1. Beta ésaé mbé besita ba bo akônda, ve minju’u mivé abui ya be be da tôbane mie? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

BIA kôme wô’ô mvaé éyoñ bia yen abim ésaé besita ba bo akônda! Ba ve mbamba biyalane bisulan, ba nyoñe fe ngab ésaé nkañete. Bevo’o ba bo ésaé ya kôme Meba m’Éjôé, a zen éte ba liti na ba telé miñyiane Bekristene bevo’ ôsu. Ba tôbane fe abui minjuk. Besita béziñe ba yiane tuñulu bebiaé bap be nto minnôm a mintutuñ. Ba bevo’o ba yiane jibi mewosane nda bôt été. Wônaa bevo’o ba yale bone bap étam, a ésaé éte é nji ve’ele bo tyi’ibi.

2. Amu jé da sili na bi ve besita ngule nyul?

² Amu jé da sili na bi ve besita ngule nyul? Amu ba biasé binga émo angôndô! A nde fe na Bible émien a jô bia na bi su’u binga. Môs éziñe nlômane Paul ô nga jô Bekristene ya akônda ya Rome na be nyoñe Phébé a mevak, a na be “volô nye” mfa’a ya mam mese ma sili nye. (Bero. 16:1, 2) Éyoñ Paul a mbe mone Pharisien, a mbe a yeñe’ a bôte be mbe be yene’e binga zezé, a belane be ane belo. Ve nné ane a nga bo Kristen, a nga bi ôsimesane Krist, ane a nga taté na a semé binga a mvamane be.​—1 Bec. 11:1.

3. Yésus a mbe a yene’e binga aya, a mbe ki a yene’e ba ba ko Zambe woñ aya?

³ Yésus a nji be ane betebe ôsu ya ñyebe Bejuif, nye a mbe a semé’é binga bese. (Jean 4:27) Kalate éziñ bi ne tabe nye ndi a jô na: “Teke môs éziñe Yésus a nga kobô minga ébaé é fane asôñ.” Ve Yésus a mbe a tu’a semé binga be mbe be ko Zambe woñ. A nga jô na binga bete be ne bekale bé, a na be’efe be ne bibu’a ya nda bôte jé ya nsisim, fo’o ve ane befam.​—Mt. 12:50.

4. Jé bia zu yen ayé’é di?

 ⁴ Yésus a mbe avôle ya volô bekale bé ya nsisim. A mbe a yeme’e mfi ya ésaé jap, a mbe fe a kama’ane be. Bi tame zu yen avale bi ne vu Yésus, a liti besita ésemé.

5. Amu jé besita béziñe be ne yen ayaé ya bi mbamba bemvôé?

⁵ Môt ase ya be bia a nye’e a bili mbamba bemvôé. Ve e ne bo ayaé na besita be jalé ñyian ôte. Amu jé bia jô nalé? Tame vô’ôlô ane besita béziñe ba timine bia de. Jordan * a jô na: “Mbôle me ne nkoé, biyoñ biziñe ma yene ve ane éto jam é se ke akônda, amu ma simesane na me nji dañe bo mfi.” Christine, sita a nga ke su’u ésaé nkañete si fe a jô na: “Éyoñ ô ndeme kui akônda éziñ, e ne tyi’ibi na ô wô’ôtane na ô ne étam.” Bobejañ béziñe fe be ne wô’ôtane nalé. Môt a too a bôte be nji bo Bengaa a ne yen ayaé ya bi bemvôé nda bôte jé été, a ne ne fe wô’ôtane na, to’o akônda Yéhôva, a nji bi atañe mvôé. Besita béziñe ki ba wô’ôtane na be ne étam amu be ne ébôk, nge ki amu ba yiane tuñulu ébu’a éziñe ya nda bôte jap é ne nkôkon. Annette a jô na: “Me nji be ngule ya lôt éyoñ a bobejañ bevok amu ma me mbe me yiane’e dañe tuñulu mema.”

6. Bela’ane Luc 10:38-42 na ô liti avale Yésus a nga volô Marthe ba Marie.

⁶ Yésus a mbe a lôte’e éyoñ a bekale bé ya nsisim, a nyoñe’e be ane benya bemvôé bé. Bible a jô na a mbe mvôé Marthe ba Marie, éko éziñe minkoé. (Lañe’e Luc 10:38-42.) Mejô mé a mimboane mié bi mbe bi bôône be minleme si. Marie a nji ko woñe ya zu tabe nye fefel ane ñyé’é wé. * Wônaa Marthe ki a nga kpwamane fo’o Yésus jôm é mbe nye nlem, amu a nga wô’ô ôlune na Marie som a too si nté nye a wu a bisaé kisin. Môs ôte, Yésus a nga ye’ele bemvôé bé bete bebaé abui mam. A nga liti fe na a kôme nye’e binga bete a ndôme jaba Lazare, amu a nga beta jome be biyoñ bife. (Jean 12:1-3) Jôm ete nje môse Lazare a nga fame beta ôkon, Marthe ba Marie be mbe be too ndi na Yésus a ne volô be.​—Jean 11:3, 5.

7. Jé bi ne bo mfa’a ya ve besita ngule nyul?

⁷ Abui besita da dañe tabe a Bekristene bevok ve éyoñ be ne bisulan. Ajô te, môs ésulan ôse, bia yiane kôme nyoñe be a mevak, a laan a be, a liti be na bia nye’e be. Jordan a beta jô na: “Ma kôme wô’ô benya meva’a éyoñ môt a liti ma na a nye’e biyalane biam, nge ki éyoñ a jô ma na bi kui nkañete, nge ke liti ma nye’an a mezene mefe.” Bia yiane kôme liti besita na be ne édima mise mangan. Kia a jô na : “Môse me nji kui na me tabe ésulan éziñ, ma yeme na bobejañ ba zu tili ma na be yemelane nge me ne mvo’é. Nalé a liti ma na bendôme bam a bobenyañe bame ya nsisim ba wô’ô ma mintaé.”

8. Aval avé bi ne beta vu Yésus?

⁸ Ane Yésus, bia yiane jeñe na bi lôt éyoñ a besita. Bi ne bañete sita na bia be nye bi kabane mon ésua bidi. Ve bia yiane lôt éyoñ éte na bia laane minlañ mia ve ngule nyul. (Bero. 1:11, 12) Bemvendé  ba yiane yene mam ane Yésus mfa’a ôte. Akusa bo a mbe a yeme’e na bôte béziñ be ne kate jibi éto nkoé, Yésus a nga liti na aluk nge ke abiaé bi nji ve’ele bo mam ma soo môte benya meva’a ényiñ. (Luc 11:27, 28) Ve a nga jô na môt a bu’ubane benya meva’ éyoñ a telé ésaé Yéhôva ôsu ényiñe jé.​—Mt. 19:12.

9. Aval avé bemvendé be ne volô besita?

⁹ Bemvendé mbe ba yiane dañe semé besita, ba yiane yene be ane bekale bap a benyia bap. (1 Tim. 5:1, 2) Da sili na be nyoñe mon éyoñe ya laan a be ôsusua na ésulane ja taté nge ke éyoñ ésulan é maneya. Sita Christine a beta jô na: “Mvendé éziñ é nga yene na me yeme abui, nde é nga sili ma avale ma ta’a éyoñe jam. Jam ete e nga nambe ma angôndô.” Éyoñe bemvendé ba bo be laan a bekale baba ya nsisim, ba liti na ba nyoñe be ngap. * Annette bia te jôô nye mebeñe ya yôp a kate bia amu jé é ne mfi na bi bo bi laan a bemvendé. A jô na: “Minlañe mite mia volô na bia be be bi tu’a yemban. Ndemben éyoñ jam éziñe da ndeñele ma, me ne kate be de tyi’ibi.”

10. Jé é ne ve besita bangan ngule nyul?

¹⁰ Bia bese, bi kusa bo befam nge binga, bia bi ngule nyul éyoñ môt a se’e bia amu a yemelane mbamba be mam bia bo. Ve nge bi yene na môt a nji bisi nju’ a ngul ése bia te ve asu na bi yeme bo ésaé éziñ, jam ete e ne viane bo na bi ku som. Abigaël, sita éziñ a ne nkpwa’a mefan a nkoé a jô na biyoñ biziñ a wô’ô wô’ôtane ve ane môt a nji bisi nye; a kate bia na: “Éyoñ ba kobô ajô dam, ba dañe jô ve na ‘a ne mone kala,’ nge ke na ‘a ne monyañe nge kale kala si kala ka.’ Ane ve ane môt a yene ki ma.” Ve tame yene jôme Pam nye a jô. Sita ate a nga jaé bo ésaé missionnaire a too nkoé. A nga su’ulane telé ésaé éte asu na a ke tuñulu bebiaé bé. Den a mbili zia mimbu 70, ve a ngenane nkpwa’a mefan. A jô na: “Ma dañe bi ngule nyul éyoñe môt a se’e ma asu ésaé ma bo.”

11. Aval avé Yésus a nga liti na a nye’e nju’u binga béziñe be nga nyoñ asu dé éyoñ a mbe si va?

¹¹ Yésus a mbe a nye’e ngule binga béziñe be mbe be va’a na ba saane nye a “akume dap” éyoñ a mbe a bo’o ésaé nkañete jé si va. (Luc 8:1-3) A nji su’u ve na a ve be mvome ya saane nye, a mbe a kate’e fe be bido’o bi mam a lat a nkômbane Zambe. Môs éziñ a nga kate be na a ye wu a beta wômô. (Luc 24:5-8) Fo’o ve ane a nga bo a minlômane mié, Yésus a nga volô binga bete na be tabe nkômesan asu minju’u mi mbe mi yange’e be. (Marc 9:30-32; 10:32-34) Jôm ete nje bi nji vembe na, to’o minlômane mi mi nga mane tup éyoñ be nga bi Yésus, binga béziñ be be mbe fefele jé éyoñ a wo’o élé mintaé.​—Mt. 26:56; Marc 15:40, 41.

12. Beta ésaé mbé Yésus a nga ve binga?

¹² Yésus a nga ve binga beta ésaé. Éve’an é ne na, binga mbe be mbe bôte b’ôsu be nga yeme na Yésus a wômôya. A nga jô binga bete na be ke kate minlômane mié na a wômôya soñ. (Mt. 28:5, 9, 10) A ne fe ve ane binga be mbe valé môse Pentecôte ya mbu 33 É.J, éyoñ beyé’é be nga nyoñe mbamba nsisim. Nge e ne nalé, wônaa binga bete fe be nga bi ngule ya kobô minkobô mife a kañete bôt “beta be mame ya Zambe.”​—Mam. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Bisaé bivé besita ba bo den, a aval avé ô ne liti be na wo nye’e ésaé ba bo?

¹³ Da kôme sili na bi se’e besita asu ésaé ése ba bo Yéhôva! Besita béziñ ba lôñe Meba m’Éjôé nge ke kôme me asu na te ma ndaman, ba bevok ba su’u mekônda ya minkobô mife, wônaa bevo’o ki ba saé Béthel. Besita be wô’ô fe ke su’u bobejañ ba tôbane bibubua, ba volô ésaé ya kôñelane bekalate bangan, abui ya be be e ne bekpwa’a mefan a bemissionnaire. Fo’o ve ane befam, binga fe ba tabe besikôlô ya Éjôé, ane sikôlô bekpwa’a mefan, Sikôlô bekañete mbamba foé ya Éjôé, a Sikôlô ya Galaad. Ane ô vaa nalé, binga ba volô fe beyôm baba na be yeme be’e mimbe’e ékôane Yéhôva. Ye mia buni na nge teke binga bap, ve bobejañ bete ba kôme be’e mimbe’e miab akônda nga? (Beép. 4:8) Ye ô faseya fo’o jam ô ne bo asu na ô liti besita bete bese na wo nye’e ésaé ba bo?

14. Bela’ane Besam 68:11 asu na ô liti mam mvendé é ne fe’e ja yiane bo.

¹⁴ Mvendé é ne fek ja yeme na besita be ne “beta nsamba” biwôlô bebo bisaé,  a na abui y’été e ne nya atyeñe ésaé nkañete. (Lañe’e Besam 68:11.) Jôm ete nje bemvendé ba sili be mvolan mfa’a ôte biyoñ biziñ. Abigaël bia te jôô nye yôp, a jô na a nye’e éyoñ bobejañ ba sili nye aval a bo asu na a soñe bôte minlañe nkañete. A jô na: “Éyoñ ba sili ma avale nsili ete, nalé a bo na me wô’ôtane na me ne mfi akônda Yéhôva.” Ane ô vaa nalé, bemvendé be too fe ndi na bitôtôlô besita bi ne yeme volô bisoé besita na bi dañe minju’u miziñ. (Tite 2:3-5) Teke vaa nge beté, bidiñ besita biangan bia yiane mese’esa!

15. Éyoñ évé nje sita a ne yi na môt a volô nye?

¹⁵ E wô’ô kui na besita be yi môt a kamane be éyoñe ba tôban avale meve’ele éziñ. (És. 1:17) Bi tame nyoñ éve’ane na sita éziñ a ne nkus, nge ke na ba nnôm be nga tyam aluk; avale sita ete e ne yi môt a kobô señe jé, nge ke volô nye bo bisaé nnôm a mbe a bo’ok. Wônaa nya minga ya akônda ki a ne yi mvolan asu na a laan a bedokita. Besita be ne bekpwa’a mefan, be bo’o fe bisaé bi ne ngum aval ékôane Yéhôva, be ne yi na be kamane be éyoñe môt a komekane be na ba su’u ki ésaé nkañete avale da sili. Jé éfe bi ne bo asu na bi volô besita bangan? Bi tame beta zu bindi éve’ela Yésus.

16. Bela’ane Marc 14:3-9 na ô liti avale Yésus a nga kamane Marie.

¹⁶ Yésus a mbe avôle ya kamane bekale bé ya nsisim éyoñ môt a kobô be aval e nji yian. A nga bo de môs éziñ éyoñe Marthe a nga komekane Marie zezé. (Luc 10:38-42) A nga beta kamane Marie nalé éyoñ bôt béziñ be nga kobô nye abé amu be mbe be simesa’ane na a te nyoñ abé ntyi’an. (Lañe’e Marc 14:3-9.) Mbôle Yésus a mbe a yeme’e amu jé Marie a nga bo jam ete, a nga se’e nye a jô na: “A maneya bo ma mba jam. . . . A boya ane a ne ngule ya bo.” A nga jô jô fe na mbamba jam Marie a nga bo le a ye kateban “vôm ase ba ye kate mbamba foé si se,” fo’o avale bia bo ayé’é di. Za avale bido’o mese’esa di! Yésus a se’e Marie amu mbamba jam a nga bo éyoñ a kobô ajô mbamba foé a ye katebane si se. Tame ve’ele simesan avale Marie a mbe ve wô’ôtan éyoñ a nga wô’ô mese’esa mete, a too ke na bôt be mbe be ndeme nyoñe nye ane akut!

17. Éve’an évé ja ngôné jam e ne bo na bi kamane sita éziñ?

¹⁷ Ye ô wô’ô fo’o kamane besita éyoñe nalé a sili? Bi tame nyoñe mon éve’an. Bi tame jô na bobejañ ba yene na sita éziñ a wô’ô kui mvus ésulan, a bula’ane ki ve nné ane ba jô na “amen.” Ba yene fe na a ne teke soo bone bé bisulane bise. Nnôme sita nyi ki a nji bo Ngaa. Nde ba taté na ba jô na sita ate a yiane jeñe na a kôme laan a nnôm asu na a jô’é nye a zu bone bisulan. Ve nya ajôô ki a ne na sita ate a bo ve abim a ne ngule ya bo. Sa ke émiene nnye a jôé éyoñe jé, a nde fe na sa ke nnye a nyoñe mintyi’ane mia fombô ajô ya bone bé. Nge ô wô’ô môt a komeka’an avale sita ete wo ye bo aya? Nge ô se’e sita ate asu ngul ése a ve, a kate bôte bevo’o mbamba be mam a bo, nalé a ne volô na be bo te beta kobô nye abé.

18. Jé bi ne beta bo asu na bi volô besita?

¹⁸ Bi ne fe ve besita ngule nyul éyoñe bia bo jam e ne volô be. (1 Jean 3:18) Annette, sita bia te jô na a tuñulu  nkôkone nyia a jô na: “Bobejañe béziñe ya akônda be wô’ô bo be fole’e ma biyoñe biziñ, bevo’o ki be wô’ô soo bia jôme ya di. Nalé a bo na me yeme na ba nye’e ma a na me ne mfi akônda.” Jordan fe a nga bi mvolan. Mojañ éziñ a nga ye’ele nye avale ba kôme bone be mam béziñe metua. A jô na: “Éyoñe wo yeme na bobejañe be nji yi na mbia jam a kui wo, nalé a bôône wo nleme si.”

19. Jé bemvendé be ne beta bo asu na be volô besita?

¹⁹ Bemvendé ba jeñe fe na be jalé miñyiane besita. Ba yeme na Yéhôva a bo ki fianga éyoñ a nto ajô ya besita. (Jc. 1:27) Ajô te, ba jeñe na be vu Yésus. Be nji yiane bo njet; biyoñ biziñ, be ne tyi’i na ba mvamane besita a lôte na be yemete be na be tôñe ngume nkobe metiñ. (Mt. 15:22-28) Éyoñ bemvendé ba bo nalé, besita ba kôme wô’ôtane na Yéhôva a ékôane jé ba wô’ô be mintaé. Éyoñ mojañ a tebele angôse nkañete Kia a nga wô’ô na a zu tyendé étaba’a, a nga ji’a jeñe mezene ya volô nye. Kia a jô na: “Jam ete e nga bo na me bo teke beta dañe tyelé nleme yôp. Bemvendé be nga liti fo’o ma na me ne mfi akônda, a na me nji yiane buni na me ne étam môs éziñ. Be nji su’u ve na ba ve ma ngule nyul a mbamba bifia, be nga volô fe ma éyoñ me mbe me yii mvolan.”

20-21. Aval avé bi ne liti na bia nyane besita bese?

²⁰ Tame bo ane wo bete mis. Ye ô lôô fo’o abime biwôlô besita bia bômane bia di? Nga besita bete ba yiane na bi ve be ngule nyul? Aval éve’ela Yésus ja te ye’ele bia, bia ve be ngule nyul éyoñ bia lôt éyoñ a be a jeñe na bi tu’a yeme be. Bia yiane fe liti be na bia nye’e ésaé ése ba bo akônda, a kamane be.

²¹ Memane ya kalate Beromain, nlômane Paul ô nga kôme tote biyôlé besita ébul. (Bero. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Teke bisô na besita bete be nga bi ngule nyul éyoñ be nga wô’ô ane Paul a batane be a se’e be. Bia fe bia yiane ve besita bese ya akônda dangane ngule nyul. Nge bi bo nalé, bia ye liti na bia nyane be a na be ne bibu’a ya nda bôte jangane ya nsisim.