MINJUK

Minju’u mia kamane bia na bi nyiñe mvo’é été

Vô’ôlô nkobô

“Mona môt a mbili mam mese me ne bo na, a bu’uban ényiñe den, a dañe melu mvus . . . Ve étua jam é ne na, ane éyoñe ja lôt, nde fe si ja ke njañane nalé.”—The Global Risks Report 2018, World Economic Forum.

AMU JÉ BÔTE BA KALANE MEFOÉ BA FAS MAM MA FOMBÔ ÉNYIÑE JANGAN YA MELU MA ZU, A AVALE SI JA YE BO? TAME YENE MINJU’U MIZIÑ BIA TÔBANE MIE.

MBIA MIMBOONE YA INTERNET: Kalate mefoé The Australian a jô na: “Internet a nto jôme bôte ba ko woñ. Amu mbia be bôt be maneya jaé été ne lut: bôte ba diñe bongô, minjenjet, bôte ba soo minsañetane, a ba ba belane mbia mezen na be bi mefoé méziñ nge bo bôte bevok mam me ne abé. Jam da dañ é ne na, bôte ba belane mesu me bôte befe asu na be solé za be né . . . Internet a nto fo’o ékpwelé bôte ba belane je na be bo bôte bevok mbia be mam.”
NKANDA’ANE ZAÑE MINKUKUM A MINZÔZOÉ: Kalate Oxfam International a jô na, éyoñe bia sale tañe bôt é ne émo ji zañ, ngabe jia y’été é bili abim akume fo’o ve bôte 8 ba dañe minkukume si nyô be bili. Kalate ate a ke ôsu ajô na, “nge nkada’ane ate a bo, a ne amu minkukum mi ne ve bik, nté minzôzoé mia tu’a ku azoé été.” Abui da ko woñe na, mbia mboon ate a su’ulane soo abui jo’ojo’o.
BITA A BITIBELA’A: Agence des Nations Unies pour les réfugiés ya mbu 2018 a nga jô na: “Tañe bôte ja kôlô mesi map é dañeya bete mbu wu.” Bôt a lôte bemillion 68 be nga kôlô male map amu bita a bitibela’a. Kalate ate a beta jô na, “beseconde bebaé bese, môte 1 a ne ntindane ya kôlô nlame wé.”
BÔTE BA NDAMANE SI: The Global Risks Report 2018 a jô na: “Abui bilé a betit da mane jañ. Nde fe, mvite bôte ba kute mfebe a mañ wo soo abui akon.” Bilôñelalôñelan bi sé’ébaneya fe mesi méziñ. Mbôle betite bete ba volô mfa’a ya na biôm bi faa bevôm bevôm, beyeme mam ba ko woñe na, bilé a biôm bia volô na ényiñ é bo si va, bi mane jañ. Betite ba nyiñe mañ été ba loene na, becoraux, ba tôbane fe beta njuk. Beyeme mam ba jô na, nge ba sale tañe jap ngab ébaé, ngabe jia y’été é nga wu mimbu 30 mi ndeme lôte mi.

Ye bone be bôte be ne ngule ya soo mintyendan mia yian asu na mvo’é é bo si va? Bôte béziñ ba buni na, mam me ne kômban nge bôte be bili ñyeman. Nge nalé a ne été, aval ñyeman avé da yian? Minlô mejô mia tôñe valé mia zu kobô ajô te.

VEE ÔYO!