1. Minsili mivé sita a ne nkoé a ne sili émien éyoñ a fas ajô aluk?

BEKRISTEN bese be ne éjôé Yésus si. Yésus ke a ne njôô a ne teke bijô ya nsem. Ve éyoñe sita a ke aluk, a tabe éjôé nnôme si, nnôme ki a be’e metyi ya abé. Jam ete e ne bo na minga a yen ayaé ya semé nnôm. Ajô te, a sita, ôsusua na wo kañese lu’u mojañ éziñ, taté’é kôme sili womiene na: ‘Jé ja liti ma na môte nyi é bo mbamba nlô ya nda bôt? Ye a telé fo’o mame ya nsisim ôsu ényiñe jé? Nge a nji bisi mame ya nsisim, jé ja kate ñhe ma na é bo mbamba nnôm?’ Ve wo yiane fe sili womiene minsili mife, ane: ‘Mefulu mam mevé mé yemete ényiñe ya nda alu’u jam? Ye me ne fo’o ôjibi a akap? Ye me bili fo’o mbamba élat a Yéhôva?’ (Ec. 4:9, 12) Mintyi’ane minga a nyoñ éyoñ a ne nkoé mi ne volô nye na a bu’ubane meva’a nda alu’u jé.

2. Jé bia zu yen ayé’é di?

² Bia se’e bizu’u bi binga ya mekônda mangan, amu ba liti mbamba éve’ela mfa’a ya tabe éjôé beyôme si. Yemané na bia wô’ô mvaé ya bo Yéhôva ésaé fufulu a mia. Ayé’é di, bia zu bi biyalane ya minsili milale mi: (1)  Minju’u mivé binga be ne tôbane mie menda meluk? (2) Amu jé minga a yiane kañese tabe éjôé nnôme wé si? (3) Jé éve’ela Yésus, Abigaïl, a Marie, é ne ye’ele beluk?

3. Amu jé belu’u bese ba tôbane minjuk?

³ Aluk e ne mbamba dase Yéhôva; ve nnôm ba ngal be be’e metyi ya abé. (1 Jean 1:8) Jôm ete nje Yéhôva a solé ke be na bé tôbane ‘minjuk.’ (1 Bec. 7:28) Bi tame zu kobô ajô minju’u miziñ binga be ne tôbane mie nda aluk.

4. Jé é ne bo na minga éziñ a yen ayaé ya semé nnôme wé?

⁴ Minga éziñ a ne kate tabe éjôé nnôme wé si étom ñye’elan a nga bi aso mongô. Marisol, sita ya États-Unis, a jô na: “Vôm me nga nañ, ba ye’ele binga na ba befam be ne nkôñe wua. Ma yeme na nge Yéhôva a nga telé fam nlô ya minga, a nji bo amu a biasé binga. Ve biyoñ biziñ, ma yen ayaé ya semé nta’ane mame Yéhôva ôte.”

5. Mbia ôsimesan mbé befam béziñ be bili a lat a binga?

⁵ E ne fe kui na minga a lu’u fam ja biasé binga aval é ne na, a nga viane wô’ émien éngôngol. Ivon, sita ya Amérique du Sud, a jô na: “Jal dam, minga a vo’o di nté fam é ngenane teke mane di. Bobebinga mbe ba bo bisaé ya nda, befam ki be too si be ba’a mo, be yange’e na benyia a bekale bap be saane be, amu ba ye’ele be na be ne ‘bemasa.’” Wônaa Yingling, sita éziñe ya Asie, a jô na: “Nkobô wom, bi bili ébu’ éziñ ja tinane na, minga a nji yiane fas nge ke yeme bo jôm. Ba jô na minga a yiane bo ve bisaé ya nda; a nji yiane ve’ele kui anyu na a ve nnôm ôsimesane wé.” Befam be bili aval mbia ôsimesan ete ba tibili binga bap, be nji ve’ele vu Yésus, a ba vindane Yéhôva nlem.​—Beép. 5:28, 29; 1 P. 3:7.

6. Jé binga ba yiane bo asu na be yemete élate jap a Yéhôva?

⁶ Avale bi nga yen ayé’é ya mvus, Yéhôva a yi na befam be toñe menda me bôte map mfa’a ya minsôn a mfa’a ya nsisim. (1 Tim. 5:8) Minga a ne nlu’an a yiane bi ngum éyoñ émien a lañe Bible, a bindi, a ye’elane Yéhôva. Jam ete e nji bo tyi’ibi. Amu jé? Amu binga be bili abui mame ya bo; mam mete me ne te’e be a nyoñe be abui éyoñ. Ve to’o nalé, binga ba yiane yeme na é ne mfi na môt ase a yemete élate jé a Yéhôva, amu nde Yéhôva a yi nalé.​—Mam. 17:27.

7. Jé é ne volô minga na a tabe éjôé nnôme wé si?

⁷ E nji fo’o bo tyi’ibi na minga a tabe éjôé fam é be’e metyi ya abé si. Ve a ne kui na a bo de nge a kôme wô’ amu jé Yéhôva a nga bo nta’ane mam ôte, a nge a kañese wô a nlem ôse.

8. Bela’ane Beéphésien 5:22-24 na ô liti amu jé minga a yiane tabe éjôé nnôme wé si.

⁸ Minga a ne Kristen a tobe na a tabe éjôé nnôme wé si, amu a kômbô ve Yéhôva nlem avak. (Lañe’e Beéphésien 5:22-24.) A too ndi a Yéhôva amu a yeme na, nge Yéhôva a jô nye na a bo jam éziñ, a ne amu a nye’e nye, a amu a yeme na jam ete e ne asu mfi wé émien.​—Dt. 6:24; 1 Jean 5:3.

9. Ényiñe ya nda bôt é ne aya éyoñe minga a semé nnôme wé?

 ⁹ Émo ja tindi binga na be biasé metiñe me Yéhôva, a na be simesane na, e tabe éjôé beyôme si a tinane na be ne belo. Bôte ba jô biôm bite be nji kôme yeme Zambe wongan ya nye’an. Yéhôva a vo’o ve bidiñe bengo bé atiñe dé bo na be tabe éto ôlo. Minga a bo nnôme mewôk avale Yéhôva a jô nye a yemete nda alu’u jé. (Bs. 119:165) A bo na môt ase a bu’ubane mvo’é, ataté nnôm akekui bon.

10. Jé éve’ela Carol ja ye’ele bia?

¹⁰ Minga a bo nnôme wé mewôk a liti na a semé Yéhôva, amu Yéhôva nnye a nga telé nnôm nlô ya nda bôt. Carol, sita éziñe ya Amérique du Sud, a jô na: “Ma yeme fo’o na nnôme wom a wô’ô bo bikop, ve ma yeme fe na Yéhôva a véé mise na a yen avale ma zu bo éyoñe nnôm wom a boya ékop. Jôm ete nje ma jeñ a ngul ése na me bo nnôme wom mewôk, amu ma kômbô ve Yéhôva nlem avak.”

11. Jé ja volô Aneese na a jamé, a jé jam ete da ye’ele bia?

¹¹ E nji bo tyi’ibi na minga a ke ôsu a bo nnôme mewôk nge nnôm a ne teke bisi jôm a jô, nge bisi aval a wô’ôtan. Ve tame yen ane Aneese nye a bo éyoñe nnôm a bo nalé. A jô na: “Ma bene ba’ale ziñe nlem. Ma yeme na ma fe me wô’ô bo bikop. Ma jeñe ve na me jamé ane Yéhôva. Éyoñe ki me jaméya nnôme wom, nleme wo bômbô ma si ne mieññ.” (Bs. 86:5) Éyoñe minga a ne avôle ya jamé, a bo nnôme wé mewô’ô tyi’ibi.

12. Bive’ela bivé bia koene bie Bible?

¹² Bôte béziñe ba simesane na môt a ne mewôk a ne ntetek. Minsose le! Bible a ne njalan a bive’ela bebo bisaé be Yéhôva be mbe mewôk, a too ke na be nji be miñwôwoñ. Bi tame zu kobô ve ajô Yésus, Abigaïl, a Marie.

13. Amu jé Yésus a bo Ésaa mewôk?

 ¹³ Yésus a bo Yéhôva mewôk sa ke amu a ne akut nge ke amu a ne momo. Fatan ñye’elane jé ja kôme liti na a mbe susu’a ntyetyeñe môt, amu a mbe a va’a mame tyi’ibi asu na avale môt ese e kôme’e wô’ô jôm a ye’ele. (Jean 7:45, 46) Ane ô vaa nalé, Yéhôva a nga belane nye éyoñ a téé biôm bise bia bômane bia. Amu jé? Ke amu a yeme na Mon a ne atyeñ! (Min. 8:30; Beh. 1:2-4) A nde fe na, éyoñe Yésus a nga wômô, Yéhôva a nga ve nye ngule ya jôé biôm bise bi ne yôb a si. (Mt. 28:18) Ve akusa bo mam mete mese, Yésus a kôme jô’é na Ésaa nnye a liti nye aval a yiane bo mam. Amu jé? Amu a nye’e Ésaa wé.​—Jean 14:31.

14. (a) Yéhôva a liti befame na ba yiane yene binga bap aya? (b) Kalate Minkana 31 a liti na befam ba yiane belane binga bap aya?

¹⁴ Ñye’elane beyôm be ne nyoñ. Yéhôva a nji telé fam nlô ya nda bôt amu a yene minga ane ôlo. Kalate Zambe a jô na Yéhôva a nga tobe binga a befame na be ke jôé a Yésus yôp. (Beg. 3:26-29) Yéhôva a nga liti na a too ndi a Mone wé éyoñ a nga ve nye abim éjôé éziñ. Aval ete fe, fam é ne fek ja ve ngal abim éjôé éziñ. Bible a liti na minga a ne éwôlô a kôme mame ya nda jé, a kuse mesi a ku’ane fe me, a bo fe makite mefe. (Lañe’e Minkana 31:15, 16, 18.) Nnôm a yene ke nye ane ôlo, ve a vô’ôlô ôsimesane wé amu a too nye mebun. (Lañe’e Minkana 31:11, 26, 27.) Minga a yene ke ayaé ya semé nnôme wé éyoñe nnôm a too nye ndi aval ete.

15. Jé éve’ela Yésus ja ye’ele binga?

¹⁵ Ñye’elane binga be ne nyoñ. Akusa bo beta be mame bese Yésus a nga bo, a nji simesane môs éziñe na a ne zezé jôm amu a tele éjôé Yéhôva si. (1 Bec. 15:28; Beph. 2:5, 6) Aval ete fe, minga a nji yiane ve’ele buni na a ne zezé jôm amu a tele éjôé nnôme si. A su’u nta’ane mam ôte a nlem ôse amu a nye’e nnôm, a amu a nye’e Yéhôva, a seme’ene fe Nye.

16. 1 Samuel 25:3, 23-28 a liti na Abigaïl a nga tebe été évé? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

¹⁶ Nnôm Abigaïl a mbe jôé na Nabal. Aka’a mfôfome môt, mebune ya été, teke ke yeme ve akiba. Ve to’o nalé, Abigaïl nye a nga jô fo’o na a jibi nnôm. Éyoñe David a nga jô na a zu wôé Nabal a befam bese ba saane nye, Abigaïl a mbe ve ba’a mo, teke bo jôm. Ve a nga fas aval a ne nyii nnôm a nda bôte jap ése. Sa ke fianga minga nje é mbe ve ke tebe bezimbi 400 ôsu a kobô David, avale Abigaïl a nga bo. A ésemé ése, a nga jô David na a kañese na nnye a nyoñe mekua me nnôm. (Lañe’e 1 Samuel 25:3, 23-28.) Ane David a nga yemelane na, Yéhôva émien nnye a ke lôme ñyôyo’o minga ôte na ô bo na a bo teke kuli metyi.

17. Jé nkañete Abigaïl ba David wo ye’ele beyôm?

¹⁷ Ñye’elane beyôm be ne nyoñ. Abigaïl a mbe mfefe’e minga. Jôm ete nje David a nga vô’ôlô nye. Nalé a nga volô na a bo te wôé éza bôte zezé. Aval ete fe, fam é ne fek ja vô’ôlô ngal éyoñe ja yiane nyoñe beta mintyi’an;  amu a yeme na minga wé a ne ve nye melebe me ne volô nye na a bo teke nyoñ mbia ntyi’an.

18. Avalé avé binga be ne vu Abigaïl?

¹⁸ Ñye’elane binga be ne nyoñ. Minga a kôme nye’e Yéhôva a ne ébotan asu nda bôte jé, to’o nnôm nye a nji bisi memvinda me Yéhôva. A jeñe ki a zen éziñe na a kôlô aluk. Ve a sulu émiene si éjôé be nnôm; jam ete ki é ne tindi nnôme na a kômbô kañe Yéhôva. (1 P. 3:1, 2) Ve nge nyo nnôm a bene tyendé akusa bo ngul ése wo ve na ô tabe éjôé jé si, te vuane na Yéhôva nye a wô’ô wo mvaé, amu wo tôñe miñye’elane Mié.

19. Éyoñ évé minga a nji yiane bo nnôme wé mewôk?

¹⁹ Ve nalé a nji tinane na minga a yiane su’u nnôm éyoñ a jô nye na a bo jam da tyam atiñe Yéhôva. Bi tame jô na nyo nnôm a nji bo Ngaa, éyoñ éte a jô wo na ô laane minsos, nge ke wup, nge ke bo bo jam afe Yéhôva a tyili Bekristen. Ye wé bo de nga? Momo! Yéhôva nnye Bekristene bese ba telé ôsu, to’o besita be ne nlu’an. Ajô te, nge nyo nnôm a jô wo môs éziñe na ô tyam atiñe Yéhôva, kôme’e nye kate na ô vo’o de bo, ve kobô’ a nje’ebane nlem.​—Mam. 5:29.

20. Amu jé bi ne jô na Marie a mbe a bili ngul élat a Yéhôva?

²⁰ Marie a mbe a bili ngul élat a Yéhôva. Da kôme yené na a mbe a yeme’e Mimfufube mintilan. Éyoñe ba nyia Jean Baptiste be nga laan, Marie a nga tote bifuse a lôte 20 ya Mintilane ya nkobô Hébreu. (Luc 1:46-55) Tame fe simesane na ange a nga zu kobô Marie teke taté ke yene Joseph, a too ke na ba nye be mbe be bili atiñ aluk. A nga jô nye na é be’e abum a biaé Mone Zambe. (Luc 1:26-33) Amu jé Yéhôva a nga tobe Marie? Amu a mbe a too ndi na é yeme nyoñe  ngab a Mone wé. Teke bisô na akekui éyoñe Yésus a nga bulane yôp, Marie a nga ke ôsu a ba’ale mbamba élat a Yéhôva.​—Mam. 1:14.

21. Jé nkañete Marie ô ne ye’ele beyôm?

²¹ Ñye’elane beyôm be ne nyoñ. Nnôm a ne fek a wô’ô mvaé éyoñ a bili minga a yeme nsisim. A nji yiane bo nye éviele, nge simesane na a kômbô wôlé nye éto nlô ya nda bôt. A yeme na éyoñe minga a kôme yeme Bible, a éyoñ a kôme wô’ô miñye’elane ya Kalate Zambe, jam ete e ne asu mfi ya nda bôte jap. Ve a yiane fe yeme na, a nji yiane jô’é na ngal nnye a wulu ayé’é ya nda bôt a mam mefe ya nsisim, amu a yem abui mam a dañe nye.​—Beép. 6:4.

22. Jé nkañete Marie ô ne ye’ele binga?

²² Ñye’elane binga be ne nyoñ. To’o éyoñe minga a ne nlu’an, a yiane jeñe na émien a yemete élate jé a Yéhôva. (Beg. 6:5) A yiane bi ngum éyoñ asu ayé’é étame dé. Fulu éte nje jé volô nye na a ba’ale élate jé a Yéhôva, a na a ke ôsu a bo nnôme wé mewôk a nlem ôse.

23. Amu jé minga a tabe éjôé nnôme wé si a ne ébotan asu nda bôte jé, akônda, a émien?

²³ Minga a tabe éjôé nnôme wé si amu a nye’e Yéhôva, a ne mevak adañe minga a biasé nta’ane mam ôte. A liti fe bisoé ya akônda mbamba éve’ela. Ntabane wé wo bo fe na akônda a nda bôte jé bi bu’uban a mvo’é. (Tite 2:3-5) Éyoñe Yéhôva a lañe benya bebo bisaé bé, binga mbe ba dañ abui. (Bs. 68:11) Ve bi kusa bo fame nge minga, môt ase ya be bia a yiane jeñe na a ba’ale mvo’é ya akônda. Bii kôme la’ase ajô ete ayé’é da zu.