Tubo
Ang kantidad o porsiyento nga ibayad sa usa ka utangan alang sa iyang gihulam.
Niadtong ikaduhang milenyo W.K.P., ang Babilonya nakamugna na ug usa ka sistema sa pagpautang. Ang Kodigo ni Hammurabi naglatid ug 20-porsiyento nga tubo alang sa salapi ug lugas, ug kini usab nag-ingon nga kon ang usa ka magpapatigayon magpatong ug mas taas nga tubo, siya mawad-an sa kantidad nga iyang gipahulam. Sa kasukwahi, ang balaod sa Diyos ngadto sa Israel nagdili sa pagpautang nga may tubo ngadto sa kabos nga mga isigka-Israelinhon. Walay angayng magpahimulos sa pinansiyal nga kapit-os sa usa ka tawo. (Ex 22:25; Lev 25:36, 37; Deu 23:19) Ug ang Proverbio 28:8 nagpakita nga ang mga katigayonan nga nabatonan gikan sa tubo nga nakuha sa sayop nga paagi mapanag-iya ra sa “nagapakitag kaluoy sa mga timawa.”
Hinuon, ang mga langyaw mahimong pangayoan sa mga Israelinhon ug tubo. (Deu 23:20) Gisabot sa Hudiyong mga komentarista nga kini mapadapat dili sa mga kahimtang sa kawalad-on kondili sa mga utang sa negosyo. (The Pentateuch and Haftorahs, giedit ni J. H. Hertz, London, 1972, p. 849) Kasagaran nga temporaryo lamang ang mga langyaw diha sa Israel, sagad ingong mga negosyante, ug natural lamang nga dahomon nga sila mobayad ug tubo, ilabina nga sila magpahulam usab sa uban nga may tubo.
Bisan tuod ang matarong nga mga Israelinhon misunod sa balaod sa Diyos bahin sa pagpahulam nga walay tubo (Sal 15:5; Eze 18:5, 8, 17), ang pagpahulam nga may tubo dayag nga nahimong komon ug nakahatag ug kalisdanan sa mga utangan nga kabos. (Neh 5:1-11; Isa 24:2; Eze 18:13; 22:12) Apan, si Jesu-Kristo nagtuboy sa balaod sa Diyos niining bahina ug naghimog mas dakong kapadapatan niini, nga nag-ingon: “Magpadayon . . . sa pagpahulam nga walay tubo, nga dili maglaom ug bisan unsang balos.” (Luc 6:34, 35) Busa dili gayod husto nga hikawan ug tabang ang usa ka tawo kinsa tungod sa nagpadayon nga kalisdanan basin dili makabayad sa iyang utang, bisan tuod kini dili niya sala. Apan kon dili tungod sa kakabos nga ang usa nangutang, walay pagtutol kon ang giutangan mangayog tubo sa giutang. Pinaagi sa pagsaway sa daotang ulipon diha sa usa sa iyang mga sambingay tungod kay kini wala magdeposito sa kuwarta sa iyang agalon ngadto sa mga magbabangko aron makakuha ug tubo, gipunting ni Jesus nga haom ang pagdawat ug tubo gikan sa ginegosyo nga puhonan.—Mat 25:26, 27; Luc 19:22, 23.