1-2. Vbọ re adẹwerriegbe? Vbọzẹe ne ima na gualọe?

VBE Adam ru orukhọ, ọ keghi mu ẹkpotọ nọ kie ne irẹn vbe ivbi ẹre ya gha rrọọ vbe etẹbitẹ fua. Adam i khian miẹn emwi mu na hiehie, rhunmwuda te ọ rẹnrẹn ru. Sokpan ivbi ẹre vbe vbo? Iran ma gha mwẹ obọ vbe orukhọ ne Adam ru. (Rom 5:12, 14) Te Adam wa gele rri abe uwu. Sokpan emwi rhọkpa rrọọ na gha sẹtin ru nọ gha miẹn ivbi ẹre fan ra? Ẹẹn! Vbe Adam ghi ru orukhọ nẹ, e Jehova na suẹn gha gbe ẹre ẹro rua okade okade, vbene irẹn khian ya miẹn ivbi Adam fan hẹ vbe obọ orukhọ kevbe uwu. (Gẹn 3:15) Vbe ọ ghi sẹ ẹghẹ ne Jehova mwamwa yọ, ọ keghi gie Ovbi ẹre rre ne ọ do ya arrọọ ọghẹe “ru adẹwerriegbe ọghe emwa ni bun.”—Mak 10:45; Jọn 6:51.

² Vbọ re adẹwerriegbe? Ẹghẹ ke ẹghẹ na ya ya unu kaẹn adẹwerriegbe vbe abọ ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn Na Ya Urhuẹvbo E Grik Gbẹn, izọese ne Jesu ru ne ọ ya miẹn ivbi Adam fan ẹre a guan kaẹn. (1 Kọr 15:22) Vbọzẹe ne ima na gualọ adẹwerriegbe na? Rhunmwuda, Uhi ne Jehova gbe ne Ivbi Izrẹl khare wẹẹ, arrọọ ẹre a ya ha osa arrọọ. (Ẹks 21:23, 24) Adam keghi mu arrọọ ọghẹe nọ gbae fua. Ne ima mieke na miẹn ọnrẹn werriegbe, Jesu na ya arrọọ ọghẹe nọ gbae zọ ese ne ima. (Rom 5:17) Rhunmwuda ọni, ọ keghi khian “Erha Etẹbitẹ” ne emwa hia ni mu ẹtin yan izọese adẹwerriegbe nii.—Aiz 9:6; Rom 3:23, 24.

3. Zẹvbe nọ rre ebe Jọn 14:31 kevbe 15:13, vbọzẹe ne Jesu na ya arrọọ ọghẹe nọ gbae zọ ese ne ima?

³ Rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne Jesu mwẹ ne Erhae kevbe emwa nagbọn, ọ keghi ya ekhọe obọ ẹre rhie egbe ladian ne ọ do ya arrọọ oghẹe zọ ese ne ima. (Tie Jọn 14:31; 15:13.) Ahoẹmwọmwa na, ẹre ọ ru iyobọ nẹẹn ya da imudiase ọghẹe yi ya sẹ ẹdẹ uwu kevbe ne ọ ya ru emwi ne Erhae wẹẹ ne ọ ru. Rhunmwuda emwi ne ọ ru na, emwamwa ne Jehova mwẹ ne  emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na, gha mwẹ amusẹ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan emwi nọ si ẹre ne Osanobua na kue ne Jesu rri oya ọ ke wu. Ma gha vbe guan kaẹn igiemwi ọghe ukọ e Jọn, nọ wa kakabọ gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe ọghe Jesu. Vbe iyeke ọni, ma ghi ziro yan vbene ima khian ya gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe ne Jehova gie Jesu do ru ne ima.

4. Gie vbene Jesu ya wu hẹ.

⁴ Muẹn roro vbene emwi ghaa ye Jesu hẹ vbe ẹdẹ nokiekie ne ọ gbe vbe agbọn. Agharhemiẹn wẹẹ ọ gha te sẹtin tie ọkhọngborrie ọghe avbe odibosa, ne iran do gbinna ne irẹn, ọ ma ru vberriọ. Nọghayayerriọ, ọ na ze egbe ẹre obọ ne Ivbiyokuo e Rom, iran na gbe ẹre ugbemwẹ obọkewu. (Mat 26:52-54; Jọn 18:3; 19:1) Asan nọ mwẹ igban ẹre iran ya bolo ẹre egbe rua. Vbe iyeke ọni, iran na wẹẹ ne ọ ya iyeke ẹre nọ tue esagiẹn mu erhan nọkhua. Zẹvbe ne Jesu ya gha ziga ne ọ mu erhan nii gha rrie eke ne a khian na gbe ẹre rua, ivbiyokuo e Rom na ghi wẹẹ ne okpia ọkpa gu ẹre muẹn. (Mat 27:32) Iran ghi sẹ evba, iran na ghi ya ise kan rẹn obọ vbe owẹ mu erhan nii. Vbe iran ghi mu erhan nii mudia nẹ, eke na kan ise yi vbe egbe ẹre ke gha valọ khian, rhunmwuda ne egbe ẹre na gha khua ghee otọ. Iyẹe kevbe avbe ọsiọre kegha viẹ egbe rua, vbene avbe ọkaolotu Ivbi e Ju na gha giẹ ọre. (Luk 23:32-38; Jọn 19:25) E Jesu na gha rre uhunmwu erhan irrioya nii vbe ọwara ughaẹdẹ eso. Ọ ma ghi sẹtin gha hiọnrọn sẹ otọ, ẹkokoudu ọghẹe ma ghi vbe gha winna ẹse. E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, irẹn hia nẹ; ọ ghi te wu, ọ na ghi na erhunmwu nokiekie gie Jehova. Vbe iyeke ọni, ọ na mu uhunmwu rhu otọ, ọ na ghi kpan udu. (Mak 15:37; Luk 23:46; Jọn 10:17, 18; 19:30) Vbene ẹmwata, uwu efa kevbe ọghe obalọ ẹre Jesu wu!

5. Vbọ gberra odẹ na ya gbe Jesu rua, de emwi nọ ghi da e Jesu sẹ?

⁵ Ẹi re odẹ na ya gbe Jesu rua ẹre ọ dae sẹ. Emwi nọ dae sẹ ọre ifiẹzọ ohoghe ne iran ba ẹre, ne iran ya bu ohiẹn uwu gbe ẹre. Iran wẹẹ te Jesu rhoo ro, ra te ọ fi unu gie Osanobua. (Mat 26:64-66) Ọ keghi da e Jesu sẹ ugboloko ne ọ na rẹn wẹẹ, eghian gha kha wẹẹ, irẹn fi unu gie Osanobua, ọ na kue gha hoo ne Osanobua rhie efa nii hin irẹn egbe rre. (Mat 26:38, 39, 42) Vbọzẹe ne Jehova na kue ne ukpọmọkpa ne ọ mwẹ wu uwu obalọ vberriọ? Gia ziro yan emwi eha nọ ya e Jehova kue yọ.

6. Vbọzẹe ne a na si Jesu rrọ ye erhan?

⁶ Vbe okaro, te a gha si Jesu rrọ ye erhan na mieke na sẹtin sẹrhiẹn ihẹn nọ ghaa lele Ivbi e Ju khian. (Gal 3:10, 13) Ivbi e Ju yan rẹn wẹẹ, iran gha lele Uhi ne Osanobua gbe ne iran, sokpan iran ma ghi ru vberriọ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ihẹn nii na ghaa lele iran khian. Deba ọni, uwu ne orukhọ ọghe Adam si ye iran egbe vbe gha rre evba. U miẹn ọviẹviẹ ne iran ghaa ye! (Rom 5:12) Uhi ne Osanobua gbe ne Ivbi Izrẹl khare wẹẹ, ọmwa ke ọmwa gha rri abe uwu, te ọ khẹke na gbe ẹre rua. Iyeke ọni, a ghi si ikun ẹnrẹn rrọ ye erhan. * (Diut 21:22, 23; 27:26) Rhunmwuda ne a na si Jesu rrọ ye erhan, ẹre ọ zẹe ighẹ ẹkpotọ kie ne agbẹnvbo ọghe Ivbi e Ju, ne iran ya miẹn ere vbe izọese ọghe Jesu, agharhemiẹn wẹẹ iran ma miẹn ọnrẹn yi.

7. De emwi nogieva nọ ya Osanobua kue ne Ovbi ẹre rri oya?

⁷ Gia ziro yan emwi nogieva nọ ya e Jehova kue ne Ovbi ẹre rri oya. Te Jehova ghaa maa re emwi khẹ ọ dee, ne ọ mieke na sẹtin  ru iwinna ọghẹe zẹvbe Ogie Ohẹn. Emwi ne Jesu la gberra yae rẹn wẹẹ, ẹi re emwi nọ khuẹrhẹ ne ọmwa sẹtin họn ẹmwẹ ne Osanobua vbe ọ ghaa werriẹ aro daa edanmwẹ nọ wegbe. Vbene emwi ghi wegbe mu e Jesu sẹ, “utumwẹ nọkhua kevbe ameve” ẹre ọ ya gha rinmwian Osanobua ne ọ ru iyobọ ne irẹn. Ụgbẹnvbe a miẹn wẹẹ, Jesu la ena hia gberra, ọ wa rẹn vbene emwi ye ima hẹ, “te irẹn ghi sẹtin ya emwa ni miẹn edanmwẹ obọ.” Ma ghọghọ wẹẹ, Ogie Ohẹn ne Jehova zẹ ne ima, keghi re ọmwa nọ mwẹ ekhọe itohan kevbe nọ gha sẹtin daa ne ima!—Hib 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. De emwi nogieha nọ ya Osanobua kue ne Jesu rri oya ọghe ọhanabe?

⁸ Nogieha, te Jehova kue ne Jesu rri oya ọghe ọhanabe na mieke na sẹtin rhie ewanniẹn ye inọta ne kpataki na: Ọmwa rhọkpa rrọọ nọ gha sẹtin da imudiase ọghẹe yi, vbe ọ gha werriẹ aro daa edanmwẹ nọ wegbe ra? Esu wẹẹ, ọmwa vberriọ i rrọọ! Ọ vbe kha wẹẹ, rhunmwuda ere ne emwa nagbọn miẹn vbe obọ Osanobua ẹre ọ ya iran gae. Esu yayi wẹẹ, emwa nagbọn ma ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Jehova, zẹvbe ne Adam vbe gha ye. (Job 1:9-11; 2:4, 5) E Jehova kegha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Ovbi ẹre gha da imudiase ọghẹe yi, ẹre ọ si ẹre ne ọ na kue ne ọ rri oya ọghe ọhanabe. Gele gele, Jesu ma ya ekhue mu Erhae, ọ na ya Esu khian ọmwa ohoghe.

9. De igiemwi ne ukọ e Jọn rhie yotọ?

⁹ Imamwaemwi ọghe adẹwerriegbe ru iyobọ ne Ivbiotu e Kristi nibun nẹ, ne iran ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Iran rhie egbe ye iwinna ikporhu, agharhemiẹn wẹẹ emwa zẹ iran kpokpo, erriọ iran vbe zin egbe edanmwẹ nibun vbe arrọọ ọghe iran, uhiẹn vbe iran gha khian ọmaẹn nẹ. Gia ziro yan igiemwi ọghe ukọ e Jọn. Ọ kegha kporhu ẹmwata vbekpae Kristi kevbe adẹwerriegbe; ọ gha gberra ukpo 60 ne ọ ya rhie egbe ye iwinna na. Vbe ọ ghi rre odẹ ukpo 100, arriọba ọghe Rom keghi muẹn khui vbe otọ ne amẹ gbodin lẹga vbe Patmọs; ọ gha kẹ, te iran ghaa roro ẹre wẹẹ, ọmwa nọ si olighi ye ẹvbo ẹre Jọn ghaa khin. De emwi ne ọ mobọ ru na? Ọ kegha “ta ẹmwẹ Osanobua kevbe ẹmwata ne Jesu rhie ladian.” (Arhie 1:9) U miẹn amuẹtinyan kevbe izinegbe ne Jọn ghaa mwẹ, igiemwi esi ẹre ọna wa khin ne ima!

10. De vbene Jọn ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe vbe ebe ne ọ gbẹnnẹ?

¹⁰ Vbe ebe ne Jọn gbẹn, ọ keghi ta vbene irẹn hoẹmwẹ Jesu hẹ kevbe vbene irẹn gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe ne ọ ru. Ọ gberra igba 100 ne ọ ya unu kaẹn adẹwerriegbe ra afiangbe nọ lelẹe khian. Vbe igiemwi, e Jọn khare wẹẹ: “Adeghẹ ọmwaikọmwa ghi vbe ru orukhọ, ma mwẹ ọmwa nọ rinmwian ne ima vbe ehe ne Evbavba ye, ọni ọre Jesu Kristi ne ọmwata.” (1 Jọn 2:1, 2) E Jọn vbe nianian vbene ọ ru ekpataki hẹ, na gha kporhu vbekpae Jesu. (Arhie 19:10) Ọ dewarorua wẹẹ, te Jọn wa gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe. Vbe ima khian ya ya egbe taa ẹre hẹ?

11. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya lẹẹ ne edanmwẹ?

¹¹ Gha lẹẹ ne edanmwẹ. Ma gha gele gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe, ma i khian gha kha wẹẹ: ‘Esa i rrọọ ne I ya lẹẹ ne edanmwẹ. I sẹtin ru orukhọ, ọmọrugbe I ghi wẹẹ ne Osanobua yabọ mwẹ.’ Nọghayayerriọ, ma gha werriẹ aro daa edanmwẹ ọghe na ya ru orukhọ, ma ghi kha wẹẹ: ‘Ẹi re avbiẹ emwi ẹre Jehova vbe Jesu he ru mẹ, vbia khian ghi gu ru emwi vbenian?’ Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima rinmwian e Jehova ne ọ ru iyobọ ne ima, ma  ghi tama rẹn wẹẹ: ‘Lahọ, ghẹ gu mwẹ de ye edanmwẹ.’—Mat 6:13.

12. Vbe ima khian ya lele adia nọ rre ebe 1 Jọn 3:16-18?

¹² Hoẹmwẹ etẹn ne uwa gba ga. Ma ghaa rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn, te ima vbe rhie ẹre ma wẹẹ ima gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe. Vbọzẹe? Rhunmwuda, ẹi re ima ọkpa ẹre Jesu wu na, ọ vbe wu ne iran. Ne Jesu na wu ne iran rhie ma wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre ọ ya ghee iran. (Tie 1 Jọn 3:16-18) Obọ ne ima ya mu etẹn ima ẹre ọ khian rhie ẹre ma deghẹ ima gele hoẹmwẹ iran. (Ẹfis 4:29, 31–5:2) Vbe igiemwi, ọ khẹke ne ima gha ru iyobọ ne iran, vbe iran ghaa khuọnmwi, ra vbe odekun erhia gha sunu vbe ẹdogbo ọghe iran, ra iran ghaa werriẹ aro daa edanmwẹ ọvbehe nọ wegbe. Sokpan vbe ima khian ru, deghẹ ọtẹn na ru emwi nọ sọnnọ ima?

13. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha yabọ?

¹³ Ọtẹn gha ru emwi nọ sọnnọ ruẹ, ọ lọghọ ruẹ ne u ya rhie ẹmwẹ nii hin ẹko rre ra? (Lẹv 19:18) Ọ ghaa yerriọ, lele ibude na: ‘Wa gha ye egbe obọ, wa gha yabọ egbe, deghẹ ọmwaikọmwa kevbe ogieva ẹre gba muan egbe ẹmwẹ, wa ghi gha yabọ egbe, zẹvbe ne Jehova vbe yabọ uwa.’ (Kọl 3:13) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya yabọ ọtẹn, te ima tama e Jehova wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe. De vbene ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe na sayọ?

14. De odẹ ọkpa ne ima gha ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma kakabọ gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe?

¹⁴ Gha kpọnmwẹ e Jehova ye adẹwerriegbe. Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre ukpo 83 na tie ẹre Joanna vbe India khare wẹẹ: “Mẹ ghee ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne I gha kpọnmwẹ e Jehova ye izọese adẹwerriegbe vbe ẹdẹgbegbe.” U ghaa na erhunmwu, hia ne u ye ẹre rre, abakuru eso ne u ru vbe ẹdẹrriọ, iyeke ọni, u ghi rinmwian e Jehova ne ọ yabọ ruẹ. Sokpan deghẹ ọ na gha re orukhọ nọ wegbe, ọ khẹke ne u vbe gualọ iyobọ ọghe ediọn. Iran gha wa rhie ehọ nuẹn ta yi, iran ghi vbe ya Ebe Nọhuanrẹn rhie ibude nọ khẹke nuẹn. Iran gha na erhunmwu nuẹn, iran ghi rinmwian e Jehova ne ọ lekpae izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu mu ruẹ egbe rran vbe odẹ ọghe orhiọn.—Jems 5:14-16.

15. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha ruẹ vbekpae adẹwerriegbe kevbe ne ima gha ru erria yan rẹn?

¹⁵ Gha ru erria yan izọese adẹwerriegbe. Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre ukpo 73 na tie ẹre Rajamani khare wẹẹ, “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya tie vbekpae vbene Jesu ya rri oya hẹ, amẹ eve ghi wa gha rrọọ kua vbe aro mwẹ.” Ẹi mwẹ ọ ma  vbe da ruẹ, vbe u gha muẹn roro vbene Jesu rri oya hẹ. Zẹvbe ne u ya ru erria yan izọese ne Jesu ru, erriọ ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne Jesu kevbe Erhae khian ya gha wegbe sayọ. U ghaa hoo ne u sẹtin ru erria yan adẹwerriegbe, hia ne u ru ezanzan yan rẹn sayọ.

16. De ere ne ima gha miẹn deghẹ ima na gha tama emwa vbekpa adẹwerriegbe? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

¹⁶ Gha maa emwa ọvbehe emwi vbekpae adẹwerriegbe. Ma ghaa gu emwa guan vbekpae adẹwerriegbe, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha gbọyẹmwẹ yọ sayọ. Ma mwẹ ebe kevbe vidio ughughan ne ima gha sẹtin loo ya maa emwa ọvbehe emwi vbekpa evbọzẹe ne Jesu na wu ne ima. Vbe igiemwi, ma gha sẹtin loo iruẹmwi 4 ọghe ebe ẹmu na tie ẹre Iyẹn Nọma Nọ Ke Obọ Osanobua Rre! Uhunmwuta ọghe iruẹmwi nii ọre, “De Ọmwa Ne Jesu Kristi Khin?” Ma sẹtin vbe loo uhunmwuta nogie 5 ọghe ebe na tie ẹre De Emwi Ne Baibol Gha Sẹtin Maa Ima Re? Uhunmwuta nii khare wẹẹ, “Adẹwerriegbe—Ẹse Ọhẹ Nọ Ghi Hiunsi Sẹ Nọ Ke Obọ Osanobua Rre.” Emwi ọvbehe nọ ru iyobọ ne ima ya gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe sayọ, ọre ne ima na do Ugie Ayere ọghe uwu e Jesu vbe ukpo ukpo kevbe ne ima na ya ekhọe hia tie emwa ne iran do deba ima. Uyi nọkhua ẹre Jehova mu ye ima egbe, ne ọ na kue ne ima gha tama emwa vbekpa Ovbi ẹre!

17. Vbọzẹe na gha na kha wẹẹ, adẹwerriegbe ọre ẹse nọ ghi kpọlọ sẹ ne Osanobua he ru ne emwa nagbọn?

¹⁷ Vbene ẹmwata, emwi wa bun nọ gha ya ima gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe sayọ. Rhunmwuda adẹwerriegbe, ma gha sẹtin khian ọsie Jehova, agharhemiẹn wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre ima khin. Adẹwerriegbe vbe kie ẹkpotọ yọ, na ya “fuẹn iwinna Esu rua.” (1 Jọn 3:8) Adẹwerriegbe ẹre ọ vbe zẹ ighẹ emwamwa ne Jehova mwamwa ne agbọn na gha mwẹ amusẹ. Uhunmwu otagbọn na ghi do khian e paradais. Emwa hia ni khian gha rre agbọn ghi hoẹmwẹ e Jehova, iran ghi vbe gha gae. Nọnaghiyerriọ, gi ima gha hia vbe ẹdẹgbegbe ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe nọ re ẹse nọ ghi kpọlọ sẹ ne Osanobua he ru ne emwa nagbọn!