Bushe Abena Kristu Balingile Ukusefya Umwaka Upya?

CILA mwaka mu January na February, mu Asia mulaba abantu abengi sana abafuma ku fyalo fyalekanalekana. Abena Asia abengi balabwelelamo ku mwabo ku kusefya Umwaka Upya pamo ne ndupwa shabo. *

Ukusefya Umwaka Upya e mutebeto wacindama sana ku bena Asia. Kalemba umo umwina America atile: “Nga balesefya uyu mutebeto ciba kwati balesefesha pamo imitebeto yonse iyo basefya, pamo nga, Ubushiku Bwalenga Bune mu mweshi wa July, nelyo Ubushiku bwa Kutasha Lesa, e lyo na Krisimasi.” Uku kusefya kutendeka mu mweshi wa kubalilapo mu mwaka ukulingana na kalenda ya bena China, nelyo ukutampila pa 21 January ukufika pa 20 February nga kukonka amakalenda ya bena Masamba. Ukusefya uyu mutebeto kusenda inshiku ishingi ukufika fye na ku milungu ibili.

Umulandu uukalamba uo abantu basefesha Umwaka Upya wa kuti bafwaya ukutendeka ifintu cipya cipya, ukuleka ifya kale no kutendeka ifipya. Pa kupekanya uyu mutebeto, abantu balawamya no kuyemfya amayanda yabo, balashita ifya kufwala ifipya, balapekanya ifya kulya ifisuma ifyo bakwata ifyaba na mashina ayapilibula ukuti “ishuko” nelyo “ukwikala bwino,” e lyo balalipila ne nkongole no kutendeka ukumfwana na bantu bapusene nabo. Pa kusefya Ubushiku bwa Mwaka Upya, limo balapeleshanya ifya bupe no kupaala abanabo pa kuti bakanonke no kwikala bwino. Balapeleshanya utupepala twakashika uto beta ati indalama she shuko, balalya ifya kulya ifisuma, balapuusha utwaka kwati mulilo mu muulu. Balaya mu kutamba ifisela, abalecinda nelyo ukutandalila balupwa ne fibusa.

Intambi bacita pali iyi mitebeto ilapilibula ifintu ifingi. Icitabo icitila Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China cilondolola ukuti: “Icikalamba ico indupwa ne fibusa babikako sana amano kupaala abantu babo ukuti bale-enda ne shuko, ukucindika balesa babo ne mipashi, no kusubila ukuti ifisuma filebacitikila mu mwaka upya baingilamo.” Apo muli uku kusefya mulaba intambi ne fya mapepo, bushe Abena Kristu balingile ukumona shani uku kusefya? Bushe nabo balingile ukukonka ishi ntambi? Bushe Abena Kristu balingile ukusefyako Umwaka Upya?

“Ibukisheni Uko Yafumine”

Ipinda limo ilya bena China ilyaseeka sana litila: “Ilyo mulenwa amenshi, ibukisheni uko yafumine.” Ili pinda lilanga ifyo abena Asia bacindika sana abafyashi babo ne fikolwe. Pa mulandu wa kuti abafyashi babo e balengele ukuti babeko, mu cifyalilwa fye abana balacindika abafyashi babo, kabili ici eco bacita nga balesefya Umwaka Upya.

 Ubushiku abena Asia abengi batemwa sana bushiku bwa kuti mailo Mwaka Upya. Pali ubu bushiku, indupwa ishingi shilalongana no kuliila pamo ifya kulya ifisuma. Iyi e nshita indupwa ishingi shilongana pamo, kanshi abengi balabombesha pa kuti bepuswako. Mu mbali ya matebulo balabikamo ifipuna fya kwikalapo bonse aba mu lupwa, ukubikako na balya abafwa kale, pantu batila nabo balasangwapo mu mupashi. Icitabo cimo ica encyclopedia cilanda ukuti, pa kulya ifi fya kulya “aba mu lupwa balomfwana ne fikolwe fyabo ifya kale sana.” Icitabo cimbi na co calandile ukuti: “Apo abatuntulu balatendeka ukumfwana na bafwa, ninshi ne fikolwe kuti fyacingilila ulupwa umwaka fye onse.” Nomba bushe Abena Kristu balingile ukumona shani ulu lutambi?

Kwena ca cine ukuti ukutemwa no kucindika abafyashi kwalicindama nga nshi na ku Bena Kristu bene. Balakonka ifyo Lesa alanda ukuti: “Umfwa kuli wiso uwakufyele, kabili wisuula noko pa mulandu fye wa kuti nakota.” (Amapinda 23:22) Kabili balomfwila ifunde lyaba mu Baibolo ilya kuti: “‘Ulecindika wiso na noko’; ilili e funde lya ntanshi ilyaba ne ci cilayo: ‘Pa kuti ifintu fikuwamine no kuti wikale nshiku ishingi pano isonde.’” (Abena Efese 6:2, 3) Cine cine, Abena Kristu ba cine, balafwaisha ukutemwa no kucindika abafyashi babo!

Baibolo yalilanda no kuti cisuma ukuba pamo no lupwa no kusangalalila capamo. (Yobo 1:4; Luka 15:22-24) Lelo Yehova alibikako ifunde lya kuti: ‘Ekasangwa muli imwe onse . . . uumfwana ne mipashi nelyo uwaishibisha ifya kusobela nelyo onse uwipusha ku bafwa.’ (Amalango 18:10, 11) Mulandu nshi Lesa abikilako ici cibindo? Pantu Baibolo yalilondolola bwino sana ifyaba abafwa. Itila: “Pantu aba mweo balishiba ukuti bakafwa; lelo abafwa, tabaishiba akantu nangu kamo.” Apo abafwa tabaishiba akantu nangu kamo, te kuti bacitile icili conse pamo na ba mweo; kabili te kuti batwafwe nangu ukutucita icabipa. (Lukala Milandu 9:5, 6, 10) Yesu Kristu, Umwana wa kwa Lesa, apashenye imfwa ku kulaala utulo utukalamba, kabili ku ntanshi, abafwa bakabuuka mu tulo twabo ilyo inshita ya kubuuka ikafika.—Yohane 5:28, 29; 11:11, 14.

Te apo peka iyo, Baibolo itweba no kuti “ifiwa” pamo ne “mipashi” fyalibipa icine cine kabili filabepa no kuipanga kwati bantu abafwa. Mulandu nshi fibepela? Pantu fifwaya ukulufya abantu no kulabatungulula! (2 Abena Tesalonika 2:9, 10) Amafunde ya kwa Lesa yalatucingilila pa kuti ifibanda filatucusha no kutonaula. E ico pa mulandu wa kuti Abena Kristu balitemwa Yehova kabili balafwaisha ukuicingilila ku mipashi, balakaana intambi sha kupepa ifibanda nelyo ukulomba imipashi ukuti ilebacingilila.—Esaya 8:19, 20; 1 Abena Korinti 10:20-22.

E lyo cimbi na co ca kutila Abena Kristu bafwaya ukucindika “Shifwe, kuli uyo ulupwa lonse mu muulu na pano isonde lwainikwako ishina.” (Abena Efese 3:14, 15) Bushe uyu Shifwe nani? Ni Kabumba wesu, Yehova Lesa, uwatupeela ubumi. (Imilimo 17:26) Kanshi ilyo tuletontonkanya pa ntambi shaba mu kusefya Umwaka Upya, tulingile ukuipusha ukutila: Bushe Yehova amona shani ishi ntambi? Bushe alishitemwa?—1 Yohane 5:3.

Ukucindika Tulesa twa mu Mayanda

Ukusefya Umwaka Upya kusanshamo ne ntambi shaseeka isha kucindika utulubi twa mu mayanda pamo na tulesa twalekanalekana, pamo nga lesa wa ciibi, lesa wa calo nelyo umupashi wa kucingilila abantu, lesa wa cuma ne shuko, na lesa wa mu muputule wa kwipikilamo nelyo uwa citofu. Tontonkanyeni pa lutambi ulwaseeka sana ulwa kucindika lesa wa mu muputule wa kwipikilamo. * Basumina ukuti nga kwashala fye inshiku shinono ukuti Umwaka Upya ufike, uyu lesa alaya ku muulu ku kuyaeba Imfumu Jade pali lulya lupwa. Batila iyi mfumu e lesa mukalamba pali balesa bonse abo abena China bapepa. Pa kuti lesa wa mu muputule bepikila atwale lipoti iisuma, aba mu lupwa balapekanya ifya kulya ifisuma, no kumupeela amaswiti na makeke. Pa kuti lesa wa mu muputule wa kwipikilamo  ende bwangu, aba mu lupwa balekisha icikope cakwe e lyo limo balashinga amaswiti pa milomo ya ici cikope no kucocela pa nse. Nga kwashala ubushiku bumo ukuti Umwaka Upya ufike, balakobeka icikope icipya ica kwa uyu lesa pa muulu wa citofu, pa kuti bamupokelele no kuti ekale mu ng’anda umwaka onse.

Nangu ca kuti intambi ishingi shimoneka kwati tashabipa nangu panono, Abena Kristu bena bafwaya ukukonka ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda pa fyo bafwile ukupepa Lesa. Yesu Kristu alilandilepo pa kupepa ilyo atile: “Yehova Lesa obe e o ulepepa, kabili eka fye e o ulebombela.” (Mateo 4:10) Ukwabula no kutwishika, Lesa afwaya ukutila tulemupepa fye eka. Mulandu nshi? Tontonkanyeni pali ifi: Yehova e Shifwe uwaba mu muulu. Bushe batini umufyashi kuti aumfwa shani nga ca kuti abana bakwe bamusuula kabili batendeka ukulacindika umuntu umbi uushili mufyashi wabo? Bushe te kuti omfwe ububi sana?

Yesu alandile pali Wishi uwaba mu muulu ukuti ‘e Lesa wa cine eka,’ kabili Yehova umwine aebele bakapepa bakwe ukuti tabalingile ‘ukulapepa balesa bambi.’ (Yohane 17:3; Ukufuma 20:3) E ico Abena Kristu ba cine bafwaya ukusekesha Yehova, tabafwaya ukumukalifya, pa kupepa tulesa tumbi.—1 Abena Korinti 8:4-6.

Ukutiina no Kupepa Imipashi

Ukusefya Umwaka Upya kwalyampana sana no kubukila ku ntanda. Umwaka uuli onse balawinika ishina lya nama 12 isho abena China babomfya pa kupendula pamo nga insoka, imbwili, kolwe, kalulu, e lyo ne nama shimbi. Batila abafyalwa muli uyo mwaka ninshi bakakwata amano ne misango yapalana ne nama iya uyo mwaka nelyo ukulangilila ukuti muli uyo mwaka nga bacita fimo ninshi fikenda fye bwino. Intambi shimbi ishingi isho bacita pa kusefya Umwaka Upya, pamo nga ukucindika lesa wa cuma nelyo ishuko, batila sha kulenga umuntu ukuba ne “shuko.” Bushe Abena Kristu balingile ukumona shani ishi ntambi?

Mu Cebo cakwe Baibolo, Yehova alikalipile bonse ‘abalepepa umuulu, abalelolesha pa ntanda, abalesobela ifintu ifikesa pali [bena] pa kulolesha pa nshita ya myeshi iipya.’ Alandile na pa kupepa “lesa we Shuko” na “lesa we Shamo,” ukuti kwalibipa icine cine. (Esaya 47:13; 65:11, 12) Mu nshita ya kucetekela mu fintu ifishaishibikwa na bwino bwino nelyo imipashi iishimoneka nangu ukubukila ku ntanda, bakapepa ba cine bena bakonka ifyo babeba ukuti: “Tetekela Yehova no mutima obe onse kabili wishintilila pa mano yobe we mwine. Uko konse wenda umwishibe, na o akatambalika inshila shobe.” (Amapinda 3:5, 6) Ca cine, ukutiina imipashi kulenga abantu ukuba abasha, lelo icine caba muli Baibolo cilabalenga abantungwa.—Yohane 8:32.

Langeni Ukuti Mwalitemwa Lesa

Kwena umuntu kuti aishiba ukwafuma intambi ne fisumino ifyo abantu bacita pa kusefya Umwaka Upya; lelo ubwafya buba pa kuleka ukusefyako. Nga ca kuti uko mwikala balasefya Umwaka Upya, nelyo balupwa lwenu balasefyako pa mulandu wa kukonka intambi, ninshi namukwata umulimo uukalamba uwa kusalapo ica kucita.

Lelo kwena, mufwile ukushipa no kukosapo pa kuti mutunguluke. Umwanakashi umo Umwina Kristu uwikala mu Asia atile: “Naleumfwa sana umwenso pantu abantu bonse balesefya Umwaka Upya, nomba ine nshalesefyako.” Cinshi cayafwile uyu mwanakashi? Atile: “Icangafwile maka maka ukuba uwashipa, kutemwa sana Lesa.”—Mateo 10:32-38.

Bushe na imwe mwalitemwa sana Yehova? Kwaliba ifintu ifingi ifyo mufwile ukumutemenwa. Ubumi bwenu tabwafuma kuli kalesa akashaishibikwa na bwino, lelo bwafuma kuli Yehova Lesa uo na Baibolo yalondolola ukutila: “Kuli imwe e kwaba intulo ya mweo; ku lubuuto ulufuma kuli imwe e ko tumwena ulubuuto.” (Amalumbo 36:9) Uumupeela ifintu no kulenga mube ne nsansa mu mikalile yenu, ni Yehova, te lesa we shuko nelyo lesa wa mu muputule wa kwipikilamo iyo. (Imilimo 14:17; 17:28) Apo alimutemwa no kumucitila fyonse ifi, bushe na imwe mukamulanga ukuti mwalimutemwa? Cetekeleni ukuti nga mwatemwa Yehova, akamupaala apakalamba nga nshi.—Marko 10:29, 30.

[Amafutunoti]

 [Akabokoshi ne Cikope pe bula 23]

Ifyo Mwingalondolwela Ifibusa na Balupwa

Umuntu nga aleka ukusefyako Umwaka Upya, balupwa nelyo ifibusa kuti bapapa ico alekela. Kuti bafulwa sana, kabili kuti baumfwa ububi nelyo ukumona kwati nabapata. Nomba kwaliba ifyo mwingacita pa kuti mutwalilile ukulaumfwana mu lupwa. Natulande pa fyo Abena Kristu bamo abekala mu ncende shalekanalekana isha Asia balandilepo:

Ba Jiang: “Ilyo Umwaka Upya ushilafika, naile kuli balupwa lwandi kabili mu mucenjelo nalibalondolwelele umulandu nalekele ukucitako intambi shimo ishaseeka. Nshalefwaya ukusuusha ifyo basuminemo kabili mu mucinshi nalyaswike amepusho banjipwishe ukubomfya Baibolo. Ici calengele ukuti tulanshanye na bo bwino ifya mu Baibolo.”

Ba Li: “Ilyo Umwaka Upya wali taulafika, mu mucenjelo kabili mucinshi mucinshi naebele abalume bandi ukuti pa kuti mbe ne nsansa sha cine cine, mfwile ukumfwila kampingu yandi. Nabebele no kuti nshakabalenge insoni nga twaya mu kutandalila balupwa lwabo pali iyi nshita ya kutuusha. Nalipapile ukuti, pa bushiku balupwa lwabo balepepa ifikolwe fyabo ifyafwa, abena mwandi bantwele ku ncende imbi mu kulongana.”

Ba Xie: “Naebele balupwa lwandi ukuti nalibatemwa sana kabili nabebele no kuti ifyo nasuminamo fikanenga ukuba umuntu umusuma. Lyena nalibombeshe ukulanga imibele ya Bwina Kristu pamo nga ukufuuka, ukucenjela e lyo no kutemwa. Panono panono, balitendeke ukucindika imipepele yandi. Umuye nshiku, abalume bandi balitendeke ukusambilila Baibolo kabili na bo baishileba Abena Kristu ba cine.”

Ba Min: “Nalilandile na bafyashi bandi mu bufuuke kabili mu mucinshi. Mu nshita ya kubeba ukuti babe ne shuko nge fyo abantu batemwa ukulanda nga balesefya Umwaka Upya, nabebele ukuti lyonse ndabapepelako kuli Yehova, Kabumba wesu, ndalomba ukuti alebapaala no kubatungulula ku nsansa no mutende.”

Ba Fuong: “Naebele abafyashi bandi ukuti nshifwile ukulalolela fye Umwaka Upya pa kuti nje mu kutandalila balupwa lwandi. Nalebatandalila lyonse. Ici calengele abafyashi bandi ukuba sana ne nsansa kabili balilekele no kunsuusha. Umwaice wandi umwaume na o alitendeke ukusambilila Baibolo.”

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 20]

Panorama Stock/age Fotostock