Ẹn o. Emwi ne ako na guan kaẹn ọre ọmwa nọ werriẹ aro daa ọlọghọmwa ughughan, ọ ghaa ke ọkpa kpa, ọ ghi gha la ọvbehe, ọrheyerriọ, ọ ye hia nọ zin egbe ẹre.

Gia ghee emwi nọ rre uviẹn 15 ya sẹ 17 ne ima mieke na rẹn otọ ako na. Ọ khare wẹẹ: “Ghẹ yevbe ọmwa dan, nọ mwamwa vbene irẹn gha ya rha ọmwa nọ yin ẹse hẹ, ra vbene ọ gha mu ẹre owa hẹ. Inugba nọ khọnrẹn wẹẹ ne ọmwa nọ yin ẹse de, te ọ gha ye kpaegbe; sokpan, ọkhọ ẹre ọ fuẹn ọmwa dan an. Ghẹ gha ghọghọ vbe emwi dan a rruan oghian; ọ gha de, ghẹ vbe ghọghua.”—Itan 24:15-17.

Emwa eso roro ẹre wẹẹ, ọmwa nọ ru orukhọ nọ ghi do fi werriẹ, ẹre uviẹn 16 guan kaẹn. Ikpia eva ni re ọkaolotu ugamwẹ vbe England khare wẹẹ, ‘Erriọ emwa nibun ni ghaa kporhu vbe ẹghẹ nẹdẹ kevbe ẹghẹ ọghe ima ya rhan otọ ako na.’ Ikpia eva na, vbe kha wẹẹ ‘Ọna rhiema wẹẹ, ọmwa esi gha ru orukhọ nọ wegbe inugba nọ khin, ọ na ye hoẹmwẹ Osanobua, ọ gha ye sẹtin gha re ọsie Osanobua, deghẹ ọ na gha fi werriẹ, vbe ẹghẹ ke ẹghẹ nọ ya ru orukhọ.’ Egbe iziro na gha wa mu ekhọe ọghe ọmwa orukhọ nọ ma hoo nọ fi werriẹ. Ọ sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ọ gha khọnrẹn ne irẹn ru orukhọ yangbe yangbe, Osanobua gha yabọ irẹn.

Ọna i zẹdẹ re emwi na ya ẹmwẹ nọ rre uviẹn 16 kha.

Odẹ ughughan ẹre a ya loo ẹmwẹ Hibru na ke zedu ‘udemwẹ’ na sunu yi vbe uviẹn 16 kevbe 17. A sẹtin loo ẹre ya gie udemwẹ kẹkan. Vbe igiemwi, a sẹtin kha wẹẹ, ẹmila de ye odẹ, ra ọmwa ke odukhunmwu de, a sẹtin vbe kha wẹẹ, ikpokuta de fi otọ. (Diut 22:4, 8; Emọs 9:9, NW) A sẹtin vbe loo ẹmwẹ na ighẹ ‘udemwẹ’ vbe odẹ nọ mu ukhọmwẹ emwi. Vbe igiemwi, e Baibol khare wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa ẹre ọ dia ọmwa ye odẹ ne ọ gha la, ọ ghi vbe gha degue iran ni ru vbene ọ yẹẹ ọre. Deghẹ iran de, iran i ra wa gha rre evba. Rhunmwuda e Nọyaẹnmwa gha silo iran kpaegbe.”—Psm 37:23, 24; Itan 11:5; 13:17; 17:20.

Okpia ọkpa nọ rri egie ebe na tie ẹre Edward H. Plumptre khare wẹẹ: “Ai sẹtin loo ẹmwẹ Hibru na ke zedu [‘udemwẹ’] ladian ginna orukhọ na ru.” Okpia ọvbehe nọ rri egie ebe khian ghi rhan otọ uviẹn 16, ọ na wẹẹ: “Esa i rrọọ na ya gha zẹ emwa Osanobua kpokpo, rhunmwuda, ẹi mwẹ vbene a khian ru iran sẹ hẹ, iran gha miẹn uhunmwu. Sokpan, emwa dan i miẹn uhunmwu!”

Ena hia rhiema wẹẹ, ẹi re ọmwa nọ ru orukhọ yangbe yangbe ẹre ebe Itan 24:16 guan kaẹn, sokpan emwi nọ guan kaẹn, ọre ọmwa nọ werriẹ aro daa ọlọghọmwa ughughan yangbe yangbe. Vbe agbọn dan ne ima ye na, ọmwa esi sẹtin gha werriẹ aro daa ọlọghọmwa ughughan, vbe na ghee emianmwẹ ra ukpokpo nọ ke obọ arriọba rre. Sokpan, ọ gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin zin egbe ẹre. Aro ima wa dae wẹẹ, e Jehova keghi ru iyobọ ne emwa rẹn ya musọe. E Baibol tama ima wẹẹ, “Ọ ru iyobọ ne iran ni rre uwu ibaro, ọ munọ iran ni dele kpaegbe.”—Psm 41:1-3; 145:14-19.

“Ọmwa nọ yin ẹse” i ghọghọ vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwa ọvbehe rre uwu ọlọghọmwa. Sokpan, emwi nọ yae ghọghọ ọre nọ na rẹn wẹẹ, ọmwa ghaa “ya ọghọ ne Osanobua, emwi hia ghi gha dunna” nẹẹn.—Asan 8:11-13; Job 31:3-6; Psm 27:5, 6.