1, 2. ?From wanem Pol i raetem leta, long ol Hibru Kristin?

LONG yia 61, ol brata mo sista long ol kongregesen blong Isrel, oli joen gud tugeta long pis. Nating se i olsem, aposol Pol i stap kalabus long Rom, mo hem i save se bambae hem i fri i no longtaem. Timoti tu i jes kamaot long kalabus nomo, mo tufala tugeta i wantem go visitim ol brata long Judia. (Hibrus 13:23) Long 5 yia we i stap kam, ol Kristin long Judia mo olgeta we oli laef long Jerusalem oli mas aot kwiktaem. ?From wanem? From Jisas i talem long ol man blong hem se, taem oli luk ol soldia oli raonem Jerusalem, oli mas aot kwiktaem long ples ya.—Luk 21:20-24.

² Jisas i bin talem woning ya 28 yia bifo. Long taem ya, ol Kristin long Isrel oli gohed blong stanap strong long bilif blong olgeta, nating se ol man oli mekem olgeta oli harem nogud, mo oli kasem plante trabol. (Hibrus 10:32-34) Be, i no longtaem bambae oli kasem wan bigfala trabol we i traem bilif blong olgeta. Taswe, Pol i wantem givhan long olgeta blong oli rere from trabol we bambae i hapen. (Matiu 24:20, 21; Hibrus 12:4) Blong ol Kristin ya oli obei long tok blong Jisas, mo oli stap laef, oli mas stanap strong mo gat strong bilif. (Ridim Hibrus 10:36-39.) Taswe, Jehova i pulum Pol blong i raetem leta long ol brata mo sista ya. Leta ya i blong  mekem se oli stanap strong long bigfala trabol we bambae oli kasem. Naoia leta ya i kam buk blong Hibrus.

3. ?From wanem yumi mas intres long buk blong Hibrus?

³ Tede, yumi tu, yumi mas intres long buk blong Hibrus. ?From wanem? From we bambae yumi fesem wan bigfala trabol, olsem ol Kristin long Judia bifo. Yumi stap long ol “lasdei, we laef long wol ya i kam strong tumas.” Mo plante long yumi oli stanap strong long ol trabol mo fasin agens we oli kasem. (2 Timoti 3:1, 12) Nating se i olsem, sam long yumi oli harem gud from we oli gat pis, mo oli no kasem fasin agens. Be, olsem ol Kristin long taem blong Pol, yumi evriwan i mas rere oltaem. ?From wanem? From we i no longtaem, bambae yumi kasem bigfala trabol ya we bambae i traem bilif blong yumi bigwan.—Ridim Luk 21:34-36.

4. ?Wanem stamba vas blong yia 2016, mo from wanem vas ya i stret?

⁴ ?Wanem bambae i givhan long yumi blong rere from bigfala trabol ya? Pol i tokbaot plante advaes long buk blong Hibrus we i save mekem bilif blong yumi i strong. Wan long ol impoten advaes we Pol i tokbaot, i stap long Hibrus 13:1. Hem i talem se: ‘Gohed blong lavlavem yufala, olsem wan brata nomo.’ Hed Kampani i jusum vas ya olsem stamba vas blong yia 2016.

5. (1) ?Lavlavem yufala olsem wan brata nomo i minim wanem? (2)?Yumi mas soemaot lav ya long hu?

⁵ Lavlavem yufala olsem wan brata nomo, i minim strong filing we yumi gat long ol famle, mo ol fren blong yumi. (Jon 11:36) Yumi no mas giaman se yumi brata mo sista. Yumi ol tru brata mo sista. (Matiu 23:8) Pol i talem se: “Yufala i mas lavlavem yufala olsem we yufala i wan brata nomo from we yufala i joen long Kraes, mo oltaem yufala i mas rere blong ona long yufala.” (Rom 12:10) Ol tok ya i soemaot strong filing we yumi mas gat long ol Kristin brata mo sista. Taem yumi lavem olgeta olsem wan brata nomo, hemia i givhan long yumi blong yumi fren gud, mo yumi joen gud tugeta.

6. ?Olsem wanem ol tru Kristin oli kasemsave mining blong tok ya, lavlavem yufala olsem wan brata nomo?

⁶ Tok ya “lavlavem yufala, olsem we yufala i wan brata nomo,” i stap plante taem long ol buk blong yumi. Ol man Jiu long taem bifo, oli yusum tok ya “brata” blong tokbaot wan famle no wan man aot saed long famle. Be oli neva yusum tok ya taem oli tokbaot wan man we i no man Jiu. Nating se i olsem, yumi ol tru Kristin, yumi evriwan i wan “brata” nomo, nomata se yumi kamaot long defdefren kantri. (Rom 10:12) Jehova i tijim yumi se yumi mas lavlavem yumi olsem wan brata nomo. (1 Tesalonaeka 4:9) Be, ?from wanem i impoten we yumi lavlavem yumi olsem wan brata nomo?

7. (1) ?Wanem impoten risen blong yumi lavlavem yumi olsem wan brata nomo? (2) Yu tokbaot wan narafala risen from wanem i impoten we yumi lavem ol narafala Kristin.

⁷ Impoten risen from wanem yumi mas lavlavem yumi olsem wan brata nomo, hemia from we Jehova i talem long yumi blong mekem olsem. Yumi no save lavem Jehova sipos yumi no lavem ol brata mo sista blong yumi. (1 Jon 4:7, 20, 21) Wan narafala risen, hemia se, yumi nidim ol narafala long taem blong trabol. Taem Pol i raetem leta long ol Hibru Kristin, hem i save se i no longtaem sam long olgeta bambae oli mas lego haos blong olgeta mo ol narafala samting blong olgeta. Jisas i tokbaot  ol nogud samting we bambae i hapen long taem ya. (Mak 13:14-18; Luk 21:21-23) Taswe bifo we taem ya i kam, ol Kristin ya oli nidim blong lavlavem olgeta moa.—Rom 12:9.

8. ?Yumi nidim blong mekem wanem naoia, bifo we bigfala trabol i stat?

⁸ I no long taem, bambae i gat wan bigfala trabol we neva man i luk bifo. (Mak 13:19; Revelesen 7:1-3) Long taem ya, yumi mas obei long advaes ya se: “Yufala i go insaed long ol haos blong yufala, mo taem yufala i stap insaed, yufala i satem doa. Yufala i go haed blong smoltaem, gogo kros blong Hae God bambae i godaon bakegen.” (Aesea 26:20) Maet “ol haos” i minim ol kongregesen blong yumi, hemia ples we yumi joen wetem ol brata mo sista blong mekem wosip long Jehova. Be yumi mas mekem sam moa samting i bitim we yumi joen wanples oltaem. Pol i talem long ol Hibru Kristin se oli mas lefleftemap tingting blong olgeta. Hemia i soemaot se oli lavem ol Kristin brata mo sista blong olgeta, mo oli wantem mekem i gud long olgeta. (Hibrus 10:24, 25) Yumi nidim blong lavlavem yumi moa naoia. Hemia bambae i givhan long yumi blong stanap strong long ol traem we yumi kasem long fiuja.

9. (1) ?Wanem sam janis we yumi save soemaot lav long ol narafala? (2) Yu tokbaot sam eksampol we i soemaot olsem wanem ol man blong Jehova oli lavlavem olgeta.

⁹ Tede, yumi gat plante janis blong soemaot lav long ol brata mo sista blong yumi, bifo we bigfala trabol i stat. Plante brata mo sista oli harem nogud from ol disasta olsem, etkwek, bigfala wota we i ron, hariken, tsunami, mo sam narafala samting bakegen. Sam narafala, ol man oli mekem i nogud long olgeta. (Matiu 24:6-9) Mo tu, i gat trabol blong mane evri dei, we i kamaot from ol kruked fasin blong ol man we oli stap rulum wol ya. (Revelesen 6:5, 6) Nating se i olsem, ol trabol we ol brata mo sista oli kasem, i givim janis long yumi blong soemaot lav long olgeta. Nomata se ol man long wol oli no lavlavem olgeta, be yumi nidim blong gohed blong lavlavem yumi olsem wan brata nomo. (Matiu 24:12) [1]—Yu luk ol not, pej 8.

10. ?Bambae yumi tokbaot wanem naoia?

¹⁰ Nomata wanem problem we yumi gat, ?olsem wanem yumi save gohed blong lavlavem yumi olsem wan brata nomo? Mo ?olsem wanem yumi pruvum se yumi lavem ol brata mo sista? Afta we Aposol Pol i talem se, ‘gohed blong lavlavem yufala, olsem wan brata nomo,’ hem i tokbaot 6 rod we ol Kristin oli save folem blong lavlavem olgeta olsem wan brata nomo. Naoia bambae yumi tokbaot 6 rod ya.

11, 12. ?I minim wanem se yumi tekem ol narafala i kam long haos blong yumi? (Yu luk pija long stat blong stadi.)

¹¹ “Tekem ol strenja oli kam long haos blong yufala.” (Ridim Hibrus 13:2.) Tok ya i mekem yumi tingbaot bakegen eksampol blong Ebraham mo Lot. Tufala i kaen long ol strenja we oli kam visitim tufala. Biaen, tufala  i jes kasemsave se ol strenja ya oli ol enjel. (Jenesis 18:2-5; 19:1-3) Eksampol blong tufala i leftemap tingting blong ol Hibru Kristin blong oli lavlavem olgeta olsem wan brata nomo, taem oli tekem ol narafala i kam long haos blong olgeta.

¹² Yumi tu, yumi save tekem ol narafala i kam long haos blong yumi. Yumi mekem olsem, taem yumi invaetem ol brata mo sista oli kam long haos blong yumi blong kakae, no yumi storian blong leftemap tingting blong olgeta. Nomata se yumi no save gud eria elda mo waef blong hem, yumi save invaetem tufala, taem oli kam visitim kongregesen blong yumi. (3 Jon 5-8) I no nid blong yumi mekem wan bigfala kakae no spenem bigfala mane. Mak blong yumi i blong leftemap tingting blong ol brata mo sista, be i no blong mekem oli glad long yumi from ol samting we yumi gat. Mo tu, yumi no mas invaetem olgeta nomo we oli save invaetem yumi bakegen, long wan narafala taem. (Luk 10:42; 14:12-14) Samting we i impoten hemia se, yumi no mas bisi tumas nao yumi fogetem blong tekem ol narafala i kam long haos blong yumi.

13, 14. ?Olsem wanem yumi save “tingbaot ol man we oli stap long kalabus”?

¹³ “Oltaem yufala i mas tingbaot ol man we oli stap long kalabus.” (Ridim Hibrus 13:3.) Taem Pol i raetem tok ya, hem i stap tokbaot ol brata we oli stap long kalabus from bilif blong olgeta. Hem i talem gudfala toktok long kongregesen ya, from we oli soemaot se oli “sore long ol man we oli stap long kalabus.” (Hibrus 10:34, NW) Long ol 4 yia we Pol i stap long kalabus, sam brata mo sista oli givhan long hem. Be i gat sam narafala we oli laef longwe long hem. ?Olsem wanem oli save givhan long Pol? Ol brata mo sista ya oli save prea oltaem from hem.—Filipae 1:12-14; Hibrus 13:18, 19.

¹⁴ Tede, plante Witnes oli stap long kalabus from bilif blong olgeta. Ol brata mo sista we oli laef klosap long olgeta, oli save givim sam samting blong givhan long olgeta. Be plante long yumi, yumi no laef klosap long olgeta. Taswe, ?olsem wanem yumi save givhan long olgeta mo yumi tingbaot olgeta oltaem? Sipos yumi lavem olgeta olsem wan brata nomo, samting ya bambae i pusum yumi blong prea from olgeta oltaem. Maet yumi save prea from ol brata mo sista, mo sam pikinini we oli stap kalabus long Eritrea. Mo tu, yumi save prea from ol brata ya, Polos Iassu, Aesak Mogos, mo Negede Teklemariam, we oli stap yet long kalabus blong 20 yia finis.

15. ?Olsem wanem man mo woman i save tinghae long mared?

¹⁵ “Mared i wan fasin we yufala evriwan i mas tinghae long hem.” (Ridim Hibrus 13:4.) Yumi save soemaot se yumi lavlavem yumi olsem wan brata nomo, taem yumi stap klin long ol fasin blong yumi. (1 Timoti 5:1, 2) Yu traem tingbaot, sipos yumi mekem nogud fasin blong man wetem woman, wetem wan brata no sista, bambae yumi mekem hem i harem nogud, mo ol famle blong hem tu bambae oli harem nogud. Mo tu, bambae ol narafala brata mo sista oli no moa save trastem yumi. (1 Tesalonaeka 4:3-8) Yu traem tingbaot tu se, wan woman we i mared bambae i harem olsem wanem taem hem i faenemaot se man blong  hem i stap lukluk rabis pija. ?Bambae hem i harem se man blong hem i lavem hem, mo i respektem mared blong tufala?—Matiu 5:28.

16. ?Taem yumi harem gud long wanem samting we yumi gat, hemia i givhan long yumi olsem wanem?

¹⁶ “Sipos yufala i gat wanem samting, be yufala i mas harem gud long hem.” (Ridim Hibrus 13:5.) Sipos yumi trastem Jehova, hemia bambae givhan long yumi blong harem gud long wanem samting we yumi gat. Be, ?olsem wanem samting ya i givhan long yumi blong lavlavem yumi olsem wan brata nomo? Sipos yumi harem gud long wanem samting we yumi gat, bambae yumi tingbaot oltaem se, ol Kristin brata mo sista blong yumi oli impoten moa long mane, mo ol narafala samting. (1 Timoti 6:6-8) Bambae yumi no komplen from ol brata mo sista, mo from ol samting we i hapen long laef blong yumi. Mo tu, bambae yumi no griri mo jalus long ol narafala. Be, taem yumi harem gud long wanem samting we yumi gat, bambae yumi glad blong givim samting long narafala.—1 Timoti 6:17-19.

17. ?Taem yumi “mekem tingting blong yumi i strong,” samting ya i givhan long yumi olsem wanem?

¹⁷ Yumi “mekem tingting blong yumi i strong.” (Ridim Hibrus 13:6.) Sipos yumi trastem Jehova, hemia i mekem tingting blong yumi i strong, nao yumi save winim ol traem we yumi kasem. Mo, taem tingting blong yumi i strong, hemia i givhan long yumi blong gat stret tingting. Mo stret tingting i mekem se yumi wantem leftemap tingting blong ol brata mo sista, mo mekem olgeta oli harem gud. Taem yumi mekem olsem, hemia i soemaot se yumi lavlavem yumi olsem wan brata nomo. (1 Tesalonaeka 5:14, 15) Mo tu, long taem blong bigfala trabol, yumi save gat strong tingting, from we yumi save se i no longtaem bambae yumi fri.—Luk 21:25-28.

18. ?Yumi save mekem wanem blong lavem ol elda moa?

 ¹⁸ “Yufala i no fogetem ol man ya we bifo oli stap lidim yufala.” (Ridim Hibrus 13:7, 17.) Ol elda long ol kongregesen blong yumi, oli yusum prapa taem blong olgeta, blong givhan long yumi. Taem yumi tingbaot ol samting we oli mekem, yumi lavem olgeta moa mo yumi talem tangkiu long olgeta from ol wok we oli mekem. Yumi no wantem mekem wan samting we bambae i mekem oli harem nogud mo oli wari. Long rod ya, yumi stap “ona gud long olgeta from ol wok ya we oli stap mekem” mo yumi soemaot se yumi “lavem olgeta.”—1 Tesalonaeka 5:13.

19, 20. ?Olsem wanem yumi save gohed moa blong lavlavem yumi olsem wan brata nomo?

¹⁹ Ol man oli save gud ol man blong Jehova, from we oli lavlavem olgeta olsem wan brata nomo. Long taem blong Pol tu i sem mak. Be, Pol i leftemap tingting blong ol brata mo sista blong oli soemaot moa se oli lavem narafala. Hem i talem se: “Yufala i mas gohed moa yet long fasin ya.”(1 Tesalonaeka 4:9, 10) Yumi tu, yumi save kam gud moa long fasin ya.

²⁰ Taswe, taem yumi luk stamba vas blong yia ya, i gud we yumi tingting dip long ol kwestin ya: ?Mi mi save traehad moa blong tekem ol narafala i kam long haos blong mi? ?Olsem wanem mi save givhan long ol brata mo sista we oli stap long kalabus? ?Mi mi tinghae long loa blong God long mared? ?Wanem i save givhan long mi blong harem gud long wanem samting we mi gat? ?Olsem wanem mi save trastem Jehova moa? ?Olsem wanem mi save obei moa long ol elda? Sipos yumi traehad blong folem 6 rod ya, bambae stamba vas blong yia ya i no stap olsem wan saen nomo blong yumi luk. Be, bambae i mekem yumi tingbaot oltaem blong obei long tok blong Pol we i se: ‘Gohed blong lavlavem yufala, olsem wan brata nomo.’—Hibrus 13:1.