.” Ba Hans ababatishiwe ninshi palipita ne myaka 30 ukutula apo abena mwabo babatishiwilwe balisumine ukuti ici ca cine. Balandile ukuti: “Ukuba ne mibele iisuma iya Bwina Kristu kwalicindama sana, kulalenga balupwa bamona ukuti icine e calenga twaba abantu abasuma.” Balupwa bafwile ukumona ifyo icine calenga twapusanako na bantu bambi, ukuti calitulenga ukuba abantu abasuma te bantu babipa iyo.

Umutumwa Petro afundile abanakashi abaupwa ku baume abashasumina ukuti: “Mulenakila abalume benu, pa kutila na balya abakaana ukumfwila icebo ca kwa Lesa, banashiwe apabula ishiwi nangu limo ilyo balemona imibele isuma iya bakashi babo, pantu abene bakulaimwena imyendele yenu iisuma e lyo ne fyo mwabakwatila akatiina. Kabili mwilabika amano ku kuluka umushishi no kufwala ifya  kuisaamika ifya golde atemwa ku kufwala ifya kufwala ifisuma, lelo mulebika amano ku buntu bwa mu kati na ku fya kufwala fya buko ifishingonaika, e kutila umutima uwaikala tondolo kabili uwafuuka, uwauma umutengo mu menso ya kwa Lesa.”—1 Pet. 3:1-4.

Petro alandile ukuti umwaume kuti asambilila icine nga amona imibele iisuma iya mukashi wakwe. Nkanshi umo uwe shina lya Christa alakonka sana ifi Baibolo ilanda. Ukutula apo abatishiwilwe mu 1972, alesha na maka ukunashanasha abalume bakwe ku mibele yakwe iisuma. Nangu ca kuti pa nshita imo abalume balesambilila Baibolo na ba Nte, tabaleka icine ukulabatungulula. Limo limo balasangwako ku kulongana kabili balomfwana na ba bwananyina mu cilonganino. Aba bwananyina nabo balicindika insambu isho ba muka ba Christa bakwata isha kuipingwila ifya kucita. Finshi ba Christa bacita pa kwesha ukufika pa mutima wa bena mwabo?

“Lyonse mfwaya ukulacita ifyo Yehova afwaya. Kabili mfwaya ukunashanasha abena mwandi ‘ukwabula ishiwi.’ Nga ca kuti balefwaya ukuti ncite fimo ifishipusene ne fyo Baibolo ilanda, ndacita ifyo balefwaya. Na kabili, nalishiba ukuti balikwata insambu sha kuisalila ifya kucita kabili nashiila fyonse muli Yehova.”

Ifi ba Christa bacita filanga ukuti tabapampamina pa cintu cimo cine. Balibika amano ku kuisambilisha, balalongana lyonse kabili balashimikila sana ne mbila nsuma. Lelo balishiba no kuti abena mwabo balakabila ukubatemwa, ukuba nabo no kubabikako amano. Abakwata balupwa abashili ba Nte balingile ukwesha na maka ukukanapampamina fye pa co balefwaya. Baibolo itila: “Icintu conse calikwata inshita ya ciko.” Kwaba inshita ya kuba pamo no lupwa, maka maka ukuba pamo na bena mwenu abashili ba Nte. Ukuba pamo kulalenga ukuti mulelanshanya. Ifyacitika filanga ukuti ukulanshanya bwino kulalenga abaupana ukukanatalalilwa, ukukanamona kwati tabababikako amano, nelyo ukukanaba no bufuba.—Luk. Mil. 3:1.

Bawishi ba ba Holger babatishiwe ninshi palipita ne myaka 20 ukutula apo aba mu lupwa lwabo babatishiwilwe. Ba Holger batile: “Calicindama ukulenga lupwa ukwishiba ukuti twalimutemwa no kuti tulamupepelako.” Ba Christa nabo batile, ‘tabakaleke ukusubila ukuti abena mwabo kasuba kamo bakasambilila icine no kuba Inte ya kwa Yehova.’ Tufwile ukutwalilila ukusubila ukuti balupwa lwesu abashili ba Nte bakasambilila icine.

Tufwile ukutwalilila ukulaumfwana na balupwa lwesu, ukubatekanishisha, no kulenga ifyebo fya mu Baibolo ukubafika pa mutima. Kabili muli fyonse ifyo tulecita, tufwile ukuba “no mutima uwafuuka na katiina.”—1 Pet. 3:15.