Ang Bibliya maoy koleksiyon sa 66 ka sagradong mga basahon. Gisulat kini sulod sa mga 1,600 ka tuig. Ang Bibliya dunay sagradong mensahe—“ang pulong sa Diyos.”—1 Tesalonica 2:13.

Niining artikuloha

•  Tinuod nga impormasyon bahin sa Bibliya

•  Bahin sa unsa ang Bibliya?

•  Nausab ba ang Bibliya?

•  Nganong daghan kaayog translation ang Bibliya?

•  Kinsay nagdesisyon kon unsay isulat diha sa Bibliya?

•  Naa bay nawala nga mga basahon sa Bibliya?

•  Kon unsaon pagpangitag mga teksto sa Bibliya

•  Listahan sa mga basahon sa Bibliya

•   Kinsay nagsulat sa Bibliya? Ang Diyos mao ang Awtor sa Bibliya, pero iya kining gipasulat sa mga 40 ka lalaki. Ang pipila kanila mao si Moises, Haring David, Mateo, Marcos, Lucas, ug Juan. a Gibutang sa Diyos ang iyang hunahuna ngadto sa hunahuna sa mga magsusulat aron isulat nila ang iyang mensahe.—2 Timoteo 3:16.

   Sa pag-ilustrar: Kon sugoon sa negosyante ang iyang secretary sa paghimog sulat base sa mensahe nga gusto niyang ipasulat, ang negosyante gihapon ang awtor sa mensahe. Sa samang paagi, bisan pag migamit ang Diyos ug mga tawo sa pagsulat sa iyang mensahe, siya gihapon ang tinuod nga Awtor sa Bibliya.

•   Unsay kahulogan sa pulong “Bibliya”? Ang “Bibliya” naggikan sa Gregong pulong biblia, nga nagkahulogang “gagmayng basahon.” Sa ulahi, ang biblia mao nay tawag sa tibuok koleksiyon sa gagmayng basahon sa Bibliya.

•   Kanus-a gisulat ang Bibliya? Ang Bibliya gisugdan pagsulat sa 1513 B.C.E. ug nakompleto sa mga 98 C.E, human sa kapig 1,600 ka tuig.

•   Asa na ang orihinal nga Bibliya? Wala na ang orihinal nga mga sinulat sa Bibliya karon. Tungod ni kay ang mga magsusulat sa Bibliya migamit ug madunot nga mga materyales, sama sa papiro ug panit sa hayop. Bisan pa niana, maampingong gikopya sa propesyonal nga mga eskriba o tigkopya ang mga sinulat sa Bibliya sulod sa gatosan ka katuigan. Busa, napreserbar kini hangtod karon.

•   Unsa ang “Daang Tugon” ug “Bag-ong Tugon”? Ang komon nga nailhang Daang Tugon nagtumong sa bahin sa Bibliya nga pangunang gisulat sa Hebreohanon, b nga nailhan pod ingong Hebreohanong Kasulatan. Ang gitawag nga Bag-ong Tugon nagtumong sa seksiyon nga gisulat sa Gregong pinulongan, nga nailhan ingong Kristohanon Gregong Kasulatan. Kining duha ka seksiyon giusa aron mahimong usa ka kompletong basahon, nga gitawag sab ug Balaang Kasulatan. c

•   Unsay naa sa Bibliya? Ang lainlaing bahin sa Bibliya naay kasaysayan, mga balaod, tagna, balak, panultihon, awit, ug mga sulat.—Tan-awa ang “ Listahan sa mga basahon sa Bibliya.”

 Ang unang basahon sa Bibliya naghatag ug mubong sumaryo bahin sa paglalang sa langit ug yuta sa Labing Gamhanang Diyos. Pinaagi sa Bibliya, iyang gipaila ang iyang ngalan, Jehova, ug gusto niya nga ang mga tawo makaila niya.—Salmo 83:18.

 Gipatin-aw sa Bibliya nga gidaot ang reputasyon sa Diyos, ug gipakita niini kon unsaon niya kana pagpasig-uli.

 Gipadayag sa Bibliya ang katuyoan sa Diyos para sa mga tawo ug sa yuta. Gipakita niini kon sa unsang paagi wad-on sa Diyos sa umaabot ang mga hinungdan sa pag-antos sa tawo.

 Ang Bibliya naghatag ug praktikal nga mga tambag para sa adlaw-adlawng pagkinabuhi. Apil niini ang:

•   Pagbaton ug maayong relasyon sa uban. “Buhata sa uban ang tanan nga gusto ninyong buhaton nila kaninyo.”—Mateo 7:12.

   Kahulogan: Angay natong trataron ang uban sa paagi nga gusto natong trataron ta nila.

•   Pag-atubang sa stress. “Ayaw gayod kabalaka bahin sa sunod nga adlaw, kay ang matag adlaw dunay kaugalingong mga kabalaka.”—Mateo 6:34.

   Kahulogan: Imbes sobrang mabalaka sa kon unsay mahitabo sa umaabot, mas maayong magpokus sa presenteng kahimtang.

•   Pagbaton ug malipayong kaminyoon. “Kinahanglang higugmaon sa matag usa ang iyang asawa sama sa iyang kaugalingon; sa laing bahin, ang asawa angay nga dunay dakong pagtahod sa iyang bana.”—Efeso 5:33.

   Kahulogan: Importante ang gugma ug pagtahod aron molampos ang kaminyoon.

 Wala. Gikompara pag-ayo sa mga eskolar ang karaang mga manuskrito sa Bibliya ug ang Bibliya karon, ug nakita nila nga wala mausab ang orihinal nga mensahe sa Bibliya. Tinuod na kay kon gusto sa Diyos nga mabasa ug masabtan ang iyang mensahe, dili ba angay lang niyang seguroon nga dili gyod mausab ang iyang mensahe? d—Isaias 40:8.

 Kadaghanan sa mga magbabasa karon dili makasabot sa orihinal nga mga pinulongan nga gigamit sa pagsulat sa Bibliya. Pero ang Bibliya dunay “maayong balita” para “sa matag nasod ug tribo ug pinulongan.” (Pinadayag 14:6) Tungod ana, ang mga tawo nagkinahanglag Bibliya sa ilang pinulongan aron ilang mabasa ug masabtan pag-ayo ang mensahe sa Diyos.

 Naay tulo ka klase nga translation ang Bibliya:

•   Ang pulong por pulong nga translation maoy literal nga pag-translate kutob sa mahimo.

•   Ang translation base sa ideya mao ang pag-translate base sa gipasabot sa mga pulong sa orihinal nga pinulongan.

•   Ang paraphrase translation basta lang nagbag-o sa mga pulong o ekspresyon aron mahimo kining makalingaw basahon. Pero usahay, kini nga paagi sa pag-translate makausab sa tinuod nga kahulogan sa teksto.

 Maayo ang usa ka translation sa Bibliya kon balanse ang literal nga pag-translate niini ug naggamit kinig daling masabtan nga mga pulong aron makaabot sa mga tawo ang eksaktong mensahe sa Diyos. e

 Ingong Awtor niini, ang Diyos ang midesisyon kon unsay isulat diha sa Bibliya. Una niyang gipili ang karaang nasod sa Israel aron ‘saligan sila sa sagradong mga mensahe sa Diyos,’ nga nagsilbing tigpreserbar sa Hebreohanong Kasulatan.—Roma 3:2.

 Wala. Kompleto ang Bibliya; walay “nawala” nga mga basahon. Ang uban tingali moingon nga naay karaan ug natagong mga basahon nga angayng ilakip sa Bibliya. f Pero, ang Bibliya mismo naay kaugalingong sukdanan sa kon unsang basahon ang nalakip sa Bibliya. (2 Timoteo 1:13) Kon ibase niini nga sukdanan, ang tanang basahon sa Bibliya nga gisulat pinaagi sa paggiya sa Diyos bug-os nga nagkauyon. Pero dili ingon niini ang tanang karaang sinulat nga gipangangkon sa uban nga apil kuno sa Bibliya. g