Hunahunaa ang usa ka grupo sa mga sundalo nga nagkampo ibabaw sa uga ug batoong bukid. Ang maong grupo, nga mga Filistehanon, nainteres sa ilang nakita: Duha ka lalaki, nga mga Israelinhon, nagtindog sa pikas bahin sa pangpang. Nakatawa ang mga sundalo​—wala silay nakitang kapeligrohan. Pirme nang mapildi sa mga Filistehanon ang mga Israelinhon, kinsa dili gani makapahait sa ilang mga gamit sa pagpanguma kon dili sila moadto sa ilang mga kaaway aron magpabaid. Busa ang Israelinhong mga sundalo wala kaayoy armas. Dugang pa, duha ra ni sila! Bisag armado pa sila, unsa may ilang mahimo? Ang mga Filistehanon nagyagayaga: “Ngari sa itaas kay tudloan kamo namo ug usa ka leksiyon.”​—1 Samuel 13:19-23; 14:11, 12, Ang Biblia​—Bag-ong Hubad nga Binisaya.

Ang tinuod, dunay gyoy maleksiyon, dili ang mga Israelinhon kondili ang mga Filistehanon. Ang duha ka Israelinhon mikanaog ug mitabok sa pangpang, ug misugod sa pagkatkat sa pikas bahin. Lisod ang pagsaka maong kinahanglan nilang gamiton ang ilang mga kamot ug tiil, pero misulong gihapon sila​—mikamas sa mga bato—​deretso sa nagkampong mga sundalo! (1 Samuel 14:13) Dayon nakita sa mga Filistehanon nga armado ang lalaking nag-una ug nagsunod niya ang tigdalag armas. Pero siya lang ba ug ang iyang tigdalag armas ang makig-away sa tibuok kasundalohan? Nabuang na ba siya?

Wala siya mabuang; siya may dakong pagtuo. Siya si Jonatan, ug ang iyang estorya napunog leksiyon para sa tinuod nga mga Kristohanon karon. Bisag dili ta moapil sa literal nga giyera, daghan tag makat-onan kang Jonatan bahin sa kaisog, pagkamaunongon, ug pagsakripisyo nga atong gikinahanglan aron molig-on ang atong pagtuo.​—Isaias 2:4; Mateo 26:51, 52.

Aron masabtan kon nganong misulong si Jonatan sa maong kampo, ato unang hisgotan ang iyang kagikan. Si Jonatan ang kamagulangang anak ni Saul​—ang unang hari sa Israel. Dihang gidihogan si Saul ingong hari, si Jonatan tingali nag-edad nag 20 o kapin pa. Ikaingon nga suod siya sa iyang amahan, ug sinaligan siya niini. Niadtong panahona, nailhan ni Jonatan ang iyang amahan dili lang ingong taas, guwapo, ug isog nga sundalo kondili ilabina ingong tawong mapainubsanon ug may pagtuo. Nasabtan ni Jonatan kon nganong gipili ni Jehova si Saul nga mahimong hari. Nakaingon gani si propetang Samuel nga walay sama kang Saul nianang panahona!​—1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24; 20:2.

Seguradong mibati si Jonatan nga pribilehiyong makauban ang iyang amahan sa pagpakig-away sa mga kaaway sa katawhan ni Jehova. Ang maong pagpakig-away dili parehas sa away sa mga nasod karon. Sa una, gipili ni Jehova ang nasod sa Israel nga morepresentar niya, ug kanunay ning ginaatake sa mga nasod nga nagsimbag mga diyosdiyos. Ang mga Filistehanon, nga naimpluwensiyahan sa ilang pagsimbag mga diyosdiyos sama kang Dagon, kanunayng mosulay sa pagdaogdaog o pag-atake sa piniling katawhan ni Jehova.

Para sa mga tawo sa una, sama kang Jonatan, ang pagpakig-away maoy pagpakita sa ilang pagkamaunongon kang Jehova nga Diyos. Ug gipanalanginan ni Jehova ang mga paningkamot ni Jonatan. Wala madugay human mahimong hari si Saul, gihimo niyang komandante ang iyang anak sa 1,000 ka sundalo, ug si Jonatan ang nanguna sa pag-atake sa nagkampong mga Filistehanon sa Geba. Bisag wala kaayoy armas, nagmadaogon si Jonatan tungod sa tabang ni Jehova. Pero agig balos, nagtigom ang mga Filistehanon ug usa ka dakong kasundalohan. Daghan sa mga sundalo ni Saul ang nahadlok. Ang uban nanagan ug nanago, ug ang pipila midapig sa mga Filistehanon! Pero nagmaisogon gihapon si Jonatan.​—1 Samuel 13:2-7; 14:21.

Dayon, sumala sa gihisgotan sa sinugdan, midesisyon si Jonatan nga sekretong molakaw nga kauban lang ang iyang tigdalag armas. Samtang nagkaduol sila sa kampo sa mga Filistehanon sa Mikmas, gisulti ni Jonatan ang iyang plano ngadto sa iyang tigdalag armas. Magpakita sila sa Filistehanong mga sundalo. Kon silay pasulongon sa mga Filistehanon, ilhanan ni nga motabang si Jehova sa iyang mga alagad. Misugot dayon ang tigdalag armas, tingali kay napalig-on siya sa makapadasig nga pulong ni Jonatan: “Walay makababag kang Jehova sa pagluwas pinaagi sa daghan o pinaagi sa diyutay.” (1 Samuel 14:6-10) Unsay iyang gipasabot?

Klarong nailhan pag-ayo ni Jonatan ang iyang Diyos. Nahibalo siya nga sukad pa sa una, si Jehova nagtabang sa Iyang katawhan nga mapildi ang ilang mga kaaway bisag gamay ra sila. Usahay, usa ra gani ka tawo ang Iyang gamiton aron modaog. (Maghuhukom 3:31; 4:1-23; 16:23-30) Maong nahibalo si Jonatan nga dili importante ang gidaghanon, kusog, o mga armas kondili ang ilang pagtuo. Pinaagi sa pagtuo, si Jehova ang gipadesisyon ni Jonatan kon mosulong ba silang duha sa kampo. Nangayo siyag ilhanan aron makita ang pag-uyon ni Jehova. Dihang nakita na niya ang maong ilhanan, maisogong misulong si Jonatan.

Konsideraha ang duha ka bahin sa pagtuo ni Jonatan. Una, duna siyay dakong respeto sa iyang Diyos, si Jehova. Nahibalo siya nga ang Labing Gamhanang Diyos wala magsalig sa kusog sa tawo aron matuman ang iyang katuyoan, pero malipay si Jehova nga panalanginan ang matinumanong nag-alagad niya. (2 Cronicas 16:9) Ikaduha, si Jonatan nangayog ilhanan sa pag-uyon ni Jehova una molihok. Karon, dili ta mangitag katingalahang mga ilhanan gikan sa atong Diyos aron makasegurong uyonan niya ang atong buhaton. Gamit ang tibuok Pulong sa Diyos, masabtan nato ang iyang kabubut-on. (2 Timoteo 3:16, 17) Ginakonsulta ba nato ang Bibliya sa dili pa mohimog dagkong desisyon? Kon mao, atong gipakita nga, sama kang Jonatan, mas importante para nato ang kabubut-on sa Diyos kay sa atong kaugalingon.

Busa ang duha ka lalaki, ang sundalo ug ang tigdalag armas, paspas nga mitungas padulong sa kampo. Ang mga Filistehanon, kay nakaamgong gisulong na sila, nagpadalag mga tawo aron makig-away. Daghan kaayo ang mga Filistehanon, ug maayo ang ilang pagkapuwesto sa ibabaw, busa sayon ra unta nilang patyon ang duha nga misulong. Pero sunodsunod nga napatumba ni Jonatan ang mga sundalo, ug gitiwasan sila sa iyang tigdalag armas. Sa usa lang ka gamayng lugar, ang duha ka Israelinhon nakapatayg 20 ka sundalo! Ug diha pay gihimo si Jehova. Atong mabasa: “Unya may pagpangurog diha sa kampo sa kapatagan ug sa tibuok katawhan didto sa nagkampong mga sundalo; ug ang panon sa mga mangingilog nangurog, sila mismo, ug ang yuta nauyog, ug kini nahimong usa ka pagpangurog gikan sa Diyos.”​—1 Samuel 14:15.

Sa unahan, si Saul ug ang iyang mga sundalo nagtan-aw samtang nagkagubot ang mga Filistehanon, nga nagpinatyanay pa gani! (1 Samuel 14:16, 20) Maisogong miatake ang mga Israelinhon, tingali nanguhag mga armas gikan sa namatayng mga Filistehanon. Ug gipadaog ni Jehova ang iyang katawhan nianang adlawa. Wala siya nausab sukad niadtong panahona. Sama sa gihimo ni Jonatan ug sa iyang wala nganling tigdalag armas, kon mosalig ta kang Jehova, dili gyod ta magmahay sa atong desisyon.​—Malaquias 3:6; Roma 10:11.

Dili parehas kang Jonatan, lahi ang epekto sa maong kadaogan para kang Saul. Si Saul nakahimo nag seryosong mga sayop. Iyang gisupak si Samuel pinaagi sa paghalad, nga trabaho unta sa propetang si Samuel nga usa pod ka Levihanon. Pag-abot ni Samuel, giingnan niya si Saul nga tungod sa iyang pagsupak, ang iyang gingharian dili magdugay. Dayon, dihang gipadala ni Saul ang iyang mga sundalo sa pagpakig-away, siya nanumpa: “Tinunglo ang tawo nga mokaon ug tinapay sa dili pa ang kagabhion ug hangtod kapanimaslan ko ang akong mga kaaway!”​—1 Samuel 13:10-14; 14:24.

Ang gipanulti ni Saul nagpakita sa makapaguol nga kausaban. Ang tawong mapainubsanon ug mahunahunaon sa espirituwal nahimo na bang ambisyoso ug hambogiro? Kon buot hunahunaon, wala siya sugoa ni Jehova nga hatagag dili makataronganong restriksiyon ang isog ug kugihang mga sundalo. Ug hunahunaa ang giingon ni Saul nga “hangtod kapanimaslan ko ang akong mga kaaway”​—nagpasabot ba nâ nga naghunahuna si Saul nga iya ang maong pakig-away? Nalimot ba siya nga ang hustisya ni Jehova mas importante ug dili ang iyang tinguha nga manimalos, madayeg, o makadaog?

Walay kalibotan si Jonatan sa makadaot nga panumpa nga gihimo sa iyang amahan. Kay gikapoy sa grabeng pakig-away, iyang gituslob ang iyang sungkod sa balay sa putyokan ug mitilaw sa dugos; gibati dayon niya nga mibalik ang iyang kusog. Dayon giingnan siya sa usa sa mga sundalo nga ang iyang amahan nagdili nila nga mokaon. Mitubag si Jonatan: “Ang akong amahan nagdalag pagkasinalikway sa yuta. Tan-awa ninyo, palihog, midan-ag ang akong panan-aw tungod kay natilawan ko kining diyutayng dugos. Unsa pa kaha kon ang katawhan nakakaon karong adlawa gikan sa mga inagaw sa ilang mga kaaway nga ilang nakaplagan! Kay karon dili pa dako ang pagpamatay diha sa mga Filistehanon.” (1 Samuel 14:25-30) Sakto siya. Si Jonatan maunongong anak, pero wala niya uyon-uyoni na lang ang tanang gisulti o gibuhat sa iyang amahan. Tungod sa iyang balanseng panglantaw, girespeto siya sa uban.

Dihang nahibal-an ni Saul ang pagsupak ni Jonatan, wala gihapon niya angkona nga binuang ang iyang sugo. Sa laing bahin, nagtuo siya nga kinahanglang patyon ang iyang anak! Wala nakiglalis o nagpakiluoy si Jonatan. Matikdi ang iyang talagsaong tubag: “Ania ako! Ipapatay ako!” Pero midepensa ang mga Israelinhon: “Patyon ba diay si Jonatan nga maoy nakahimo niining dakong kadaogan alang sa Israel? Ayaw siya patya! Kay buhi man ang Ginoo, walay matagak bisag usa ka buhok sa iyang ulo kay gitabangan siya sa Dios sa iyang nahimo karong adlawa.” Unsay resulta? Walay nahimo si Saul. Ang rekord nag-ingon: “Tungod niana gitubos sa katawhan si Jonatan, ug siya wala mamatay.”​—1 Samuel 14:43-45; Bag-ong Maayong Balita Biblia.

Pinaagi sa iyang kaisog, pagkugi, ug pagsakripisyo, si Jonatan nakahimog maayong reputasyon. Dihang nameligro, ang iyang reputasyon nakaluwas niya. Maayo sab nga atong hunahunaon kada adlaw kon unsay atong reputasyon, o ngalan. Ang Bibliya nag-ingon nga importante kaayo ang maayong ngalan. (Ecclesiastes 7:1) Kon parehas ta ni Jonatan, maningkamot ta sa paghimog maayong ngalan ngadto kang Jehova, ug ang atong reputasyon mahimong usa ka importante kaayong bahandi.

Bisan sa mga sayop ni Saul, padayong nagmaunongon si Jonatan kaniya sa taas nga panahon. Seguradong dismayado siyang nagtan-aw samtang ang iyang amahan nahimong masinupakon ug garboso. Nagkagrabe ang pagkadaotan niini, ug wala nay mahimo si Jonatan.

Ang problema migrabe dihang gisugo ni Jehova si Saul nga makig-away sa mga Amalekanhon, nga usa ka daotang katawhan. Panahon pa ni Moises, gitagna na ni Jehova nga laglagon ang maong nasod. (Exodo 17:14) Gisugo si Saul nga laglagon ang tanan nilang kabtangan ug kahayopan, ug patyon ang ilang hari nga si Agag. Nakadaog si Saul, ug siyempre kauban niya si Jonatan sa pagpakig-away. Pero tinuyong gisupak ni Saul si Jehova kay wala niya patya si Agag ug kay gidala niya ang mga kabtangan ug kahayopan niini. Gisulti ni Samuel ang paghukom ni Jehova kang Saul: “Sanglit gisalikway mo ang pulong ni Jehova, gisalikway ka usab niya sa pagkahari.”​—1 Samuel 15:2, 3, 9, 10, 23.

Wala madugay human niadto, wala na ang balaang espiritu ni Jehova diha kang Saul. Kay wala na ang mahigugmaong paggiya ni Jehova, nakaeksperyensiya si Saul ug grabeng pag-usab-usab sa kinaiya, pagkasuko, ug kahadlok. Samag dihay daotang espiritu gikan sa Diyos nga mipuli sa maayong espiritu. (1 Samuel 16:14; 18:10-12) Seguradong naguol gyod si Jonatan nga makita ang iyang kanhi maayong amahan nga nahimong daotan. Bisan pa niana, wala gyod siya maluya sa pag-alagad kang Jehova. Padayon siyang misuportar sa iyang amahan kutob sa iyang mahimo, gani usahay prangka siyang makig-estorya niini. Pero padayon siyang nakapokus sa iyang Diyos ug Amahan nga si Jehova, kinsa dili mausab.​—1 Samuel 19:4, 5.

Naa ba kay minahal, tingali suod nga membro sa pamilya, nga mihimog dili maayong kausaban? Tingali masakitan gyod ka. Ang nahitabo kang Jonatan magpahinumdom nato sa gisulat sa salmista: “Kon ugaling biyaan ako sa akong amahan ug sa akong inahan, si Jehova mismo magsagop kanako.” (Salmo 27:10) Maunongon si Jehova. Sagopon sab ka niya, ug mahimo siyang pinakamaayong Amahan nga imong mahunahunaan, bisag unsa pay himoon sa dili hingpit nga mga tawo nga makapaluya o makapadismaya nimo.

Seguro nahibaloan ni Jonatan nga kuhaon ni Jehova ang pagkahari kang Saul. Unsay iyang reaksiyon? Naghunahuna kaha siya kon unsang klaseha siya nga magmamando kon siyay mahari? Nangandoy ba siyang tul-iron ang mga sayop sa iyang amahan, ug maghatag ug maayong panig-ingnan ingong maunongon ug masinundanong hari? Wala ta mahibalo sa iyang gihunahuna. Nahibalo lang ta nga wala nâ mahitabo. Nagpasabot ba ni nga gikalimtan ni Jehova ang maong matinumanong tawo? Wala. Gani, iyang gigamit si Jonatan nga mahimong usa sa pinakamaayong pananglitan sa maunongong panaghigalaay nga nasulat sa Bibliya! Ang maong panaghigalaay hisgotan sa mosunod nga artikulo bahin kang Jonatan.