ZA AKA’A mvaé éyoñ môt a liti bia fulu mbamba nlem! Bia bese bia wô’ô mvaé amu bia yeme na môt ate a wô’ô bia mintaé. Ve nsili ô ne ñhe na, aval avé bia fe bi ne bo mbamba nlem?

Môt a ne mbamba nlem a nyoñe ngab a bôte bevok, a liti de a nkobô wé a mimboane mié. A nji bo avale môte da bo ane da semé bôt nge wô’ô be mintaé, a too ke na nlem été, a nji bisi be. Nye’an a mvam mbie bia tindi môte na a bo mbamba nlem. Fulu éte é ne fe fulu jia ya ébuma ya nsisim Kristen ése ja yiane wum. (Beg. 5:22, 23) Mfa’a ya bi je, bi tame taté zu yen avale Yéhôva ba Mone wé be nga liti je, éyoñ éte bia zu fe yen avale bi ne vu be.

Yéhôva a bo to’o bôte be ne “bikalak a mam abé” mbamba nlem. (Luc 6:35) Bible a jô na “a bo na jôp é tôô asu mbia be bôt a asu mbamba be bôt, a noo fe mveñ asu bezôsôô a bikotekote bi bôt.” (Mt. 5:45, Mfefé Nkôñelan) To’o môt a nji bisi nye, Yéhôva a nyume ki nye mbamba be biôme bé, a bo fe na a bi abim meva’a éziñ ényiñ.

A nga bo de asu Adam ba Ève. Éyoñe be semeya, Adam ba Ève “be nga loé mekaé me figuier a bo bebiene menja’a (biyé).” Ve Yéhôva a mbe a yeme’e na sa ke avale biyé ete nde da sili be, amu éyoñ a titaneya be Éden, be mbe be yiane ke nyiñe si é mbe njalan a “biyo a ndôé (fafôlô).” Ane a nga bo be “mengômesane bikôbe bi tit” me too ayap.​—Met. 3:7, 17, 18, 21.

Yéhôva a kusa fo’o fe bo mbamba nlem a “mbia be bôt, ” ve bebo bisaé bé mbe a dañe liti fulu éte. Melu me nkulu mejô Zacharie, ange Yéhôva éziñ a nga wô’ô angôndô ya abé amu bone b’Israël be nga vañe telé nlôñane temple. Éyoñe Yéhôva a kômeya vô’ôlô nye, a nga yalane nye a “mbamba mejô, mejô m’avolô.” (Zac. 1:12, 13) Yéhôva a nga bo fe avale da a nkulu mejô Élie. Nkulu mejô ate a nga bili aval ate’e é mbe na, a nga jibi jô Yéhôva na a bo na a wu. Yéhôva a nji biasé ôlune mbo ésaé wé, ve a nga lôm éngele éziñ na a ve nye ngule nyul. A nga kate fe Élie na a se ke étam. Mbamba minkobô mite a mvolan ôte bi nga ve Élie ngule ya kee ésaé jé ôsu. (1 Bb. 19:1-18) Mbo ésaé Yéhôva mbé a nga dañe vu mbamba nlem Ésaa?

Éyoñ a mbe si va, Yésus a mbe angôndô ya mbamba nlem, a semé’é jôm ése é ne môt. A nji be a ka’a bôt adite mimbe’e, nge ke biasé be. A nga jô môs éziñe na: “Za’ane be ma, mia bese mi awô’ô njuk, a kate mimbe’e, ma me aye ve mia awo’an. . . . Amu mbe’e wom ô ne éveves.” (Mt. 11:28-30) Jôm ete nje nsamba bôt ô mbe ô tôñe’e nye vôm ase. Yésus a nga ve bôte bete bidi, a saé akone dap, a ye’ele fe be ‘abui mam’ amu “a nga ko be éngôngo.”​—Marc 6:34; Mt. 14:14; 15:32-38.

Yésus a mbe a yeme’e nyoñe bôt, a yeme’e fe tebe été jap. To’o éyoñ é nji be tyi’ibi, Yésus a nji be a wô’ô bôte be mbe be subu’ nye bebé njuk, ve a mbe a nyoñe’ be a mbamba nlem. (Luc 9:10, 11) Môs éziñ, minga a nga nambe nye éndelé, atiñe Moïse ki é mbe é kama’ane minga ate na a fulan a bôt, ve Yésus a nji yaa nye, amu a mbe a yeme’e na a jeñe mvolan. (Lv. 15:25-28) Valé minga ate a boya mimbu 12 a kone’e, nde Yésus a nga ko nye éngôngol a jô nye na: “A ngo jam, mbunane wé ô nyiiya wo; kele ñhe mvo’é, ébubua ôkone jôé é yeteya.” (Marc 5:25-34, Mfefé Nkôñelan) Yésus a ne fo’o nya mbamba nleme!

Éve’ela Yéhôva ba Yésus ja te liti bia na, mimboane mmie mia liti na môt a ne mbamba nlem. Yésus a nga yemete de éyoñ a nga laan nlañe mone Samaritain a nga volô mone Juif. Akusa bo Bejuif a Besamaritain be mbe be fema’an, mone Samaritain a nga wô’ô mone Juif éngôngol, amu beze mimfaka be nga ye wôé nye a ébôm, éyoñe be maneya wube nye biôm. Mone Samaritain a nga volô nye amu a mbe mbamba nlem. A nga saé nye meveñ a kee nye hôtel. A nga ya’an môte ya hôtel, a jô nye na a nyoñe ngab a mone Bejuif ate, a na, nge moné a bo tyôtyoé, émien é zu ya’an abim da ye jemban.​—Luc 10:29-37.

Ve mejô bia kuli anyu me ne fe liti na bi ne mbamba nlem. Bible a jô na: “Biyebe ya nleme môt bia tya’a nye, ve mbamba éfia a ve nye mevak.” (Min. 12:25, Mfefé Nkôñelan) Éyoñ bi ne mbamba nlem a mvam, bia jeñe na bi jô bôte mejô ma ve be ngule nyul, nalé ki a bo na be bi avak. * Éyoñ bia jô bôte mbamba bifia, ba yene na bia wô’ô be mintaé, a nalé a ve be ngule ya jibi minju’u ba tôbane mie ényiñ.​—Min. 16:24.

Môt ase a ne ngule ya bo mbamba nlem amu Zambe a nga té bia éve’ela jé. (Met. 1:27) To’o Julius, mone bezimba ya Rome, “a nga bo Paul [mbamba nlem] a kañese na a . . . ke bemvôé be né [e Sidon na], be ba’ale nye.” (Mam. 27:3) Bôte ya Malte fe be nga bo “étua [mbamba nlem]” éyoñ Paul a bôte befe be nga fam awu, amu sitima wob a nga nyoñ mendim. Bôte ya ékôte mañ éte be nga kôbane be nduane na be bo te wu avep. (Mam. 28:1, 2) E ne été na, ba yiane mese’esa, ve bi vo’o kôme jô na, môt a ne mbamba nlem fo’o ve amu a te volô môt éyoñe jia.

Asu na bi kôme ve Yéhôva nlem avak, bia yiane jeñe na mbamba nlem a bo bia fulu. Jôm ete nje Yéhôva a jô bia na  bi “jaé minleme ya” mbamba fulu ate. (Beco. 3:12) Ve e nji bo tyi’ibi na bi bi fulu éte éyoñ ése. Jé ja bo nalé? Ane bo amu bi ne awusonô, nge amu bi ne ntyel, nge ke amu bia tôban étibela’a, nge ke na, bi ne ne afom. Ve nge bia ja’é Yéhôva mbamba nsisime wé, a nge bia jeñ a nlem ôse na bi vu nye, mam mete ma ye ke kamane bia na bi bo mbamba nlem.​—1 Bec. 2:12.

Mam mevé bi ne bo asu na bi bo mbamba nlem? Bia yiane sili biabebiene na: ‘Ye ma tebe fo’o été môt a laane ma nju’u wé nté ma vô’ôlô nye? Ye ma yeme fo’o yene na môt éziñ a yiane mvolan? Me nga kandane volô môt a nji bo ébu’a ya nda bôte jam, nge ke mvôé jam éyoñ évé?’ Minsili mite mi ne volô bia na bi fas aval avé bi ne tu’a nyoñe ngab a bôte ba bômane bia, e dañedañ bobejañe ya akônda. Ndemben bia ye tu’a yeme be a yemelane minju’u ba tôbane mie. Bia yiane fe jeñe na, bi bo bôte mam bi ne nye’e na be bo bia nge bia bi tele été jap. (Mt. 7:12) Nge bi ye’elane fe Yéhôva, a ye volô bia na bi bo mbamba nlem.​—Luc 11:13.

Paul a nga jô na mbamba nlem a ne fulu jia ya ma ma liti na a ne mbo ésaé Yéhôva. (2 Bec. 6:3-6) Bôte be mbe nye’e nye amu mimboane mié, a mam a mbe a jô’ô be, me mbe me liti’ na a wô’ô be mintaé. (Mam 28:30, 31) Aval ete fe, éyoñe bi ne mbamba nlem, bi ne dutu bôte benya mejôô. To’o bôte ba tibili bia be ne su’ulane vobô nge bia bo be mbamba nlem. (Bero. 12:20) Be ne ne fe su’ulane taté na ba vô’ôlô Mejô me Zambe bia kañete.

Éyoñe bizu’u bi bôte bia ye wômô mesoñ, abui ya be be da ye kôme wô’ôtane jôme ba loene na mbamba nlem. A be’e fe ba ye bo ntindane ya bo mbamba nlem. Môt ase a ye bene volô bôte bevo’o Paradis a ye ke ke ôsu a nyiñ Éjôé Zambe si. Ve ba bese Yéhôva a ye ve ényiñe ya nnôm éto ba ye liti fulu nye’an a mbamba nlem. (Bs. 37:9-11) Ngo’o bôte besom ba ye nyiñ éyoñ éte! Ve nté bia yange bibotane bite, mfi ôvé bia bi den éyoñ bi ne mbamba nlem?

Bible a jô na: “Môt a ko éngôngol [môt a ne mbamba nlem] a bo nsisime wé émiene mvaé.” (Min. 11:17) Éyoñ wo bo bôte mvaé, be’e fe ba bulane wo je. Yésus a nga jô na: “Abime mia ve, abim ete nde be aye beta ve mia.” (Luc 6:38) Jôm ete nje bôte be ne mbamba nlem ba bi mbamba bemvôé tyi’ibi.

Nlômane Paul ô nga jô Bekristene ya Éphèse na môt ase ya be be “a mvamane nyô mbok,” na be bo mbamba nlem, a na, “môt ase a jamé nyô mbok.” (Beép. 4:32) Éyoñ bia bese bi ne mbamba nlem, a éyoñe bia wô’ane mintaé, akônda da bu’uban. Teke môt a jô nyô mbo’o mbia bifia, nge ve éza mam ve abé abé, nge ke nyô a kpwe’ele bôte bevok a minkobô mi ébiasé. Môt ase a jeñe na a belan ôyeme wé na a lôñe bôte bevok. (Min. 12:18) Nalé a bo na akônda é yeme nsisim, a na, bobejañ be bo Yéhôva ésaé a mevak.

E ne fo’o été na, mimboane miangan a mam bia jô bôt mme ma liti na bi ne mbamba nlem. Éyoñ bi ne mbamba nlem, bia vu Zambe wongan a ne akap. (Beép. 5:1) Bia yemete fe élate ya akônda dangan, a bia dutu bôte bevo’o na be zu kañe Yéhôva. Ngo’o nge ba yeme bia vôm ase ane bôte be ne mbamba nlem!