1-2. Zẹvbe ne igiemwi ọghe Angelito rhiẹre ma, vbọ khẹke ne dọmwadẹ ima ru?

OSẸE Jehova ẹre evbibiẹ ruẹ khin ra? Adeghẹ erriọ nọ, gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, na gha re ọse ọghe Jehova i re emwi na re vbe ukhu. Adeghẹ evbibiẹ ima ga e Jehova, ra iran i gae, te ọ khẹke ne dọmwadẹ ima gu e Jehova ru ọse.

² Gia guan kaẹn emwi ẹwaẹn ọghe ọtẹn nokpia ọkpa na tiẹre Angelito. Osẹe Jehova ẹre evbibiẹ ọre kevbe etiẹn ọnrẹn khin. Sokpan vbe ọ waan dee, ọ kegha roro ẹre wẹẹ te irẹn wa khian rree ne Osanobua. Ọtẹn ima na keghi kha wẹẹ: “Rhunmwuda ẹgbẹe mwẹ ẹre I na gha ga e Jehova.” Vbene ẹghẹ ya khian, Angelito na suẹn gha loo ẹghẹ nọ somwa ya tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn ne egbe ẹre, ọ na vbe gha mu emwi nọ tie roro. Ẹi vbe re ọni ọkpa, ọ keghi rhiegbe ye erhunmwu ne a na. Emwi ne Angelito ru na, biẹ ọmọ esi ra? Ẹẹn. Ọ keghi kha wẹẹ, “I na do bẹghe ẹre wẹẹ, deghẹ I hoo ne I gele gha re ọse ọghe Osanobua ne Jehova, te ọ khẹke ne I gele rẹn ọnrẹn.” Inọta nọ ghi rrọọ ọre wẹẹ: Na rẹn emwi eso vbekpae Jehova kevbe na gele rẹn ọnrẹn, de alughaẹn nọ rrọọ? De emwi ne ima gha ru, ne ima mieke na gele rẹn e Jehova?

3. Na rẹn emwi eso vbekpae Jehova kevbe na gele rẹn ọnrẹn, de alughaẹn nọ rrọọ?

³ Ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ ima rẹn e Jehova, rhunmwuda ne ima na rẹn eni ẹnrẹn kevbe emwi eso vbekpa re. Sokpan na rẹn e Jehova gberra vberriọ. Ma ghaa hoo ne ima gele rẹn e Jehova, te ima gha loo ẹghẹ nọ somwa ya ruẹ vbekpa re kevbe avbe akpa ọghẹe ni maan. Ẹghẹ nii, ma ghi do rẹn aro nọ ya ghee emwi. Ọna ẹre ọ khian ghi ya ima rẹn deghẹ iro ne ima  zẹ kevbe emwi ne ima ru yẹẹ e Jehova. Ma gha ghi rẹn emwi ne Jehova gualọ vbe obọ ima nẹ, ọ khẹke ne ima zẹ emwi ru.

4. De vbene igiemwi ọghe emwa eso vbuwe Baibol khian ya ru iyobọ ne ima hẹ?

⁴ Emwa eso sẹtin gha ya ima gbogiẹ, rhunmwuda ne ima na hoo ne ima ga e Jehova, iran ghi kue gha kpokpo ima. Sokpan ma gha mu ẹtin yan e Jehova, ẹi khian ya ekhue mu ima. Ọna gha rhiẹre ma wẹẹ, ima hoo ne ima gele gha re ọse ọghe Jehova. Ma gha gele sẹtin rẹn e Jehova ra? Ẹẹn, ma gha sẹtin! Igiemwi ọghe Mosis kevbe Ọba e Devid ni vbe gha re emwa ni ma gba vbene ima ye, ya ima rẹn wẹẹ ima gha gele sẹtin rẹn e Jehova. Zẹvbe ne ima ya ziro yan okha ọghe iran, ma gha rhie ewanniẹn ye inọta eva na: De vbene iran ya rẹn e Jehova hẹ? De emwi ne igiemwi ọghe iran maa ima re?

5. De azẹ ne Mosis ru?

⁵ E Mosis keghi kha wẹẹ e Jehova ẹre irẹn khian ga. Vbe Mosis rre odẹ ukpo 40, ọ keghi suẹn gha gu Ivbi Izrẹl ni re emwa ọghe Osanobua muobọ. “Ọ ma kue ne a gha tie irẹn ovbi ovbi e Fero nokhuo.” (Hib 11:24) E Mosis keghi sẹ ukpo nọ yo nọ te ye vbe Igipt rae. Ọ na suẹn gha ya Ivbi Izrẹl ike. Emwi nọ ru na keghi mu arrọọ ọghẹe ye ikpadede vbe obọ e Fero, ne Ivbi Igipt ghaa ghee zẹvbe osa ọghe iran. U miẹn amuẹtinyan ne Mosis rhiema! Amuẹtinyan ne Mosis ghaa mwẹ dae Jehova, ẹre ọ si ẹre nọ na gha re ọsie Jehova ya sẹ ẹdẹ nọ wu.—Itan 3:5.

6. De emwi ne okha ọghe Mosis maa ima re?

⁶ De emwi ne ọna maa ima re? Ma ẹre ọ khian zẹ ne egbe ima deghẹ ima gha ga e Jehova kevbe deghẹ ima gha gu emwa rẹn muobọ, vbene Mosis ru ẹre. Ma gha kha wẹẹ ima gha ga e Jehova, te ima gha muegbe ne ima ya sẹ emwi eso rae. Ma sẹtin vbe miẹn ukpokpo vbe obọ emwa nẹi ga e Jehova. Sokpan deghẹ ima na mu ẹtin yan Erha mwa nọ rre ẹrinmwi, ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ ẹi khian sẹ ima rae!

7-8. De emwi eso ne Mosis ruẹ re vbekpa e Jehova?

⁷ E Mosis ma gi egbe ahoo ọghe Jehova na ru wọọ re, ọ na vbe gha ruẹ vbekpa avbe akpa ọghẹe. Vbe igiemwi, vbe Jehova tama e Mosis nọ su Ivbi Izrẹl hin otọ Igipt rre, e Mosis kegha roro ẹre wẹẹ, irẹn i khian sẹtin. Ẹi re avbiẹ inugba ẹre ọ tama e Jehova wẹẹ irẹn ma gbegba. Osanobua keghi rhiẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ ẹnina dae Mosis, ọ na ghi ru iyobọ nọ khẹke nẹẹn. (Ẹks 4:10-16) Rhunmwuda ọni, ohan ma ghi mu e Mosis, ọ na bu e Fero ya tama rẹn oya ne Jehova khian rri Ivbi Igipt re. E Mosis keghi bẹghe vbene Jehova mwẹ ẹtin hẹ, vbe ẹghẹ ne Jehova ya fuẹn e Fero kevbe ivbiyokuo ẹre vbe Okun Nọ Baa, sokpan ọ na miẹn Ivbi Izrẹl fan.—Ẹks 14:26-31; Psm 136:15.

⁸ Vbe Mosis ghi su Ivbi Izrẹl hin otọ Igipt rre nẹ, iran keghi suẹn gha vian. Ọrheyerriọ, e Jehova ma ya obọ nọ tọn mu Ivbi Izrẹl. Ọna keghi ya e Mosis rẹn vbene Jehova mwẹ izinegbe hẹ. (Psm 78:40-43) Ọ vbe gha mwẹ asẹ ọkpa ne Jehova khian te ya fuẹn Ivbi Izrẹl rua, sokpan vbe Mosis ghi rinmwian e Jehova, ọ na ghi fi ekhọe werriẹ. Ọna keghi ya e Mosis rẹn wẹẹ ọmwa imuegberriotọ ẹre Jehova khin.—Ẹks 32:9-14.

9. Zẹvbe nọ rre ebe Hibru 11:27, de vbene asikẹgbe ne Mosis ghaa gu e Jehova mwẹ wegbe sẹ hẹ?

⁹ Vbe Ivbi Izrẹl ghi kpa hin otọ Igipt rre nẹ, asikẹgbe ne Mosis gu e Jehova mwẹ kegha wegbe yọ sẹrriọ wẹẹ, ọ na ghi ye vbene a miẹn wẹẹ, te irẹn ghi bẹghe Jehova ghee mwẹ ghee ruẹ. (Tie Hibru 11:27.) Vbene asikẹgbe ne  Mosis ghaa gu e Jehova mwẹ ghi wegbe sẹ, e Baibol keghi kha wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa ghi gha gu e Mosis guan vbe ghe aro mwẹ ghe aro ruẹ, zẹ vbene ọmwa gu ọsiọre guan.”—Ẹks 33:11.

10. Ma ghaa hoo ne ima rẹn e Jehova ẹsẹsẹmwẹse, vbọ khẹke ne ima ru?

¹⁰ De emwi ne ọna maa ima re? Ma ghaa hoo ne ima rẹn e Jehova ẹsẹsẹmwẹse, ọ khẹke ne ima ruẹ vbekpa avbe akpa ọghẹe, ma ghi vbe gha ru ahoo ọghẹe. Ahoo ọghe Jehova ọre ne “emwa hia fe, ne iran vbe do rẹn ẹmwata nii.” (1 Tim 2:3, 4) Odẹ ọkpa ne ima ya rhiẹre ma wẹẹ ima ru ahoo ọghe Osanobua ọre, ne ima gha tama emwa ọvbehe vbekpae Jehova.

11. Ma ghaa tama emwa ọvbehe vbekpae Jehova, de vbene ọ ya ru iyobọ ne ima ya rẹn ọnrẹn sayọ?

¹¹ Ma ghaa tama emwa ọvbehe vbekpae Jehova, ọ keghi ru iyobọ ne ima ya rẹn ọnrẹn sayọ. Vbe igiemwi, ma keghi bẹghe vbene Jehova mwẹ ẹnina hẹ, zẹvbe nọ ya ru iyobọ ne ima ya miẹn emwa ni mwẹ ekhọe ata vbe ikporhu. (Jọn 6:44; Iwinna 13:48) Ma keghi bẹghe vbene Ẹmwẹ Osanobua mwẹ ẹtin hẹ, zẹvbe nọ ya ru iyobọ ne emwa ne ima gu ruẹ e Baibol ya ru afiwerriẹ nọkhua vbe arrọọ ọghe iran. (Kọl 3:9, 10) Ma vbe bẹghe vbene Jehova mwẹ izinegbe hẹ, zẹvbe nọ ya kie ẹkpotọ ne emwa ni rre ẹdogbo ne ima na kporhu ya ruẹ vbekpa irẹn, ne iran mieke na miẹn fan.—Rom 10:13-15.

12. Zẹvbe nọ rre ebe Ẹksodọs 33:13, de emwi ne Mosis rinmwian e Jehova re? Vbọzẹe?

¹² E Mosis ma ya asikẹgbe nọ gu e Jehova mwẹ rhẹghẹrẹ. E Jehova wa loo e Mosis ya ru iwinna ọyunnuan nibun. Ọna keghi ya e Mosis rẹn e Jehova ẹsẹsẹmwẹse. Ọrheyerriọ, e Mosis na ye rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne irẹn ya rẹn ọnrẹn sayọ. (Tie Ẹksodọs 33:13.) Ẹghẹ na kha na, e Mosis gberra ukpo 80 nẹ, sokpan ọ na ye gha ghee ẹre wẹẹ emwi ye bun nọ khẹke ne irẹn ruẹ vbekpae Jehova.

13. De odẹ ọkpa ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ma ya aro nọ ghaan ghee asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ?

¹³ De emwi ne ọna maa ima re? Ọre te ima da la odẹ ọghe ẹmwata na, ra ima kpẹẹ nẹ vbọ, ọ ma khẹke ne ima ya asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ rhẹghẹrẹ. Odẹ ọkpa ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ma ya aro nọ ghaan ghee asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ ọre, ne ima gha na erhunmwu gie ẹre vbe ẹghẹ hia.

14. De vbene erhunmwu ya ya ima rẹn Osanobua sayọ?

¹⁴ U ghaa hoo ne iku ọghe uwẹ vbe ọse ruẹ tọ, te ọ khẹke ne uwa gha gu egbe guan vbe ẹghẹ hia. Erriọ ẹre ọ vbe khẹke ne ima gha fannọ otọ ẹko ọghe ima ma Osanobua vbe erhunmwu vbe ẹghẹ hia. (Ẹfis 6:18) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tiẹre Krista nọ rre Turkey keghi kha wẹẹ: “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya fannọ otọ ẹko mwẹ ma e Jehova vbe erhunmwu, I na vbe bẹghe vbene ọ ya họn erhunmwu mwẹ hẹ, ahoẹmwọmwa kevbe amuẹtinyan ne I mwẹ daa re ghi gha wegbe sayọ. Ọna keghi ya mwẹ sikẹ e Jehova sayọ, te imẹ ghi ghee irẹn zẹvbe Erha mwẹ kevbe Ọse mwẹ.”

15. De emwi ne Jehova tae vbekpa Ọba e Devid?

¹⁵ Agbẹnvbo nọ ya egbe fiohan ne Jehova ẹre a na biẹ Ọba e Devid. Ọna rhiema wẹẹ eguọmwadia e Jehova ẹre ẹgbẹe Devid ghaa khin. Sokpan ẹi re ọni ẹre ọ ya e Devid gha ga e Jehova. Irẹn tobọ re ẹre ọ kha wẹẹ irẹn gha ga e Jehova, ọna ẹre ọ si ẹre ne Jehova na hoẹmwẹ ọnrẹn ẹsẹsẹmwẹse. E Jehova tobọ re keghi kha wẹẹ, “ọmwa ekhọe [irẹn]” ẹre Devid khin. (Iwinna 13:22) Vbọ ya asikẹgbe ne Devid gu e Jehova mwẹ wegbe sẹ vbenian?

16. De emwi ne evbayi maa e Devid re vbekpae Jehova?

 ¹⁶ Evbayi keghi ru iyobọ ne Devid ya rẹn e Jehova sayọ. Orere ẹre Devid na mobọ gha gbaroghe avbe ohuan ọghe erhae vbe ọ waan dee. Egbọre ẹghẹ na, ẹre ọ ya suẹn gha roro kaan emwi ughughan ne Jehova yi. Vbe igiemwi, e Devid gha tọn aro mu vbe ogiasọn, ọ ghi bẹghe avbe orhọnmwẹ ni vuọn orere iso. Ẹi mwẹ ena hia ma ya e Devid rẹn akpa ughughan ne Ayi nọ yi emwi hia mwẹ. Ọna ẹre ọ gua e Devid kpa ya gbẹn wẹẹ: “U miẹn vbe iso rhie uyi Osanobua ma hẹ! Ọ na vbe rhie iwinna obọ ẹre ma fẹẹrẹ.” (Psm 19:1, 2) E Devid ghi muẹn roro odẹ ne Jehova ya yi emwa nagbọn, ọ na ghi rẹn wẹẹ ẹwaẹn ọghe Jehova i gia gie. (Psm 139:14) Zẹvbe ne Devid ya gha roro kaan emwi ughughan ne Jehova yi, ọ na do bẹghe ẹre wẹẹ, irẹn ma sẹ emwi rhọkpa vbe eke ne Jehova ye.—Psm 139:6.

17. De emwi ne evbayi ọghe Jehova gha sẹtin maa ima re?

¹⁷ De emwi ne ọna maa ima re? Ọ ma khẹke ne ima gha rhie aro gberra evbayi ọghe Jehova ni lẹga ima, te ọ khẹke ne ima gha gbarokotọ vbe egbe iran. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya miẹn evbayi ọghe Jehova rhọkpa, ọre emwiokọ nọ, aranmwẹ ra ọmwa nagbọn, ọ khẹke ne u nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De emwi ne evbayi na maa mwẹ re vbekpae Jehova?’ Ẹghẹ nii, u ghi gha ruẹ emwi ọgbọn vbekpa Osanobua ne Jehova vbe ẹdẹgbegbe. (Rom 1:20) Erriọ ahoẹmwọmwa ne u mwẹ nẹẹn khian ya gha wegbe sayọ.

18. De emwi ne Devid khare vbe ebe Psalm 18?

¹⁸ E Devid keghi bẹghe ẹre wẹẹ e Jehova ru iyobọ ne irẹn. Vbe igiemwi, vbe Devid ghi miẹn ohuan ọghe erhae fan vbe obọ oduma kevbe akpakomiza, ọ keghi rẹn wẹẹ ẹi re ẹtin obọ irẹn ẹre irẹn ya ru ẹre, sokpan e Jehova ẹre ọ ru iyobọ ne irẹn. E Devid vbe bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ mudia ne irẹn ya sẹtin gbe Golaiat rua. (1 Sam 17:37) Vbe Devid lẹẹ fe vbe obọ Ọba e Sọl nọ te gha hoo nọ gbe ẹre rua, e Devid na wẹẹ e Jehova ẹre ọ miẹn irẹn fan. (Ifiẹmwẹ na gbẹnnẹ ye omuhẹn ọghe Psalm 18 vbe New World Translation) Akpawẹ ọmwa nọ tọn egbe mu ẹre Devid ghaa khin, ọ gha te kha wẹẹ ẹtin obọ irẹn ẹre irẹn ya ru ena hia fẹẹrẹ. Nọghayayerriọ, e Devid keghi bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ghaa rre irẹn iyeke.—Psm 138:6.

19. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Devid?

¹⁹ De emwi ne ọna maa ima re? Ma gha rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne ima, ọ khẹke ne ima vbe gha gbarokotọ, ne ima mieke na rẹn odẹ ne Jehova ya họn erhunmwu ima. Adeghẹ ima na gha re emwa ni mu egbe rriotọ, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ ima i mwẹ ẹtin ne egbe ima. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya bẹghe vbene Jehova ya ru iyobọ ne ima, asikẹgbe ne ima gu ẹre mwẹ ghi gha wegbe sayọ. Igiemwi ọghe ọtẹn ima nokpia ọkpa na tiẹre Isaac nọ rre Fiji keghi so igiẹ ye ọna. Ọ kpẹẹ re ne ọtẹn na ke ga e Jehova. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ẹi re avbiẹ emwi ẹre Jehova he ru mẹ, ke obọ ne I ya suẹn gha ruẹ e Baibol do sẹ ẹghẹ na. I gha ya yerre, emwi ughughan nọ he ru mẹ, ọ ghi ya mwẹ sikẹ ọre sayọ.”

20. De emwi ne asikẹgbe ne Devid ghaa gu e Jehova mwẹ maa ima re?

²⁰ E Devid kegha hia nọ ya egbe tae Jehova. Te Jehova yi ima, ne ima sẹtin gha ya egbe taa irẹn. (Gẹn 1:26) Ma ghaa ruẹ vbekpa avbe akpa ọghe Jehova, ọ gha ru iyobọ ne ima ya ya egbe taa re. Ne Devid na ruẹ vbekpae Jehova ẹsẹsẹmwẹse, ẹre ọ si ẹre nọ na sẹtin gha ya obọ esi mu emwa, vbene Jehova vbe ye. Gia ghee igiemwi ọkpa. E Devid keghi ru orukhọ dae Jehova, vbe ẹghẹ nọ ya lovbiẹ ke Batsiẹba, ọ na vbe gbe ọdafẹn ọnrẹn rua. (2 Sam 11:1-4, 15) Sokpan e Jehova  keghi tohan e Devid, rhunmwuda ọmwa nọ mwẹ ekhọe itohan ẹre Devid ghaa khin. Ne Devid na gu e Jehova gha mwẹ asikẹgbe ne khuankhuankhuan, ẹre ọ si ẹre ne Ivbi Izrẹl na kakabọ hoẹmwẹ ọnrẹn. Deba ọni, e Jehova kegha ya e Devid ru igiemwi ma avbe ọba ọvbehe ni ghi do kha vbe otọ Izrẹl.—1 Ọba 15:11; 2 Ọba 14:1-3.

21. Zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 4:24 kevbe 5:1, de ere ne ima gha miẹn deghẹ ima na gha ya egbe taa Osanobua?

²¹ De emwi ne ọna maa ima re? Ọ khẹke ne ima gha hia ne ima ya egbe taa Osanobua. Ma ghaa ru vberriọ, ma gha miẹn afiangbe nibun, ma ghi vbe do rẹn Osanobua ẹsẹsẹmwẹse. Ma ghaa ya egbe tae Jehova, te ima rhiẹre ma wẹẹ ivbi ẹre ma khin.—Tie Ẹfisọs 4:24; 5:1.

22-23. Adeghẹ ima na gha rhie emwi ne ima ruẹ vbekpae Jehova ye uyinmwẹ, de emwi ne ima khian lae miẹn?

²² Zẹvbe ne ima ruẹ ọre dee sin, ma gha sẹtin ruẹ vbekpae Jehova, deghẹ ima na gha gbarokotọ ghee evbayi kevbe deghẹ ima na gha tie Baibol ne egbe ima. Ai miẹn ebe na ya gie Baibol! Igiemwi ughughan ọghe eguọmwadia Osanobua ni mwẹ amuẹtinyan, ne ima gha sẹtin ya egbe taa keghi rre uwu e Baibol. Usun iran na keghi re Mosis kevbe Devid. E Jehova kpemehe emwi ughughan nẹ, nọ gha ru iyobọ ne ima ya ruẹ vbekpa irẹn. Obọ ima ẹre ọ ghi ye deghẹ ima gha ruẹ vbekpa ẹre.

²³ Te ima khian ye gha ruẹ vbekpae Jehova. (Asan 3:11) Ẹi re na gha mwẹ irẹnmwi ọghe Jehova ẹre a kha, sokpan ọ khẹke ne ima gha rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ. Ma ghaa ru vberriọ, ma na vbe gha hia ne ima gha ya egbe taa Erha ima ighẹ Jehova, ọna gha yae sikẹ ima. (Jems 4:8) E Jehova rhie ilẹkẹtin ne ima wẹẹ, irẹn i khian fi iyeke gbe emwa ni hoo ne iran rẹn irẹn sayọ.