1. ?From wanem yumi mas save long ol enjel?

JEHOVA i wantem se yumi save long famle blong hem. Ol enjel oli famle blong hem, taswe Baebol i kolem olgeta se “ol pikinini blong God.” (Job 38:7, NW) ?Ol enjel oli mekem wanem? ?Long taem bifo, oli givhan olsem wanem long ol man? ?Oli save givhan long yumi tede?—Yu luk Ol Not 8.

2. ?Hu i wokem ol enjel? ?I gat hamas enjel?

² Yumi mas save hu i wokem ol enjel. Kolosi 1:16 i talem se, afta we God i wokem Jisas, hem i “mekem olgeta narafala samting long heven mo long wol.” Hemia i minim ol enjel tu. ?I gat hamas enjel? Baebol i talem se i gat plante handred milian enjel.—Ol Sam 103:20; Revelesen 5:11.

3. ?Job 38:4-7 i tokbaot ol enjel olsem wanem?

³ Baebol i talem se Jehova i wokem ol enjel bifo we hem i wokem wol. ?Taem ol enjel oli luk wol, oli harem olsem wanem? Buk blong Job i talem se oli glad we oli glad. Oli olsem wan famle nomo, we oli joen gud blong mekem wok blong Jehova.—Job 38:4-7.

4. ?Olsem wanem yumi save se ol enjel oli intres long ol man?

⁴ Ol enjel oli wantem halpem ol man. Mo tu, oli wantem save olsem wanem Jehova bambae i mekem samting we hem i wantem, i kamtru long ol man mo long wol ya. (Ol Proveb 8:30, 31; 1 Pita 1:11, 12) Taem Adam mo Iv i no moa obei long God, ating ol enjel oli harem nogud tumas. Mo taem oli luk we bighaf blong ol man tede oli no obei  long Jehova, ating oli harem nogud moa. Be taem wan man i tanem tingting blong hem mo i kambak long God, ol enjel oli glad tumas. (Luk 15:10) Ol enjel oli intres long ol man blong God. Jehova i yusum olgeta blong oli halpem mo protektem ol man blong hem. (Hibrus 1:7, 14) Bambae yumi tokbaot olsem wanem hem i yusum olgeta.

5. ?Olsem wanem ol enjel oli halpem ol man blong God bifo?

⁵ Bifo we Jehova i spolem tufala taon ya Sodom mo  Gomora, hem i sanem tu enjel blong givhan long Lot mo famle blong hem, blong oli ronwe. (Jenesis 19:15, 16) Plante handred yia biaen, ol man oli sakem profet Daniel i go long hol blong ol laeon. Be ol laeon oli no kakae hem, from we “God i sanem enjel blong hem i kam satem maot” blong olgeta. (Daniel 6:22) Biaen bakegen, taem aposol Pita i stap long kalabus, Jehova i sanem wan enjel blong mekem hem i kamfri. (Ol Wok 12:6-11) Mo tu, ol enjel oli halpem Jisas taem hem i stap long wol. Baebol i talem se afta we hem i baptaes, “ol enjel oli stap lukaot gud long hem.” (Mak 1:13) Mo tu, bifo we Jisas i ded, wan enjel “i mekem hem i strong bakegen.”—Luk 22:43.

6. (1) ?Wanem vas i soemaot se ol enjel oli halpem ol man blong God tede? (2) ?Wanem ol kwestin we bambae yumi tokbaot?

⁶ Tede, ol enjel oli no moa kamtru long ol man. Be God i yusum olgeta yet, blong oli givhan long ol man blong hem. Baebol i talem se: “Oltaem enjel blong [Jehova] i stap lukaot gud long olgeta we oli ona long hem, mo i stap tekemaot olgeta long trabol.” (Ol Sam 34:7) ?From wanem yumi nidim ol enjel blong lukaot gud long yumi? From we i gat ol strong enemi we oli wantem spolem yumi. Naoia, bambae yumi tokbaot: ?Hu ya ol enemi ya? ?Oli kam wea? ?Oli mekem wanem blong traem spolem yumi? Blong ansa long ol kwestin ya, bambae yumi tokbaot samting we i hapen afta we God i wokem Adam mo Iv.

7. ?Setan i wantem pulum ol man blong oli mekem wanem?

⁷ Long Japta 3, yumi tokbaot wan enjel we i agensem God, from we i wantem rul long ol narafala. Baebol i kolem hem se Devel Setan. (Revelesen 12:9) Setan i wantem pulum ol man blong olgeta tu oli agensem God. Hem i trikim Iv, mo tede, hem i stap trikim bighaf blong ol man. Be i gat samfala olsem Ebel, Inok, mo Noa, we oli holemstrong long Jehova.—Hibrus 11:4, 5, 7.

8. (1) ?Olsem wanem sam enjel oli kam nogud? (2) ?Ol rabis enjel ya oli mekem wanem blong stap laef taem bigfala wota i ron?

 ⁸ Long taem blong Noa, sam enjel oli mekem stronghed, nao oli lego ples blong olgeta long heven blong kamdaon long wol olsem ol man. ?From wanem? From we oli wantem mared wetem ol woman long wol. (Ridim Jenesis 6:2.) Be i no stret blong ol enjel oli mekem olsem. (Jud 6) Bighaf blong ol man long taem ya oli folem fasin blong ol rabis enjel ya, nao oli kam nogud mo oli raf. Ale, Jehova i mekem bigfala wota i ron blong spolem ol rabis man ya. Be hem i sevem ol gudfala man blong hem. (Jenesis 7:17, 23) Ol rabis enjel oli gobak long heven, blong oli no ded long bigfala wota. Baebol i kolem olgeta se ol rabis spirit. Oli jus blong joen wetem Setan blong agensem God, mo Setan i kam rula blong olgeta.—Matiu 9:34.

9. (1) ?Wanem i hapen long ol rabis enjel taem oli gobak long heven? (2) ?Bambae yumi tokbaot wanem?

⁹ From we ol rabis enjel ya oli agensem Jehova, hem i no moa letem olgeta oli joen bakegen wetem famle blong hem. (2 Pita 2:4) Tede ol rabis enjel ya oli no moa save jenis i kam man. Nating se i olsem, oli gohed yet blong “lidim olgeta man long wol oli go krangke.” (Revelesen 12:9; 1 Jon 5:19) Bambae yumi tokbaot olsem wanem ol rabis enjel ya oli trikim plante man, mo lidim olgeta oli go krangke.—Ridim 2 Korin 2:11.

10. ?Olsem wanem ol rabis enjel oli trikim man?

¹⁰ Ol rabis enjel oli yusum plante rod blong trikim ol man. Plante taem, ol man oli toktok stret long ol rabis enjel, sipos no, oli go luk ol kleva no ol man blong mekem majik, nao olgeta ya oli toktok wetem ol rabis enjel. Be Baebol i talem se yumi mas stap longwe long enikaen wok we i joen wetem ol rabis enjel. (Galesia 5:19-21) ?From wanem? From we ol rabis enjel oli yusum ol trik ya blong  pulum man i kam aninit long paoa blong olgeta, olsem we man blong ronem anamol i yusum wan trap blong kasem anamol.—Yu luk Ol Not 26.

11. ?Wan trik blong ol rabis enjel, hem i wanem? ?From wanem yumi no mas joen long ol samting ya?

¹¹ Wan trik blong ol rabis enjel, i blong pulum ol man blong oli yusum paoa blong ol rabis enjel ya blong traem save fiuja, mo faenemaot samting we i haed. Maet samfala oli go luk kleva taem wan famle i ded no i sik, no taem narafala i stilim samting blong olgeta, no taem wan man i posenem olgeta. Plante man oli ting se ol samting ya oli gud nomo, be hemia i no tru. Ol samting ya oli save spolem yumi. Baebol i talem se ol man blong talemaot fiuja, oli wok wetem ol rabis spirit. Ol Wok 16:16-18 i tokbaot “wan rabis spirit” we i soemaot long wan gel, “ol samting we bambae oli kamtru long fiuja.” Taem aposol Pol i ronemaot rabis spirit ya, gel ya i no moa save talemaot fiuja.

12. (1) ?From wanem i denja blong traem toktok wetem dedman? (2) ?From wanem ol man blong God oli no mekem ol kastom we oli joen wetem ol rabis spirit?

¹² Ol rabis enjel oli yusum wan narafala trik tu. Oli traem mekem yumi ting se yumi save toktok wetem dedman, mo ol dedman we oli stap laef long narafala ples, oli save toktok long yumi mo spolem yumi. Maet wan man we fren no famle blong hem i ded, i go luk wan kleva, nao kleva i talem se hem i save toktok long dedman ya. Ating kleva i givim sam spesel save long saed blong dedman ya, mo i toktok long wan voes we i sem mak long voes blong dedman. (1 Samuel 28:3-19) Mo tu, plante kastom blong berem dedman oli stanap long bilif ya se dedman i stap laef long wan narafala ples. Maet ol man oli sidaon fulnaet wetem dedbodi mo mekem sam kastom we oli joen wetem rabis spirit, no oli mekem wan spesel seves blong berem dedman, no oli werem ol klos we oli blak, no oli no moa  swim blong plante dei, no oli no katem mustas, no oli mekem kakae long “faef dei” no “ten dei,” no oli mekem sam spesel kastom long woman we i lusum man blong hem. Taem ol Kristin oli no wantem joen long ol kastom ya, ol narafala long famle no long vilej oli save agensem olgeta, tok nogud long olgeta, mo maet oli no moa joen wetem olgeta tu. Be ol Kristin oli save se dedman i no laef long wan narafala ples. Oli save se yumi no save toktok long ol dedman, mo ol dedman oli no save spolem yumi. (Ol Sam 115:17) !Yu mas lukaot gud! Yu no mas traem blong toktok long dedman no ol rabis spirit, mo yu no mas mekem ol kastom we oli joen wetem ol rabis spirit.—Ridim Dutronome 18:10, 11; Aesea 8:19.

13. ?Plante man we fastaem oli fraet long ol rabis spirit, oli mekem wanem?

¹³ Ol rabis enjel oli save trikim ol man, be i no hemia nomo. Oli wantem mekem man i fraet tu. Tede, Setan mo ol rabis enjel blong hem oli save se “i gat smol taem nomo” i stap, bifo we God i tekemaot olgeta. Taswe naoia oli kam raf moa, mo oli wantem spolem yumi moa. (Revelesen 12:12, 17) Be plante taosen man we fastaem oli fraet long ol rabis spirit, oli winim fraet ya. ?Olsem wanem oli winim?

14. ?Olsem wanem yumi save folem fasin blong ol Kristin bifo, blong kamfri long ol rabis spirit?

¹⁴ Baebol i talem olsem wanem blong agensem ol rabis spirit mo kamfri long olgeta. Long taon ya Efesas bifo, sam man oli stap toktok wetem ol rabis spirit. ?Be taem ol man ya oli save trutok, oli mekem wanem blong kamfri? Baebol i talem se: “Plante long olgeta we oli stap mekem majik, oli karem ol buk blong olgeta i kam wanples, nao oli bonem long fes blong olgeta man.” (Ol Wok 19:19) Oli  wantem kam Kristin man, taswe oli bonem ol buk blong olgeta we oli tokbaot majik. Yumi mas mekem sem mak tede. Man we i wantem mekem wok blong Jehova, i mas sakemaot ol samting we oli joen wetem ol rabis spirit. Hemia ol buk, ol muvi, ol miusik, ol gem, mo ol pija, we oli leftemap majik mo wok blong ol rabis spirit, olsem se i wan pleplei we i no save spolem yumi. Sam narafala samting, hemia ol jen no ston we man i werem no i holem, blong blokem ol nogud samting.—1 Korin 10:21.

15. ?Yumi mas mekem wanem bakegen blong faet agensem Setan mo ol rabis enjel?

¹⁵ Sam yia afta we ol man Efesas oli bonem ol buk blong majik, aposol Pol i raetem leta long olgeta, mo i talem se, oli mas “faet” yet agensem “ol rabis spirit.” (Efesas 6:12) Nating se oli bonem ol buk blong olgeta, be ol rabis spirit oli stap traehad yet blong spolem olgeta. Taswe, ?oli mas mekem wanem moa? Pol i talem se: “Bilif blong yufala i mas olsem wan bigfala sil we yufala i tekem, olsem nao bambae yufala i naf blong kilim faea we i laet long olgeta ara [i min se blokem ol ara ya] blong Man ya we i rabis.” (Efesas 6:16) Wan sil i protektem soldia we i faet. Long sem fasin, bilif i save protektem yumi. Sipos yumi bilif fulwan se Jehova i save protektem yumi, bambae yumi naf blong faet agensem Setan mo ol rabis enjel.—Matiu 17:20.

16. ?Olsem wanem blong mekem bilif i kam strong moa?

¹⁶ ?Olsem wanem blong mekem bilif i kam strong moa? Yu mas ridim Baebol evri dei, nao sloslo bambae yu trastem Jehova blong i protektem yu. Sipos yu trastem Jehova fulwan, Setan mo ol rabis enjel oli no save spolem yu.—1 Jon 5:5.

17. ?Wanem narafala samting we i save protektem yu long ol rabis spirit?

¹⁷ ?Wanem narafala samting we ol Kristin long Efesas  oli mekem? Oli stap long wan taon we i fulap long wok blong ol rabis spirit. Taswe Pol i talem long olgeta se: “Gohed blong prea enitaem.” (Efesas 6:18) Oltaem oli mas askem long Jehova blong i protektem olgeta. ?Olsem wanem long yu? Wol ya i fulap long wok blong ol rabis spirit. Taswe yu tu, yu mas askem long Jehova blong i protektem yu. Mo tu, yu mas yusum nem blong hem long ol prea blong yu. (Ridim Ol Proveb 18:10.) * Sipos yu gohed blong askem long Jehova blong i tekemaot yu long paoa blong Setan, bambae hem i ansa long prea ya.—Ol Sam 145:19; Matiu 6:13.

18, 19. (1) ?Olsem wanem blong winim faet ya agensem Setan mo ol rabis enjel? (2) Long nekis japta, ?bambae yumi ansa long wanem kwestin?

¹⁸ Sipos yu sakemaot evri samting we i joen wetem ol rabis spirit, mo yu trastem Jehova blong i protektem yu, bambae yu naf blong faet agensem Setan mo ol rabis enjel. I no nid blong yu fraet long olgeta. (Ridim Jemes 4:7, 8.) Jehova i gat plante moa paoa i bitim ol rabis enjel. Long taem blong Noa, hem i panisim olgeta, mo long fiuja bambae hem i spolem gud olgeta. (Jud 6) Yu mas tingbaot se, yu no stap faet yu wan nomo. Jehova i stap yusum ol enjel blong oli protektem yu. (2 King 6:15-17) Yu save gat strong tingting se taem Jehova i givhan long yu, yu save winim faet ya agensem Setan mo ol rabis enjel.—1 Pita 5:6, 7; 2 Pita 2:9.

¹⁹ Be sipos Setan mo ol rabis enjel oli stap mekem ol man oli harem nogud olsem, ?from wanem God i no spolem olgeta longtaem finis? Bambae yumi ansa long kwestin ya long nekis japta.