‘Mekem Fasin Blong Yu i Stret Gud Long Fes Blong Ol Man’
‘Mekem Fasin Blong Yu i Stret Gud Long Fes Blong Ol Man’
“Yufala i mas ona long olgeta man, mo yufala i mas lavem olgeta Kristin man.”—1 PITA 2:17.
1, 2. (a) ?Wan man blong raetem niuspepa i talem wanem long saed blong ol Witnes blong Jeova? (b) ?From wanem ol Witnes blong Jeova oli traehad blong mekem fasin blong olgeta i stret gud?
SAM yia i pas, wan man blong niuspepa long Amarillo, Texas, Amerika, i go long ol defdefren jos blong mekem wan ripot long saed blong olgeta. Wan long ol jos ya i putum wan bigfala mak long tingting blong hem. Hem i se: “Blong tri yia, mi go long bigfala asembli we ol Witnes blong Jeova oli mekem evri yia long Amarillo Civic Centre. Taem mi joen wetem olgeta, mi neva luk wan man i laetem sigaret, i openem wan tin bia, no i tok swea. Mi neva luk wan grup blong man olsem olgeta ya. Oli klin, oli gat gudfala fasin, oli jenis gud, mo oli glad oltaem.” Plante man oli raetem ol gudfala tok olsem long saed blong ol Witnes blong Jeova. ?From wanem plante man blong ol narafala skul oli leftemap ol Witnes?
2 Klosap oltaem oli leftemap ol man blong God from ol gudfala fasin blong olgeta. Fasin blong ol narafala man i stap kam moa nogud. Be ol Witnes blong Jeova oli bilif se oli mas gat gudfala fasin, mo se hemia haf blong wosip blong olgeta. Oli save se fasin blong olgeta i save leftemap no daonem nem blong Jeova mo ol Kristin brata blong olgeta. Mo oli save se gudfala fasin blong olgeta i save pulum ol man we oli prij long olgeta blong oli bilif long trutok. (Jon 15:8; Taetas 2:7, 8) Taswe, naoia bambae yumi luk olsem wanem yumi save mekem fasin blong yumi i stret gud mo long rod ya, gohed blong leftemap nem blong Jeova mo ol Witnes blong hem. Mo bambae yumi luk olsem wanem yumi mekem i gud long yumi, taem yumi folem fasin we i stret gud.
Kristin Famle
3. ?From wanem ol Kristin oli mas lukaotgud long famle blong olgeta?
3 Tingbaot fasin blong yumi insaed long famle. Buk ya, Die Neuen Inquisitoren: Religionsfreiheit und Glaubensneid (Tu Niufala Kwestin: Fri Blong Jusum Skul Mo Samting We Ol Skul Oli Wantem Tumas), we Gerhard Besier mo Erwin K. Scheuch i raetem, i talem se: “[Ol Witnes blong Jeova] oli bilif se famle i wan sas samting we oli mas lukaotgud long hem.” Tok ya i tru tumas, mo tede i gat plante denja we oli mekem se yumi mas lukaotgud long famle blong yumi. I gat ol pikinini we “oli no save ona long papa mo mama blong olgeta,” mo plante bigman we “oli no man blong gat sore long man,” no “oli man blong lusum hed.” (2 Timoti 3:2, 3) Long plante famle, papa mama i stap faet, tufala i kilim mo mekem nogud long ol pikinini blong tufala no tufala i no kea long olgeta, pikinini i mekem stronghed, i tekem drag, i slip olbaot, no i ronwe long haos. Olgeta trabol ya oli kamaot from we nogud ‘spirit we i kamaot long wol ya’ i stap gat paoa long olgeta. (Efesas 2:1, 2, NW ) Yumi mas blokem gud famle blong yumi blong spirit ya i no spolem olgeta. ?Olsem wanem yumi save mekem olsem? Yumi mas folem ol advaes mo tok we Jeova i talem blong lidim yumi wanwan insaed long famle.
4. ?Wanem wok we ol wanwan memba blong Kristin famle oli mas mekem?
4 Ol man mo woman we oli mared oli luksave se oli mas wok had blong mekem se tufala evriwan i harem gud long saed blong filing, spirit mo bodi. (1 Korin 7:3-5; Efesas 5:21-23; 1 Pita 3:7) Ol Kristin papa mama oli gat ol bigfala wok blong mekem long saed blong ol pikinini blong olgeta. (Ol Proveb 22:6; 2 Korin 12:14; Efesas 6:4) Mo taem ol pikinini blong ol Kristin famle oli stap gruap, oli lanem se olgeta tu oli gat wok blong mekem. (Ol Proveb 1:8, 9; 23:22; Efesas 6:1; 1 Timoti 5:3, 4, 8) Blong mekem ol wok ya insaed long famle, i nidim we yumi traehad bigwan, yumi gat strong tingting, lav, mo yumi rere blong lego sam samting we yumi nomo i wantem. Moa we ol wanwan memba blong famle oli traehad blong mekem wok ya we God i givim long olgeta, moa we oli kam sas long ae blong ol narafala long famle mo long kongregesen. Samting we i moa impoten, oli givim ona long Bigman we i stanemap plan blong famle, hemia Jeova God.—Jenesis 1:27, 28; Efesas 3:15.
Ol Kristin Brata
5. ?Wanem ol blesing we yumi kasem taem yumi joen wanples wetem ol Kristin brata sista blong yumi?
5 Yumi ol Kristin, yumi gat wok blong mekem long ol Kristin brata mo sista blong yumi long kongregesen, mo long ‘ol brata blong yumi . . . long evri ples long wol.’ (1 Pita 5:9) Blong stap strong long saed blong spirit, i impoten we yumi frengud wetem ol brata sista long kongregesen. Taem yumi joen wanples wetem ol Kristin brata blong yumi, oli leftemap tingting blong yumi mo oli mekem yumi kam strong. Mo tu, yumi joen wanples blong kasem ol gudfala kakae long saed blong spirit we i kamaot long “slef ya we i stret mo waes.” (Matiu 24:45-47, NW ) Sipos yumi harem nogud from wan trabol, yumi save go luk ol Kristin brata blong yumi blong kasem ol gudfala advaes we i kamaot long Baebol. (Ol Proveb 17:17; Prija 4:9; Jemes 5:13-18) Taem yumi sot long sam samting, ol Kristin brata blong yumi oli no lego yumi. !Yes, i wan bigfala blesing blong stap insaed long ogenaesesen blong God!
6. ?Olsem wanem Pol i soemaot se yumi gat wok blong mekem long ol narafala Kristin?
6 Be yumi no stap long kongregesen jes blong kasem samting nomo. Yumi mas rere blong givim samting tu. Yes, Jisas i talem se: “Man we i stap givim presen i go, hem i save harem gud moa, i winim man we i stap kasem presen blong hem.” (Ol Wok 20:35) Aposol Pol i makem se yumi mas rere blong givhan long narafala, hem i raetem se: “I gud yumi holemtaet fasin ya we yumi talemaot finis se i fasin blong yumi, we yumi putum tingting blong yumi i stap strong long God. I gud yumi mekem olsem, from we i tru, yumi save bilif long God, se hem bambae i save mekem ol promes blong hem i kamtru. I gud yumi stap tingbaot yumi, blong yumi givgivhan long yumi blong mekem yumi strong blong lavem ol man, mo blong mekem ol gudfala fasin. I nogud yumi lego ol miting blong [kongregesen], olsem we sam long yumi oli mekem finis. Oltaem yumi mas toktok gud long yumi blong leftemap tingting blong yumi, from we yumi save se Dei ya we Masta blong yumi bambae i jajem olgeta man long hem, hem i kam klosap finis.”—Hibrus 10:23-25.
7, 8. ?Olsem wanem yumi soemaot se yumi rere blong givim samting long kongregesen blong yumi mo long ol Kristin long ol narafala kantri?
7 Yumi ‘talemaot we yumi putum tingting blong yumi i stap strong long God,’ taem yumi givim ansa long ol miting blong kongregesen, mo taem yumi joen long sam narafala haf blong miting. Ol smosmol samting ya oli rili leftemap tingting blong ol brata mo sista. Mo tu, yumi leftemap tingting blong olgeta taem yumi storian wetem olgeta bifo mo afta long ol miting. Hemia wan taem we yumi save givhan long ol brata mo sista we oli no strong, leftemap tingting blong olgeta we oli stap fraet, mo mekem olgeta we oli sik oli harem gud. (1 Tesalonaeka 5:14) Ol trufala Kristin oli gat gladhat blong givim ol samting ya, taswe plante man we oli kam long faswan miting blong olgeta, oli sapraes bigwan long lav we yumi soemaot.—Ol Sam 37:21; Jon 15:12; 1 Korin 14:25.
8 Be, i no long prapa kongregesen blong yumi nomo we yumi soemaot lav. Yumi mas lavem ful kampani blong ol brata mo sista long wol. From samting ya, i gat wan bokis blong presen mane i stap long Haos Kingdom we i blong givhan blong bildim ol niufala Haos Kingdom. Long ples blong yumi, maet yumi gat wan gudfala Haos Kingdom finis, be plante taosen Kristin brata blong yumi long ol narafala kantri oli no gat wan gudfala haos miting. Taem yumi putum smol presen mane long bokis blong givhan blong bildim ol niufala Haos Kingdom, yumi soem lav long ol brata ya, nating se yumi no save olgeta.
9. ?From wanem ol Witnes blong Jeova oli lavlavem olgeta?
9 ?From wanem ol Witnes blong Jeova oli lavlavem olgeta? From we, Jisas i talem long olgeta blong mekem olsem. (Jon 15:17) Mo lav ya we oli gat i soemaot se tabu spirit blong God i stap wok long olgeta wanwan mo long kampani blong olgeta. Lav i wan ‘frut we tabu spirit’ i mekem i kamaot. (Galesia 5:22, 23) From we ol Witnes blong Jeova oli stadi Baebol, go long ol Kristin miting, mo prea oltaem long God, i no had blong oli soemaot lav ya, nating se long wol ya we oli stap long hem, ‘bighaf blong ol man oli no moa gat lav.’—Matiu 24:12.
Wok We Yumi Mas Mekem Long Ol Man Blong Wol
10. ?Wanem wok we yumi mas mekem long ol man blong wol ya?
10 Tok blong Pol se yumi mas ‘talemaot we yumi putum tingting blong yumi i stap strong long God,’ i mekem yumi tingbaot wan narafala wok we yumi gat. Blong talemaot samting ya, yumi mas joen long wok blong prij mo talemaot gud nius long olgeta we oli no Kristin brata blong yumi yet. (Matiu 24:14; 28:19, 20; Rom 10:9, 10, 13-15) Taem yumi prij, yumi givim wan samting long narafala. Blong joen long wok ya, yumi mas givim taem mo paoa blong yumi, yumi mas reregud mo lanem fasin blong prij, mo yumi mas yusum mane mo olting blong yumi. Nating se i olsem, Pol i raetem se: “Mi mi harem se God i givim wok ya long mi we mi mas mekem blong givhan long olgeta man, nating we oli man blong taon, no oli man blong bus, no oli man we oli gat save, no oli man we oli no save samting. From samting ya, mi mi wantem tumas blong talemaot gud nius ya long yufala tu, long Rom.” (Rom 1:14, 15) Yumi mas gat fasin olsem Pol. Yumi mas gat gladhat blong givhan long narafala, taem yumi mekem wok blong prij.
11. ?Wanem tufala rul blong Baebol we yumi stap folem long saed blong ol man blong wol ya, be yumi mas luksave wanem samting?
11 ?Yumi gat sam narafala wok blong mekem long ol man we oli no Kristin brata blong yumi? Yes. Yumi save se “olgeta man blong wol ya oli stap long paoa blong Setan.” (1 Jon 5:19) Mo yumi save ol tok we Jisas i talem long saed blong ol disaepol blong hem se: “Mi mi no man blong wol ya, mo long sem fasin, olgeta tu oli no man blong wol ya.” Be, yumi mas laef long wol ya, wok wetem ol man blong wol ya blong kasem mane, mo singaot olgeta oli kam mekem sam wok blong yumi. (Jon 17:11, 15, 16) From samting ya, yumi gat sam wok blong mekem long saed blong ol man blong wol ya tu. ?Wanem wok ya? Aposol Pita i ansa long kwestin ya. Smoltaem bifo we ol ami oli spolemgud Jerusalem, hem i raetem wan leta i go long ol Kristin long Esia Maena. Wan haf blong leta ya i save givhan long yumi blong gat stret tingting mo no bitim mak long saed blong fasin fren blong yumi wetem ol man blong wol ya.
12. ?Long wanem fasin ol Kristin oli olsem ‘strenja mo man we i no gat hom’ long wol ya, mo from samting ya oli mas blokem wanem fasin mo tingting?
12 Fastaem Pita i talem se: “Ol fren. Yufala i stap long wol ya olsem ol strenja nomo, mo olsem ol man we oli no gat hom blong olgeta. Mi mi talem strong long yufala, se bambae yufala i no mekem ol rabis fasin we tingting blong yufala i wantem. Ol fasin ya oli agensem yufala blong spolem laef blong yufala.” (1 Pita 2:11) Long saed blong spirit, ol trufala Kristin oli olsem ‘ol strenja mo ol man we oli no gat hom blong olgeta’ long wol ya. Hemia from we bigfala samting we oli putum tingting blong olgeta i stap strong long hem, hemia laef we i no save finis—long heven blong ol tabu man, mo long paradaes long wol ya blong “ol narafala sipsip.” (Jon 10:16; Filipae 3:20, 21; Hibrus 11:13; Revelesen 7:9, 14-17) ?Be wanem ol rabis fasin we tingting blong yumi nomo i wantem? Hemia tingting blong wantem kam rijman, blong wantem kasem hae nem, ol rabis fasin blong seks, wetem ol fasin olsem “jalus” mo “man i stap wantem evri samting.”—Kolosi 3:5; 1 Timoti 6:4, 9; 1 Jon 2:15, 16.
13. ?Olsem wanem ol samting we tingting blong yumi nomo i wantem oli save ‘agensem yumi blong spolem laef blong yumi’?
13 I tru se ol samting ya we tingting blong yumi nomo i wantem, oli rili ‘agensem yumi blong spolem laef blong yumi.’ Sloslo, oli save spolem fasin fren blong yumi wetem God, nao fiuja blong yumi (“laef blong yumi”) i stap long denja. Traem tingbaot: ?Sipos yumi stat laekem ol rabis fasin lelebet, olsem wanem yumi save givim laef blong yumi i go long God ‘olsem wan sakrefaes we i laef mo i tabu, mo we Hem i glad blong tekem’? ?Sipos yumi foldaon long trap blong ronem ol sas samting, olsem wanem yumi save ‘lukaot kingdom fastaem’? (Rom 12:1, 2; Matiu 6:33, NW; 1 Timoti 6:17-19) I moagud we yumi mekem olsem Moses mo tanem baksaed long ol samting blong wol we oli save pulum yumi, nao yumi putum wok blong Jeova long fasples long laef blong yumi. (Matiu 6:19, 20; Hibrus 11:24-26) Hemia nao stamba rod blong gat stret tingting mo no bitim mak long saed blong fasin fren we yumi gat wetem ol man blong wol ya.
‘Mekem Fasin Blong Yumi i Stret Gud’
14. ?From wanem yumi ol Kristin yumi traehad blong mekem ol gudfala fasin?
14 Long nekis vas, Pita i talem wan narafala impoten advaes i se: “Yufala i mas mekem fasin blong yufala i stret gud long fes blong [ol man], blong bambae oli luk ol gudfala wok blong yufala. Nao long Lasdei, taem God i kam blong jajem olgeta, bambae oli save leftemap nem blong God from ol gudfala wok ya blong yufala.” (1 Pita 2:12) Yumi ol Kristin, yumi traehad blong soemaot wan gudfala eksampol. Long skul, yumi stadi gud. Long wok, yumi wok strong mo yumi no giaman mo stil, nating we maet masta i strong tumas. Long wan famle we hasban no waef i no bilif, narawan we i bilif i traehad blong folem ol Kristin rul. I no isi blong mekem olsemia, be yumi save se gudfala eksampol blong yumi i mekem Jeova i glad, mo plante taem i save pulum ol man we oli no Witnes blong oli gat gudfala tingting long saed blong yumi.—1 Pita 2:18-20; 3:1.
15. ?Olsem wanem yumi save se ol man long olgeta ples blong wol oli luk we ol Witnes blong Jeova oli gat gudfala fasin?
15 Taem yumi ridim ol tok we ol man oli raetem long niuspepa long saed blong yumi, yumi luk se bighaf blong ol Witnes blong Jeova oli givim gudfala eksampol. Niuspepa ya blong Itali, Il Tempo i karem ripot ya: “Ol man we oli wok wetem ol Witnes blong Jeova oli talem se ol Witnes oli wok stret, oli no stap giaman, oli no stil. Maet yumi ting se oli krangke long skul blong olgeta from we oli bilif tumas long hem. Be, yumi mas respektem olgeta from oli traehad blong mekem fasin blong olgeta i stret gud.” Niuspepa ya blong Buenos Aires, Ajentina, Herald i talem se: “Long ol yia we oli pas, ol Witnes blong Jeova oli soemaot klia se oli man blong wok strong, oli tinghevi long ol gudfala fasin, oli lukaotgud blong no westem samting, mo oli ona gud long God.” Wan man Rasia we i stap mekem dip stadi, nem blong hem Sergei Ivanenko, i talem se: “Long olgeta ples blong wol, ol man oli luk we ol Witnes blong Jeova oli strong blong folem loa, mo oli neva mestem blong pem takis blong olgeta.” Maneja blong wan stadium we ol Witnes blong Jeova oli mekem asembli long hem long Simbabwe, i talem se: “Mi luk sam Witnes oli stap pikimap ol pepa we oli stap olbaot long graon, mo samfala oli klinim ol toelet. Afta we oli yusum stadium ya, hem i klin moa i bitim bifo we oli yusum. Ol yangfala blong olgeta oli gat gudfala fasin. Mi mi glad sipos wol ya i fulap long ol Witnes blong Jeova nomo.”
Ol Kristin Oli Obei Long Gavman
16. ?Wanem fasin we yumi mas gat long gavman, mo from wanem?
16 Pita i tokbaot fasin we yumi mas mekem long gavman tu. Hem i se: “From we yufala i man blong Masta blong yumi, yufala i mas obei long olgeta lida we ol man oli putumap. Yufala i mas obei long hed gavman blong yufala we i hae moa long ol narawan. Mo yufala i mas obei long ol man we hed gavman ya i putumap olgeta blong oli givim panis long ol man we oli brekem loa, mo blong oli presem olgeta we oli folem stret fasin. Yumi mas mekem olsem from we hemia wan samting we God i wantem, se long ol stret fasin blong yufala bambae yufala i blokem ol krangke tok blong ol man we oli no gat save.” (1 Pita 2:13-15) Yumi glad long ol samting we gavman i mekem blong givhan long yumi. Taswe, folem tok blong Pita, yumi obei long loa mo yumi pem takis. Yumi luksave se God i givim raet long gavman blong panisim ol man blong brekem loa, be hemia i no bigfala risen from wanem yumi obei long gavman. Yumi obei long hem from we yumi “man blong Masta blong yumi.” Yes, God i wantem se yumi obei. Mo tu, sipos yumi no folem loa nao oli mas panisim yumi, bambae yumi sakem doti long nem blong Jeova. Yumi no wantem mekem olsem.—Rom 13:1, 4-7; Taetas 3:1; 1 Pita 3:17.
17. ?Taem ol man “we oli no gat save” oli agensem yumi, yumi save sua long wanem samting?
17 Yumi sore blong talem se sam haeman “we oli no gat save” oli mekem trabol long yumi mo oli agensem yumi, olsem taem oli mekem plante toktok we i no tru agensem yumi. Be, long stret taem, Jeova i stap mekem i kam klia se ol tok blong olgeta i giaman, mo samting ya i stopem “ol krangke tok” blong olgeta. Ol gudfala Kristin fasin blong yumi oli soemaot klia hu nao i stap talem trutok. Taswe, plante haeman we oli no save giaman, oli leftemap yumi from ol gudfala wok blong yumi.—Rom 13:3; Taetas 2:7, 8.
Ol Man Blong Wok Blong God
18. ?Yumi ol Kristin yumi mas mekem wanem blong yumi no yusum fasin fri blong yumi long rod we i no stret?
18 Biaen, Pita i givim woning se: “Yufala i kam fri man finis, mo fasin blong yufala i mas soemaot samting ya. Be i nogud yufala i yusum fasin ya we yufala i kam fri man, blong haedem sam fasin we i no stret. Yufala i man blong wok blong God, mo fasin blong yufala i mas soemaot samting ya.” (1 Pita 2:16; Galesia 5:13) Tede, save we yumi gat long saed blong trutok blong Baebol i mekem yumi kam fri long ol tijing blong giaman skul. (Jon 8:32) Mo tu, yumi fri blong jusum wanem we yumi wantem mekem, mo yumi save mekem ol prapa disisen blong yumi. Nating se i olsem, yumi no yusum fasin fri ya long rod we i no stret. Taem yumi jusum ol fren blong yumi, stael blong klos mo hea, ol pleplei we yumi joen long hem, wetem kakae mo dring blong yumi, oltaem yumi mas tingbaot se ol trufala Kristin oli man blong wok blong God, oli no stap mekem samting we olgeta nomo oli wantem. Yumi jusum blong mekem wok blong Jeova i bitim we yumi kam slef blong ol samting we tingting blong yumi nomo i wantem, olsem ol stael mo fasin blong wol ya.—Galesia 5:24; 2 Timoti 2:22; Taetas 2:11, 12.
19-21. (a) ?Wanem tingting we yumi mas gat long olgeta we oli gat hae posisen insaed long gavman? (b) ?Samfala oli mekem wanem we i soem se oli “lavem olgeta Kristin man”? (c) ?Wanem wok blong yumi we i moa impoten long ol narafala wok?
19 Pita i gohed se: “Yufala i mas ona long olgeta man, mo yufala i mas lavem olgeta Kristin man, mo yufala i mas ona gud long God, mo yufala i mas ona long hed gavman blong yufala.” (1 Pita 2:17) Jeova God i letem sam man oli rul antap long ol narafala, taswe yumi mas ona long ol rula ya. Yumi save prea from olgeta tu, se bambae oli letem yumi gohed blong mekem wok blong prij we yumi gat pis mo yumi stap ona gud long God. (1 Timoti 2:1-4) Be long semtaem, yumi mas “lavem olgeta Kristin man.” Oltaem yumi mas mekem samting we i gud mo i givhan long ol Kristin brata blong yumi, i no samting we i spolem olgeta.
20 Wan eksampol: Long wan kantri long Afrika we faet i kamaot bitwin tu defren laen, ol man oli luksave klia nomo se ol Witnes blong Jeova oli mekem Kristin fasin. Niuspepa ya blong Swiselan, Reformierte Presse i talem se: “Long 1995, grup ya we i wok from Raet blong ol Man Afrika . . . oli pruvum se olgeta jos oli joen [long faet ya], be ol Witnes blong Jeova nomo oli no joen.” Taem nius blong ol bigfala trabol ya i kasem ol narafala ples blong wol, ol Witnes blong Jeova long Yurop oli hareap blong sanem kakae mo meresin i go long ol Kristin brata blong olgeta mo ol narafala we oli trabol long kantri ya. (Galesia 6:10) Oli folem tok blong Ol Proveb 3:27 se: “Sipos yu gat janis blong givhan long narafala man, i gud yu gohed, yu mekem i gud long hem, stret olsem we hem i wantem.”
21 Be, i gat wan wok we i moa impoten yet i bitim ona we yumi givim long gavman mo lav we yumi soem long ol Kristin brata blong yumi. ?Wanem wok ya? Pita i talem se: “Yufala i mas ona gud long God.” Yumi gat wan kaon blong pembak long Jeova, mo kaon ya i bigwan moa i bitim kaon we yumi gat long eni man. ?Olsem wanem i olsem? ?Mo olsem wanem yumi save mekem ol samting we God i askem long yumi blong mekem mo long semtaem mekem samting we gavman i askem? Bambae yumi ansarem ol kwestin ya long nekis stadi.
?Yu Yu Rimemba?
• ?Wanem wok blong ol Kristin insaed long famle?
• ?Olsem wanem yumi save soemaot se yumi glad blong givim samting long narafala insaed long kongregesen?
• ?Wanem wok we yumi mas mekem long ol man blong wol ya?
• ?Wanem sam gudfala frut we yumi kasem taem yumi mekem fasin blong yumi i stret gud?
[Kwestin]
[Tok blong pija long pej 9]
?Olsem wanem Kristin famle i save glad bigwan?
[Tok blong pija long pej 10]
?From wanem ol Witnes blong Jeova oli lavlavem olgeta?
[Tok blong pija long pej 10]
?Yumi save soem lav long ol Kristin brata blong yumi nating se yumi no save olgeta?