Nazareo
[Usa nga Gipili; Usa nga Gipahinungod; Usa nga Gilain].
Adunay duha ka matang sa mga Nazareo: kadtong miboluntaryo ug kadtong gitudlo sa Diyos. Ang mga regulasyon nga gilatid alang sa boluntaryong mga Nazareo makaplagan sa basahon sa Numeros, kapitulo 6. Ang mga lalaki o kaha mga babaye makahimog linaing panaad ngadto kang Jehova nga magkinabuhi ingong mga Nazareo sulod sa usa ka yugto sa panahon. Apan, kon ang amahan sa usa ka anak nga babaye o ang bana sa usa ka asawa makadungog sa panaad ug dili mouyon niini, siya makahimo sa pagkanselar niini.—Num 30:1-8.
Adunay tulo ka pangunang mga pagdili niadtong mihimog panaad ingong Nazareo: (1) Dili sila moinom ug makahubog nga ilimnon; ni sila mokaon sa bisan unsa nga produkto sa paras, hilaw man kini, hinog, o gipauga, ni moinom sa bisan unsang duga niini, presko man kini, gipaaslom, o gihimong suka. (2) Dili nila putlan ang buhok sa ilang mga ulo. (3) Dili sila mohikap sa usa ka patayng lawas, bisan nianang sa labing suod nga paryente—amahan, inahan, igsoong lalaki, o igsoong babaye.—Num 6:1-7.
Linaing mga Panaad. Ang tawo nga mohimo niining linain nga panaad angayng ‘magkinabuhi ingon nga Nazareo [buot ingnon, gipahinungod, gilain] alang kang Jehova’ ug dili aron pasidunggan sa mga tawo tungod sa mapagawalong pagpasundayag sa panatikong paghikaw sa kaugalingon. Hinunoa, “sa tanang adlaw sa iyang pagka-Nazareo siya balaan alang kang Jehova.”—Num 6:2, 8; itandi ang Gen 49:26, ftn sa Rbi8.
Busa, ang mga kinahanglanon nga gilatid alang sa mga Nazareo adunay linaing gibug-aton ug kahulogan diha sa pagsimba kang Jehova. Sama sa hataas nga saserdote kinsa, tungod sa iyang balaang katungdanan, dili mohikap ug patayng lawas, bisan nianang sa usa sa iyang labing suod nga mga paryente, ingon usab niana ang Nazareo. Ang hataas nga saserdote ug ang luyoluyong mga saserdote, tungod sa seryosong responsibilidad sa ilang mga katungdanan, gidid-an sa pag-inom ug bino o makahubog nga ilimnon sa dihang magbuhat sa ilang sagradong mga buluhaton atubangan kang Jehova.—Lev 10:8-11; 21:10, 11.
Dugang pa, ang Nazareo (Heb., na·zirʹ) “magmabalaan pinaagi sa pagpatubo sa mga buhok sa iyang ulo,” nga nagsilbing usa ka ilhanang purongpurong nga pinaagi niini ang tanan daling makaila sa iyang balaang pagka-Nazareo. (Num 6:5) Ang samang Hebreohanong pulong nga na·zirʹ gigamit maylabot sa “wala-mapul-ongi” nga mga paras sa panahon sa sagradong mga tuig nga Igpapahulay ug sa Tinghugyaw. (Lev 25:5, 11) Makaiikag usab mao ang kamatuoran nga ang bulawang plaka atubangan sa purong sa hataas nga saserdote, nga gikulitan sa mga pulong nga “Ang pagkabalaan iya ni Jehova,” gitawag nga “ang balaang ilhanan sa pagpahinungod [Heb., neʹzer, gikan sa samang lintunganayng pulong nga na·zirʹ].” (Ex 39:30, 31) Sa susama, ang opisyal nga purong, o diadema, nga gisul-ob sa dinihogang mga hari sa Israel gitawag usab nga neʹzer. (2Sa 1:10; 2Ha 11:12; tan-awa ang KORONA, PURONGPURONG; PAGPAHINUNGOD.) Diha sa Kristohanong kongregasyon ang apostol nag-ingon nga ang taas nga buhok sa usa ka babaye gihatag kaniya inay sa usa ka pandong. Kini maoy usa ka kinaiyanhong pahinumdom alang kaniya nga siya anaa sa usa ka posisyon nga lahi nianang sa lalaki; siya angayng magmahunahunaon sa iyang pagkamapinasakopon ubos sa kahikayan sa Diyos. Busa ang maong mga kinahanglanon—wala putli nga buhok (dili-kinaiyanhon alang sa lalaki), bug-os nga pagdumili sa bino ingon man sa panginahanglan nga magmahinlo ug dili mahugawan—magpahinumdom sa dedikadong Nazareo sa pagkahinungdanon sa pagdumili sa kaugalingon ug sa bug-os nga pagpasakop sa kabubut-on ni Jehova.—1Co 11:2-16; tan-awa ang BUHOK, BALHIBO; PANDONG SA ULO; KINAIYAHAN.
Mga kinahanglanon kon ang Nazareo nahimong mahugaw. Ang usa ka Nazareo mahimong mahugaw sulod sa pito ka adlaw kon siya makahikap ug patayng lawas, bisan kon, tungod sa wala damhang panghitabo nga dili niya kapugngan, siya dili-tinuyong nakahikap sa usa ka tawong patay tupad kaniya. Sa ikapitong adlaw kiskisan niya ang iyang ulo ug putlion ang iyang kaugalingon, ug sa sunod nga adlaw iyang dad-on ngadto sa saserdote ang duha ka tukmo (o, duha ka piso sa salampati), ang usa ingong halad-sa-sala, ang lain ingong halad-nga-sinunog; magtanyag usab siya ug usa ka laking nating karnero ingong halad-sa-pagkasad-an. Dugang pa, ang usa nga mihimog panaad sa pagka-Nazareo mosugod na usab karon sa pag-ihap sa mga adlaw sa panaad ingon sa gilatid sa sinugdan.—Num 6:8-12.
Mga kinahanglanon sa pagkatapos sa panaad. Sa dihang matapos na ang espesipikong gidugayon sa panaad, ipresentar sa Nazareo ang iyang kaugalingon ngadto sa mga saserdote atubangan sa tolda nga tagboanan, nga magdala sa gilatid nga mga halad nga naglakip sa usa ka laking nating karnero ingong halad-nga-sinunog, sa usa ka bayeng nating karnero ingong halad-sa-sala, ug sa usa ka laking karnero ingong halad-sa-panag-ambit. Magdala usab siyag usa ka bukag sa mga tinapay nga walay igpapatubo (walay lebadura) ug nipis nga mga tinapay nga gibasa pag-ayo sa lana, uban sa tukmang mga halad nga lugas ug ilimnon. Dugang pa niining gikinahanglan nga mga halad, ang Nazareo magdala sa maong uban pang mga halad ngadto sa sangtuwaryo sumala sa iyang maarangan. (Num 6:13-17, 21) Sunod, paputlan sa Nazareo ang iyang taas nga buhok, ug ibutang kini sa kalayo nga anaa sa ilalom sa halad-sa-panag-ambit. Dayon ang mga bahin sa mga halad igabutang sa nag-alagad nga saserdote nganha sa mga kamot sa Nazareo ug itabyog kini sa saserdote ingong halad-nga-tinabyog atubangan kang Jehova.—Num 6:18-20.
Mopatim-aw nga sa paglabay sa panahon ang mga Hudiyo nagtugot sa adunahang mga indibiduwal sa pagtagana sa gikinahanglang mga halad, ingong usa ka buhat sa pagkamanggihatagon, alang sa mga tawo nga kabos nga nagtinguha sa paghimo sa panaad ingong Nazareo.
Mopatim-aw nga kini mao ang giila nga kostumbre nga gigamit ni apostol Pablo sa dihang miabot sa Jerusalem sa pagkatapos sa iyang ikatulong panaw. Aron mawala ang bakak nga mga hulungihong nga si Pablo “nagapanudlo sa tanang Hudiyo taliwala sa kanasoran . . . [nga dili] magalakaw sumala sa solemne nga mga kostumbre” sa Hudiyohanong nasod, girekomendar sa Kristohanong mga igsoon ni Pablo ang mosunod nga plano. “Kami adunay upat ka tawo nga may panaad sa ilang kaugalingon,” sila miingon kang Pablo. “Dad-a kining mga tawhana ug hinloi ang imong kaugalingon sa seremonyal nga paagi uban kanila ug bayri ang ilang mga gasto, aron sila makapakiskis sa ilang mga ulo.”—Buh 21:20-26.
Labot sa gitas-on sa panahon nga ang usa ka tawo mahimong Nazareo, kini nag-agad sa tawo nga naghimo sa panaad. Ang Hudiyohanong tradisyon (dili ang Bibliya) nag-ingon nga dili kini momenos sa 30 ka adlaw, tungod kay gituohan nga ang bisan unsa nga momenos niini magtamay sa pagkasolemne sa panaad, nga naghimo niini nga ordinaryo.
Tibuok-Kinabuhing mga Nazareo. Sa kahimtang niadtong gitudlo ni Jehova ingong tibuok-kinabuhing mga Nazareo, nga iyang gipili alang sa linaing pag-alagad, sila wala mohimog mga panaad ug wala mailalom sa usa ka limitadong yugto sa panahon (ang mga adlaw niini giihap pag-usab sukad sa sinugdan kon ang panaad gilapas sa wala pa kini matapos). Tungod niini ang mga sugo ni Jehova alang kanila maoy lahi gikan sa iyang mga gilatid alang sa boluntaryong mga Nazareo. Si Samson maoy usa sa tinudlo-sa-Diyos nga tibuok-kinabuhing Nazareo, nga gitudlo sa Diyos nga mahimong Huk 13:2-14; 16:17.
ingon niana sa wala pa siya ipanamkon. Bisan ang iyang inahan dili makabuot niini. Tungod kay ang iyang anak nga lalaki mahimong usa ka Nazareo, siya gisugo sa manulonda sa pagsunod sa linaing mga regulasyon—sa dili pag-inom ug bino o sa makahubog nga ilimnon o sa pagkaon ug bisan unsa nga mahugaw sa panahon sa iyang pagmabdos.—Labot kang Samson, ang regulasyon mao nga “walay labaha nga modapat sa iyang ulo.” (Huk 13:5) Apan wala siya did-i sa paghikap ug mga patayng lawas. Busa, ang pagpatay ni Samson sa usa ka leyon, o ang iyang pagpatay sa 30 ka Filistehanon ug dayon ang iyang paghukas sa mga besti sa ilang mga patayng lawas, wala maghugaw sa iyang pagka-Nazareo. Sa lain pang higayon, uban sa pag-uyon sa Diyos, gipatay niya ang usa ka libo ka kaaway “pinaagi sa bukog sa apapangig sa laking asno—usa ka pundok, duha ka pundok!”—Huk 14:6, 19; 15:14-16.
Sa kahimtang ni Samuel, ang iyang inahan nga si Ana mao ang mihimo sa panaad, nga nagpinig sa iyang wala pa ipanamkon nga anak alang sa pag-alagad kang Jehova ingong usa ka Nazareo. Ngadto sa Diyos siya miampo: “Kon ikaw sa walay pakyas . . . maghatag gayod sa imong ulipong babaye ug usa ka anak nga lalaki, akong ihatag siya kang Jehova sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi [“ug siya dili moinom ug bino ni sa ilimnong maisog,” (1Ha 1:11, LXX)], ug walay labaha nga modapat sa iyang ulo.” (1Sa 1:9-11, 22, 28) Si Juan nga Tigbawtismo ‘dili gayod moinom ug bino ug ilimnong maisog.’ Pipila lamang ka detalye bahin sa iyang pagka-Nazareo ang gihatag gawas lamang nga siya usab, tungod sa pagtudlo sa Diyos, mahimong Nazareo sukad sa adlaw sa iyang pagkahimugso.—Luc 1:11-15; itandi ang Mat 3:4; 11:18.
Si Juan nga Tigbawtismo maoy lakip niadtong mga Nazareo nga gipatindog mismo ni Jehova. Ingon sa iyang gipamulong pinaagi sa iyang manalagna nga si Amos: “Gipatindog ko ang pipila sa inyong mga anak ingong mga manalagna ug ang pipila sa inyong batan-ong mga lalaki ingong mga Nazareo.” Apan sila wala kanunayng dawata o tahora, ug ang masukihong Israel misulay pa gani sa pagbungkag sa ilang integridad kang Jehova. (Am 2:11, 12) Sa dihang misangko na gayod ang kasal-anan sa Israel ngadto sa kinutoban niini ug giwagtang ni Jehova ang kinaiyanhong Israel niadtong 607 W.K.P., ang dili-matinumanong mga Nazareo sulod sa Jerusalem wala usab makaikyas. Gihubit ni Jeremias kon sa unsang paagi ang kanhing himsog ug kusganong mga Nazareo nangitom samtang ang ilang panit mikuyos diha sa ilang mga bukog tungod sa grabeng gutom.—Lam 4:7-9.