Maria (Inahan ni Jesus)

Kahubitan: Ang babaye nga balaang gipili ug giuyonan gayod kinsa nanganak kang Jesus. Adunay lima ubang mga Maria nga gihisgotan diha sa Bibliya. Kini siya maoy usa ka kaliwat ni Haring David, sa banay ni Juda, ug anak nga babaye ni Heli. Sa unang gibutyag siya nganhi kanato diha sa Kasulatan, siya gikasaad na sa pagminyo kang Jose, nga iya usab sa tribo ni Juda ug usa ka kaliwat ni David.

 Unsay atong makat-onan gikan sa rekord sa Bibliya bahin kang Maria?

(1) Usa ka leksiyon sa kahinangop sa pagpaminaw sa ginasulti sa Diyos pinaagig iyang mga mensahero bisan tuod ang atong madungog sa sinugdan makapadisturbo kanato o maorag dili mahitabo.—Luc. 1:26-37.

(2) Kaisog sa pagbuhat uyon sa nakat-onan sa usa nga mao ang kabubut-on sa Diyos, nga bug-os nagasalig kaniya. (Tan-awang Lucas 1:38. Ingon sa gipakita sa Deuteronomio 22:23, 24, adunay mabug-at nga mga sangpotanan alang sa usa ka dili minyo Hudiyong babaye kinsa hipalgan nga nagamabdos.)

(3) Ang kahinangop sa Diyos sa paggamit ug usa ka tawo nga walay pagsapayan sa iyang kahimtang sa kinabuhi.—Itanding Lucas 2:22-24 uban sa Levitico 12:1-8.

(4) Paghatag kahinungdanon sa espirituwal nga mga kaayohan. (Tan-awang Lucas 2:41; Buhat 1:14. Wala isugo nga ang Hudiyong mga asawa mokuyog sa ilang mga bana alang sa layong panaw paingon sa Jerusalem sa Paskuwa sa matag tuig, apan si Maria mikuyog.)

(5) Pagpabili sa moral nga kaputli.—Luc. 1:34.

(6) Pagkamakugihon sa pagtudlo sa mga anak sa usa sa Pulong sa Diyos. (Kini gisumbaliksilaw sa gibuhat ni Jesus sa edad nga 12. Tan-awang Lucas 2:42, 46-49.)

Ngano nga si Maria tinuod nga usa ka ulay sa dihang nanganak siya kang Jesus?

Nagtaho ang Lucas 1:26-31 (JB) nga ngadto sa “usa ka birhen”  kansang ngalan maoy Maria nga ang anghel nga si Gabriel nagdala sa balita: “Ikaw manamkon ug manganak ug usa ka anak nga lalaki, ug imo gayong paganganlan siyang Jesus.” Bahin niini, ang Luc 1 bersikulo 34 nag-ingon, “Si Maria miingon sa manulonda, ‘Apan unsaon ba sa pagkahimo niini, sanglit ako usa man ka birhen [“Ako wala makailag lalaki: nga mao, ingong bana,” NAB footnote; “Ako wala man makapakigluon sa usa ka lalaki,” NW]?’” Midugang ang Mateo 1:22-25 (JB): “Karon kining tanan nahitabo sa pagtuman sa mga pulong nga gisulti sa Ginoo pinaagig manalagna: Ang birhen manamkon ug manganak ug usa ka batang lalaki ug pagatawgon nila siya nga Emmanuel, usa ka ngalang nagakahulogang ‘Diyos-uban-nato’. Sa dihang nahigmata si Jose iyang gibuhat ang gisulti sa manulonda sa Ginoo nga ipabuhat kaniya: iyang gidala ang iyang asawa ngadto sa iyang balay ug, bisan tuod siya wala makigluon uban kaniya, siya nanganak sa usa ka batang lalaki; ug iyang ginganlan siyang Jesus.”

Kini ba makataronganon? Tinuod gayod nga dili malisod alang sa Maglalalang, kinsa maoy midesinyo sa tawhanong mga organo sa pagsanay, sa pagpatubo sa selulang itlog diha sa tagoangkan ni Maria pinaagig labaw-kinaiyang mga paagi. Sa kahibulongan, gibalhin ni Jehova ang kinabuhi-puwersa ug sumbanang personalidad sa iyang panganay langitnong Anak ngadto sa tagoangkan ni Maria. Ang mismong aktibong puwersa sa Diyos, iyang balaang espiritu, nagpanalipod sa tinuboan sa maong bata diha sa tagoangkan ni Maria mao nga ang nahimugso usa ka hingpit nga tawo.—Luc. 1:35; Juan 17:5.

Si Maria ba permi o nagapabiling ulay?

Mat. 13:53-56, JB: “Sa nakahuman na si Jesus sa pagpamulong niining mga sambingay siya mibiya sa distrito; ug, sa paghiabot sa iyang kaugalingong lungsod, siya nanudlo sa mga tawo sa ilang mga sinagoga nga sa maong paagi sila nanghibulong ug nag-ingon, ‘Diin ba ang maong tawo makakuha niining kaalama ug niining milagrosong mga gahom? Kini ang anak sa panday, di ba mao? Dili ba ang iyang inahan mao ang babayeng ginganlang si Maria, ug ang iyang mga igsoong lalaki [Grego, a·del·phoiʹ] mao sila si Santiago ug Jose ug Simon ug Judas? Ang iyang mga igsoong babaye [Grego, a·del·phaiʹ], usab, dili ba ania man uban kanato dinhi?’” (Pinasukad niining tekstoha, magkanayon ka ba nga si Jesus ra ang bugtong anak ni Maria o siya ba adunay ubang mga anak nga lalaki ingon man mga anak nga babaye?)

Ang New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo IX, p. 337) nagaadmiter mahitungod sa Gregong mga pulong a·del·phoiʹ ug a·del·phaiʹ, nga gigamit sa Mateo 13:55, 56, nga kini “adunay kahulogan sa bug-os dugo igsoong lalaki ug babaye diha sa nagsulti-Gregong  kalibotan sa panahon sa maong Ebanghelista ug natural pagasabton sa iyang Gregong magbabasa niining maong kahulogan. Sa hinapos na ang ika-4 nga siglo (c. 380) si Helvidius diha sa basahon nga karon nawagtang na nangusog niining puntoha aron ipahinungod ngadto kang Maria ang ubang mga anak gawas pa kang Jesus aron siya himoong sumbanan alang sa mga inahan nga may mas dakong mga pamilya. Si St. Jerome, nga napalihok sa tradisyonal nga pagtuo sa Iglesya sa dumalayong pagkabirhen ni Maria, misulat ug usa ka ‘tract’ batok kang Helvidius (A.D. 383) nga iyang gimugna ang usa ka pagpatin-aw . . . nga mao gihapon ang uso taliwala sa Katolikong mga eskolar.”

Mar. 3:31-35, JB: “Niining tungora ang iyang inahan ug mga igsoong lalaki nangabot ug, nagtindog didto sa gawas, nagpadalag mensahe sa pagpatawag kaniya. Dihay panon sa katawhan nga naglingkod libot kaniya sa panahong ang mensahe gipadangat kaniya, ‘Ang imong inahan ug mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye atua sa gawas nangita kanimo.’ Siya mitubag, ‘Kinsa ba ang akong inahan ug akong mga igsoong lalaki?’ Ug sa mitan-aw niadtong nanag-alirong kaniya, siya miingon, ‘Ania ang akong inahan ug mga igsoong lalaki. Ang bisan kinsa nga nagabuhat sa kabubut-on sa Diyos, kanang tawhana mao ang akong igsoong lalaki ug igsoong babaye ug inahan.’” (Dinhi gipakita ang dayag nga kalainan tali sa natural nga mga igsoon ni Jesus ug sa iyang espirituwal nga mga igsoon, ang iyang mga tinun-an. Walay nagareklamo nga ang maong pagtumong sa inahan ni Jesus nagkahulogan ug lain sa iyang gisulti. Nan, masubayon ba sa pagpangatarongan nga ang iyang natural nga mga igsoon dili mga igsoon gayod kondili tingali maoy mga ig-agaw? Kon ang gipasabot maoy dili mga igsoon kondili mga paryente, ang laing Gregong pulong [syg·ge·nonʹ] ang gigamit, sama sa paggamit sa Lucas 21:16.)

Si Maria ba ang Inahan sa Diyos?

Ang anghel nga nagpahibalo kaniya sa umaabot milagrosong pagpanganak wala mag-ingon nga ang iyang batang lalaki mahimong Diyos. Siya miingon: “Ikaw manamkon ug manganak ug usa ka anak nga lalaki, ug imo gayong paganganlan siyang Jesus. Siya mahimong dako ug pagatawgong Anak sa Labing Hataas. . . . Kining bataa mahimong balaan ug pagatawgong Anak sa Diyos.”—Luc. 1:31-35, JB; italiko gidugang.

Heb. 2:14, 17, JB: “Sanglit ang mga anak nakaambit man sa samang dugo ug unod, siya [Jesus] miambit usab gayod niini . . . Gikinahanglan nga siya gayod niining paagiha bug-os nga  mahisama sa iyang mga igsoon.” (Apan siya ba mahimong “bug-os nga mahisama sa iyang mga igsoon” kon siya pa nahimong Diyos-tawo?)

Ang New Catholic Encyclopedia nag-ingon: “Si Maria tinuod nga inahan sa Diyos kon ang duha ka kondisyon matuman: nga siya ang tinuod nga inahan ni Jesus ug nga si Jesus mao gayod ang Diyos.” (1967, Tomo X, p. 21) Ang Bibliya nag-ingon nga si Maria mao ang inahan ni Jesus, pero si Jesus ba ang Diyos? Sa ikaupat nga siglo, dugay na kaayo human makompleto ang pagkasulat sa Bibliya, ang Iglesya nagmugna sa pahayag niini bahin sa Trinidad. (New Catholic Encyclopedia, 1967, Tomo XIV, p. 295; tan-awang panid 412, ubos sa ulohang “Trinidad.”) Sa maong panahon diha sa ‘Nicene Creed’ ang Iglesya naghisgot kang Jesu-Kristo ingong “mao ang Diyos.” Human niana, sa Konsilyo sa Efeso sa 431 K.P., si Maria giproklamar sa Iglesya nga mao ang The·o·toʹkos, nga nagkahulogang “tigdala-Diyos” o “Inahan sa Diyos.” Apan, dili makaplagan kanang pulonga ni kanang ideyaha diha sa teksto sa bisan unsang hubad sa Bibliya. (Tan-awang mga panid 223-227, ubos sa “Jesu-Kristo.”)

Si Maria ba sa iyang kaugalingon gipanamkon nga maputli, nga nahigawas sa orihinal nga sala sa dihang gipanamkon siya sa iyang inahan?

Ang New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo VII, pp. 378-381) nagaila maylabot sa sinugdanan sa maong pagtuo: “ . . . ang Putling Pagpanamkon wala sa tino itudlo diha sa Kasulatan . . . Ang labing unang mga Amahan sa Iglesya nag-isip kang Maria ingong balaan apan dili kay bug-os nga walay sala. . . . Maoy imposible sa paghatag ug tino nga petsa kon kanus-a ang maong pagtulon-an gituohan ingong butang sa pagtuo, apan sa ika-8 o sa ika-9 nga siglo maorag kana sa kasagaran gidawat. . . . [Niadtong 1854 ang maong pagtulon-an gihubit ni Papa Pio IX] ‘nanagtuo nga ang labing Bulahang Birheng Maria naampingan gikan sa tanang mantsa sa orihinal nga sala diha sa unang higayon sa iyang Pagkapanamkon.’” Kining pagtulon-ana gilig-on sa Batikano II (1962-1965).—The Documents of Vatican II (New York, 1966), giedit ni W. M. Abbott, S.J., p. 88.

Ang Bibliya mismo nag-ingon: “Nan, ang sala misulod sa kalibotan pinaagig usa ka tawo [Adan], ug pinaagi sa sala ang kamatayon, ug busa ang kamatayon mikaylap sa tibuok tawhanong rasa tungod kay ang matag usa nakasala.” (Roma 5:12, JB; italiko gidugang.) Kana ba nagalakip kang Maria? Ang Bibliya nagataho nga uyon sa tulomanon sa Moisesnong Kasugoan, 40 ka adlaw human sa pagkahimugso ni Jesus si Maria mihalad didto sa templo sa Jerusalem ug usa ka halad sa sala sa pagpaputli gikan sa pagkahugaw.  Siya, usab, nakapanunod ug sala ug pagkadihingpit gikan kang Adan.—Luc. 2:22-24; Lev. 12:1-8.

Si Maria ba misaka sa langit uban sa iyang unodnong lawas?

Sa pagkomento bahin sa proklamasyon nga gihimo ni Papa Pio XII niadtong 1950 nga naghimo niining pagtulon-ana nga usa ka opisyal nga lagda sa Katolikong pagtuo, ang New Catholic Encyclopedia (1967), Tomo I, p. 972) nag-ingon: “Diha sa Bibliya ang maong Pagsaka sa Langit dili gayod tataw, apan ang Papa nakigbisog diha sa lagda sa pagpatuman nga ang Kasulatan mao ang panapos nga patukoranan bahin niining kamatuorana.”

Ang Bibliya mismo nagaingon: “Unod ug dugo dili makapanunod sa gingharian sa Diyos: ug ang madunoton dili makapanunod nianang magalungtad sa dayon.” (1 Cor. 15:50, JB) Si Jesus miingon nga ang “Diyos maoy espiritu.” Sa pagkabanhaw ni Jesus siya nahimong espiritu pag-usab, karon “usa ka nagahatag-kinabuhing espiritu.” Ang mga anghel maoy mga espiritu. (Juan 4:24; 1 Cor. 15:45; Heb. 1:13, 14, JB) Hain man ang Kasulatanhong pasukaranan sa pag-ingon nga bisan kinsa makakab-ot sa langitnong kinabuhi diha sa usa ka lawas nga nagakinahanglan ug pisikal nga mga kasikbitan o mga kahimtang sa yuta aron kana magpabiling buhi? (Tan-awang mga panid 294-296, ubos sa “Pagkabanhaw.”)

Husto ba nga itumong ang atong mga pag-ampo ngadto kang Maria ingong tigpataliwala?

Si Jesu-Kristo miingon: “Kinahanglan kamong mag-ampo sama niini: ‘Amahan namo sa langit . . . ’” Siya usab miingon: “Ako mao ang Dalan, ang Kamatuoran ug ang Kinabuhi. Walay makaabot sa Amahan gawas nga pinaagi kanako. . . . Kon mangayo kamo ug bisan unsa sa akong ngalan, kana akong buhaton.”—Mat. 6:9; Juan 14:6, 14, JB; italiko gidugang.

Ang mga pag-ampo ba ngadto sa Amahan pinaagi ni Jesu-Kristo pagadunggon uban ang dakong pagkamasinabtanon ug kaluoy sama sa mga pag-ampo nga gitumong ngadto sa lain kinsa nakaambit sa mga kasinatian sa kababayen-an? Mahitungod sa Amahan, ang Bibliya nagatug-an kanato: “Sama sa usa ka amahan nga naluoy sa iyang mga anak, mao man si Yahweh naluoy kanilang may kahadlok kaniya; siya nahibalo sa atong kahimtang, siya nahinumdom nga kita mga abog.” Siya “usa ka Diyos sa kalumo ug kaluoy, mahinay sa kasuko, dagaya sa kalulot ug pagkamatinumanon.” (Sal. 103:13, 14; Ex. 34:6, JB) Ug bahin kang Kristo kini nahisulat: “Dili kay aduna kitay hataas nga saserdote nga dili arang mobati sa atong mga kahuyangan; apan aduna kitay usa nga  sa tanang paagi gitental ingon kanato, hinuon siya wala makasala. Nan, nga masaligon manuol kita sa trono sa grasya, aron makadawat kitag kaluoy gikan kaniya ug makakaplag ug grasya sa panahong atong gikinahanglan ang panabang.”—Heb. 4:15, 16, JB.

Ang pagdayeg ba sa mga larawan ni Maria nahiuyon sa Kristiyanidad sa Bibliya?

Ang maong batasan piho nga napalig-on pinaagig Batikano II (1962-1965). “Kining labing balaang Katigoman . . . nagatambag sa tanang anak sa Iglesya nga ang maong kulto, ilabina ang liturhiko nga pagsimba, sa Bulahang Maria, sa kadagaya ugmaron. Kana nagabaod nga ang mga buhat ug mga paagi sa debosyon ngadto kaniya pakamahalon ingong girekomendar sa nagatudlong awtoridad sa Iglesya sa paglakat sa kasiglohan, ug nga kadtong mga lagda nga gipakanaog sa mas unang mga panahon bahin sa pagdayeg sa mga larawan ni Kristo, ang Bulahang Maria, ug mga santos, sa relihiyoso pagasundon.”—The Documents of Vatican II, pp. 94, 95.

Alang sa tubag sa Bibliya, tan-awang “Mga Larawan,” mga panid 239-243.

Si Maria ba sa linain gipasidunggan diha sa una-siglong Kristohanong kongregasyon?

Ang apostol nga si Pedro wala gayod maghisgot bahin kaniya [Maria] diha sa iyang tanang dinasig nga mga sinulat. Wala gamita ni apostol Pablo ang iyang [Maria] ngalan sa iyang inspiradong mga sulat apan naghisgot kaniya lamang ingong “usa ka babaye.”—Gal. 4:4.

Unsang panig-ingnan ang gipasunod mismo ni Jesus sa pagtumong sa iyang inahan?

Juan 2:3, 4, JB: “Sa dihang nahutdan na sila ug bino [didto sa pangiling kasal sa Cana], sanglit ang bino nga gitagana alang sa kasal nahurot na, ang inahan ni Jesus miingon kaniya, ‘Wala na silay bino’. Si Jesus miingon, ‘Babaye, nganong modangop ka kanako [“unsay labot niana kanako ug kanila,” Dy]? Ang akong takna wala pa moabot.’” (Sa bata pa si Jesus siya nagpasakop sa iyang inahan ug sa iyang ama-ama. Apan niadtong panahona nga siya dako na siya maluloton apan malig-ong nagsalikway sa pagtultol ni Maria. Si Maria mapainubsanong midawat sa pagtul-id.)

Luc. 11:27, 28, JB: “Sa nagsulti pa siya [Jesus], dihay babaye sa panon nga mipatugbaw sa iyang tingog ug miingon, ‘Bulahan ang tiyan nga nagsabak kanimo ug ang mga suso nga imong gisus-an!’ Apan siya mitubag, ‘Mas bulahan pa gihapon silang nagapatalinghog sa pulong sa Diyos ug nagabantay niini!’” (Dayag nga kini  maayo na unta kaayong higayon alang kang Jesus sa paghimog linaing pasidungog sa iyang inahan kon kadto tukma pa. Wala niya kadto buhata.)

Unsa ang kasaysayanhong mga sinugdanan bahin sa pagsimba kang Maria?

Nag-ingon ang Katolikong paring si Andrew Greeley: “Si Maria maoy usa sa labing gamhanan relihiyosong mga larawan sa kasaysayan sa Kasadpang kalibotan . . . Ang larawan ni Maria nagalangkit sa Kristiyanidad diretso ngadto sa karaang mga relihiyon sa mga diyosang inahan.”—The Making of the Popes 1978 (U.S.A., 1979), p. 227.

Nga makapainteres mao ang dapit nga ang pagtulon-an nga si Maria mao ang Inahan sa Diyos gilig-on. “Ang Konsilyo sa Efeso nagtigom sa basilika sa Theotokos niadtong 431. Didto, kon hain mang lunaa, sa siyudad nga gikabaniog kaayo alang sa pagsimba niini kang Artemis, o kang Diana ingon sa pagtawag kaniya sa mga Romano, diin gikaingon nga ang iyang larawan nahulog gikan sa langit, ubos sa landong sa dakong templo nga gipahinungod ngadto sa Dakong Inahan sukad sa 330 B.C. ug nasudlan, sumala sa tradisyon, sa temporaryong puloy-anan ni Maria, ang titulong ‘tigdala-Diyos’ malisod nga mapakyas aron bayawon.”—The Cult of the Mother-Goddess (New York, 1959), ni E. O. James, p. 207.

Kon Adunay Moingon—

‘Nagatuo ka ba sa Birheng Maria?’

Mahimong tubagon mo: ‘Tin-aw nga nag-ingon ang Balaang Kasulatan nga ang inahan ni Jesu-Kristo maoy usa ka birhen o ulay, ug kami nagatuo niana. Ang Diyos mao ang iyang Amahan. Ang bata nga nahimugso tinuod nga Anak sa Diyos, sama gayod sa gisulti sa anghel kang Maria. (Luc. 1:35)’ Dayon tingali modugang: ‘Apan nahibulong ka ba gayod kon nganong importante kaayo nga si Jesus matawo nianang paagiha? . . . Nianang paagiha lamang nga ang angay nga lukat ikatagana nga magpaposible sa kagawasan gikan sa sala ug kamatayon alang kanato.—1 Tim. 2:5, 6; dayon tingali ang Juan 3:16.’

O ikaw makaingon: ‘Oo, kami nagatuo. Nagatuo kami sa tanan nga gisulti sa Sagradong Kasulatan bahin kaniya, ug kana tino nga nag-ingon nga usa ka ulay ang manganak kang Jesus. Nakaplagan ko usab nga makapadasig sa kasingkasing ang ubang mga butang gisulti niana bahin kang Maria ug ang mga leksiyon nga  atong makat-onan gikan kaniya. (Gamitang materyal sa mga  panid 250, 251.)’

‘Kamo wala magatuo sa Birheng Maria’

Mahimong tubagon mo: ‘Naamgohan ko nga adunay mga tawo nga wala magatuo nga ang usa ka birhen maoy manganak sa Anak sa Diyos. Apan kami nagatuo gayod niana. (Abliha ang usa sa atong mga libro ngadto sa seksiyon nga nagahisgot niining butanga ug ipakita sa tagbalay.)’ Dayon tingali modugang: ‘Apan aduna pa bay bisan unsang butang nga labaw pa nga gikinahanglan kon ugaling kab-oton ta ang kaluwasan? . . . Matikdi ang giingon ni Jesus sa pag-ampo ngadto sa iyang Amahan. (Juan 17:3)’