Ripa
Ang pagripa maoy usa ka karaang batasan sa paghukom sa usa ka gilantugiang isyu. Ang paagi nga gigamit mao ang paghulog ug gagmayng mga bato o gagmayng mga piraso sa lagpad nga kahoy o bato ngadto sa mga pilo sa besti, “sa sabakan,” o ngadto sa sulod sa usa ka plorera, ug dayon uyogon kini. Ang usa kansang ripa mogawas o makuha mao ang pilion. Ang ripa, sama sa panumpa, naglangkit ug pag-ampo. Ang pag-ampo mahimong ipahayag o mahimong ipasumbingay lamang, ug ang pagpangilabot ni Jehova pangayoon ug dahomon. Ang ripa (Heb., goh·ralʹ) gigamit sa literal ug sa mahulagwayong paagi ingong “bahin” o “pahat.”—Jos 15:1; Sal 16:5; 125:3; Isa 57:6; Jer 13:25.
Mga Paggamit. Ang Proverbio 16:33 nag-ingon: “Diha sa sabakan giitsa ang gagmayng mga bato alang sa ripa, apan ang matag hukom niana gikan kang Jehova.” Sa Israel ang hustong paggamit sa ripa maoy aron sa pagtapos sa usa ka panagbangi: “Ang ripa magpahunong sa mga panaglalis, ug kini magapabulag bisan sa mga gamhanan gikan sa usag usa.” (Pr 18:18) Wala kini gamita alang sa dula, o sugal. Walay mga pusta, kasa, o taya—walay mapildi o modaog. Wala kini himoa aron sa pagpadato sa templo o sa mga saserdote, ni kini gihimo alang sa buhat sa kaluoy. Sa kasukwahi, ang Romanong mga sundalo may hakog nga tinguha sa dihang, ingon sa gitagna sa Salmo 22:18, ilang giripahan ang mga besti ni Jesus.—Mat 27:35.
Ang unang paghisgot sa Bibliya bahin sa pagripa maoy labot sa pagpili sa mga kanding alang kang Jehova ug kang Azazel sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. (Lev 16:7-10) Sa panahon ni Jesus kini gihimo didto sa templo ni Herodes diin ang hataas nga saserdote magkuha gikan sa sudlanan ug duha ka ripa nga gikaingong hinimo sa boxwood o sa bulawan. Ang mga ripa, nga ang usa gimarkahan ug “Alang kang Jehova” ug ang lain “Alang kang Azazel,” gibutang ibabaw sa mga ulo sa mga kanding.
Ang pagripa gihimo aron matino ang kahan-ayan sa pag-alagad didto sa templo alang sa 24 ka dibisyon sa mga saserdote. (1Cr 24:5-18) Dinhi ang sekretaryo sa mga Levihanon nagsulat sa mga ngalan sa mga pangulo sa mga banay sa amahan, ug lagmit nga sila gipili nga sunodsunod. Niini nga paagi usab ang mga Levihanon gitudlo sa pag-alagad sa templo ingong mga mag-aawit, magbalantay-sa-ganghaan, mamahandi, ug uban pa. (1Cr 24:31; kap 25, 26; Luc 1:8, 9) Human mobalik gikan sa pagkadestiyero, ang mga ripa gigamit aron mahan-ay kon kinsa ang motagana ug kahoy alang sa pag-alagad sa templo ug kon kinsa ang mobalhin ngadto sa Jerusalem.—Neh 10:34; 11:1.
Bisan tuod ang mga ripa wala direktang hisgoti maylabot sa Urim ug Tumim nga gibutang ni Moises diha sa tabon sa dughan sa hataas nga saserdote (Lev 8:7-9) ug wala usab mahibaloi kon unsa gayod ang Urim ug Tumim, apan kini gigamit aron masulbad ang mga suliran sa paagi nga susama sa duha ka ripa. Mopatim-aw nga ang Urim ug Tumim nalangkit sa pagripa nga gihisgotan sa 1 Samuel 14:41, 42. Usahay gihisgotan kini ingong sagradong mga ripa. Sa dihang ang usa ka suliran nga makaapektar sa nasod motungha ug dili madesisyonan, ang hataas nga saserdote mobarog atubangan ni Jehova ug makadawat sa desisyon ni Jehova pinaagi niining sagradong mga ripa.
Gisugo ni Jehova nga himoon ang pagbahin sa Yutang Saad taliwala sa 12 ka tribo pinaagig pagripa. (Num 26:55, 56) Ang basahon ni Josue naghatag ug detalyadong paghisgot niini, ug ang pulong nga “(mga) ripa” makita kapin sa 20 ka beses diha sa kapitulo 14 hangtod sa 21. Ang pagripa gihimo atubangan ni Jehova diha sa tolda nga tagboanan didto sa Shilo ug ilalom sa pagdumala ni Josue ug sa Hataas nga Saserdoteng si Eleasar. (Jos 17:4; 18:6, 8) Ang Levihanong mga siyudad gipili usab pinaagig pagripa. (Jos 21:8) Dayag nga gipahinabo ni Jehova nga mogawas sa pagripa ang sumala sa iyang kanhing tagna bahin sa katibuk-ang lokasyon sa mga tribo.—Gen 49.
Ang mga ripa gigamit aron mailhan ang mga nakasala. Sa kaso ni Jonas ang mga tripulante nagripa aron masayran kon kinsay nakaingon sa bagyo nga mihapak kanila. (Jon 1:7, 8) Pinaagi sa paggamit ug mga ripa, nahibaloan nga si Jonatan mao ang milapas sa binuang nga panaad ni Saul.—1Sa 14:41, 42.
Ang mga ripa gigamit sa mga kaaway sa Israel sa pagbahin sa inagaw sa gubat ug sa mga binihag. (Joe 3:3; Abd 11) Si Haman naghulog sa “Pur, nga mao, ang Ripa” ingong usa ka dagway sa pagpanag-an aron matino ang angayng adlaw sa pagpuo sa mga Hudiyo sa tibuok Imperyo sa Persia. (Est 3:7) Ang plural niini maoy pu·rimʹ, diin gikan niini gikuha ang ngalang Pista sa Purim, nga gitawag usab nga Pista sa mga Ripa.—Est 9:24-26.
Sa Panahon sa mga Apostoles. Ang mga ripa gigamit sa mga tinun-an ni Jesus, uban sa ilang pag-ampo, sa pagtino kon kinsay ipuli kang Judas Iskariote ingong usa sa 12 nga nakasaksi sa mga buluhaton ni Jesus ug sa iyang pagkabanhaw; Buh 1:21-26) Ang Gregong pulong dinhi maoy kleʹros ug susama sa pulong nga kle·ro·no·miʹa, panulondon. Ang kleʹros gigamit diha sa Colosas 1:12 ug sa 1 Pedro 5:3 labot sa panulondon, o pahat, nga gihatag sa Diyos ngadto sa mga Kristohanon.
si Matias ang napili. (Apan wala kitay mabasa nga gigamit ang mga ripa human sa Pentekostes 33 K.P. sa pagpili sa mga magtatan-aw ug sa ilang mga katabang o sa paghukom sa mga butang nga mahinungdanon. Ang pagpili sa mga magtatan-aw ug sa ilang mga katabang angayng ipasukad sa mga bunga sa espiritu nga makita sa ilang mga kinabuhi (1Ti 3; Tit 1), samtang ang ubang mga desisyon gipasukad sa katumanan sa tagna, paggiya sa manulonda, mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos ug sa mga pagtulon-an ni Jesus, ug sa pagtultol sa balaang espiritu. (Buh 5:19-21; 13:2, 3; 14:23; 15:15-19, 28) Si apostol Pablo miingon: “Ang tibuok Kasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon . . . sa pagpanul-id sa mga butang.”—2Ti 3:16.