[gikan sa Heb., nga nagkahulogang “Bukid sa Megido”].

Kini nga ngalan direktang nalangkit sa “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.” Kini nga termino espesipikong gipadapat sa kahimtang o situwasyon diin ang “mga hari sa tibuok gipuy-ang yuta” gitigom batok kang Jehova ug sa iyang Gingharian pinaagi kang Jesu-Kristo. Diha sa ubay-ubayng mga bersiyon kini gihubad nga “Armagedon.” (Pin 16:​14, 16, AT; KJ; JB; RS; TEV) Ang ngalang Har–​Magedon, nga gikuha gikan sa Hebreohanon, nagkahulogan lamang nga “Bukid sa Megido.”

Mopatim-awng walay usa ka literal nga dapit nga gitawag ug “Bukid sa Megido,” sa sulod man o sa gawas sa Yutang Saad, sa wala pa o sa panahon sa mga adlaw ni apostol Juan, kinsa mao ang nagtala sa panan-awon. Busa, ang kahulogan sa Har–​Magedon dayag nga naggikan sa mga panghitabo nga nalangkit sa karaang siyudad sa Megido.

Ang Megido nahimutang mga pipila ka milya sa HS sa Bukid sa Carmelo, nga nag-umbaw ug nagbantaaw sa Patag sa Esdraelon (Jezreel) ug mao ang nahimutangan sa pangunang mga ruta sa negosyo ug sa militar sa A-H ug sa S-K. Si Josue mao ang unang nagsakop niining Canaanhong siyudad. (Jos 12:​7, 8, 21) Duol niini nga dapit, ang kasundalohan ni Jabin ubos sa pagmando ni Sisera gilaglag sa ulahi. Gigamit ni Jehova didto ang kinaiyanhong mga puwersa aron tabangan ang Israelinhong kasundalohan ubos ni Barak. Ang asoy mabasa: “Si Barak milugsong gikan sa Bukid sa Tabor uban ang napulo ka libo ka tawo nga nagsunod kaniya. Ug gipahinabo ni Jehova nga magkaguliyang si Sisera ug ang tanan niyang mga karong iggugubat ug ang tibuok kampo pinaagi sa sulab sa espada sa atubangan ni Barak. Sa kataposan si Sisera mikawas sa iyang karo ug midagan sa pagkalagiw. Ug si Barak migukod sa mga karong iggugubat ug sa mga panon hangtod sa Haroset sa kanasoran, mao nga ang tibuok panon ni Sisera napukan pinaagi sa sulab sa espada. Walay bisan usa nga nabilin.”​—Huk 4:14-16.

Human sa kadaogan, si Barak ug ang manalagna nga si Debora miawit, nga sa bahin, miingon: “Ang mga hari miabot, sila nakig-away; niadtong tungora ang mga hari sa Canaan nakig-away didto sa Taanak daplin sa katubigan sa Megido. Sila walay nadalang ganansiya nga plata. Gikan sa langit ang mga bituon nakig-away, gikan sa ilang mga agianan nakig-away sila batok kang Sisera. Ang suba sa Kison mibanlas kanila, ang suba sa karaang mga adlaw, ang suba sa Kison. Giyatakan mo ang kusog, Oh akong kalag. Niadtong tungora ang mga kuko sa kabayo nagpanikad tungod sa sunodsunod nga mga pagdasdas sa iyang mga laking kabayo.”​—Huk 5:19-22.

Didto sa Megido nga si Haring Ahazias sa Juda namatay human siya grabeng nasamdan tungod sa mando ni Jehu. (2Ha 9:27) Didto si Haring Josias sa Juda namatay sa pagpakigsangka kang Paraon Neko. (2Ha 23:​29, 30) Tungod sa maayong puwesto niini, daghang ubang mga nasod, sumala sa sekular nga kasaysayan, ang naggubatay diha sa palibot sa Megido. ‘Ang mga Hudiyo, mga Hentil, mga Saraceno, mga sundalo sa Krusada, mga Ehiptohanon, mga Persianhon, mga Druse, mga Turko, ug mga Arabo tanan nagpatindog sa ilang mga tolda didto sa patag sa Esdraelon.’​—Word Studies in the New Testament, ni M. R. Vincent, 1957, Tomo II, p. 542.

Ang asoy sa Pinadayag naghubit sa nagtingob nga mga puwersa sa mga hari sa yuta ingong gitigom “sa dapit [Gr., porma sa toʹpos] nga gitawag sa  Hebreohanon ug Har–Magedon.” (Pin 16:16) Sa Bibliya ang toʹpos mahimong magtumong sa usa ka literal nga dapit (Mat 14:​13, 15, 35); sa oportunidad o “kahigayonan” sa usa ka tawo (Buh 25:16); o sa usa ka mahulagwayong kahimtang o situwasyon (Pin 12:​6, 14). Pinasukad sa konteksto, kini nagtumong sa usa ka “dapit” sumala sa kataposan nga gihisgotang diwa nga ngadto niini ang nagtingob nga mga militaryong gahom sa yuta nagamartsa.

Ang “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan” sa Har–Magedon dili usa ka kanhing panghitabo kondili gihubit kini sa Pinadayag ingong umaabot sukad sa panahon sa panan-awon ni Juan. Ang pagtigom sa mga hari ngadto sa Har–Magedon gihubit ingong resulta sa pagbubo sa ikaunom sa pito ka panaksan nga nasudlan sa “kataposan” nga mga hampak nga magtapos sa kasuko sa Diyos. (Pin 15:1; 16:​1, 12) Dugang pa, ang pamatuod nga ang gubat sa Har–Magedon nalangkit gayod sa presensiya ni Kristo mao ang pasidaan sa iyang pag-abot ingong sama sa usa ka kawatan, nga gihisgotan tali sa mga bersikulo 14 ug 16 sa Pinadayag kapitulo 16.

Gipasiugda diha sa konteksto nga kining gubata maoy tibuok yuta. Diha niana ang mga kaaway ni Jehova gipaila ingong ang “mga hari sa tibuok gipuy-ang yuta,” kinsa gipalihok sa “mga pahayag nga inspirado sa mga demonyo.”​—Pin 16:14.

Dugang pa, si Juan miingon: “Ug nakita ko ang mapintas nga mananap ug ang mga hari sa yuta ug ang ilang kasundalohan nga nagkatigom aron makiggubat sa usa nga nagsakay sa kabayo ug uban sa iyang kasundalohan.” (Pin 19:19) Kini nga kapitulo nagpaila sa pangulo sa langitnong kasundalohan, nga nagsakay sa usa ka puting kabayo, ingong usa nga gitawag nga “Matinumanon ug Matuod” ug “Ang Pulong sa Diyos.” (Pin 19:11-13) Busa, si Jesu-Kristo, Ang Pulong, mao ang milihok ingong komandante sa langitnong kasundalohan sa Diyos. (Ju 1:1; Pin 3:14) Ang dugang nagpakita nga si Kristo ang nangulo sa langitnong kasundalohan mao ang pahayag nga ang yutan-ong kasundalohan “makiggubat sa Kordero [kinsa mao si Jesu-Kristo (Ju 1:29)], apan, tungod kay siya Ginoo man sa mga ginoo ug Hari sa mga hari, sila pagadag-on sa Kordero. Dugang pa, kadtong mga tinawag ug pinili ug matinumanon kaniya mobuhat usab sa ingon.”​—Pin 17:​13, 14.

Sanglit ang panan-awon diha sa Pinadayag kapitulo 19 nagbutyag lamang sa kasundalohan sa langit nga miapil sa pakiggubat ingong mga tigpaluyo ni Jesu-Kristo, Ang Pulong sa Diyos, kini nagpaila nga walay Kristohanong mga alagad ni Jehova dinhi sa yuta ang moapil sa panagsangka. Kini kaharmonya sa mga pulong ni Jesu-Kristo diha sa Mateo 26:52 nga ang iyang mga tinun-an dili mogamit ug mga hinagiban sa pisikal nga pakiggubat. (Itandi ang Ex 14:​13, 14; 2Cr 20:​15, 17, 22, 23; Sal 2:4-9.) Ang mga langgam nga nagalupad sa kinatung-an sa langit mao ang mokaon sa mga lawas niadtong gipamatay.​—Pin 19:11-21.

Busa ang Har–Magedon maoy usa ka gubat, dili lamang tali sa mga tawo, kondili usa ka gubat diin makigbahin ang dili-makitang kasundalohan sa Diyos. Tino ang pag-abot niini ug kini mahitabo sa panahon nga gitakda ni Jehova nga Diyos, kinsa “nagabuhat sumala sa iyang kabubut-on taliwala sa mga panon sa kalangitan ug sa mga molupyo sa yuta.”​—Dan 4:35; tan-awa usab ang Mat 24:36.