U GHA hoo ne u rẹn inu ẹgogo nọ he tu, vbua khian ru? U sẹtin ghee ẹgogo ne u gba ye obọ ra ẹgogo na mu ye egbe ekẹn. Ọse ruẹ gha nọ ruẹ inu ẹgogo nọ he tu, vbua khian ya tae hẹ? Odẹ ughughan ẹre emwa ya taa inu ẹgogo nọ he tu.

Vbe igiemwi, ọ ghaa rre 1:30 ra 13:​30, u sẹtin kha wẹẹ, ughaẹdẹ ọkpa kevbe ifuanro ọgban ẹre ọ ya gberra ẹgogo iweva ra ifuanro ọgban ẹre ọ ya gberra ẹgogo ọkpa. Vbe ihe eso “ukhiọnmwẹ ẹgogo eva,” ẹre iran tie ẹre, vbe ọ gha kẹ ifuanro ọgban ne ẹgogo eva tu.

De vbene emwa ya gha taa inu ẹgogo nọ tu vbe ẹghẹ nẹdẹ? Odẹ ughughan nọ. Ako nibun vbe abọ ọghe Baibol ne a ya urhuẹvbo e Hibru gbẹn sunu ye ẹghẹ “owiẹ,” “avan,” “ogiavan” kevbe “ota.” (Gẹn 8:11; 19:27; 43:16; Diut 28:29; 1 Ọba 18:26) Sokpan, ọ mwẹ ẹghẹ eso ne Baibol ya sunu ye inu ẹgogo ne emwi wa ya sunu tara.

Vbe ẹghẹ nẹdẹ, Ivbi Izrẹl ghaa mwẹ emwa ni ba odẹ vbe asọn. Orre nibun, a te miẹn ighẹ a biẹ Jesu, ihe eha ẹre Ivbi Izrẹl ghae asọn yi, ọni rhiema wẹẹ, igba eha ẹre iran ghaa fi emwa ni ba odẹ vbe asọn werriẹ. (Psm 63:6) Ebe Giọgis 7:19 guan kaẹn emwa ni ba odẹ vbe “ogiasọn.” Ọ ghi rre ẹghẹ Jesu, igba enẹ ẹre Ivbi e Ju ghi ya gha fi emwa ni bodẹ vbe asọn werriẹ, zẹ vbene Ivbi e Grik kevbe Ivbi e Rom ghaa ru ẹre.

Ẹi re avbiẹ inugba ebe enẹ ni taa okha e Jesu sunu ye igba enẹ na, ne Ivbi e Ju ya gha fi emwa ni ba odẹ vbe asọn werriẹ. Vbe igiemwi, e Baibol khare wẹẹ, “omwa ẹkpo ẹgogo eha ya sẹ ẹgogo enẹ vbe owiẹ,” ẹre Jesu ya nana uhunmwu amẹ bu erhuanegbe ẹre. (Mat 14:25) Vbe erre ne Jesu zẹe, ọ keghi kha wẹẹ: “Akpawẹ ọdafẹn ne ọ yan owa rẹn ẹghẹ ne oyi gha ya rre [vbe asọn], te ọ gha kọn ovbe, ẹi ghẹ gie oyi . . . la irẹn owa.”—Mat 24:⁠43.

Jesu keghi ya unu kaẹn igba enẹ ne Ivbi e Ju ya gha fi emwa ni ba odẹ werriẹ, vbe ọ tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Wa gha ba odẹ, rhunmwuda wa ma rẹn ẹghẹ ne ọdafẹn ne ọ yan owa gha ya rre, deghẹ ota nọ, ra ogiasọn, vbe ẹdẹ a gha wan, ra vbe ovẹn a yan rre nọ.” (Mak 13:35) Emwa okaro ni ba odẹ keghi suẹn vbe ẹghẹ ota. Ẹghẹ “ota” ne Jesu ka guan kaẹn mwa keghi re ẹghẹ ne owẹn ya defua ya sẹ odẹ ẹgogo ihinrin vbe ota. Nogieva keghi re “ogiasọn,” nọ re ẹgogo ihinrin vbe ota ya sẹ ogiasọn. Nogieha ne Jesu ya unu kaẹn ọre vbe “ẹdẹ a gha wan” ra ẹghẹ ne ọkpa ya viẹ. Ọna keghi suẹn vbe ogiasọn ya sẹ ẹgogo eha vbe odẹ ẹghẹ ne ọkpa ya viẹ. Ọ gha kẹ, ẹghẹ na ẹre ọkpa ya viẹ vbe asọn ne ivbiyokuo mu e Jesu. (Mak 14:72) Nokiekie ne Jesu ya unu kaẹn ọre “vbe ovẹn a yan rre.” Ọna kegha re odẹ ẹgogo eha vbe odẹ ẹghẹ ne ọkpa ya viẹ ya sẹ ẹghẹ ne ovẹn ya yan rre vbe owiẹ.

Agharhemiẹn wẹẹ egbe ẹgogo ne ima mwẹ vbe ẹdẹnẹrẹ i rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ, emwa ghaa mwẹ vbene iran ya rẹn kevbe vbene iran ya taa inu ẹgogo nọ he tu.