Ilyo ba Naoko, abo twacilandapo mu cipandwa cifumineko, balekele ukupeepa fwaka batile: “Ukusambilila pa mibele ya kwa Lesa no kufwaya kwakwe kwalengele naleka ukupeepa fwaka.” Ifyo basambilile fyaba muli Baibolo. Nangu ca kuti Baibolo tayalandapo pali fwaka, ilatwafwa ukwishiba ifyo Lesa amona ukupeepa. * Ukwishiba ifyo Lesa amona ukupeepa fwaka, kwalilenga abengi ukukanatendeka ukupeepa nelyo ukuleka ukupeepa. (2 Timote 3:16 17) Natulande pa bubi butatu ubwaba mu kupeepa e lyo tumone ne fyo Baibolo yalanda pali ifyo fintu.

Muli fwaka mwaliba nicotine, iilenga abantu ukukunkuma sana. Nicotine ilalenga umuntu ukusansamuka nangu ukuba no bulanda. Ukupeepa kulalenga nicotine yaya kuli bongobongo, kabili umuntu nga akula fye icushi, ninshi apo pene nicotine yafika kuli bongobongo. E ico umuntu nga apwisha paketi imo iya fwaka, ninshi nakula nicotine iingi nga nshi ukucila uwabomfya imiti iikola imbi. E mulandu wine ukupeepa libili libili kulengela umuntu ukukunkuma. Kanshi nga tapeepelepo alaba kwati nalwala mpaka fye apeepa.

Baibolo ilatwafwa ukwishiba ifyo Lesa amona ukupeepa, itila: “Bushe tamwaishiba ukuti nga muleituula nga basha ku uuli onse pa kuti mulemumfwila, ninshi muli basha ba uyo muntu pantu mulamumfwila?” (Abena Roma 6:16) Nga ca kuti umuntu lyonse aletontonkanya fye pa kupeepa kabili kuti acita icili conse pa kuti fye apwishe icilaka, ninshi musha wa fwaka. Lelo, Yehova Lesa afwaya ukuti tube abantungwa, te ku fintu fye ifyonaula umubili lelo na ku fintu ifikowesha umupashi, e kutila amatontonkanyo yesu. (Amalumbo 83:18; 2 Abena Korinti 7:1) Kanshi umuntu nga aishiba bwino Yehova no kumucindika, aleshiba ukuti alingile ukupeela Yehova ifisuma no kuti te kuti apeele Lesa ifisuma nga ca kuti musha wa cibelesho icingamwipaya. Ukwishiba ifi kulalenga umuntu ukukanacita ifintu ifyabipa.

Ba Olaf, abekala mu Germany, batendeke ukupeepa fwaka ninshi bali ne myaka 12 kabili balipeepele pa myaka 16. Balemona kwati ukupeepa fwaka takwabipa. Nomba mu kuya kwa nshita, basukile bakunkuma. Batile: “Bushiku bumo nshakwete fwaka, nalyumfwile ububi ica kuti nabulile utushiki twa fwaka no kutushonaula, kabili nalonganike fwaka no kuipomba muli nyunshipepala. Pa numa ya kutontonkanya pa fyo nacitile nalyumfwile ububi.” Cinshi calengele ukuti baleke ukupeepa? Batile: “Icalengele sana ca kuti nalefwaya ukusekesha Yehova. Icankoseshe sana ukuleka ukupeepa kutontonkanya  pa fyo Yehova atemwa abantu na pe subilo atupeela.”

Icitabo citila The Tobacco Atlas catila: “Basayantisiti basanga ukuti ukupeepa fwaka kulonaula ifilundwa fyonse ifya mubili kabili fwaka ilaleta amalwele no kwipaya abantu abengi.” Ukupeepa kulaleta amalwele ayashambukila pamo nga kansa, ubulwele bwa ku mutima, no bwa kuli bapwapwa. Lelo ba World Health Organization (WHO), batila ukupeepa kulalenga sana abantu ukufwa ku malwele yambukila pamo nga TB.

Mu Cebo cakwe, Baibolo, Yehova Lesa atusambilisha ukuti tufwile ukucindika ubumi, ukulasunga bwino imibili yesu, no kulatontonkanya pa fisuma. Umwana wakwe, Yesu, atile: “Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.” (Mateo 22:37) Ici cilelanga ukuti Lesa afwaya tulesunga bwino imibili yesu no kucindika ubumi bwesu. Ilyo tulesambilila pali Yehova na pa malayo yakwe, tulatemwa no kucindikisha ifintu fyonse ifyo atucitila. Ici cilenga tuletaluka ku fintu fyonse ifikowesha umubili.

Ba Jayavanth, badokota abekala ku India, balepeepa fwaka pa myaka 38. Batile: “Naishibe ububi bwaba mu kupeepa fwaka ilyo nabelengele mu mamagazini yalanda pa fya cipatala. Nalishibe ati ukupeepa kubi, kabili na balwele nga baisa kuli ine nalebakoselesha ukuti baleke ukupeepa. Lelo nalefilwa ukuleka nangu ca kuti nalyeseshepo pa miku 5 nelyo 6.” Cinshi cabafwile ukuleka? Batile: “Ukusambilila Baibolo e kwalengele naleka ukupeepa. Ukufwaisha ukusekesha Yehova kwalengele ndeke ukupeepa ilyo line fye.”

Icushi icifumya uulepeepa na cilya cifuma kuli fwaka calibipa nga nshi. Ukupeema ici cushi kulaleta kansa na malwele yambi, kabili cila mwaka cilepaya abantu abashipeepa 600,000, maka maka abanakashi na bana. Lipoti ya ba WHO yatile: “Ukupeemako fye icushi icifuma ku muntu uulepeepa kwalibipa sana.”

Amashiwi Yesu asosela yalanga ukuti intanshi tufwile ukutemwa Lesa e lyo ica bubili tufwile  ukutemwa abanensu, e kuti balupwa, ifibusa, na bantu bambi. Atile: “Uletemwa umunobe nge fyo waitemwa we mwine.” (Mateo 22:39) Nga tulecita ifintu ifileletelela abo twatemwa, ninshi tatulelanga ukutemwa ku banensu. Ukutemwa kwa cine cine kulalenga tulekonka ifyo Baibolo itweba ukuti: “Mwilafwaya fye ifingamuwamina, lelo mulefwaya ne fingawamina abanenu.”—1 Abena Korinti 10:24.

Ba Armen, abekala ku Armenia, batile: “Pa mulandu wa kuti balupwa lwandi nabo baleculilamo, balempaapata ukuti ndeke ukupeepa. Lelo nshalesumina, nalemona kwati balebepa fye.” Ilyo bashimike icalengele baaluke, batile: “Ukusambilila Baibolo no kutemwa Yehova kwalingafwile ukuleka ukupeepa no kusumina ukuti ukupeepa fwaka takwabipile fye kuli ine lelo na kuli balupwa lwandi.”

Ukusambilila Baibolo kwalyafwile ba Olaf, ba Jayavanth, na ba Armen ukuleka ici cimusango icabaletelele e lyo no kuletelela abantu bambi. Icalengele baleke, te kwishiba fye ukuti fwaka ibi. Lelo, ni co balitemenwe Yehova kabili balefwaya ukumusekesha. Baibolo pali 1 Yohane 5:3 ilanga ukuti ukutemwa kwalicindama sana, itila: “Pantu uku e kutemwa Lesa, ukuti tulekonka amafunde yakwe; kabili amafunde yakwe taya-afya.” Kwena, te lyonse canguka ukukonka mafunde ya mu Baibolo, lelo umuntu nga natemwa sana Lesa, te kuti cimukosele ukuba ne cumfwila.

Ukupitila mu mulimo wa kusambilisha abantu Baibolo mu calo conse, Yehova Lesa aleafwa abantu abengi nga nshi ukuleka nelyo ukutaluka ku busha bwa kupeepa fwaka. (1 Timote 2:3, 4) Nomba line fye, Yehova akabomfya Ubufumu bwakwe, ubuteko bwa ku muulu ubutungululwa no Mwana wakwe, Yesu Kristu, ukufumyapo amakwebo yabipa ayalenga abantu ukutekwa ubusha kuli fwaka. Akafumyapo ici cimusango ca kupeepa fwaka kabili akalenga abantu abacumfwila ukuba abapwililika.—Esaya 33:24; Ukusokolola 19:11, 15.

Nga cilamwafya ukuleka ukupeepa, mwisakamana. Nga mwasambilila ukutemwa Yehova no kulamona ukupeepa fwaka nga filya akumona, na imwe bene kuti mwaleka ukupeepa. Inte sha kwa Yehova bakatemwa ukumwafwa ukusambilila amafunde ya mu Baibolo no kulayakonka. Nga mulefwaya fye ukuti Yehova amwafwe ukuleka ukupeepa fwaka, akamupeela maka ayakalenga mukaleke ukupeepa.—Abena Filipi 4:13.